Katalog

CMYB C M Y B 13 EYLÜL 2010 PAZARTESİ CUMHURİYET SAYFA REFERANDUM 7 GEÇMİŞTEN GELECEĞE ORHAN ERİNÇ Olmaz İlaç... Sabah vatandaşlık görevimizi yerine getirip gazeteye ulaştık. Daha sandıkların açılmasına çok var. Gazetedeki işbölümü gereği, sözü halkoylamasının sonucunu değerlendirecek arkadaşlarımıza bırakıp, ertelenmiş bayram yarenliğine dönelim. Size önce Ahmet Vesim Paşa’nın yaşamöyküsünden söz edeceğim. Dinlediklerimle, emekli Amiral Tevfik İnci’nin Deniz Kuvvetleri Dergisi’nin eki olarak yayımlanan ve derya kaptanlarının yaşamöykülerini aktaran aynı basımdan yararlanarak (Ocak 1974) özetliyorum. Daha genç bir bahriye yüzbaşısı iken 1850’de topçuluk eğitimi için İngiltere’ye gönderilmiş, 1853’te Sıvastopol savaşlarında kumandasındaki silahlandırılmış Peyki Ticaret Vapuru ile büyük başarı kazanmıştır. Süren başarıları nedeniyle rütbeleri zamanından önce yükseltilmiş, 41 yaşında müşir (mareşal) amiral rütbesiyle 21 Ocak 1865’te Sultan Aziz tarafından derya kaptanlığına atanmıştır. Ancak dört ay sonra, bahriye bütçesinde kısıntı yapılmasının gündeme gelmesiyle istifa etmiştir. 1876’da derya kaptanlığı ikinci kez Bahriye Nazırlığı’na dönüştürülmüş, Ahmet Vesim Paşa da 1878’de Abdülhamit tarafından Bahriye Nazırlığı’na getirilmiştir. Şairliğinden sonra söz edeceğim ama yağlıboya ile resim yaptığının tanıklarından biriyim. Üsküdar Mevlevihanesi’nde bir sema ayinini, kapı eşiğinde kendisine de yer vererek yansıttığı tabloyu bugün de anımsıyorum. İlkokulun son yıllarını ve ortaokulu, eski adıyla Kayışdağı Caddesi’nde 115 numaralı evin alt katında kiracı olarak yaşadım. Evin sahibi Ahmet Vesim Paşa’nın torunu Neşe Can Taluk Hanım’dı. Babası, yani Paşa’nın oğlu, Üsküdar Evlendirme Memurluğu’ndan emekli Lütfi Taluk ile birlikte oturuyordu. Kızı Mukadder Abla’nın eşi de rebap sanatçısı Sabahattin Volkan’dı. Paşa’nın kızları, yani halanımlar da Salacak’taki konaktan gelirlerdi. Çoğunlukla, babamın da müzikten anlar olması nedeniyle üst kattaki sohbetlere ailecek biz de katılırdık. Bu sohbetlerde belki yüz kez dinlediğim bilgilerden biri de Hacı Arif Bey’in rast makamında bestelediği ve “Olmaz ilaç sinei sad pareme” dizesiyle başlayan şarkının sözlerini Ahmet Vesim Paşa’nın yazmış olduğuydu. Hatta vezin nedeniyle “Tirimüjen”e dönüşen adın Tirimüjgân ve saraylı bir hanım olduğu da anlatılanlar arasındaydı. 1952’de Ortabahar Sokağı’na taşındık. Ama ilişkimiz kesilmedi. En az bayramlarda gider Neşe Can Hanım’ın elini öperdim. Babasının vefatı sonrasında (1951’de olsa gerek) dönemin yeni yeni ünlenmeye başlayan Mevlidhan Kani Karaca’yı da sayesinde ilk dinleyenlerden biri olmuştum. Aradan uzun yıllar geçti. Televizyonun İzmir’den naklen yayımladığı bir klasik müzik konserinde, “Olmaz ilaç sinei sad pareme” dizesiyle başlayan şarkının söz yazarının “Namık Kemal” olarak yazılmasından hayrete düştüm. Olanaklarım elverdiğince gösterdiğim çabalar, sonuç vermedi. Müzik bilgilerine güvendiğim kimi meslektaşlarım da kendilerine ilettiğim notları ciddiye almadı. Ahmet Vesim Paşa’nın oğlu ile kızlarının ve hem ciddi hem de bilgili olan Neşe Can Hanım’ın gerçeği çarpıtmış, hatta