Katalog

CMYB C M Y B ekonomi@cumhuriyet.com.tr Mali Kural’a seçim ayarõ yapõldõ MURAT KIŞLALI ANKARA - Hükümetin, AB ve IMF çõpalarõ yerine bütçe açõğõnõ sõnõrlandõr- mak üzere getirdiği Mali Kural’da, seçim yõlõna uzun vadeli açõk hedefi olan yüz- de 1 yerine “özel formül ürünü” yüz- de 3.8’lik açõkla girilecek. Böylece har- camalarda yaklaşõk 30 milyar liralõk es- neklik sağlanacak. Esneklik istisnalarla da arttõrõlabilecek. Mali Kural’õn deneti- mini, AB ve IMF değil, hükümete bağ- lõ Sayõştay yapacak. Yaptõrõm da, yine uy- gulamadan sorumlu olan hükümetin elin- de olacak. Bir Hazine yetkilisi “Sap- manın yaptırımı kredibilite kaybı ola- cak, başka yaptırım yok” dedi. Hükümetin “AB ve IMF çıpaları ye- rine piyasalarda kredibilite sağlamak üzere yürürlüğe sokacağı” Mali Kural şöyle işleyecek: Mali Kural’a seçim ayarı: Hükümet, Mali Kural’da, bütçe açõğõnõ Gayri Safi Milli Hasõla’nõn yüzde 1’i olarak hedef- ledi. Ancak yüzde 1’lik açõk hedefini se- çim yõlõ olan 2011’den itibaren uygula- mak yerine, Mali Kural formülüne göre 2011 açõğõ tavanõnõn yüzde 3.8 seviye- sinde oluşmasõna olanak tanõdõ. Hazine yetkililerinin verdiği bilgiye göre litera- türde bütçe açõğõnõ esas alan mali kural- larõn en önemli özelliği “makul açık dü- zeyi” oluyor. Bu özellik seçimde fazla- dan 30 milyar lira civarõnda harcama avantajõ sağlayacak. Denetim zayıf: Mali Kural’da Meclis denetimi veya onayõ olmayacak, sadece rakamlarõn doğruluğunu denetleyecek olan Sayõştay’õn raporlarõyla iki bakan Meclis’i bilgilendirecek. Bir Hazine yet- kilisi “Sayıştay denetimi yıllık verile- re bakarak yapacak” dedi. Bu da de- netimin gecikmeli gerçekleşeceğini ortaya koyuyor. Dünyada uygulanan mali ku- rallarõn ana denetim noktasõ olan “ku- ralın anayasaya yansıtılması” önlemi Türkiye’de alõnmadõ. Yaptırımı yok: Mali Kural’õ uygula- masõ gereken hükümet, bunu uygulaya- mayõnca, yine ek tedbirleri kendisi be- lirleyecek. Dolayõsõyla tamamen hükü- mete bağlõ olacak yaptõrõm göstermelik kalacak. Bir Hazine yetkilisi “Sapmanın yaptırımı kredibilite kaybı olacak, başka yaptırım yok” dedi. Kaçaklar olabilir: Mali Kural’da is- tisnalar arasõnda “ağır ekonomik ve fi- nansal bunalım” da yer aldõ. Ancak bu- nun tanõmõ belli değil. Bütçede öngörül- meyen “ek merkezi yönetim bütçesi harcamaları”nõn da Mali Kural’dan is- tisna tutulmasõ, bu yolla fazladan harca- ma yapõlabilmesinin önünü açacak. Sosyal kesimlerin görüşü yok: Mali Kural hazõrlanõrken iş dünyasõ ile başta AB, IMF ve Dünya Bankasõ olmak üze- re uluslararasõ kuruluşlarõn görüşü alõn- dõ. Ancak bütçe harcamalarõnõn kõsõt- lanmasõndan en çok etkilenecek olan sosyal kesimlerin görüşüne başvurul- madõ. KİT’lerde toplam açık sıfır: Mali Ku- ral’a göre