Katalog

SAYFA 12 DIŞ HABERLER CUMHURİYET 13 EKİM 2011 PERŞEMBE dishab@cumhuriyet.com.tr Ortadoğu, ABD’nin, hasmı İran’ı kendi topraklarında terör eylemine bulaşmakla suçlamasıyla daha da ısındı Hollywood senaryosu gibi Dış Haberler Servisi duğunun sanıldığını kaydetti. ABD Adalet Bakanı Holder, ABD, İran’ı Suudi Arabistan’ın Washington elçisine yö Arbabsiar’dan İran hükümetinelik suikast planlarında par nin olayla bağlantısına ilişkin mağı olmakla suçlarken Tah daha fazla ayrıntı elde ettikleran yönetimi iddiaları sert bir rini de söyledi. Amerikan Fedille reddetti. Her iki tarafın or deral Soruşturma Bürosu Ditak yorumu ise “Hollywood” rektörü Robert Mullier, “Bu sanki Hollywood senaryosubenzetmesi oldu. ABD’li yetkililer önceki gün nu okumak gibi” dedi. ABD biri ABD vatandaşı olmak Dışişleri Bakanı Hillary Clinüzere 2 İranlının, Riyad yö ton, “İran’a karşı gönderilenetiminin Washington Bü cek en güçlü mesajın nasıl yükelçisi Adil el Cubeyr’e olacağına ilişkin dostlarımız suikast ve Suudi Arabistan ile ve ortaklarımızla görüşeceİsrail büyükelçiliklerini bom ğiz” diye konuştu. balama planı yapmakla suçiyad elçisini landığını bildirdi. ABD Adaçekecek let Bakanı Eric Holder, İran hükümetinin suikast planını Clinton İran’ın “daha da engellediklerini açıkladı. Ame tecritle karşı karşıya kalarikan New York Times gaze cağını” söyledi. ABD Hazine tesi saldırı girişiminin Arjan Bakanlığı da İran güvenlik gütin’deki İsrail ve Suudi elçi cünün 4 üst düzey üyesi dahil liklerini de kapsadığını yazdı. olmak üzere “planla bağlanNew York’taki federal mah tılı” 5 kişiye yaptırım kararı alkemeden yapılan duyuruya dı. ABD, tüm dünyadaki vagöre haklarında suçlama geti tandaşlarını terör saldırılarına rilen kişiler İran karşı uyardı. asıllı ABD vatanSuudi Arabisdaşı Mansur Artan’ın Washingbabsiar ve Golam ton BüyükelçiliŞakuri. Mahkeme ği ABD’ye teşekbelgelerine göre, kür ederken Şakuri İran’daki “uluslararası Devrim Muhafızkonvansiyonlaları’nın bir kolu rın alçakça ihlaolan Kudüs Güli” değerlendircü’nün üyesi. Yine Mansur Arbabsiar mesi yaptı. Ribelgelere göre, salyad yönetimindırı planlarına Mayıs 2011’de den bir yetkili Tahran elçisinin başlanıyor. Arbabsiar Meksi çekileceğini savundu. ka’ya giderek Suudi elçiyi ölSuçlamaları reddeden İran dürmek üzere kiralık katil tut bunun “ABD’nin yeni promak için uyuşturucu kartelle paganda senaryosu” olduğuriyle bağlantı kurmak için bir nu kaydetti. İran’ın BM Bükişiyle 1.5 milyon dolar üze yükelçisi Muhammed Hazai, rinden anlaşıyor, avans ödeme Genel Sekreter Ban Kimun’a yapıyor. Şakuri Arbabsiar ile gönderdiği mektupta iddiaları telefon görüşmelerinde elçinin kınadı ve “şeytani bir plan” öldürülmesine onay veriyor. değerlendirmesi yaptı. Hazai, Meksika’daki bağlantıya gir İsrail’i ABD’nin desteği ile diği kişi Arbabsiar’a (56) sui bazı İranlı nükleer bilim inkastın elçinin Washington’da sanlarının öldürülmesinde parsıklıkla gittiği bir restoranda mağı olmakla da suçladı. düzenlenebileceğini söylüyor. İran Dışişleri Bakanlığı SözAncak Arbabsiar’ın Meksi cüsü