yalan söylemiş olduklarını bir türlü kabullenemiyorum. Ortada bir karışıklık olduğu inancımı da koruyorum. Bu bayram yarenliğinin nedeni de müzikseverlerden yardım beklediğimi duyurmaya niyetlenmiş olmam. Bakalım ne sonuç çıkacak... oerinc@cumhuriyet.com.tr Başbakan Erdoğan’õn, yaptõğõ konuşmada Fethullah Gülen’e de teşekkür etmesi dikkat çekti Okyanus ötesine selam İstanbul Haber Servisi - Başba- kan Recep Tayyip Erdoğan, refe- randum sonuçlarõnõn ardõndan ilk açõklamayõ yaptõğõ AKP İstanbul İl Başkanlõğõ’ndaki konuşmasõnda yar- gõyõ hedef aldõ. Erdoğan, ABD’de yaşayan Nur cemaati lideri Fet- hullah Gülen’e “Okyanus ötesin- den destek veren arkadaşlara te- şekkür ederim” sözleriyle teşekkür mesajõ gönderdi. Erdoğan, AKP İstanbul İl Mer- kezi’nde referandum sonuçlarõnõ değerlendirdi. Erdoğan, konuşma- sõnda anayasa değişikliğinin bir AKP projesi olmadõğõnõ ve sonucun herhangi bir partiye verilmiş güve- noyu olmadõğõnõ vurguladõ. Erdoğan, Türkiye’de “hukukun üstünlü- ğü”nün egemen olacağõ bir döneme girileceğini öne sürerek, “Yargıyı ideolojik bataktan kurtaracak, küçük bir grubun kontrolündeki kapalı devre işleyici, katılımlı bir demokrasiyle değiştiriyoruz” de- di. HSYK’nin yeniden yapõlandõ- rõlmasõna yönelik düzenlemelerin eleştirilmesine de tepki gösteren Erdoğan, muhalefetin yargõya yö- nelik eleştirilerine şöyle yanõtladõ: ‘Bunu bile hazmedemediler’ “HSYK’de hiç yokuz. Sadece hükümet olarak şu anki tabloda kim var? Adalet Bakanı ve Müs- teşar var. Bu 22’de bunlar yine olacak. Fakat üç tane daire olacak. Genel Kurul’un başkanı Adalet Bakanı olacak. Bu dairelerin top- lantılarına Adalet Bakanı katıla- mayacak. Adli ve idari yargı 10 ta- ne üye seçecek. Diyorlar ki siz böy- le bir tercihte bulunamazsınız. Bir Adalet Bakanı’dır tutturdular gidiyorlar. Onun burada deği- şiklik yetkisi zaten yok. O oraya başkanvekilliğini tayin edecek. Bundan bile rahatsız oldular. Türkiye’deki barolar bir üyelik için üç tane isim gönderecekler TBMM’ye. TBMM bir tanesini tercih edecek. Aynı şey Sayıştay için. Sayıştay da iki üye hakkına sahip. Üç isim gönderecek Meclis tercih edecek. Tamamı bu. Bunu bile hazmedemediler.” Başbakan Erdoğan, anayasa de- ğişikliklerine destek veren siyasi par- ti, sendika, meslek örgütü ve sivil toplum kuruluşlarõ ile partililere, sanatçõlara ve yurttaşlara da teşek- kür etti. Erdoğan’õn konuşmasõnõn bu bölümünde “Dünyanın dört bir yanından, okyanus ötesinden bu sürece destek veren tüm kar- deşlerimi kutluyorum. Buradan okyanus ötesine mesajlar oldu- ğuna göre, bizim de bu mesajı ve- renlere bir mesajımızın olması lazım” sözleri dikkat çekti. Erdo- ğan’õn sözleri uzun süre alkõşlandõ. ‘Siyaseti öğrenmeliler’ Erdoğan, MHP lideri Devlet Bah- çeli’nin “Artık Türkiye karanlık bir döneme girdi” açõklamasõna “Tam aksine ülke karanlıktan aydınlığa çıkıyor. Ama siyaseti öğ- renmeleri gerekiyor. Bu vesileyle öğrenecekler” sözleriyle yanõt ver- di. Seçim sürecinde muhalefete yö- nelik maksadõ aşan ifadelerden ka- çõndõğõnõn da altõnõ çizen Başbakan Erdoğan, “Bu arada gerçekten ben de birilerini incittiysem ben özür diliyorum” dedi. Seçim sürecinde