Katalog

SAYFA 10 DIŞ HABERLER CUMHURİYET 29 OCAK 2011 CUMARTESİ dishab@cumhuriyet.com.tr Mısırlılar, Cuma Gazabı adını verdikleri günde, pek çok kentte cuma namazının ardından rejimin değişmesi talebiyle sokaklara döküldü Mısır ayakta: Git be Mübarek! B aşkent Kahire’de göstericiler Mübarek’in partisi “Ulusal Demokrasi Partisi”nin merkez binasını ateşe verdi. Kahire, İskenderiye ve Süveyş’te sokağa çıkma yasağı ilan edildi. Ancak göstericiler yasağa uymadı. Ordu sokağa indi. En az 5 gösterici hayatını kaybetti. Görgü tanıkları ve gazeteciler polisin protestocuları şiddetli bir şekilde dövdüğünü bildirdiler. Güvenlik güçlerinin başkentte provokasyon amacıyla kesici alet taşıyan sivil görünümlü kişileri protestocuların arasına soktukları da öne sürüldü. Kahire’de öğle saaatlerinde iki karakol ateşe verildi. Polisin göstericileri bastırmayı başaramaması üzerine, hükümet akşam yerel saatle 18.00’de Kahire, İskenderiye ve Süveyş’te sokağa çıkma yasağı ilan etti. Sokağa çıkma yasağına uymayan göstericiler protestolarını sürdürdü. Kahire’nin merkezinde hükümet binaları çevresinde çatışmalar meydana geldi. İktidardaki Ulusal Demokrasi Partisi’nin merkez binası ateşe verildi kanlığı’nın “kesin önlemler alacaklarını” duyurmaları protestocuları durdurmaya yetmedi. Kent merkezindeki Tahrir Meydanı’nda, Nil Nehri’nin kıyısında ve Ramses Meydanı’ndaki camilerin önünde toplanan on binlerce gösterici polislere taş atarken, polis de göstericilere plastik mermi, gaz bombası ve tazyikli suyla müdahale etti. ve yağmalandı. Kahire’de göstericiler, Dışişleri Bakanlığı ve devlet televizyonu binalarını da ele geçirdi. Ordu birlikleri, daha sonra her iki binada da kontrolü yeniden sağladı. Göstericiler daha sonra ise Dünya Ticaret Merkezi ve otelini ateşe verdiler. Çatışmaların merkezinde kalan Ulusal Müze’nin yağmalanmaması için halkın insan zinciri olarak müzeyi koruduğu bildirildi. Dış Haberler Servisi Mısır’da dün ülke çapında on yıllardır eşi benzeri görülmemiş protesto gösterileri yapıldı. 30 yıllık Hüsnü Mübarek yönetiminin sona ermesini isteyen on binlerce muhalif, “Cuma Gazabı” adını verdikleri günde cuma namazının ardından ülke çapında gösteriler düzenledi. Olaylarda en az 5 kişi hayatını kaybetti. Genci yaşlısı, Müslümanı Hıristiyanı, zengini fakiri, toplumun her kesiminden insanların katıldığı gösterilerin merkezi başkent Kahire’ydi. Polisin sabah saatlerinden itibaren şehirde barikatlar oluşturması, terörle mücadelede kullanılan özel operasyonlar gücünün şehrin ana merkezlerine konuşlandırılması ve İçişleri Ba Ordu sokağa indi Protestoların dinmemesi üzerine ordu sokağa indi. Ordunun sokağa inmesi de protestocuları durduramadı. Göstericiler orduya kendi saflarına katılmaları çağrısında bulunurken, kimi askerlerin üniformalarını çıkararak göstericilere katıldıkları iddia edildi. Bazı görgü tanıkları ise askerlerin, gece sokağa çıkma yasağının uygulandığı kentlerde ateş açtığını ileri sürdü. Kahire’de silah ve patlama sesleri duyulduğu gelen bilgiler arasında. Ordu birlikleri ve polisin kendi aralarında çatıştığı da öne sürülüyor. Hastane kaynakları Kahire’de bugün 5 kişinin öldüğünü, en az 870 kişinin yaralandığını kaydetti. Bazı yaralılarda mermi yarası olduğu öğrenildi. Mısır polisinin, ülkede iki günden bu yana canlı yayın yapan El Cezire kanalının bürosuna baskın düzenlediği