Katalog

ANKARA (Cumhuriyet Büro- su) - AKP’nin 26 maddelik anayasa değişikliği paketi, dün gerçekleştiri- len halkoylamasõnda yüzde 42 “ha- yır”a karşõlõk, yüzde 58 “evet” oyuyla kabul edildi. Halkoylamasõ sonuçlarõ, AKP’nin 2009 yerel se- çimlerinde olduğu gibi “kıyı” kent- lerini aşamadõğõnõ ortaya koyarken MHP tabanõndan “evet”e büyük oranda kayma olmasõ dikkat çekti. Anayasa değişikliği paketinin Mec- lis’ten “halkoylaması koşuluyla” geçmesinin ardõndan CHP Genel Başkanlõğõ koltuğuna oturan Kemal Kılıçdaroğlu rüzgârõ da “hayır”õn öne geçmesine yetmedi. AKP’nin vali, kaymakam dahil devlet olanaklarõnõ sonuna kadar kullandõğõ, ABD’de yaşayan Fet- hullah Gülen’in de “mezardakileri kaldırıp ‘evet’ oyu kullandırmak lazım” çağrõsõyla destek verdiği anayasa değişikliği paketiyle ilgili halkoylamasõnda, kamuoyu anketle- rinin ve tahminlerin de üzerinde yüzde 58 oranõnda “evet” oyu çõk- masõ dikkat çekti. Kayõtlõ 49 milyon 446 bin seçme- nin bulunduğu ülke genelinde 151 bin 546 sandõkta oy kullanõlõrken sandõğa gitme oranõ Doğu ve Güney- doğu’daki “boykot” nedeniyle, bu bölgelerden düşük katõlõma karşõn, ülke genelinde yüzde 78 oldu. Hal- koyamasõnda 18 il “hayır” derken, 63 il anayasa paketine “evet” dedi. AKP kıyıyı aşamadı, MHP tabanı kaptırdı Referandum sonucunda oylarõn Türkiye genelindeki dağõlõmõ 2009 yerel seçimlerinde ortaya çõkan tablo ile büyük benzerlik gösterdi. Halkoylamasõ sonuçlarõ, “evet” oylarõnõn beklentilerin ve tahminle- rin üstünde çõkmasõnda, MHP taba- nõndan önemli oranda “evet”e oy kaymasõnõn etkili olduğunu ortaya koydu. MHP’nin 2009 yerel seçimle- rinde belediye başkanlõklarõnõ kazan- dõğõ Bartõn, Karabük, Kastamonu, Gümüşhane, Isparta’nõn yanõ sõra MHP lideri Devlet Bahçeli’nin memleketi olan Osmaniye’de “evet” cephesine kaydõ. Halkoylamasõ so- nuçlarõ, Kemal Kõlõçdaroğlu liderli- ğindeki CHP’nin oylarõnõ yukarõ çõ- kardõğõnõ ortaya koydu. Karadeniz kıyısı ‘Evet’ dedi DSP’nin yerel seçimlerde belediye başkanlõğõnõ kazandõğõ Ordu ile CHP’nin kazandõğõ Zonguldak, Gire- sun, Artvin, Sinop’tan “evet” oyu çõktõ. Demokrat Parti’nin belediye başkanlõğõnõ kazandõğõ tek il olan Yalova’nõn tercihi de “evet” oldu. 2009 yerel seçimlerinde il genel meclisi oy oranõna göre AKP’nin bi- rinci çõktõğõ 68 ilin 11’i referandum- da “hayır” dedi. CHP, birinci çõktõğõ 5 ilde fire vermezken MHP’nin 2 ilinde bir “evet” çõktõ. Ege ve Akdeniz’de ‘Hayır’ Oylarõn bölgelere göre dağõlõmõnda da geçmiş seçimlerde yaşananlara benzer bir görüntü ortaya çõktõ. Ege Bölgesi’ndeki seçmenlerin yüzde 44’ü “evet” derken yüzde 56’sõ ter- cihini “hayır”dan yana kullandõ. Akdeniz Bölgesi’nde ise “evet”lerin oranõ yüzde 49.07, “hayır”larõn ora- nõ da 50.93 oldu. Diğer bölgelerdeki dağõlõm ise şöyle gerçekleşti: Marmara (53 evet, 47 hayõr), Kara- deniz (65 evet, 35 hayõr), İç Anadolu (64 