Katalog

9 HAZİRAN 2010 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA KÜLTÜR 17kultur@cumhuriyet.com.tr CMYB C M Y B Eston besteci, mekân ve müziğin uyumunun kendisini çok mutlu ettiğini söyledi İ stanbul Festivali’nin en anlamlõ olayla- rõndan biri Eston besteci Arvo Pärt’e Ya- şamboyu Başarõ Ödülü verilmesi olduğu kadar, 2010 Avrupa Kültür Başkenti etkinlik- lerinin de herhalde en anlamlõsõ Arvo Pärt’e bir yapõt õsmarlanmasõydõ. Ortaya çõkan “Âdem’in Yakarışı” başlõklõ çalõşma, İstanbul kadar, bir yõl sonra Avrupa Kültür Başkenti olacak Tal- linn’e de adanmõştõ. 75 yaşõndaki Pärt tõpkõ mü- ziği gibi az sözcükle, öz bir teşekkür konuşmasõ yaptõ. Konser sonrasõnda birlikte yemek yerken onun bir başka gezegenden geldiğini düşündüm. Bizimle konuşmaya çalõşõyor ama kendi ge- zegeninde yaşõyordu. Baştan sona ona ayrõlmõş bir dinleti için neler düşündüğünü sorduğum- da, “Bu akşam pek, çok olumlu şey bir ara- ya geldi. Özellikle Ta Deum’u sanki bu me- kân için bestelemişim. Oysa ben daha önce İstanbul’a hiç gelmedim, Aya İrini’yi de hiç bilmiyordum. Mekân ve müziğin uyumu be- ni çok mutlu etti” dedi. Konser başlamadan nasõl bir yolculuğa çõ- kacağõmõ tahmin edebiliyordum. Özellikle gi- zemsel bir ortam yaşayacaktõk. Gizemsellik, 20. yüzyõl sonu ve 21. yüzyõlda nice bestecinin tut- kusu. Pärt, Bizans’tan Kiev’e uzanan Ortodoks ilahilerini incelemiş, çalgõlarõn ve insan sesinin tõnõlarõnõ araştõrmõş. “Yeni Yalınlık” olarak ni- telediği arõnmõş müziği, tüm öncü akõmlara, mo- da deyişlere aldõrmadan, kendi iç dünyasõnõ yan- sõtõyor. Bugün dünyada en çok seslendirilen çağ- daş besteci. Korolu orkestralõ yapõtlarõndaki or- tam, müziksel araştõrmalarõ kadar yaşam boyu çektiği acõlarõn tortusunu da içeriyor: Stalin Rusyasõ’nõn baskõsõna karşõ dinsel inançlarõnõ cesurca savunmasõ, günün modasõna karşõ ko- nu ve yapõ olarak en eski çağlardan esinlenmesi onu ayrõcalõklõ kõlõyor. ‘Te Deum’daki Ambrosyan ilahisi, ‘Da Pa- cem’deki Gregoryen antifonu, ‘Allelulia Tro- pus’taki silabik (hecesel) teganni yöntemi ve “Âdemin Yakarışı”ndaki dua eden insanõn sõ- ğõnmacõlõğõnõ yansõtmasõ İstanbul konserinin özellikleriydi. Her bir yapõtta, özellikle ‘Ta De- um’da kendi buluşu olan çan seslerinden do- ğan tintinnabuli kavramõnõn yarattõğõ saydam- lõğõ duyduk. Arvo Pärt’a bu konserde orkes- tranõn kocaman bir org gibi tõnladõğõnõ söyle- diğimde: “İyi tampere edilmiş bir org. Onu iyi tampere etmek birkaç günümüzü aldı ama başarılı bir org oldu sonuçta” diyor. Şef Tönu Kaljuste ise şunu ekliyor: ”Madem Bo- rusan Orkestrası yapıtı bu kadar iyi anladı, neden gelecek yıl Tallinn’deki konseri de on- larla yapmayalım?” RADU LUPU’YLA ZİRVEDE Arvo Pärt şimdi de cuma akşamõ Cem