Katalog

12 MAYIS 2010 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA KÜLTÜR [email protected] CMYB C M Y B İ stanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti projesinde büyük İstanbul bestecisi Cemal Reşit Rey’e hiç yer verilmeyişini kaç kez sitemle dile getirmiştim. “Hatıradan İbaret Şe- hirde Gezintiler”, “Üsküdar Çeşitlemeleri”, “Fatih Senfonisi”, “Enstantaneler” ve daha ni- ce yapõtõyla İstanbul’un her köşesini müzikle re- simlemiş bir besteci. Osmanlõ’dan Cumhuriyet’e geçişin simgesi, 19. yüzyõlõ 20. yüzyõla bağla- yan dünya müzik kültürünün bir temsilcisi. Ce- mal Reşit Rey’in, Lale Devri’nden “Küçük Mü- ezzin Çelebi” adlõ bir karakteri işlediği opera- sõ 76 yõldõr ilk kez İDOB tarafõndan seslendirildi. Ekrem Reşit Rey’in librettosunu yazdõğõ dört perdelik opera yõllardõr yitik olarak biliniyordu. Rey’in öğrencisi piyanist-besteci Aydın Kar- lıbel tarafõndan ortaya çõkartõlõp elektronik or- tama geçirilerek koruma altõna alõnan yapõt, yi- ne Karlõbel’in özverili çalõşmasõyla geçen haf- ta iki kez konsertant bir temsille sunuldu. Doğal ki sahneleme, dekor, kostüm olmaksõ- zõn bir opera yapõtõnõn tadõna varmak çok zor. Ama Aydõn’õn da dediği gibi bir “orkestrasyon abidesi” olan senfonik zenginliğiyle büyük de- ğer taşõyan bir çalõşma. İDOB’un gencecik kad- rosundaki güzel sesli solistler, Moldovalõ şef Vi- ladimir Lungu yönetimindeki orkestranõn us- talõklõ yorumu, başkemancõ Samoylenko’nun te- miz sololarõ, çocuklar ve melekler korosunun uyumlu yorumuyla ortaya çõktõ. Şimdilik yapõ- tõn bu kõsa haliyle bile sesini duymamõz bir ba- şarõ. Bir kenara atõlmadan usta bir rejisör elin- de sahnelenmesini dileriz. İSTANBUL ORKESTRASI’NIN 45 YILLIK BAŞKEMANCISI 1916’da İstanbul’da doğan Semih Argeşo Kuzguncuk’ta, herkesin bir çalgõ çaldõğõ Fethi Paşa yalõsõnda büyür. Ev bir konservatuvar gi- bidir. Annesi piyano, asker olan babasõ flüt ça- lar. Teyzeler, dayõlar, kuzinler, herkes bir çal- gõ çalmaktadõr. Semih Bey, 1923’te ana sõnõ- fõndan Galatasaray’a girer ve 1933’e kadar okur. 1928’de Zirkin ile kemana başlar. Kon- servatuvarda Seyfeddin Asal ve Karl Ber- ger ile eğitimine devam eder. 1930’lu yõllarda Cemal Reşit Rey’in öğrencisi olur. 1935-40 arasõnda Viyana Devlet Müzik Akademisi’de okur. 1941’de CSO’da çalar ve Ankara Kon- servatuvarõ’nda öğretmenlik yaparken ilk nefesli saz çalan Türk kadõnõ Sabire Hanõm’la evlenir ve bir oğlu dünyaya gelir. 1944’te İstanbul Konservatuvarõ’nda öğ- retmen ve yeni kurulan İstanbul Şehir Or- kestrasõ’na başkemancõ olur. Bir yõl sonra Ce- mal Reşit Rey’in kõz kardeşi Semine Hanõm ile evlenir, 1965’e, onun ölümüne dek Ni- şantaşõ’ndaki aile konağõnda yaşarlar. Ar- dõndan orkestranõn üyelerinden Emel Ak- tulga ile evlenir. Bu arada 1949’da yeni açõ- lan İstanbul Radyosu’nda Salon Orkestrasõ’nõ, ardõndan “Semih Argeşo ve Yedi Kemanı” adlõ topluluğu kurar. 