Katalog

14 PAZAR 28MART2010/SAYI1253 Bedava toplu taşıma bir haktır DENİZ ÜLKÜTEKİN S tockholm'daki toplu taşıma ücretlerine yapılan zamlara karşı kamuoyu oluşturmak için 2001'de kurulan Planka.nu isimli kampanya yıllar geçtikçe hızla büyüdü. Artık bir lobi hareketi olarak işleyen kampanya üyelerden elde ettiği fonun büyük kısmını toplu taşımacılığın bedava hale gelmesi için harcıyor. Bunun için birçok farklı politik yöntemi bir arada kullanıyorlar. Şehir planlaması, toplu taşımacıhk ve bunlara baglı yaşanan çevre sorunları hakkında raporlar sunmak yaptıklarının bir kısmı. Öte yandan toplu taşımada biletsiz yakalanan üyelerinin cezalarını ödedikleri sigorta fonu, italyan otonomlardan kendilerine miras kalmış. Politikacılara karşıysa kamuoyu oluşturmak adına daha klasik yollartercih ediyorlar. Planka.nu şu anda parlamentodaki tüm partilerden daha geniş bir sosyal medya ağına sahip. Kampanya hakkında daha fazla bilgiyi bize Planka.nu üyelerinden Alexander Berthelsen verdi. - Planka.nu organlzasyonu nasıl başladı? - Planka.nu 2001 'de SUF (Anarko-Sendikacı Gençlik Federasyonu) tarafından Stockholm'de hızla yükselen toplu taşıma ücretlerine karşı kuruldu. Toplu taşıma işini elinde bulunduran SL isimli şirket, ücretleri 45 Avro'dan 50 Avro'ya çıkardığında SUF fiyatları karşılamakta zorlanan insanlar için P-Kassan sigorta fonuyla birlikte kampanyayı başlatmaya karar verdi. 2003'te Planka.nu, SUF'tan ayrıldı ve bağımsız bir organizasyon haline geldi. O günden beri Ostergoland, Göteborg, Malmö ve Helsinki'de de faaliyet göstermeye başladı. Bugünlerde sigorta fonu organizasyonun küçük bir kısmı haline geldi. Sadece arta kalan parayı organizasyonu finanse etmek için kullanıyoruz. Kampanya, bedava taşımacıhk için bir lobi hareketine dönüştü. Artık şehir trafiğinin nasıl olması gerektigi hakkında da planlamalar yapıyoruz. Aynı zamanda çevre hareketleri alanında da etkin bir grup haline geldik. - Toplu taşıma bedava olmalı"flkrineye dayanıyor? - Bedava toplu taşımacılığı desteklemek için birçok sebep var. En önemlisi servet dağılımı. Bedava, vergilerle finanse edilen toplu taşımacıhk sayesinde vatandaşlar, bugün bir işsizin milyonerle aynı parayı ödedigi gibi değil imkânına göre ödeme yapabilecek. Ayrıca bedava taşımacıhk sayesinde insanlar araçları daha az kullanacaklar. Bu da hem sera gazlarının atmosfere daha az yayılması hem de yeni yollar için para harcamaktan kurtulmak anlamına geliyor. - Toplu taşımacıhk sırasında biletsiz yakalananlann cezasını ödeme sistemlniz nasıl işliyor? - P-Kassan'a üye olmak için ayda 10 Avro ödüyorsunuz ve eğer biletsiz yakalanırsanız biz de 120 Avro'luk cezanızı karşılıyoruz. Stockholm'da aylık bilet 69 Avro tutuyor, üyelerimiz de aylık 59 Avro biriktiriyor, bu birçok insanın aylık ekonomik durumunu kurtarması anlamına geliyor. - Kampanya Iskandinavya'dan Avrupa'ya yayıldı mı? - Bildiğimiz kadarıyla, en azından geniş çapta bizim yöntemlerimizi kullanan bir kampanya yok. Ancak bedava toplu