evet, 36 hayõr), Doğu Anadolu (81 evet, 19 hayõr), Güneydoğu Ana- dolu (84 evet, 16 hayõr). Anayasa paketine “evet” oranõ, AKP’nin 2007 seçimlerinde ülke ge- nelinde aldõğõ yüzde 47’lik oy oranõn- dan yüzde 11, 2009 yerel seçimlerin- deki yüzde 38.7’lik oy oranõndan da yaklaşõk yüzde 21 oranõnda daha fazla oldu. Önemli ölçüde “evet” cephesine kaydõğõ gözlenen MHP dõşõnda, Saa- det Partisi ve BBP de “evet”e destek kararõ almõştõ. Arınç ikinci kez kaybetti Açõklamalarõ ve eylemleriyle kabi- nenin en tartõşma yaratan isimlerin- den Başbakan Yardõmcõsõ Bülent Arınç, memleketi Manisa’da ikinci kez hayal kõrõklõğõna uğradõ. 2009 yerel seçimlerinde belediye başkanlõ- ğõnõ MHP’nin kazandõğõ Manisa’da halkoylamasõnda da “hayır” çõktõ. CMYB C M Y B 13 EYLÜL 2010 PAZARTESİ CUMHURİYET SAYFA REFERANDUM 5 Siyasal erkin üstünlüğü mü yoksa hukukun üstünlüğü mü? Pazar sabahı oyumu kullanmaya giderken bu soru kafama takılmıştı... Ülkemin dört bir yanında bill boardlara “evet” yazdıran ve “evet”in kazanması halinde Türkiye’de ekonominin gelişeceğini söyleyen Başbakan Erdoğan’ın şu sözleri ise beynime çakılmıştı sanki: “Halkoylamasında anayasaya ‘evet’ oyu vermeyenler darbecidir!” AKP sözcüleri günlerdir “hukukun üstünlüğü”nü savunurken, önceki gün ÖSYM Başkanı Prof. Dr. Ünal Yarımağan’ın, Kamu Personeli Seçme Sınavı (KPSS) skandalıyla ilgili yaptığı açıklama aklıma geldi gazeteye gelirken. Yarımağan, soruların matbaaya gitmeden önce son kez yüksek sesle okunduğunu söyleyip şöyle diyordu: “KPSS eğitim bilimleri testinin 117 sorusu da yüksek sesle okundu. Testin 19, 21 ve 41. soruları şekli sorular olduğu için okunmadı. Bu sorular kitapçık üzerinden doğrulandı. Bunun üzerine 117 soru dışarıya sızdı, üç soru sızmadı kuşkusu doğdu. Oda, binanın yola bakan tarafındaydı. Teknik izleme ve odaya yerleştirilen bir dinleme aygıtıyla 117 soru kolaylıkla kayda alınabilir.” Yarımağan bunları polise ve savcılığa verdiği ifadede söyledi. O zaman akla şu sorular geliyor: Kimlerdir bu dinlemeyi yapanlar? Yoksa tarikat şeyhlerinin müritleri mi? Türkiye gerçekten zor bir dönemden geçiyor... Kocakulak ortam dinlemesi yapıyor, görüntülü videolar dinci internet sitelerine servis ediliyor, bir gazeteciye bavul dolusu belgeler geliyor... Tüm bunlar olurken kimi şarkıcılar, türkücüler, gazeteciler, edebiyatçılar, sanatçılar “Türkiye’ye demokrasi gelecek” diyerek halkoylamasında “evet” oyu kullanacaklarını açıklıyorlar. Yazımı yazdığım saatlerde İstanbul yağmura teslim olmuş durumda... Aklıma Silivri Cezaevi’nde yatan Mustafa Balbay, Prof. Dr. Fatih Hilmioğlu, Tuncay Özkan ve bir hastanenin tutuklular koğuşunda yatan ünlü bilim insanı Prof. Dr. Mehmet Haberal geliyor. Neredeyse tümü iki yılı aşkın süredir tutuklu... Silivri’de hukukun üstünlüğü mü var yoksa siyasal erkin üstünlüğü mü? YÖK, siyasal erkin eline