1973’ten sonra İDSO adõnõ alan orkestra- nõn kurulduğu gününden başlayarak 45 yõl başkemancõlõğõnõ yapmõştõr. Bembeyaz saç- larõyla adeta orkestramõzla özdeşleşen, dün- yanõn nice ünlü solist ve şefiyle anõlarõ olan Argeşo vefat ettiğinde son eşi Asiye Hanõmla Moda’da oturmaktaydõ. ANDANTE DERGİSİNİN ÖDÜL GECESİ Klasik müzik dünyasõ kendi içine kapalõ- dõr. Serhan Bali, Andante dergisini kurduktan sonra internet sitesiyle, mail gruplarõyla kla- sik müzik haberlerini ve tartõşmalarõnõ geniş bir kitleye duyurmaya başlamõştõ. Dergi gi- derek gelişti ve Türkiye’nin her köşesinden müzik haberleri vermeye başladõ. Böylece gerçekten de “Türkiye’nin Klasik Müzik Dergisi” oldu. Önde gelen ünlü sanatçõlarõmõz kadar genç yeteneklere sayfalarõnõ açtõ. Dünyanõn müzik haberlerini sütunlarõna taşõdõ. Geçen haftaki Andante Ödül Töreni başlõ başõna bir zaferdi. Ödül sõnõflamalarõ dikkatlice seçilmiş; ödül- lerse Türkiye’nin neredeyse bütün önde ge- len müzik kurumlarõna, genç ve kõdemli müzikçilerine paylaştõrõlmõştõ. Rahmi Koç Müzesi’nde yapõlan törene yalnõz İstanbullu müzikçiler ve müzikseverler değil, Ankara, İzmir, Mersin gibi kentlerden de mü- zikçiler ve “cemiyet dünyasının” insanlarõ katõldõ. Serhan Bali’ye kucak dolusu tebrikler. [email protected] ‘ÇelebiOperasõ’76yõlsonrasahnede Cemal Reşit Rey’in, Lale Devri’nden ‘Küçük Müezzin Çelebi’ adlõ bir karakteri işlediği operasõ İDOB tarafõndan seslendirildi CEREN ÇIPLAK BATMAN - Haydarpaşa Tren Garõ’ndan hareket eden trenin Eskişehir, Ankara, Sivas, Malatya ve Diyarbakõr’dan festival katõlõm- cõlarõnõ toplayarak yaklaşõk 30 saatlik yolcu- luk sonucu Batman’a gelmesiyle “GAP Gençlik Festivali” başladõ… İlki geçen yõl Mardin’de olan festival, GAP Bölge Kalkõnma İdaresi ve Batman Va- liliği’nin işbirliğiyle düzenleniyor, “Gençlik İçin Sosyal Gelişim Projesi” kapsamõnda 2001 yõlõnda GAP Bölgesi’nde kurulmuş olan Gençlik ve Kültür Evleri’nce de destek- leniyor. Bu yõlki temasõ “Kültürel Yüzler” olan ve farklõ diller, kültürlerden gençleri bu- luşturma amacõnõ taşõyan festivalin konukla- rõ arasõnda GAP Bölgesi’ndeki illerden genç- ler ve gençlik kuruluşlarõnõn yanõ sõra, Tür- kiye’nin pek çok kentinden ve aralarõnda Fransa, Irak, Litvanya gibi ülkelerin de bu- lunduğu 13 ülkeden gençler vardõ. Festivalin ilk etkinliği Batman sokaklarõn- da davul ve tef eşliğindeki yürüyüştü. Festi- valin ilk gecesinde Mor ve Ötesi grubunun konseri vardõ. İkinci gece 4X4, son gece de Ye- ni Türkü açõk hava konserleriyle gençleri coş- turdu. Söyleşiler, atölye çalõşmalarõ, paneller, kültür–sanat etkinlikleri, sergiler gibi pek çok etkinlikten oluşan festivalde dört gün bo- yunca “farklı” kültürlerdeki