taşımacıhk hareketi tüm dünyada varolan bir şey. Brezilya, Yeni Zelanda ve Ingiltere'deki hareketlerle bağlantılarımız var. Diğerleri içinse bir internet portalı yürütüyoruz. - Birkaç aydır Istanbul'da da toplu taşımacılıkla ilglll protesto gösterileri sıkça yapılıyor. Buradan sizle temasa geçen oldu mu? - Malesef şu ana kadar istanbul'dan bizimle temasa geçen olmadı. Umarım önümüzdeki Avrupa Sosyal Forumu bu durumu değiştirir. • . www.freepublictransports.com www.planka.nu Toplu taşıma zamlarına karşı yapılan protestolar Türkiye'de de hızla artıyor. İsveç'teki Planka.nu ise bu eylemi daha örgütlü hale getirmiş. 2001'de biletsiz yakalanan üyelerinin cezalarını ödeyerek başlayan kampanya artık bedava toplu taşımacıhk için bir lobi faaliyeti haline gelmiş. Organizasyon bunu vatandaşların temel hakkı olarak görüyor. 3G hızında internete HTC ile dokunun2k ay boyunca her ay; s/ Akşam 9'dan sabah 9'a bedava konuşma y ı.ooo SMS N/ 1GB İnternet Paketi • • • ü 90TLEn geniş dokunmatik e En hızlı işlemd ET0UCH2 l9TL x21ta 2.8" dokunmatik ekran P kamera ELLAyrıııtılı bilgi hkk 0 532, Turkcell iletisim Merkezlerı, anlaşmalı elektronik ve peıakende zincir mağazalar. Kurumsal Cözüm Merkezleri ve www.turkcell.com.tr'd«. ' Bu kampanya 16 Mart-31 Mayıs 2010 tarıhlerı arasında geceriidir ve stoklarla sınırlıdır. Kampanyadan Turkcell'de enus!aiyaSrSpSMtunan bireysel ve kurumsal (aturalı hatlar yararlanabilir. Diğer taahhütlü Tıırkıell ciha? kaınpanyalarından yaraılanan aboneler bu kampanyadan yararlanamazlar. HTC kampanvasının kontratsız teklifinden yararlanan aboneler kampanyamn kontratlı leklifinden yararlanamazlar. Bireysel ve kururmal aboneler icin, Touch2 modelind,. 2<4 ay x 45 TL, 18 ay x 57 TL ve 12 ay x 72 TL taahhüt seceneklerı, HD2 modelinde 2<t ay x 90 TL 18 ay x 110 Tl ve 12 ay x 1^8 TL taahhut seteneklerı bulunmaktadır. Paket lutarına aylık 1 GB internet. hafta ici ve hafta lonu geceleri bedava, yurticinde Turkcell'lilerle konusma, mesajlasm.ı (SMS) ve HTC ciha/ı dahıldir. Geceleri bedava, yurticınde Turkcell'lilerie bedava konusma (6it saat] ve 1.000 SMS'le sınırlıdır. Her fatura dönenıinde dakika ve SMS hakları bastan tanımlanır. 1 GB'lik avtık Mobi! İnternet kullammmın asılması halinde. ucretlendirme paket asım ücreti (0.0O00U9 TL/KB) uîerinden yapılır. Hafta ici ve hafta sonıı geceleri bedava yurticinde Turkcell'lilerle konusma ve mcsajlaşma (SMSI miktarlarımn asılması halinde. kullanımı asan kısmo iliskin ucretlendirme abonenin mevcut tarifesi üferinden ucretlendirilir. Taahhütnamede belirtilen yükümlülüklere kısmen ya da tamamen aykırı davranılması ve/veya seçilen pakeüıı süresi sona ermeden kampanyadan ayrılmak istenmesi ve/veya taahhütnamede belirtilen her bir GSM hattı baska bir GSM operatörüne tasındığı/devredildıği durumda. soz konusu aykııılığın gercekleştigi aydûn ıtıbaren tddhtıut suri'si bitımıne kadar odenmesi gereken vergıler dahil kalan taksıt tutarları toplamının ce;ai şart olarak GSM hizmet faturasına söz