geçmiş... Üç yıl önce rektör atamalarında Ahmet Necdet Sezer’i eleştirenler, şimdilerde Abdullah Gül’e alkış tutuyorlar. Yapılan aynı şey! YÖK 12 Eylül anayasasının ürünü değil mi? Peki 12 Eylül askeri faşizminin getirdiği Siyasi Partiler ve Seçim Yasası niçin değiştirilmiyor? Sözde liberaller, kendilerine “Biz sosyalistiz” diyerek “evet” oyu vereceklerini açıklayanlar bu gerçekleri görmüyor mu? Yüksek yargıyı ele geçirerek hukuku siyasallaştırmak isteyen bir düşünce Türkiye’yi nereye götürecek? Sırtını, 12 Eylül askeri faşizminin hazırlattığı anayasaya dayamış bir siyasal iktidar göz boyuyor, kendilerini aydın, sosyalist olarak gören bir kesim, dinciler, tarikatçılarla birlikte “demokrasi” çığlıkları atıyor. Elbet Türkiye’ye demokratik bir sivil anayasa gerekir... Böyle bir anayasa hazırlamak zor değildir... Bilim insanları, siyasetçiler, sendikalar, demokratik kitle örgütleri, anayasa hukukçularınca tartışılarak bir anayasa taslağı hazırlanıp Meclis’e getirilir. Anayasa Mahkemesi’nin 17 üyesinin üçünü Meclis, üçünü YÖK ve üçünü Cumhurbaşkanı atayacak. HSYK’ye birinci sınıf yargıçlardan seçilen 10 üye, dört yıl görev yapmak için Ankara’ya gelecek... Dört yıl sonra bu üyeler geldikleri kentlere mi dönecekler, yoksa Ankara’da kalmak için Adalet Bakanı’na şirin gözükme çabasında mı bulunacaklar? Diyelim ki bir memur, öğretmen sürüldü. Yargıya başvuracak yürütmenin durdurulması için. Önceden bağlı olduğu sendikası avukatlık giderini öderdi, şimdi ise ödemeyecek. Memur ve öğretmen; avukatlık ücretini kendi cebinden ödeyebilecek mi? Böyle bir anayasa değişikliğini AKP de yapsa, CHP de MHP de yapsa benim oyum “HAYIR” olurdu. Ben bu nedenle “Hayır” oyu verdim... Demokrasinin geliştirilmesinden, tam bağımsızlıktan, temel hak ve özgürlüklerden yanayım. Bir dönem aynı saflarda yürüdüğümüz arkadaşlarıma bakıyorum ve düşünüyorum: “Ne oldu da bunlar böyle değişiverdi?” Prof. Yarımağan’ın yaptığı o açıklamayı birkaç kez okursanız, Türkiye’yi AKP’nin mi yoksa tarikat şeyhinin mi yönettiğini anlarsınız. Yağmalanan bir Türkiye, yandaşlara verilen binlerce dönümlük Suriye sınırındaki mayınlı alan; çokuluslu altın avcıları, soygun, vurgun, yoksulluk... Daha ne diyeyim... Dün halkoylaması yapıldı, genel seçim değil... Halkoylamasının galibi AKP ve CHP’dir... MHP’nin seçmen tabanı özellikle Karadeniz ve İç Anadolu’da “evet” oyu verdi. MHP’nin kalesi olan Osmaniye’de bile “evet” çıkması bunun bir göstergesi... AKP iktidarda kaldığı sürece Türkiye ne demokrasiyi geliştirecek ne de özgürlükleri... O nedenle kaygılıyım!.. POLİTİKA GÜNLÜĞÜ HİKMET ÇETİNKAYA Kaygılıyım... hikmet.cetinkaya@cumhuriyet.com.tr Faks numaramız: 0212 343 72 69 Kayıtlı 49 milyon 446 bin seçmenin bulunduğu ülke genelinde 38 milyon 399 bin 365 kişi, 151 bin 546 sandıkta oy kullandı. (NECATİ SAVAŞ / AA) % 58 21 milyon 855 