toplamda KİT’ler açõk ver- meyecek. Bütçeden açõk verilebilirken KİT’lerin açõk vermeme zorunluluğu, özelleştirmelerin hõzlandõrõlmasõna ge- rekçe olacak. TEPAV: İşe yaramaz Türkiye Ekonomi Politikalarõ Araş- tõrma Vakfõ (TEPAV), “mali kural- ların sayısal bir denklemle sınırlan- dırıldığında işe yaramayacağını, denklemin işe yarayabilmesi için atılması gereken ilk adımın, kamu maliyesinde etkinliğin sağlanması olduğunu” bildirdi. İŞÇİNİN EVRENİNDEN ŞÜKRAN SONER Komploya Hizmet... Baykal’ı, uzun siyasi yaşamında, içinde bulunulan yaşamsal gündemle de bağlantılı olarak, liderliğinin tartışılamadığı, karşısına aday çıkmasının söz konusu olmadığı bir süreçte, kurultaya gün sayılırken yakalayan komployu, sonuçlarını kaçınılmaz olarak daha çok tartışacağız... İktidar kadroları, yandaşları, soldan Baykal’ı yaşam boyu sevmemişler bile söze komployu lanetleyerek giriyorlar. İstifasının da siyaseten etik bir davranış olduğunun altını çizdikten sonra, gündemi “Ne olacak şimdi bu CHP’nin hali” sorusuna yanıt aramaya taşıyorlar. Elbette çok özenli cümlelerle de, toplumsal sonuçları söz konusu olmayan, özel yaşam alanına giren olayın, komplo eyleminin bir gerçekliği yansıttığı yargılarını, tartışılamaz bir olgu çerçevesinde sunuyorar. Sevenleri, sevmeseler bile ülkemizdeki gelişmeleri kaygı ile izleyenler, CHP’nin ana muhalefet partisi olarak etkin rol oynamasını bekleyenler ise, benim gibi olayın gerçek olup olmadığı sorgulamasının ikincil planda kalması gerektiği, gündemin önceliğinde komplonun amaç ve sonuçlarının olması gerektiğini anlatmaya çalışıyorlar. Şaka mı bu? Rejim, yargı bağımsızlığı, Meclis çoğunluğunun sivil darbe aracı olarak kullanılması, dünya ekonomik krizinin üretime, işsizliğe, gelir dağılımına en ağır darbe vurduğu ülkelerin başında yer alışımız.. yaşamsal kaygıları, tartışmaların ülkede çok ciddi bir gerilim, bölünme ortamında sürdüğü bir dönemi yaşıyoruz... Sıcak gündemde anayasa paketinin gerilimi, CHP’nin yargıya gitmesi, referandum da var... İşte tam da bu noktada, sadece yaşamsal gündemi gündemimizden çıkaran bir büyük skandal değil, CHP’yi tam hedeften vuran bir gelişme yaşanıyor. Bu ülkede yaşayan herkesin yaşamı üzerinde etkili olacak, Baykal’ın özel yaşamına ilişkin komplonun ne kadarıyla doğru olduğu mu, yoksa komplonun, kimler tarafından, hangi amaçlara dönük düzenlendiği, hangi sonuçları doğurmakta olduğu mu? Başbakan Erdoğan, Baykal’ın komplonun düzenlenişinde iktidarı hedef göstermesine şiddetle tepki vermekle aklanabilir, sorumluluktan kurtulabilir mi? Başbakan Erdoğan’ın, Arınç’ın, yandaş medya yorumcuları, dahası ABD, AB kaynaklı medya haberlerinde komplo suçlularının sol muhalefet, CHP içinden olabileceği savları ile işin içinden