Mansur yönetimindeki Akbank Oda Orkes- trasõ’yla çalõnacak 4. Senfonisi’ni bekliyor. Ona yarõndan sonra yağmur dinecekmiş diye müj- de verdiğimi sanõyorum. Oysa o ne kadar sev- miş bulutlarõn puslu õşõğõndaki İstanbul’u. Adeta üzülüyor. Bu düşüncesini müziğiyle bağ- daştõrmamak elde değil. Schumann’õn bu haftaki doğumgünü kutla- malarõnõn en güzellerinden biri herhalde İstanbul Festivali’nde gerçekleşti. Çağõmõzõn en değerli piyanistlerinden Radu Lupu, Schumann’õn pi- yano konçertosunda yõllarõn deneyimini ser- giledi: Zengin bir ses paleti, dolgun bir sono- riteyle adeta saydam bir yorum sundu. Aradan yorumcu olarak kendisi çekilmiş, bizi Schu- mann ile baş başa bõrakmõştõ. Hiçbir abartõ, hiç- bir gösteriş yoktu çalõşõnda. Duru ama derin bir anlatõmdõ. Yalõnlõk içinde ortaya çõkan ayrõn- tõlar, ayrõntõlarõn ördüğü büyük ifade çizgileri bizleri yükseklere taşõdõ. Gerçekten konserin çõ- kõşõnda bambaşka bir ruh haline sahip olmuş- tuk. Himalayalar’õn üstündeydik. Rengim Gökmen yönetimindeki İDSO da harika bir eş- lik çõkarttõ. Konserin ikinci yarõsõnda Mahler’in güzelim ‘Titan Senfonisi’ni de zevkli bir yo- rumdan dinledik. evini@boun.edu.tr Ayaİrini’deArvoPärtgizemi ARVO PÄRT, YAŞAM BOYU BAŞARI ÖDÜLÜ’NÜ ABDULLAH GÜL’DEN ALDI Âdemmüziğindiliyleyakardı... Kültür Servisi - Uluslararasõ İstanbul Mü- zik Festivali’nin 2003’ten bu yana verdiği Yaşam Boyu Başarõ Ödülü bu yõl, yüzyõlõn en yaratõcõ, özgün ve üretken bestecilerin- den, Eston sanatçõ Arvo Pärt’e verildi. Pärt, ödülünü, İstanbul 2010 Avrupa Kültür Baş- kenti ve Tallinn 2011 Avrupa Kültür Baş- kenti’nin ortak siparişi üzerine bestelediği “Âdem’in Yakarışı” adlõ yapõtõnõn önce- ki gün gerçekleştirilen dünya prömiyerin- den önce Cumhurbaşkanõ Abdullah Gül’ün elinden aldõ. Geceye, Cumhurbaşkanõ Abdullah Gül ve Estonya Cumhurbaşkanõ Toomas Hen- drik İlves’in yanõ sõra Devlet Bakanõ Ha- yati Yazıcı, Kültür ve Turizm Bakanõ Er- tuğrul Günay, Beyoğlu Belediye Başkanõ Ahmet Misbah Demircan ve İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Ajansõ Yü- rütme Kurulu Başkanõ Şekib Avdagiç ka- tõldõ. İKSV Yönetim Kurulu Başkanõ Bülent Eczacıbaşı’nõn konuşmasõyla başlayan ge- cede Gül, uluslararasõ İstanbul Müzik Fes- tivali’nin 2003’ten beri klasik müziğe eme- ği geçen büyük sanatkârlara verdiği Yaşam Boyu Başarõ Ödülü’nü Arvo Pärt’e ver- mekten büyük kõvanç duyduğunu belirterek “Bu bestesini özellikle İstanbul’a atfet- mesi bizi ayrıca heyecanlandırıyor. İs- tanbul Avrupa Kültür Başkenti olarak görevini bitirdikten sonra bayrağı Tal- linn’e devredecek. Tallinn ile İstanbul arasında böyle bir bağın kurulması da bi- zi çok mutlu etmektedir” dedi. Gül, söz- lerini “Hepimiz biliyoruz ki sanatın ve