bildirildi. Başkent dışında İskenderiye, Süveyş, Luksor, Mansura, Asvan ve Dimyat şehirlerinde de gün boyu gösteriler vardı. İskenderiye’de valilik binası ateşe verildi. Hükümet binası yağmalandı. Mısır’da din bilginleri protestocuları destekleyen bir bildiri yayımlayarak Mübarek’e “reform ve acil seçim” çağrısı yaptılar. Bazı imamların da gösterilere destek verdikleri görüldü. Görgü tanıkları, Müslümanlar camide namaz kılarken Hıristiyanların dışarıda camideki muhalifleri koruduklarını da bildirdi. İLETİŞİM DURDU M uhalefetin protesto gösterilerini internetteki sosyal paylaşım siteleri aracılığıyla organize etmesi nedeniyle, hükümetin talimatıyla internet ve telefon hatları büyük ölçüde kesildi. Kahire’de kimi kişilerin, protestocular internette ulaşabilsinler diye evlerindeki kablosuz internet bağlantısının şifresini kaldırdıkları öğrenildi. Gösterilere katılanların herhangi bir siyasi partiye üye olmadıkları, 30 yıllık Hüsnü Mübarek yönetimi ile yoksulluk, yolsuzluk ve işsizlikten bıkmış sade vatandaşlar oldukları bildiriliyor. Tunus’ta Devlet Başkanı Zeynelabidin bin Ali’nin ülkeden kaçmasıyla sonuçlanan “Yasemin Devrimi’nden ilham alan Mısırlı protestocular, “Mübarek rejimi düşsün” sloganları atıyor ve “Diktatörlüğe hayır” pankartları taşıyor. Protestolarda gençlerin büyük rol aldığı da biliniyor. Dün Süveyş’te yaklaşık 3 bin gencin “Anne babalarımızın yaşadığı gibi yaşamayacağız” sloganları attıkları öğrenildi. Protesto gösterilerini takip etmek için ülkeye gelen kimi yabancı gazetecilerin ülkeye sokulmadığı kaydedildi. Nil ülkesinin son firavunu mu? ısır’ı son 30 yıldır tek bir kişi yönetiyor: 1981’de iktidara gelen Hüsnü Mübarek. Tunus liderini koltuğundan eden ayaklanmanın ardından Kahire sokaklarını dolduran göstericiler “Mübarek, Suudi Arabistan seni bekliyor” sloganları atıyor. Mübarek, iktidarına yönelik en büyük tehditle karşı karşıya. Peki göstericiler, muhaliflerin “Mısır’ın son firavunu” olarak adlandırdığı Mübarek’i koltuğundan edebilecek mi? Michigan Üniversitesi’nden Ortadoğu uzmanı tarihçi Juan Cole, Mübarek’in iktidarda kaldığı uzun yıllar içerisinde muhalifleriyle başa çıkmak için çeşit çeşit teknik geliştirdiğine dikkat çekiyor. 1973 savaşında Mısır Hava Kuvvetleri’ne komuta eden Mübarek, Sovyetler Birliği’nde eğitilmiş bir pilottu. Mısırlı pilotların İsrail’e karşı başta gösterdiği başarı, Mübarek’i ulusal kahraman haline getirdi. Dönemin Devlet Başkanı Enver Sedat, Mübarek’i 1975’te başkan yardımcısı yaptı. İsrail’le barış için adım atan Sedat’ın 6 yıl sonra öldürülmesinin ardından iktidara geçen Mübarek’in ilk icraatlarından biri, olağanüstü hal ilan etmek oldu. Daha sonra ifade özgürlüğü kısıtlandı, polise süresiz gözaltı yetkisi verildi. Radikal İslamcıların turistleri hedef alan saldırılarının ardından tahmini 30 bin kişiyi hapse attı. Hükümet, muhalif bütün örgütlere de sızdı. Sonuçta George Washington Üniversitesi’nden Nathan Brown’ın deyişiyle ortaya meşruiyeti çok az olmasına karşın kendisini, “değiştirmeye çalışmanın anlamı yok” şeklinde sunan bir rejim çıktı. Ama 14 Ocak’ta Tunus Devlet Başkanı Zeynelabidin bin Ali’nin 23 yıllık iktidarın ardından Suriye’ye kaçması, Brown’a göre bölgedeki insanların düşünüş tarzını değiştirdi. London School of Economics’ten Fawaz Gerges, Tunus’tan sonra Ortadoğu’da “korku duvarının” aşıldığını düşünüyor. “Artık Mübarek