Ramin Mihmanperest, ka’daki bağlantısı ABD iddiaları “yeni bir Hollywood Uyuşturucuyla Mücadele filmi” olarak nitelendirdi ve Dairesi’ne muhbirlik yaparak “komedi gösterisi” dedi. onu ele veriyor. Arbabsiar, İran Meclis Başkanı Ali 29 Eylül’de Meksika dönü Laricani “kaba, amatörce şünde New York havaala ve çocukça bir oyun” yonında tutuklanıyor. rumu yaparken suçlamaların Sorguda Arbabsiar’ın suçu arkasında İran’ın Arap komnu itiraf ettiğini belirten yet şularından izole edilmesinin kililer Şakuri’nin ise İran’da ol yatabileceğini söyledi. R Gazze ve İsrail’de bayram Dış Haberler Servisi İsrail ile Hamas arasında varılan anlaşma çerçevesinde 1027 Filistinli tutukluya karşılık serbest bırakılması beklenen, 2006’dan bu yana Gazze’de tutulan İsrailli asker Gilad Şalid’in önceki gece Mısır’a götürüldüğü öne sürüldü. Anlaşma uyarınca ilk aşamada 450 Filistinli serbest bırakılacak. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Şalid’in birkaç gün içinde İsrail’de olacağını söyledi. Sina Yarımadası’ndaki El Ariş kentinde bulunan üst düzey Mısırlı bir yetkili, Mısır’ın gönderdiği, camları filmli bir aracın önceki gece Refah Kapısı’ndan Gazze’ye girdiğini, bu aracın kısa süre sonra Şalid ile birlikte geri döndüğünü, Şalid’in Kahire’ye götürüldüğünü söyledi. Mısır kaynakları ve bir Hamas sözcüsü bunu yalanladı. Hamas’ın Şam’daki siyasi liderlerinden Musa Ebu Marzuk takasın ilk aşamasının 6 gün içinde gerçekleşeceğini bildirdi. Serbest bırakılacak Filistinlilerden 200 kadarını sınır dışı edeceği, bu kişilerden bazılarının da Türkiye’ye gönderileceği iddia edildi. İsrail kabinesi, Mısır’ın arabuluculuğuyla varılan anlaşmayı önceki gece onaylarken Dışişleri Bakanı ve İsrail Evimiz Partisi lideri Avigdor Lieberman, aynı partiden Ulusal Altyapı Bakanı Uzi Landau ile Likudlu Başbakan Yardımcısı Moşe Ya’alon’un anlaşmaya karşı çıktığı öğrenildi. Anlaşmanın ardından sokaklara dökülen Gazzeliler, korna çalarak, havaya ateş açarak ve sloganlar atarak anlaşmayı kutladı. İsrail’de de Gilad Şalid’in babası Noam Şalid ile annesi Aviva Şalid’in Tel Aviv’e kurduğu çadıra çok sayıda kişi akın etti. Slogan atan ve İsrail bayrakları ile Gilad Şalid’in posterlerini taşıyan aktivistler, yıllar süren bekleyişin nihayet sona ereceğinden umutlu olduklarını söyledi. Noam ve Aviva Şalid, Başbakan Binyamin Netanyahu’nun evinin karşısında kurdukları çadırda yıllardır eylemdeydi. Hamas lideri Halid Meşal anlaşmayı ulusal bir başarı olarak gördüklerinin belirtti. Meşal’in, önceki gece Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu’nu telefonla arayarak varılan anlaşmanın içeriği hakkında bilgi verdiği de öğrenildi. Davutoğlu İsrail ile Hamas arasında varılan anlaşmayı olumlu bir gelişme olarak gördüklerini söyledi ve Mısır’ı katkılarından dolayı tebrik etti. Sanatçıya Kırbaç Dünyanın en iddialı ülkelerinden biri İran… Bakıyorsunuz fezaya uydu yolluyor. Şah’tan beri “nükleer güç” olma hayalleri kuruyor. Bölgede rakip tanımıyor… Ama sonra kalkıp sanatçılarına çağdaş dünyanın artık hayvanlara dahi reva görmediği!