birilerini incittiysem özür dilerim diyen Başbakan Erdoğan, yargõyõ eleştirmeyi sürdürdü. Başbakan Erdoğan, “Yargõyõ ideolojik bataktan kurtaracak, küçük bir grubun kontrolündeki kapalõ devre işleyici, katõlõmlõ bir demokrasiyle değiştiriyoruz” ‘Seçim objektif değil’ Erken seçim çağrısı MHP lideri Bahçeli, Türkiye’nin karanlõk bir döneme girdiğini belirtti ANKARA (Cumhuriyet Büro- su) - CHP lideri Kemal Kılıçda- roğlu, “Bu halkoylaması gerçek- ten objektif yapıldı mı? Hayır. Toplumun büyük bir kısmı baskı altına alındı” dedi. Kõlõçdaroğlu, halkoylamasõnõn ardõndan dün gece saatlerinde yap- tõğõ açõklamada, AKP iktidarõnõn demokrasi ahlakõ açõsõndan sõnõfta kaldõğõnõ belirtti. Kõlõçdaroğlu, CHP olarak yargõ üzerindeki baskõ- lar karşõsõnda ayakta durmaya de- vam edeceklerini belirterek, “Re- ferandum iki kutuplu bir siyase- te hizmet ediyor. Kutuplaşma- dan kurtulmadan demokrasi sağlıklı olamaz. Halk iradesine saygı gösteriyoruz. CHP olarak bu bakış açısıyla siyasi mücade- lemize daha büyük bir heyecanla devam deceğiz. Evet ya da hayır diyen, şu ya da bu nedenle sandı- ğa gidemeyen vatandaşlara say- gılarımı sunarım” diye konuştu. “Hayır isterdik, çabalarımızı he- piniz biliyorsunuz” diyen Kõlõçda- roğlu, konuşmasõnõ şöyle sürdürdü: “Halkın iradesine saygı göste- riyoruz. Hayır oyunu sadece CHP kullanmadı. Bir partinin başarısı değildir yani. Evet di- yenlerin hepsi AKP’li değil.” CHP olarak AKP dahil olmak üzere daha yoğun bir çaba sarfet- tiklerinin de altõnõ çizen Kõlõçda- roğlu, “70 ile kimse gitmedi. Biz gittik. Tablo bizim açımızdan çalışmalarımızın bir ürünü. Azımsanacak bir oran değil. Bundan sonraki çalışmalarımız- da bunu arttıracağız. Erken se- çim kararını AKP verecek. Olursa hazırız tabii. Bu halkoy- laması gerçekten objektif yapıl- dı mı, hayır. Toplumun büyük bir kısmı baskı altına alındı” değerlendirmesini yaptõ. ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Anayasa değişikliğiyle ilgili halkoylama- sõnda hayal kõrõklõğõna uğrayan MHP lideri Devlet Bahçeli, Türkiye’nin “karanlık bir döneme girdiği” gerekçesiyle “erken seçim” çağrõsõ yaptõ. Sandõktan çõkan yüzde 58 oranõndaki “evet” oyu, MHP Genel Merkezi’nde ha- yal kõrõklõğõ yarattõ. Genel Başkan Bahçeli, sonuçlarõn netleşmesinin ardõndan yazõlõ bir açõklama yaptõ. Referandum sonuçlarõ- na herkesin saygõ göstermek durumunda bulunduğunu kaydeden Bahçeli, “Başba- kan Erdoğan ve AKP’nin bölücülük ve yolsuzluk siciline uygun yandaş yargı yaratma gizli amaçlarına hizmet edecek anayasa değişikliklerinin Türk milleti tarafından kabul edilmesiyle Türkiye için hayati risk ve tehlikelerle dolu ka- ranlık bir döneme girilmiştir” görüşüne yer verdi. Erdoğan’õn gelecek yõl gündeme getireceğini açõkladõğõ anayasa değişikli- ğinde “PKK açılımınını ilerletilmesi” kapsamõnda Türkiye’nin etnik temelde ay- rõşma, çatõşma ve bölünme sürecine mah- kûm edilmesinin kaçõnõlmaz olacağõnõ ifa- de eden Bahçeli, açõklamasõnda şu görüşle- re yer verdi: “Başbakan Erdoğan’a uya- rımız ve çağrımız, anayasa referandu- mu sonuçlarından cesaret alarak, PKK açılımını ilerletmeye çalışmasının altın- dan kalkamayacağı sonuçlar