gençler tanõşma imkânõ buldu. İl oluşunun 20. yõlõnõ kutlayan Batman’da çok sayõda gencin buluşmasõ elbette Bat- man’daki gençlerin beklentilerini yükselt- mesi açõsõndan önemli. Çünkü festival hem bölgede gençlik inisiyatiflerinin gelişmesine katkõda hem de bölge gençlerinin her yõl çe- şitli kültürlerle tanõşmasõna imkân sağlõyor. Festival etkinliklerinde mekân olarak kul- lanõlmadõğõ için, baraj altõnda kalacak Ha- sankeyf’in gölgede kalmasõ festival katõlõm- cõlarõnõn da tepkisini çekti. Yetkililerse bu du- rumu ulaşõm, konaklama gibi başka faktörle- re bağladõ. Geçen yõl Mardin’deki festivalde gençler “Bir genç değişir, Mardin değişir” slogan- larõ atmõşlardõ. Batman için de aynõsõ söyle- nebilir: Bir genç değişir, Batman değişir... Bek- lentiler de bu yönde. GAP GENÇLİK FESTİVALİ’NİN TEMASI ‘KÜLTÜREL YÜZLER’Dİ Batman sokaklarında dünya gençleri Kültür Servisi - Efes Pilsen One Love Festivali, bu sene 19-20 Haziran’da Santralistanbul’da ger- çekleşecek. Festivalde, İngiliz pop müzik yõldõzõ Sophie Ellis-Bextor, dans müziğinin büyük ismi “Groove Armada”, pop kültürünün en önemli temsilcilerinden “The Ting Tings”, Erlend Oye’nin Berlin merkezli Indie-pop grubu “The Whitest Boy Alive” ve İngiliz alternatif müziği- nin önemli temsilcilerinden “Wild Beasts” gibi parlak isimler yer alõyor. Programõn yerli topluluklarõ arasõnda ise “Takım Oyu- nu” adlõ ilk albümlerini Demet Evgar’õn ya- põmcõlõğõnda nisan ayõnda çõkaran “Multitap” ile birçok büyük çaplõ festivalde sahne alan IAMX, The Do, The Subways gibi dünyaca ünlü grup- larõn konserlerinde ön grup olarak yer alan “The Revolters” da olacak. ABD’li De La Soul top- luluğu ise turne programõndaki ani bir değişiklik sebebiyle festivale katõlamayacak. (www.efespilsenonelove.com) Efes Pilsen’le ‘One Love’ heyecanı Kültür Servisi - Dünyanõn en saygõn film şenliklerinden Uluslararasõ Cannes Film Festivali bugün Ridley Scott’un yönetti- ği, başrollerini Russell Crowe ve Cate Blanchett’õn pay- laştõklarõ “Robin Hood”la açõlõyor. Festival Başkanõ Gil- les Jacob ile festival genel sek- reteri Thierry Fremaux, tüm ko- nuklarõ kapõda karşõla- yacak. Bu yõl ilk kez meraklõlarõnõn 8 ayrõ dilde internette izleye- bilecekleri festival 23 Ma- yõs’ta yeni kuşak Fransõz kadõn yönet- menlerden Julie Bertucelli’nin “Ağaç” adlõ filminin gösterimiyle sona erecek. Seçici kurul başkanlõğõnõ ABD’li yönetmen Tim Bur- ton’õn yapacağõ festivalin ya- rõşmalõ bölümlerinde hiçbir Türk filmi olmadõğõ gibi Türk seçici kurul üyesi de bulunmuyor. Al- tõn Palmiye’nin seçici kurulun- da, Burton dõşõnda, Kate Bec- kinsale (oyuncu-İngiltere), Gio- vanna Mezzogiorno (oyuncu- İtalya), Alberto Barbera (Ulu- sal Sinema Müzesi yöneticisi- İtalya), Emmanuel Carrere (yazar-Fransa), Benicio del To- ro (oyuncu-Porto Riko), Victor Erice (yönetmen-İspanya), Shekhar Kapur (yönetmen, oyuncu-Hindistan) ve Alexan- dre Desplat (müzisyen-Fransa) yer alõyor. Altõn Palmiye için yarõşacak filmler arasõnda Bertrand Ta- vernier ve Nikita Mikhalkov gibi ustalarõn yeni yapõtlarõ da bulunuyor. Bu arada Altõn Pal- miye adaylarõ arasõna son anda ünlü yönet- men Ken Loach’un “Route Irish” adlõ son filmi de katõldõ. Böylece büyük ödül için ya- rõşacak filmlerin sayõsõ 18’den 19’a çõktõ. Lo- ach’un filminde, Irak’a müteahhitlik yapmaya giden iki eski İngiliz askerin başõndan geçenler anlatõlõ- yor. Bu arada, kadõn film yö- netmenleri, bu yõl Altõn Pal- miye için yarõşacak 19 fil- min yönetmenleri arasõnda tek bir kadõn yönetmenin bu- lunmamasõnõ protesto etti. İngiliz yönetmen Ruth Tor- jussen, festivalin tarihinde kadõn yönetmen ve oyun- cularõn önemli bir yer tuttu- ğunu, o yüzden bu yõl hiçbir kadõn yönetmenin bulun- mamasõnõn şaşõrtõcõ oldu- ğunu söyledi. Torjussen, “Aynı şey Oscar ödülle- rinde olsa hiç şaşırmaz- dım, çünkü onlar bunu hep yapıyorlar” dedi. Torjussen tarafõndan hazõrlanan protesto bildirisini, aralarõnda Kate Cheeseman ve Christine Molloy’un da bulunduğu iki yüzden fazla sinemacõ im- za attõ. Altın Palmiye için yarışacak 19 filmin yönetmenleri arasında tek bir kadın yönetmenin bulunmaması, 200 imzalı bir bildiriyle protesto edildi. Festivalin yarışmalı bölümlerinde hiçbir Türk filmi olmadığı gibi Türk jüri üyesi de bulunmuyor. Kadõnyönetmenlerdenprotesto 6 3 . U L U S L A R A R A S I C A N N E S F İ L M F E S T İ V A L İ B U G Ü N B A Ş L I Y O R Kültür Servisi - Çõrağan Pa- lace Kempinski’nin Ka- lem Ajans’la birlikte dü- zenlediği “Çırağan Oku- maları”nõn mayõs ayõ ko- nuğu öykü ve roman yazarõ İnci Aral. Aynõ zamanda Türkiye PEN Başkanlõğõ görevini de yü- rüten Aral, 13 Mayõs’ta saat 19.00’daki etkinlikte, Turkuvaz Kitap’tan çõkan “Sadakat” isimli son ro- manõndan okumalar yapa- cak. Günümüz ilişkileri- nin çõkmazlarõnõ, yerleşik kurallarõn geçersizliğini, kadõnla erkek arasõndaki tutku bağlarõnõ işleyen İn- ci Aral, bu kitabõnda da bir aşk-nefret ikilemi için- de, üçlü bir ilişkinin girdabõnda savrulan insan- larõ anlatõyor. İnci Aral ‘Çõrağan Okumalarõ’nda ‘Fuck-Buddy Aranıyor’dan son oyunlar Kültür Servisi - GAF Tiyatro’nun kurucusu Serkan Öz’ün yazõp yönettiği “Fuck- Buddy Aranõyor”, bugün, 19 ve 26 Mayõs’ta saat 20.30’da topluluğun Beyoğlu’ndaki mekânõnda sahnelenecek. Sezonun son oyunlarõnõ sahneleyen topluluğun bu oyununda Serkan Öz, İlksen Ökte, Doruk Şengezer ve Göktay Tosun rol alõyor. 80’li yõllarõn idealist gençliği ile günümüzdeki kayõp kuşağõ paralel bir kurguyla ve tüm çarpõcõlõğõyla ele alan oyunda 13 yaş sõnõrõ var. (İletişim: 0 533 763 24 65 - www.gaf- istanbul.org) SophieEllis-Bextor