“kırbaç cezası” veriyor! Teknolojik ilerleme konusunda, yeryüzünün en muazzam ihtiraslarını kovalıyor… Mesele “insan hakları çıtasını” yükseltmeye geldiğinde, ortaçağ karanlığını terk etmek konusunda gıdım gayrete girmiyor. “Yumuşak gücün” günümüzde “hard power/sert güç”ten çok daha etkili olabileceğini; salt kalın pazı gösterisi yapan “kaba güç”le asla istediği yere ulaşamayacağını hesaplamıyor. Bu gerçek ötesi çelişkiler, Tahran’ın alameti farikası… 90 kırbaç ve 1 yıl hapis cezasına çarptırılan İranlı sinema oyuncusu Marziye Vefamehr’in son kertede yaptığı da işte bu: Tahran’ın başka hiçbir yerde rastlanmayan boyutlardaki devasa çelişkilerine ayna tutmak! Vefamehr’in bütün suçu; molla düzeninin ikiyüzlülüğünü ve çıkmazlarını günlük yaşam üzerinden sergileyen “Satılık Tahranım” isimli bir filmde rol almış olmak. En büyük tabu: ‘İkili yaşam’ (Fotoğraflar: AFP/ EPA) yerden çıkamayacak erbest bırakılacaklar arasında Hamas’ın askeri kanadı İzzeddin El Kassam Tugayları üyelerinin yanı sıra el Fetih ve diğer Filistinli gruplardan tutuklular bulunuyor. Serbest bırakılacak isimler arasında daha önce adı geçen El Fetihli Tanzim lideri, beş kez müebbet hapis cezasına mahkum edilen Mervan Barguti ile İsrail Turizm Bakanı Rehavam Ze’evi’nin öldürülmesine karışmaktan tutuklu Filistin Halk Kurtuluş Cephesi lideri Ahmed Saadet de bulunmuyor. İlk aşamada, Şalid’in Mısır’a teslim edilmesiyle, 280’i müebbet hapis cezasına mahkum edilen 450 Filistinli tutuklu salıverilecek. Tutukluların kalan ikinci bölümünün salıverilmesi ise gelecek iki aylık dönem içinde gerçekleştirilecek ve Şalid’in Mısır’dan İsrail’e dönmesinin ardından diğerleri de salıverilecek. Serbest bırakılacak Batı Şerialı 40 kişinin gönderileceği ülkeler arasında Türkiye’nin yer aldığı da öğrenildi. Serbest bırakıldıktan sonra Batı Şeria ve Doğu Kudüs’e gidecek Filistinli tutukluların yaklaşık yarısı sınırlamalara tabi tutulacak. Bazılarının yaşadıkları yerden bile çıkmaması öngörülürken, genellikle Batı Şeria’dan çıkmama yasağı uygulanacak. Anlaşmanın Hamas’ı güçlendirdiği, El Fetih hareketini ise zayıflattığı öne sürüldü. Bazıları yaşadıkları S Amerikan Baharı Chicago’ya da uzandı Amerikalı zenginlerin evlerine yürüdü. Birinin kapısına çek bıraktı Şam’da yapılan Esad’a destek yürüyüşünde Çin ve Rusya bayrakları da taşındı. (AP) Wall Street göstericileri ülkedeki eşitsizlikten sorumlu tuttukları Ortalığı birbirine katan filmin fragmanlarını bizzat “Youtube”dan izledim. “Satılık Tahranım” genç İranlıların yaşadığı “çifte hayatı” gözler önüne seriyor. Kapının dışında tesettür ve haremselamlık uygulamalar… Kapalı kapılar ardında kadınlı erkekli modern, karma yaşama tam gaz devam; her türlü keyif verici maddeye başvurmak, bangır bangır rock dinlemek, dans etmek vs... İran’da bu “ikili yaşam” hayatın ayrılmaz parçası… Bu ülkeye giden herkes, özellikle burjuva kesimlerin ve gençlerin böyle yaşadığını biliyor. “Enderun/anderuni” ile “biruni” olarak ifade edilen ve bıçak gibi birbirinden ayrılan çok köklü, çifte bir anlayış var İran’da. Geleneksel