konusu tarihı takip eden fatura doneminde bir kerede yansıtılır. Cihaz bedeline KDV. data bedeline KDV ve ÖİV dahildir. Çek arabanı! Yaya Derneği, kaldırımlan işgal ederek yayalann haklannı gasp eden arabalara karşı kampanya başlattı. SİNEM DÖNMEZ B u aralar kaldırıma park etmiş arabaların üzerinde "çek arabanı" yazan bir kâgıt görürseniz şaşırmayın. Bu kâğıtlar şehrin asıl sahipleri yayalann haklannı bir şekilde gasp eden arabaları uyarmak için kullanılıyor. Kâğıtların bir yüzünde çek arabanı bir yüzünde "Sayın sürücü, yolları sokakları elimden aldın. Tüm şehir zaten senin. Hakkıma saygı göster. Lütfen arabanı çekl Burası benim" yazıyor. Imza: "Bir yaya." 2008'de kurulan Yaya Dernegi'nin protesto amaçlı başlattıgı "Çek Arabanı" kampanyası, dernegin en büyük hedefi olan yayalara haklannı hatırlatmak için. Dernekten Banş Andınnlı'yla Türkiye'de yaya haklannı ve algısını konuştuk. Yurtdışında bu tip derneklerin 1930'larda kurulmuş olmasına karşın kendilerinden önce Türkiye'de yaya haklarına odaklanmış bir oluşum olmaması şaşırtmış aslında onları. "Türkiye'deki kalabalığa, trafiğe baksanız burada yıllardır var sanırsınız. Aksine yaya haklarını koruyan, yürümeyi özendirici, yürümenin önündeki engelleri kaldırmak için çalışan bir dernek yok" diyor. . , . Avrupa Parlamentosu'nun kabul ettiği yaya hakları bildirgesinde yayalann hakları kesin bir şekilde belirleniyor. Bildirgenin ilk dikkat çektiği nokta şehirlerin yayalara göre planlanması gerektigi. Diğerleri ise bilinen ancak uygulanmayan kurallar. Kaldırımların, yaya geçitlerinin yayalara ait oluşu, motorlu taşıtların şehir trafiğine girişlerinin kısıtlanması, toplu taşıma trafiğinin artmasının gerekliliği gibi. Andınnlı bildirgenin, üst geçitleri yayaları şehirden soyutlamak saydığı için üst geçitlere dahi karşı olduğunu söylüyor ve ekliyor: "Biz ise üst geçitlere dua edecek haldeyiz. Otopark yapılınca seviniyoruz arabalar kaldırımlara park etmeyecek diye ama bir süre sonra hiçbir şey olmamış gibi oluyor. Çünkü şehre arabaları çekmiş oluyorsunuz bu şekilde. Londra'da şehir merkezine giren arabalardan belli bir ücret tahsil ediliyor. Bizde ise hâlâ arabalara bağımlılık var." Andınnlı, Türkiye'de önce yaya hakları bilincinin saglanması gerektiğine dikkat çekiyor en çok. "Bu işlere başlamadan önce bu kadar büyük bir dönüşüm gerektigini bilmiyorduk. Marjinal derneklerle aynı kefeye konduk bir anda. Biz yürümenin insanlık, çevre için faydalı olduğuna dikkat çekiyoruz. Sürdürülebilirlik kavramı artık tüm dünyanın önemsediği bir şey. Yürümek kadar dünyaya faydalı bir şey yok. Fosil yakıt harcamıyorsunuz, çevreyi kirletmiyorsunuz. Üstelik toplum sağlığı için çok önemli yürümek." Çek Arabanı kampanyasının öncelikle bilinç oluşturmak için çalıştığını hatırlatan Andınnlı, asıl eylemin yine yayalardan beklendiğini söylüyor. Kabalcı'da kasanın yanından, www.cekarabani.org sitesinden de temin edilebiliyor ilanlar. Tabii aklınıza daha yaratıcı bir fikir gelirse de uygulayabilirsiniz. •