çıkılabilir mi? Akıl var mantık var? Parti kurultayına gün sayılırken, sağda, biat kültüründe hiçbir zaman gündemde olmayan solda hep yaşanan kavgalar, CHP’de, hele de kurultaylar sürecinde sular hiç durulmazken, Türkiye’nin rejiminin, demokrasisi, hukuk düzeninin çok kritik bir dönemecinde, tüm kavgalar askıya alınmışken, kimse aday bile çıkmayı düşünmemişken Baykal’a yönelik komplonun parti içi muhalefet ya da soldan gelmesinin mantığı var mı? Diyelim ki var? Bir demokraside yıllardır iktidarda olan bir parti, tüm kurumları ele geçirmiş, kadrolaşmış uzun soluklu bir iktidar sürecinden sonra, ana muhalefet partisi ve liderini bu kadar ağır vuran bu hukuk dışı, büyük komplo suçunun sorumlularını hemen yakalatmazsa, ortaya çıkarmazsa sorumlu ve suçlu olmaz mı? Baykal ve CHP cephesinin tam kadro olayın kendisinin de düzmece, komplo olduğu savlarına girmiyorum bile; çünkü AKP iktidarı çok uzun bir zamandan bu yana, yaşamın her alanında, kendisinin yanında, yandaş, yalakalık görevi üstlenmeyen tüm kurumlara, güç odaklarına karşı bu türden çok fazla komplo suçu düzenlenmesinin doğrudan olmasa da, sorumluluğunda olan suçluların yakalanmasında iktidar görevinin gereklerini yapmamaktan sabıkalı... Biraz daha aklı başında, iktidara yandaş uzman hukukçular bile Erdoğan hükümetleri iktidar sürecinde, ağır insan hakları ihlalleri, hukuk yollarının hak aramada işletilmemesi bağlantılı, AB İnsan Hakları Mahkemesi’ne gidebilecek davalar nedeniyle devlet bütçesinin iflas edebileceği uyarısını sık sık yapıyorlar. Bir kez daha altını çizmeliyiz; Erdoğan hükümetleri Meclis çoğunluğuyla, yasama, yürütmeyi tam ele geçirmiş olarak, kamu kurumlarında tam kadrolaşmanın, kurumları ele geçirmenin ardından, yargıyı ele geçirmede çok yol almış olarak.. Hem demokrasi havarisi hem de demokrasinin olmazsa olmaz kurallarını tanımadan, muhalefet gördükleri ne varsa, örgütleri, bireyleri kırmaya yönelik, iktidar gücünü sınırsız, haksız, hukuksuz, saldırgan kullanmada sınır tanımaz gidiyorlar. Yandaş sermayesini kollamış çok sağ iktidarımız olmuştu. İlk kez yandaş olmayanını cezalandıran bir iktidarla karşılaşıyoruz. Odalar Birliği’ne açılan savaş son çarpıcı örnek.. CHP ve liderini çarpan komploda tuzu biberi olmadığını Erdoğan hükümeti ancak iktidar gücünü tam kullanıp, suçluları yakalatarak kanıtlayabilir. Suçluların yakalanması lütuf değil iktidar sorumluluğu, görevi... soner@cumhuriyet.com.tr Fatih Birol, doğalgaz ile ilgili ise şu anda dünyada ciddi bir doğalgaz bolluğu olduğunu belirterek, piyasalarda çok fazla gaz olduğunu, satıcıların zor ve zayıf durumda, alıcıların ise güçlü durumda olduğunu söyledi. Ekonomi Servisi - Uluslar- arasõ Enerji Ajansõ Başekono- misti Fatih Birol, LNG (sõvõ- laştõrõlmõş doğalgaz) fiyatlarõn- daki düşüşün 2015’e kadar de- vam edeceğini söyledi. Geçen yõllara göre LNG fiyatlarõnda 2 katlõk bir düşüşün olduğunu, Türkiye’nin bu avantajõ değerlen- dirmesi gerektiğini kaydeden Birol, “Almanya ve Fransa yeni LNG terminalleri yapıyor. Ayrıca ge- lecekte yeni doğalgaz kontratı yaparken bunu petrol fiyatlarına bağlamamak gerekiyor. Yeni ya- ratıcı formüller geliştirilebilir çünkü petrol fiyatları yukarı doğru gidebilir” diye konuştu. Politikamızı değiştirelim Birol, Uluslararasõ Enerji ve Çev- re Fuarõ ve Konferansõ ICCI 2010’da yaptõğõ konuşmada petrol fiyatlarõnõn her ülke gibi Türkiye için de önemli olduğunu kaydede- rek, Türkiye’nin GSMH’sinin şu anda yüzde 2.5’inin petrol ithalatõ- na gittiğini, bunun da Avrupa ülke ortalamalarõnõn iki katõndan daha yüksek olduğunu bildirdi. 85 dola- ra kadar çõkan petrol fiyatlarõnõn şu an 75 dolar civarõnda olduğunu belirten Birol, “Eğer dünya eko- nomisi tekrar ayaklarının üzeri- ne basmaya devam ederse, petrol fiyatları yüksek olacak ve Tür- kiye gibi ekonomisi pet- rol girdisine dayalı ülkeler için eğer mevcut enerji politikaları de- ğiştirilmezse bu bence olumsuz bir haber olacak” dedi. Türkiye gibi gazõnõ boru hatla- rõndan alan ülkelerde gaz fiyatlarõ petrol fiyatlarõna bağõmlõ olduğu için bu fiyatlarõn hõzlõ bir şekilde art- maya devam ettiğini ve piyasada- ki doğalgaz fiyatlarõ ile boru hat- larõndaki doğalgaz fiyatlarõ arasõn- daki makasõn açõldõğõna dikkati çe- ken Birol, bunun da doğalgazõ böy- le ithal eden ülkeler için iyi bir haber ol- madõğõnõ söyledi. Eczacõbaşõ Yapõ Gereçleri’ne bağlõ or- taklõğõ Burgbad AG’nin azõnlõk hissele- rini, hisse başõna 19.67 Avro fiyattan satõn alacak. Şirketten Kamuyu Aydõn- latma Platformu’na açõklamasõnda, Ec- zacõbaşõ Yapõ’nõn yüzde 95 oranõnda ana hissedarõ olduğu Burgbad AG’nin, diğer (azõnlõk) hissedarlarõnõn mülkiye- tinde olan hisselerinin tamamõnõ satõn almak amacõyla yürütülen sürecin so- nuna gelindiği belirtildi. Ekonomi Servisi - Türkiye’de jean üretimi ile ünlenen Mavi Jeans bundan sonraki süreçte Mavi adõyla bir dün- ya markasõ yaratmayõ amaçlõyor. Son 1.5 yõlda üründen ziyade markalaş- maya odaklanan Mavi, ürünlerini dünyanõn 50 ülkesinde satõyor. Mavi Genel Müdürü Cüneyt Yavuz, Tür- kiye’de 14 yõldõr ‘pazar lideri’ ol- duklarõnõ ve Amerika, Kanada, Avrupa ve Avustralya’nõn önemli satõş nok- talarõnda yer aldõklarõnõ söyledi. Yavuz düzenlediği basõn toplantõ- sõnda Türkiye’de 1.056, Kuzey Ame- rika’da 96, Avrupa’da 60, Avustral- yada 5 ve Hong-Kong’da 6 olmak üze- re 1.223 kişiyi istihdam ettiklerini kaydetti. Yavuz, 2009’da yüzde 12’lik büyüme ve 240 milyon lira ciro elde ederken, 2010 için yüzde 24’lük bü- yüme ve 295 