anlamda konakların aslında “iç yüzü/enderun” ile “dış cephe/biruni”yi tanımlamak için başvurulan bu kavramlar; bugün ülkenin içe ve dışa dönük tezat çehrelerini betimlemek adına da kullanılabiliyor. Geleneksel konakların “endurun”larıyla “biruni”leri gibi tıpkı; İran’ın “dışa sunduğu” imajıyla iç yüzü bambaşka nitelikler gösteriyor. Mollalar dahil tüm İran bunun ayırdında. Ancak “enderun” ve “biruni” yüzleşmesi; bu kültürün bir taraftan en yıkılmaz, en dokunulmaz tabusu sayılıyor. Görebildiğim kadarıyla Vefamehr tam işte bunu yapmış; arı kovanına elini sokmuş ve İran “enderunu”nu fütursuzca dış dünyaya teşhir eden bir filmin içinde rol almış… Bununla da kalmamış. Filmde “enderun”da yaşanageldiği gibi tam!tesettürü atmış. İran’ın tesettür kanunları “saç göstermemek” yorumu üzerinden tanımlandığından, İranlı kadın oyuncu; bu kalın kırmızı çizgiyi de kafasını kazıyarak, çıplak bir kafatası sergilemek yoluyla aşmış. Vefamehr’in tesettür kullanmadığı sahnelerde; “kıl” görünmüyor, dazlak bir kafa görünüyor! Ama bu, tabii İranlı muhafazakârları büsbütün çıldırtmış. Mollalar tahmin edilebileceği gibi tam! “küçük bir erkek çocuğu gibi kazınmış bir çıplak kadın kafasıyla karşı karşıya gelmeyi” daha ağır bir küfür, okkalı bir meydan okuma olarak algılamış. Sen misin meydan okuyan! Al sana ceza: 90 kırbaç ve 1 yıl hapis… Şam’da Türkiye karşıtı slogan Dış Haberler Servisi Suriye’nin başkenti Şam’ın en büyük meydanlarından biri olan Yedi Deniz Meydanı’nda Devlet Başkanı Beşşar Esad’a destek için düzenlenen gösteriye on binlerce kişi katıldı. Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nde Suriye aleyhinde karar çıkmasını engelleyen tutumlarından dolayı Rusya ve Çin’e teşekkür eden göstericiler Türkiye aleyhine de slogan attı. Miting alanı üzerinde uçuş yapan askeri helikopterden Rusya ve Çin bayrakları açıldı; meydanda Suriye ve Baas partisinin bayraklarının yanı sıra Rusya, Çin ve Hizbullah bayrakları sallandı. “Alevi, Sünni, Şii, Hıristiyan, Kürt, Arap aramızda ayırım yok”, “mezhepçiliğe hayır, Suriye’nin birliğine evet”, “Halk Beşşar’ı istiyor” sloganları atan göstericiler Fransa ve ABD’nin yanı sıra Türkiye aleyhine de sloganlar attı. Göstericilerden bazıları Esad’ın resmiyle Arapça “minhibbak” “Minhibbak” (seni seviyoruz) yazılı tişörtler giydi. Daha önceki minhibbak gösM terileri, muhalefet tarafından tezgâh olduğu gerekçesiyle alay konusu yapılmıştı. Bir diğer gösterici Ebu Hüseyin ise “Çin ve Rusya’ya şükranlarını sunduklarını ve Beşşar Esad’a desteklerini göstermek için buraya geldiklerini, Suriye’nin yıkılamayacağını, hep ayakta kalacağını” söyledi. Dış Haberler Servisi ABD’de 99’luk kesimi için gerçek ekono mine verilmesi istendi. Gösteride “Biz yüzde 99’luk keekonomik eşitsizliğe karşı geçen mik değişim talep etmek” amaay New York’ta Wall Street’te cıyla gerçekleştirildiği belirtilen simiz, siz yüzde 1’lik” “bizi kontbaşlayan gösteriler Şikago’ya da yürüyüşe katılan 500’den fazla gös rol etmeye hakkınız yok”, “Zensıçradı. Önceki gün her kesimden terici Paulson&Co’nun kurucusu ginlere