müziğin dili evrenseldir. Bu evrenselliğe bugün bir kez daha hep beraber şahit olu- yoruz” diye tamamladõ. AVRUPA’NIN ORTAK RUHU Estonya Cumhurbaşkanõ Toomas Hendrik İlves, “Bu akşam Avrupa’nın ruhani başkenti olan bu şehirde bulunmaktan ve bu ruhani başkentte, çağımızın en büyük ruhani bestecilerinden biri olan Sevgili Arvo’ya böyle büyük bir ödülün takdim ediliyor olmasından ötürü çok mutluyum. Burada hep beraber kapsadığımız ruh, Avrupa’nın ortak ruhu” diye konuştu. Arvo Pärt ise “Bu akşam bu ödülü al- maktan dolayı onur ve mutluluk duyu- yorum. Benim ve ülkem için çok büyük anlam taşıyor” dedi. Sunuculuğunu Ceylan Saner’in üstlen- diği törenin arõndan, Arvo Pärt’in son ya- põtõ olan “Âdem’in Yakarışı”, şef Tönu Kaljuste yönetimindeki Borusan İstanbul Filarmoni Orkestrasõ, dünyadaki en iyi ko- rolardan biri olarak ün kazanan, Grammy ödüllü Estonya Filarmonik Oda Korosu ve erken dönem çoksesli müzik alanõndaki ba- şarõlõ yorumlarõyla tanõnan Vox Clamantis tarafõndan ilk defa seslendirildi. ‘Mevsimler’e gönderme yapan aryalar ‘Mevsimler’e gönderme yapan aryalar Kültür Servisi - 38. Uluslararasõ İstanbul Müzik Festivali bugün saat 20.00’de Aya İrini Müzesi’nde İtalyan barok kla- sik müzik bestecisi Vivaldi’nin “Dört Mevsim” keman konçertolarõ ile Alman klasik Batõ müziği bestecisi Händel ve er- ken Barok döneminin İngiliz bestecisi Purcell’in mevsimlere göndermeler ya- pan aryalarõnõn bir arada sunulacağõ bir konsere ev sahipliği yapacak. Genç ve tut- kulu soprano Joanne Lunn’õn sesiyle zen- ginleşen konserde günümüzün önde ge- len oda orkestralarõndan Academy of Ancient Music yer alacak. Orkestrayõ er- ken dönem enstrümanlarõ konusunda ba- şarõsõnõ kanõtlayan Pavlo Beznosiuk yö- netecek ve solist olarak yer alacak. İSTANBUL MÜZİK FESTİVALİ’NDE BUGÜN İSTANBUL TİYATRO FESTİVALİ’NDE BUGÜN Şiddetin her haline eleştiri... Kültür Servisi - Hollandalõ yazar Jeroen Brouwers’in daha önce Bahadır Gülmez tarafõndan Türkçeye çevrilen (İletişim Ya- yõnlarõ, 1998) aynõ adlõ otobiyografik ro- manõndan uyarlanan “Damıtılmış Kırmı- zı”, bugün 20.30’da Harbiye Muhsin Er- tuğrul Sahnesi’nde izlenebilecek. 2009 yõ- lõnda Avrupa Tiyatro Ödülleri Büyük Ödü- lü’nün sahibi olan Belçikalõ yönetmen Guy Cassiers’in sahneye bir monolog formun- da uyarladõğõ eserin anlatõcõsõ, Dirk Ro- ofthooft. Ayrõca festival kapsamõnda bugün mizansenli ve müzikli okuma tiyatrosu “Eşikte” 19.00’da Fransõz Kültür Merke- zi’nde, “Piyano” 20.30’da Talimhane Ti- yatrosu’nda sahnelenecek. Ödül töreninde Cumhurbaşkanõ Gül, sanat ve müziğin dilinin evrensel olduğunu belirtirken Estonya Cumhurbaşkanõ İlves de “Burada hep beraber kapsadõğõmõz ruh, Avrupa’nõn ortak ruhu” dedi. Kültür Servisi - Büyükçekmece