bin 709 EVET % 42 15 milyon 831 bin 649 HAYIR % 78 38 milyon 399 bin 365 KATILIMAKP, CHP’nin güçlü olduğu batõ ve güney kõyõlarõnda yine çoğunluk sağlayamadõ Sandıktan ‘Evet’ çıktı En ‘hayır’lı il Tunceli TUNCELİ (Cumhuriyet) - Anayasa değişikliği referandu- munda en yüksek “hayır” oyu yüzde 81’le CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu’nun memleketi Tunceli’den çõktõ. Tunceli’de kayõtlõ 56 bin 409 seç- menden 37 bin 919’u sandõk başõna gitti. Böylelikle BDP’nin boykot çağrõsõna uyanlarõn oranõ da yüzde 33’te kaldõ ve BDP’li belediyelerde en düşük boykot oranõ da Tunce- li’de gerçekleşti. Kentte oy kulla- nan seçmenlerden 30 bin 118’i “hayır” derken 7 bin 72’si “evet”e mühür bastõ. İlçelerde ise sadece Çemişgezek de “evet” oyu çõktõ. Diğer 6 ilçede ise “hayır” oranlarõ yüzde 90’a ulaştõ. Kemal Kılıçdaroğlu’nun mem- leketi Nazimiye ilçesindeki “ha- yır” oylarõ ise yüzde 100’e yak- laştõ. İlçede kullanõlan 1730 oy- dan 1610 “hayır”, 98 “evet” oyu çõktõ. Kõlõçdaroğlu’nun köyü olan Ballõca’da ise kayõtlõ 58 seçmen- den 41’i sandõk başõna gitti. Bun- lardan 39’u “hayır”, 2’si “evet” dedi. Oy kullanmayan 17 kişinin ise köy dõşõnda yaşadõğõ için oy kullanmadõğõ belirlendi. Referandumda tercihini “ha- yır”dan yana kullanan 18 il ve oy oranlarõ şöyle oldu: Tunceli 81, Kõrklareli 74, Edirne 73, Muğla 69, Tekirdağ 65, Aydõn 64, İzmir 63, Mersin 62, Çanakkale 59, Antalya 57, Adana 56, Eskişehir 54, Denizli 54, Balõkesir 52, Hatay 51, Bilecik 50.35, Uşak 50.30, Manisa 50.03. Referandumda en yüksek “Evet” oyu yüzde 96 ile Ağrõ’da verildi. Toplam 63 il tercihini “Evet” ten yana kullandõ. Bu il- ler şöyle sõralandõ: Ağrõ 96, Batman 95, Bingöl 95, Siirt 95, Diyarbakõr 94, Şanlõurfa 94, Van 94, Bitlis 93, Hakkâri 93, Mardin 93, Muş 92, Şõrnak 89, Erzurum 87, Bayburt 86, Elazõğ 82, Adõyaman 80, K.Maraş 79, Gümüşhane 79, Konya 78, Aksa- ray 77, Çankõrõ 77, Sivas 77, Yozgat 77, Rize 76, Malatya 75, Kütahya 74, Kayseri 73, Düzce 72, Gaziantep 70, Kõrõkkale 69, Çorum 68, Nevşehir 68, Trabzon 69, Kilis 67, Sakarya 67, Samsun 67, Afyon 66, Bolu 66, Karaman 66, Kars 66, Tokat 66, Erzincan 64, Karabük 64, Ordu 64, Gire- sun 63, Kastamonu 62, Kocaeli 61, Niğde 61, Sinop 61, Amasya 59, Kõrşehir 58, Isparta 57, Bartõn 56, Bursa 56, Ardahan 55, İstan- bul 55, Ankara 54, Osmaniye 54, Iğdõr 54, Burdur 52, Yalova 51, Zonguldak 50.20, Artvin 50.18. DİYARBAKIR (Cumhuriyet Bürosu) - BDP’nin referandumu boykot kampanyasõna Güneydo- ğu’da katõlõm oranõ çok yüksek oldu. Bölgedeki katõlõm oranõ yüzde 50’nin altõnda kaldõ. Diyarbakõr’da boykot oranõ yüzde 65, Hakkâri’de yüz- de 93’e ulaştõ. Oy kullanla- rõn büyük bölümünün ise bölgede görev yapan kamu görevlileri ol- duğu belirtildi. Diyarbakõr’da top- lam 849 bin 859 seçmenden 299 bin 422’si sandõk başõ- na gitti. Yarõm mil- yonu aşkõn