doğuraca- ğını bir an önce anlaması ve en erken tarihte genel seçime gidilerek, Türk mil- letinin hakemliğine başvurulmasına karşı direnmekten vazgeçmesidir.” ‘Yargı AKP’nin kontrolüne girdi’ MHP Genel Sekreteri Cihan Paçacı, Türkiye’de yürütme ve yasamanõn ardõn- dan yargõnõn da AKP’nin kontrolüne gir- diği bir döneme adõm attõğõnõ belirtti. Pa- çacõ, “Artık rejimi yeniden tanımlamak gerekir. Türkiye’de kuvvetler birliği ol- muştur. Bu demokrasi değil, totaliter rejime gidiştir” diye konuştu. ‘Kaybedenler’ tartışılıyor AKP’de ince hesaplar ERDEM GÜL ANKARA - Referandumda evet sonucu çõkmasõyla istediği sonucu elde eden AKP’de, yüzde 58’lik oran içinde partinin gerçek oy oranõnõn bulunmasõna ilişkin ince hesaplar ya- põlmaya başlandõ. Parti yöneticileri ve bakan- lar arasõnda illerinde ‘hayır’ çõkarak kaybe- den isimler de parti içinde tartõşõlõyor. Başbakan Tayyip Erdoğan’õn İstan- bul’da bulunmasõ nedeniyle AKP Genel Merkezi, ‘evet’ sonucuna karşõn sessiz sa- kin bir gece yaşadõ. Genel başkan yardõm- cõlarõnõn yanõ sõra Ankara’da bulunan ba- kanlar Cemil Çiçek, Ertuğrul Günay, Za- fer Çağlayan, Nimet Çubukçu, Ali Baba- can genel merkeze gelerek bir süre sonuç- larõ takip etti. Parti medyanõn akõnõna uğra- dõ. Ancak medyanõn çizdiği kalabalõk gö- rüntüye karşõn çok az sayõda yurttaşõn iler- leyen saatlerde bahçeye konulan büyük ek- ranlardan sonuçlarõ takip ettiği gözlendi. Bakan Günay partiden ayrõlõrken karara saygõlõ olacaklarõnõ baştan söylediklerini be- lirterek aynõ noktada olduklarõnõ vurguladõ ve “Türkiye demokratikleşme konusunda bir adım attı. Ümit ediyorum bundan sonrası daha güzel olur” dedi. Günay so- nucun sürpriz olmadõğõnõ söyledi. Yüzde 58’in sahibi kim? Partide referandumda çõkan sonuçlar üzeri- ne ilk değerlendirmeler de yapõlmaya başlan- dõ. Öncelikle yüzde 58 oranõndaki evet oyla- rõnõn dağõlõmlarõ üzerinde çalõşma yürütülü- yor. Edinilen bilgilere göre partide yüzde 58 içinde yüzde 5’in SP’ye, yüzde 2’nin BBP’ye yüzde 1’in de partisiz sağ ve sol ba- ğõmsõzlara ait olabileceğinin altõ çizildi. Ka- lan yüzde 50 içinde yüzde 5-6 oranõnda MHP oyu olabileceği belirtildi. Bu tablo içinde partinin oy oranõnõ yerel seçimlere göre arttõrarak yüzde 45’i zorladõğõ analizle- ri yapõldõ. Parti çevrelerinde AKP’nin yüzde 45’ler içindeki oy oranõnda referandum sü- recine çok aktif biçimde katõlan Fethullah Gülen cemaatinin de belli bir oran olarak dikkate alõnmasõ gerektiği ifade ediliyor. Kaybedenler de var Sonuçlar AKP’nin önde gelen isimlerinin seçim bölgelerindeki performanslarõ açõsõn- dan da ele alõnõyor. ‘Hayır’ çõkan 18 ilden önde gelen parti yöneticilerinin seçim bölge- leri olmasõna vurgu yapõlõyor. Bu 5 ilden ka- bul edilen paketteki HSYK ve Anayasa Mah- kemesi maddeleri nedeniyle parti içinde “re- ferandumun sahibi bakan” olarak da nite- lenen Adalet Bakanõ Sadullah Ergin Ha- tay’da, Devlet Bakanõ Selma Aliye Kavaf Denizli’de, Milli Savunma Bakanõ Vecdi Gönül ve Devlet Bakanõ Mehmet Aydın İz- mir’de hayõr çõkmasõ nedeniyle kaybeden ba- kanlar oldu. TBMM Başkanõ Mehmet Ali Şahin Antalya’da, AKP Genel Başkan Yar- dõmcõsõ Ömer Çelik ve