Be- lediyesi ve Etkin Pro- düksiyon işbirliği ile düzenlenen Uluslar- arasõ Çevre Kõsa Film Festivali’nin sekizin- cisi bu yõl 9-11 Haziran 2010 tarihle- ri arasõnda Büyükçekmece’de yapõla- cak. Tüm etkinliklerin ücretsiz olacağõ festival kapsamõnda; uluslararasõ çev- re temalõ kõsa film gösterimleri, ulu- sal çevre kõsa film yarõşmasõ, sergi, müzik dinletisi gibi etkinlikler yer ala- cak. Bu yõl gösterimlerde, Almanya, Fransa, Hollanda, İngiltere, İspanya, İtalya ve Türkiye’den çevre temalõ 17 kõsa film ile yarõşmaya katõlan 50 kõ- sa filmden seçkiler yer alacak. Festivalde ayrõca, Bakõrköylü Sa- natçõlar Derneği, ressam Zühre Kes- kin önderliğindeki Plastik Sanatçõlar Grubu’nun karma re- sim sergisi festival boyunca açõk olacak. Etkinliklerin tümü, Büyükçekmece Ata- türk Kültür Merke- zi’nde gerçekleştiri- lecek. Sinema ve çevreye katkõlarõndan do- layõ bu yõl İstanbul Üniversitesi İleti- şim Fakültesi Dekanõ Prof. Dr. Suat Gezgin ile sanatçõ İskender Doğan’a “Sinema ve Çevre Onur Ödülü” ve- riliyor. 11 Haziran’da yapõlacak ödül töreninde ayrõca, Kültür ve Turizm Ba- kanlõğõ ile Deniz Kuvvetleri Komu- tanlõğõ’nõn destekleri ile yapõlan “Ak- deniz’de Bir Destan” adlõ 50 daki- kalõk belgesel filmin İstanbul ilk gös- terimi gerçekleştirilecek. (0 212 660 81 24 - www.cevre- film.org - info@cevrefilm.org) ULUSLARARASI ÇEVRE KISA FİLM FESTİVALİ Ünlü bestecinin müziği, moda deyişlere aldõrmadan, kendi iç dünyasõnõ yansõtõyor. Yapõtlarõndaki ortam, yaşam boyu çektiği acõlarõn tortusunu da içeriyor. Evin İlyasoğlu ve Arvo Pärt. Pixies’in İsrail konseri iptal Kültür Servisi - ABD’li rock müzik topluluğu Pixies, yarõn Tel Aviv’de gerçekleşecek olan konserini “ellerinde olmayan sebeplerden dolayõ” iptal ettiğini açõkladõ. İsrail’de düzenlenecek “Pic.Nic” festivalinin ana grubu olan Pixies, gösterilerini iptal etmelerinin kesin sebebini tam olarak açõklamasa da organizatörler kararõn gerekçesini İsrail’in geçen haftaki gemi baskõnõna bağlõyor. Gorillaz Sound System ve Klaxons gruplarõ da organizasyondaki gösterilerini baskõn sonrasõ iptal etmişlerdi. Prof. Hilâl Dicle’yi kaybettik Kültür Servisi - Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü ve Müzik Anabilim Dalõ Başkanõ, Müzik Eğitimcileri Derneği (MÜZED) üyesi Prof. Hilâl Dicle (61) dün yaşamõnõ yitirdi. Bir süredir akciğer kanseri tedavisi gören Prof. Hilâl Dicle için bugün saat 10.00’da Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi’nde bir tören yapõlacak. Dicle, Altunizade Marmara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Camii’nde kõlõnacak öğle namazõnõn ardõndan Samandõra Merkez Mezarlõğõ’nda toprağa verilecek. Abdullah Gül, Arvo Pärt ve Bülent Eczacıbaşı. JoanneLunn