milyon lira ciro hede- fi koyduklarõnõ belirtti. Türki- ye’deki 81 ilin 79’unda bulun- duklarõnõ kaydeden Yavuz, Tür- kiye’deki Mavi shop sayõsõnõn yüzde 18 büyüyerek 137’den 163’e çõktõğõnõ aktardõ. Önü- müzdeki 3 yõlda marka yatõrõmõ hariç, 5-6 milyon lira civarõnda yatõrõm yapacaklarõnõ ve yaklaşõk 1.100 kişiye istihdam sağlayacakla- rõnõ açõklayan Yavuz, cironun yüz- de 3-4’ünü marka yatõrõmõna ayõr- dõklarõnõ ifade etti. Yavuz, Avrupa’da büyümeyi hedeflediklerinin altõnõ çize- rek, Türkiye’de kişi başõna 3 yõl- da 1 denim, Almanya’da kişi başõna yõlda 1 denim alõndõğõ bilgisini verdi. Hollanda yatırıma çağırıyor Ekonomi Servisi - Türkiye’yi, BRIC ülke- leri diye adlandõrõlan Brezilya, Rusya, Hindistan ve Çin ile be- raber gelişmekte olan en güçlü pazarlar arasõnda gördüklerini belirten Hollanda Başkonsolo- su Onno Kervers, Türk fir- malarõnõ ülkesine yatõrõm yap- maya çağõrdõ. Avrupa, Afrika ve Or- tadoğu pazarlarõna hizmet vermek için stratejik bir destinasyon olduklarõnõ belirten Kervers, stratejik bir üs olarak bu olanak- lardan yararlanmak iste- yen Türk firmalarõ için Ekim 2009’da faaliyete geçirdikleri Hollanda Dõş Yatõrõm Ajansõ (NFIA) İstanbul Bürosu’nun her türlü rehberlik hizmeti vermeye hazõr olduğunu açõkladõ. Türk firmalarõnõn 17 milyar Avro’luk dõş yatõrõmlarõndan 5 milyar Avro’luk bölümünün Hollanda’da bulunduğunu belirten Kervers, özellikle Uzakdoğu ve Kuzey Ame- rika’da en önemli 20 ticaret merkezine faali- yet gösteren NFIA’nõn Türkiye Bölge Direk- törü Deniz Mısır ile birlikte düzenlediği ba- sõn toplantõsõnda şunlarõ vurguladõ:  Halen Hollanda’da yaklaşõk 400 bin Türk yaşõyor. 15 bin KOBİ var. Türkiye’den 80 şirket bize yatõrõm yaptõ. İki ülke arasõndaki ticaret 2001 ile 2008 arasõnda her yõl üç katõ artarak büyüyor. Türkiye’ye bakõşõmõz özel- likle 2002’den sonra çok değişti ve ilgi oda- ğõmõz haline geldi. Türkiye’nin Avrupa ile yakõn ilişkileri var. Fakat bizim sunabileceğimiz doğrudan pa- zarlama, satõş, Ar-Ge ve buna benzer ola- naklarõ henüz yeterince değerlendirebilmiş değil. Türkiye Ofisi buna önayak olacak. Bize başvuran şirketlere Hollanda’daki ya- tõrõm olanaklarõndan vergi sistemi ve çalõşma mevzuatõna kadar her konuda, ticari gizliliğe tam olarak uyarak, ücretsiz yardõmcõ oluruz. Firmalarõnõz lojistik olanaklardan ve network’ümüzden, katma değer ötelemesi gibi vergi avantajlarõndan yararlanabi- lir, gümrük dilini daha iyi kavrayabilir.  Halen moda, kimyasal, finans ve sağlõkla ilgi- li 5 firmaya destek veriyo- ruz. Mavi ‘jean’ çıkardı, marka yaptı Fatih Birol, şu anda piyasada normal seviyelerin 7 katõ kadar doğalgaz fazlasõ olduğunu, bunun da fiyatlarõ ciddi şekilde aşağõya çektiğini söyledi. Hollanda Başkonsolosu Onno Kervers, ülkesine yerleşecek Türk firmalarõna her türlü desteğe hazõr olduklarõnõ açõkladõ. 