eski parti yöneticisi Dengir Mir Mehmet Fırat Adana’da kay- betti. Başbakan Yardõmcõsõ Bülent Arınç da memleketi Manisa’da son yerel seçimlerde belediyeyi MHP’ye kaptõrdõktan sonra bu kez de ‘hayır’ sonucuyla ikinci kaybõnõ yaşadõ. Yurt Haberleri Servisi - Anayasa referandu- munda MHP Genel Başkanõ Devlet Bahçeli, “hayır” kampanyasõ yürütmesine karşõn tabanõ- nõn AKP’nin çağrõsõna uyarak “evet” oyu verdiği ortaya çõktõ. Bahçeli’nin memleketi ve MHP’nin kalesi Osmaniye’de bile “evet” oylarõ yüzde 54 olurken “hayır”lar yüzde 46’da kaldõ. MHP, 29 Mart 2009 yerel seçimlerinde Balõke- sir, Manisa, Uşak, Isparta, Bartõn, Karabük, Kas- tamonu, Gümüşhane ve Osmaniye’de belediyele- ri kazandõ. Oy oranlarõ da bu kentlerde yüzde 38- 41 arasõnda çõktõ. Ancak anayasa referandumunda CHP’yle birlikte “hayır” kampanyasõnõ yürüten MHP, Balõkesir, Uşak ve Manisa dõşõnda istediği- ni bulamadõ. Yerel seçimlerde MHP’nin yüzde 41 oranõnda oy aldõğõ Balõkesir’de “hayır” oylarõ yüzde 52 olarak belirlendi. Uşak’ta da “hayır” oylarõ ancak yüzde 50.35’i buldu. Manisa’da ise “hayır” oylarõ son anda yüzde 50.04’e çõkarak öne geçti. Buralardaki “hayır” oylarõnda da CHP’lilerin etkili olduğu yorumlarõ yapõldõ. An- cak “hayır” oylarõ Isparta’ta da yüzde 43, Bar- tõn’da yüzde 44, Karabük’te yüzde 36’da kaldõ. Kastamonu’da yerel seçimlerde yüzde 49 oy ora- nõna ulaşan MHP, referandumda oylarõnõ 11 puan düşürerek yüzde 38’de kaldõ. MHP’nin yüzde 41 oy aldõğõ Gümüşhane’de “hayır” oylarõ yüzde 21 olarak belirlendi. En ilginç sonuç Osmaniye’den geldi. Bahçeli’nin memleketi olan kentte yüzde 54 “evet” çõkmasõ partilileri şok etti. PARTİNİN KALELERİ ‘EVET’ DEDİ MHP tabanı AKP’yi dinledi MHP lideri Bahçeli, referandum sonuçla- rının ardından erken seçim çağrısı yaptı. Eski CHP Genel Başkanı Deniz Baykal, oy kullanmaya eşi Olcay Baykal’la birlikte geldi. Kemal Kı- lıçdaroğlu oy kullanamadı ama eşi Selvi Kılıçdaroğlu sandığa gitti. Fotoğraflar:AA Başbakan Erdoğan, AKP İstanbul İl Merkezi’nde coşkuyla karşılandı. Kılıçdaroğlu, AKP’nin demokrasi ahlakı açısından sınıfta kaldığını söyledi CHP’DE MORALLER BOZULDU ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - CHP Genel Başkanõ Kemal Kılıçdaroğlu’nun referandumda oy kullana- mamasõ ile bozulan moraller, “Gandhi Kemal rüzgâ- rı”nõn “hayır” çõkmasõ için yeterli olmamasõ üzerine iyice bozuldu. Partide “MHP’nin yeterince çalışma- dığı, kendi tabanına sahip çıkamadığı” değerlendir- meleri yapõldõ. Bazõ parti yöneticileri de, “oy kullan- maya gelmeyen tatilcilerden” yakõndõ. Başbakan Yardõmcõsõ Bülent Arınç, “‘Evet’ çıkar- sa bize yazar ama ‘Hayõr’ çıkarsa bunu kendi ara- larında paylaşırlar” demişti. CHP yöneticileri, “ha- yır”larõn büyük bölümünü sahiplendi. Eski genel başkan Deniz Baykal’õn yakõn çevresin- de dün gece yapõlan ilk değerlendirmelerde “Kılıçda- roğlu rüzgârlarının tutmadığı ve içi boş söylemle- rinin rahatsızlık yarattığı” ifade edildi. “Kılıçda- roğlu’na karşı parti içi mücadele başlatacak mısı- nız” sorusuna ise “Biz başlatmayız ama kendi ara- larında çekişirler. Genel Başkan’la Önder Sav ara- sındaki çekişme büyür” karşõlõğõ verildi.