Vergi”, “Benim Kurtarma binlerce kişinin katılımıyla büyük Paulson’un evine bir de çek bırak Planım Nerede?”, “Wall Stregösterilerin gerçekleştirildiği kent tı. Çekte New York eyaletinin en et’te ahlak yok”, “Açgözlülüğe te bir otelde düzenlenen mortga zengin yüzde 1’lik kesime uygula Son” sloganları atıldı. Yürüyüşte ge bankacılığı konulu konferansa dığı vergi indirimini simgeleyen “Orta sınıftan çalıp zenginlere izinsiz giren 16 göstericinin de ve 31 Aralık 2011 itibarıyla 5 mil vermeyin” pankartı dikkat çekti. Şikagolu göstericiler New aralarında bulunduğu 21 kişi göz yar dolara ulaşması beklenen paraaltına alındı. Diğer 5 kişinin de nın toplumun yüzde 99’luk kesi York’taki gösterilerden etkilendiklerini ancak onlarla yaşları 55 ila 80 arasınherhangi bir bağlantıları da değişen kişiler olduolmadığını belirtirken ğu ve ABD Merkez 1400’den fazla kentte, Bankası’nca el konan Wall Street göstericibir bankanın şubesine lerine destek verildiği çöp boşalttıkları için bildirildi. Kolej öğrengözaltına alındıkları becilerinin de bugün ülke lirtildi. çapında 56 kampusta New York’ta gösteribir dayanışma gösterilerine devam eden prosi gerçekleştirecekleri testocular ülkenin önde bildirildi. gelen zenginleri olan RuTanınmış yatırım banpert Murdoch, David kası Goldman Sachs’ın Koch, Jamie Dimon ve patronu Lloyd BlankfeJohn Paulson’un Manin gösterilerin yayılmahattan’daki evlerine yüsı nedeniyle New rüdü. “New York’ta York’s Barnard Colleeşitsizliği yaratan kesiNew York’ta 500 kişilik bir grup zengin üst düzey ge’de vereceği konfemi gözler önüne seryöneticilerin oturduğu semtte yürüdü. (REUTERS) ransı erteledi. mek ve toplumun yüzde şağılamak’ ve ‘asla unutturmamak’ için! Oturduğumuz koltukta ayaklarımızı uzatarak bizim herhangi bir haber gibi okuduğumuz kırbaç cezasının ne menem bir şey olduğunu, İran’ın ünlü insan hakları savaşçısı Şirin Ebadi; “İran Uyanıyor” isimli kitabında anlatıyor… 2003’te Nobel Barış Ödülü’nü alan ve aynı zamanda ülkesinin en ünlü kadın hukukçusu olan Ebadi; 30’uncu kırbaçtan sonra yaraların fena halde kanadığını söylüyor. “Şeriat ruhuna göre” diye söze devam eden Ebadi; “kırbaç cezasının caydırıcı niteliği eti yaralamada değil, (kişiyi) aşağılamadadır. Bu yorumu yapan önde gelen okullar (ulema!), kırbaçlayan kişinin bu işi yaparken kolunun altında bir Kuran bulundurması ve böylece cezalının bunu asla unutmamasının sağlanması gerektiğini savunur” diyor. “Koltuk altında Kuran’la kırbaç”; Ebadi’nin tarifinde, alabildiğine vahşi kırbaçlamaya göre “nispeten daha merhametli” bir kırbaç yöntemi oluyor. Ebadi, kuşku yok ki “kırbaç”a kökten karşı. Ama bunu yekten kendisinin de kitabın bir yerlerinde belirttiği gibi rejime karşı elinde doğrudan insan hakları beyannamesini sallayarak yapmıyor da.. “kırbaçlayan kişinin kol altında hiç olmassa Kuran bulundurması suretiyle”.. darbelerin hafifletilmesi ve insafa gelinmesinden dem vuruyor... Bu, bunun gibi akıl almaz çelişkiler ülkesi olan İran’a ışık tutan Ebadi’nin çok ilginç kitabına bir başka yazıda tekrar döneceğim. ‘A C MY B C MY B