13 MAYIS 2010 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ 15 Doğalgazda fiyatlar 2015’e kadar düşecek SATICILAR ZORDA Eczacıbaşı, Burgbad’in tamamını alıyor Coca-Cola İçecek (CCİ) Yönetim Kurulu Başkanõ Tuncay Özilhan, iş ortaklarõyla birlikte önümüzdeki üç yõlda Pakistan’a yaklaşõk 300 milyon dolarlõk yatõrõm ya- pacaklarõnõ bildirdi. CCİ’nin Pakis- tan’daki iştiraki Coca-Cola Beverages Pakistan’nõn Pakistan’õn Lahor kentin- de faaliyet gösteren tesisinin yeni ka- pasite yatõrõmõnõn tamamlanmasõ nede- niyle tören düzenlendi. Törende Özil- han, CCİ’nin Türkiye, Pakistan, Orta Asya ve Ortadoğu’yu kapsayan bir coğ- rafyada 10 ülkede, 20 tesisi ile faaliyet gösterdiğini ve 350 milyon tüketiciye ulaştõğõnõ söyledi. Özilhan geçen beş yõlda Coca-Cola’nõn Pakistan’da satõş hacminin 3 katõna çõktõğõnõ ve gelecek- ten umutlu olduklarõnõ kaydetti. Coca-Cola’dan Pakistan’a yatırım Polisan Boya San. ve Tic. AŞ, başvuru- sunu değerlendiren Reklam Kuru- lu’nun, Filli Boya reklamlarõnõn yayõnõ- nõ durdurma kararõ aldõğõnõ açõkladõ. Şirketin açõklamasõna göre, Kurulun 13 Nisan 2010 tarihli ve 175 sayõlõ toplan- tõsõnda, “Türkiye’nin en büyüğü” baş- lõklõ reklamlarõn tüketiciyi yanõltõcõ ol- duğuna ve ilgili firma hakkõnda 4077 sayõlõ kanunun değişik 17 ve 25/8 inci maddeleri uyarõnca durdurma cezasõ verilmesine karar verildi. Polisan yetkilileri, bir markanõn bü- yüklüğünün pazarda ve tüketiciler ta- rafõndan belirlendiğini, gerçekdõşõ id- dialarla yaratõlan haksõz rekabeti ön- lemek amacõyla bu girişimde bulun- duklarõnõ belirttiler. Polisan: Filli Boya’nın reklamı durdu Hazine Müsteşarõ Halil İbrahim Çanakcı, Mali Kural ile ilgili Sayõştay’õn ya- pacağõ denetimlerde sapma tespit edip etmemesinin doğrudan bir yaptõrõmõ ol- mayacağõnõ belirterek “Sapmanın yaptırımı kredibilite kaybıdır. Nasıl Merkez Bankası enflasyon hedefinden saptığında hükümete mektup gönderiyor. Mali Kural’da da sistem bu şekilde işleyecek. Kredibilite yoluyla otodisiplin getirile- cek” diye konuştu. Çanakcõ, Mali Kural’õn bir tavan ve patika belirlediğini, büt- çedeki açõğõn bu üst sõnõrõ dõşõnda olmasõ durumunda tedbir alõnacağõnõ ifade etti. Ekonomide şok küçülmeler olmasõ halinde mali kuralõn genişleme imkânõ verdiğini kaydeden Çanakcõ, 3 ayda bir yapõlan değerlendirmeler veya altõ aylõk değerlendirmeler sõrasõnda, uygulama aşamasõnda belirlenen rakamlardan sap- ma olduğunun görülmesi halinde, Ekonomik Koordinasyon Kurulu başkanõ olan bakan tarafõndan tedbir seçeneklerinin hazõrlanacağõnõ ve bunlarõn Bakanlar Kurulu’na sunulacağõnõ belirtti. H A Z İ N E : Y A P T I R I M I Y O K Onno Kervers. Deniz Mısır.