gitsin ya da gitmesin, devlet aygıtından korkmuyorlar. Siyasette yeni bir dönem başlıyor” diyor. M Tunus’ta Yasemin Devrimi’yle ateşlenen isyan fitili, Arap dünyasını etkisine aldı. Mısır’da Mübarek’in 30 yıllık koltuğu sallanıyor. Bir uzman, “Mübarek gitsin gitmesin, Araplar korku duvarını aştı” diyor. (AP/AFP) lkedeki belli başlı muhalif hareketler şunlar: 6 Nisan hareketi: Gençlerin oluşturduğu hareket geçen salı günü yapılan gösterilerin ardındaki ana gücü oluşturuyor. Hareketin üyeleri, Facebook ve Twitter gibi sosyal paylaşım sitelerini yaygın olarak kullandı. Hareket, İçişleri Bakanı’nın görevden ayrılmasını, olağanüstü hal yasasının kaldırılmasını ve asgari ücretin yükseltilmesini istiyor. Milli Değişim Birliği (MDB): Şemsiye örgütü niteliğindeki MDB’de liberal siyasi partiler, Yarın Partisi ve Demokratik Cephe’nin liderleri ve Müslüman El Baradey’e ev hapsi Ü MUHALİF ÖRGÜTLER Kardeşler temsil ediliyor. Müslüman Kardeşler: Ülkenin en büyük muhalefet örgütü, yönetim tarafından ayaklanmaya sebep olmakla suçlansa da şimdiye kadar ki protestolarda önemli rol oynamadı. Resmi olarak yasaklı olmasına karşın örgüt, ülkenin en büyük ve en organize muhalefet hareketi. Vafd Partisi: Daha önce mecliste yer alsa da geniş halk desteğine sahip değil. Yarın Partisi: Liberal çizgideki partinin kurucusu Eyman Nur, gösterilere katılsa da geniş bir siyasi desteğe sahip değil. En büyük muhalefet grubu olan Müslüman Kardeşler, şimdiye kadar uzak durdukları gösterilere dün destek verdi. Gösteri öncesinde Müslüman Kardeşler’in 20 üyesi gözaltına alındı. Önceki gün ülkeye dönen ve dünkü gösterilerde yer alan Mübarek’in en güçlü rakibi, reform yanlısı Muhammed el Baradey ise dün polis tarafından ev hapsine alındı. 2005 başkanlık seçimlerinde ikinci olan muhalif lider Eyman Nur’un başından yaralandığı ve hastaneye kaldırıldığı öğrenildi. ABD, MÜTTEFİKİNİ UYARDI M Severek, sevilerek, inanarak sürdürdüğü Yaşamı boyunca toplumumuza soluk veren Hocamız Prof. Dr. TARIK ZAFER TUNAYA’yı ölümünün yirminci yılında SAYGI, SEVGİ ve ÖZLEMLE ANIYORUZ. ısır’daki son gelişmelerle ilgili dün ilk kez konuşan ABD Başkanı Barack Obama, Mısır’ın birçok önemli konuda ABD’nin müttefiki olduğunu söyledi. Devlet Başkanı Hüsnü Mübarek’in bir dizi zor konuda kendilerine yardımcı olduğunu söyleyen ABD Başkanı, siyasal ve ekonomik reformların ileri götürülmesi ve yasallaştırılmasının Mısır’ın uzun vadedeki refahı için kritik önemde olduğunu her zaman Mübarek’e söylediğini bildirdi. Mısır’daki gösterilerin halkın hayal kırıklığını gösterdiğini belirten Obama, ifade özgürlüğünün önemine değindi ama hem Mısır hükümeti hem de göstericilerin şiddetten kaçınması gerektiğini ifade etti. ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton, Mısır’daki olaylarla ilgili olarak, hükümete, halkın siyasi ve ekonomik reform taleplerini dikkate alması ve barışçıl gösterilere izin vermesi çağrısında bulundu. Yardımlar gözden geçirilecek Beyaz Saray yetkilileri, ABD’nin Mısır’a yaptığı 1.5 milyar dolarlık yardımı gözden geçireceklerini kaydetti. Mısır’daki protesto eylemleri sürerken, Genelkurmay Başkanı Korgeneral Sami Enan başkanlığındaki üst düzey bir Mısır askeri heyetinin dün ABD’de bulunduğu öğrenildi. ABD Savunma Bakanlığı’ndan “ziyaretin önceden planlanmış olduğu” açıklaması geldi. ÇARŞAMBA TOPLANTILARI Konukları C MY B C MY B