Diyar- bakõrlõ seçmen oyla- rõnõ kullanmadõ. Kentte boykot oranõ yüzde 65’e ulaştõ. Kul- lanõlan oylarõn yüzde 94’ü “evet”, yüzde 6’sõ ise “ha- yır” oldu. Oy kullananlarõn bir bö- lümü de gazetecilerin fotoğraflarõnõ çekmesine tepki göstererek “Kimin için görüntülüyorsunuz?” dedi. Çõ- nar ilçesine bağlõ Şekerveren ve Boz- çalõ köylerinde ise boykot yüzde yüz oldu, toplam 227 seçmenden hiçbiri sandõğa gitmedi. Ortaşar köyünde de 427 seçmenden sadece 7’si oy kul- landõ. Şõrnak’ta 197 bin 14 seçmenden sadece 44 bin 297’si oyunu kullanõr- ken boykot oranõ yüzde 78 olarak gerçekleşti. Oy kullananlarõn yüzde 89’u “evet”, yüzde 10’u da “hayır” dedi. İdil ilçesine bağlõ Derslikli kö- yündeki 276 seçmenden sadece 2’si sandõk başõna gitti. Muş’ta ise boykot oranõ yüzde 47’de kaldõ. Ancak Bulanõk, Malazgirt ve Varto’da BDP’nin boykotu etkili oldu. Özellikle Varto’ya bağlõ köylerde oy san- dõklarõ boş çõktõ. 228 seçmen sayõsõ olan Aşağõ Alagöz Mahal- lesi’nden çõkan 4 oy, 6 kişi tarafõndan dikkatlice sayõldõ. Sandõktan 3 “evet” ve 1 de “hayır” çõktõ. Mardin’de ise seçmenlerin yüzde 57’si sandõk başõna gitmedi. Batman’da seçmenlerin yüzde 63’ün- den fazlasõ boykot derken oy kulla- nanlarõn yüzde 94’ü “evet”e mühür bastõ. Siirt ve Iğdõr’da ise seçmenlerin yüzde 50’ye yakõnõ boykota katõldõ. Boykot oranõ Ağrõ’da yüzde 44, Şan- lõurfa’da ise yüzde 31’de kaldõ. DİYARBAKIR’DA YÜZDE 65 HAKKÂRİ’DE YÜZDE 93 Boykot etkili olduAğrı’da rekor ‘Evet’ ? Boykotun en yüksek seviyeye ulaştığı il ise yüzde 93’le Hakkâri oldu. Kentte oy kullanan 8 bin 243 kişinin yüzde 93’ü “evet”, yüzde 7’si de “hayır” dedi. Van’da ise 530 bin 750 seçmenden 230 bin 194’ü sandık başına git- ti. Şehirde boykot yüzde 57 oldu. Oy kullananların yüzde 94’ü de “evet”e mühür bastı. Diyarbakõr’da kutlama DİYARBAKIR (Cumhuriyet Bürosu) - Diyarbakõr’da oy ver- me işlemi sona erdikten sonra yaklaşõk 5 bin kişi BDP il binasõ önünde toplanarak halaylar çekip terör örgütü lideri Abdullah Öcalan posterleri açtõ. Sõk sõk PKK lehine sloganlar atõlõrken BDP otobüsünden de PKK marş- larõ çalõndõ. Büyük boy PKK fla- malarõ parti binasõna asõlõp BDP otobüsünden ‘Ey Rakip’ marşõ çalõnõrken, havai fişek gösterisi düzenlendi. BDP Genel Başkanõ Selahattin Demirtaş, yardõmcõsõ Gültan Kışınak ile düzenlendiği basõn toplantõsõnda, güvenlik güçlerinin baskõlarõna rağmen boykotun etkili olduğunu ve amaçlarõna ulaştõklarõnõ kaydetti. Demirtaş, “20 Eylül’de ateşkes sona eriyor. Başbakan’ın artık ateşkesle ilgili somut değerlen- dirme yapması gerek, ayakları havada bir açıklama olmamalı bu. Hükümet artık BDP’nin ta- banının sorunu diyalogla, irade olarak gösterdikleriyle, müza- kere yapılmasını istediğini gör- melidir. Kürtler savaş istemi- yor. Barışın sağlanması için PKK ve Sayın Öcalan muha- taptır, bu boykot sonuçları da bunu ortaya çıkarmıştır” dedi.