Katalog

ekonomi@cumhuriyet.com.tr SAYFA CUMHUR YET 30 EK M 2010 CUMARTES 10 EKONOMİ CMYB C M Y B PARAMETAPARA MUSTAFA SÖNMEZ Dur Bir Yer Edeyim, Bak Sana Neler Edeyim... Türkiye’de gelirin birinci elden bölüşümünde büyük eşitsizlik var. Beklenir ki, devlet, vergi ve harcamalar üstünden bu bölüşüm eşitsizliğine müdahale etsin. Gelirin daha adil bölüşüldüğü bazı Avrupa ülkelerinde, özellikle İskandinav ülkelerinde böyle oluyor. Devlet, bu ülkelerde vergi ve harcama üstünden bölüşüme müdahale ediyor, kısmen düzeltiyor. Peki bizde? Bizde, devletin, uzun süredir sosyal şapkası fırlatıldı. Merkezi bütçe dahil olmak üzere, diğer kurumlar da (belediyeler, SGK vb.) dikkate alındığında, genelde devletin vergi ve diğer gelirleri, milli gelirin yüzde 35’ine ulaşıyor ve harcamaları da yüzde 40’ı buluyor. Peki bu ölçüde devlet turnikesinden geçen bu gelir ve harcama, hem toplanırken hem dağıtılırken kimlere yarıyor? Bir kere vergilere bakıldığında dolaylı vergi adı altında ÖTVKDV’lerden oluşan kısım yüzde 67’yi buluyor ve bu verginin tüketiciden alınan, dolayısıyla tüm gelirlerini tüketen alt ve orta sınıflar aleyhine bir vergi olduğu açık. Vergi gelirlerinin diğer en önemli kaynağı da ücretlilerden, kaynağından kesilen gelir vergileri. Yani verginin hamalı ücretli, tüketici kesim. Vergi gelirleri dışındaki en önemli kamu geliri ise SGK’nin prim gelirleri. Onda da yük, sayıları 13 milyona yaklaşan işçi/memurda. Peki devletin harcama ayağında adalet var mı? Devlet, harcama yaparken, gelir dağılımını düzeltecek bir harcama yaklaşımına sahip mi? Bu, piyasacı, sermayeyi kayırıcı neoliberal iktisadi icraatta, hele ki, bu politikaların militan uygulayıcısı AKP iktidarının 8 yılında hiç geçerli olmadı. Kaynak: Muhasebat Genel Müdürlüğü veri tabanı Sadece bu yılın ilk 9 ayını örnek alalım. Merkez bütçeden yapılan 209 milyar TL’lik harcamanın yüzde 44’e yakını sosyal güvenlik, eğitim, sağlık, iskân, kültür, çevre gibi sosyal harcamalara harcanmış. Buna karşılık faize giden para, asker, polis, mahkeme, yönetim ve ekonomik işlere yapılan harcamalar yüzde 56’yı geçmiş. Vergiyi, herkesten gücüne göre almayarak haksızlık yapan devlet, harcamalarda da adil değil. Kaba bir tasnif bile, Türkiye’nin sosyal bir devlet olmadığını ortaya koyuyor. Sosyal güvenlik ve sosyal yardım için harcanmış görünen yüzde 22 pay da, gerçekten sosyal bir harcama değil. SGK’nin 50 milyar TL’ye yakın prim alacağı tahsil edilmez ve borçlular bir af beklerken, SGK açığı bütçeden kapatılıyor. Sayıları 16 milyonu aşan öğrenciler için devletin yıllık harcaması öğrenci başına ayda 200 TL’yi bulmuyor. Sağlık, bütçeden ancak yüzde 5 pay alıyor. Kültür için harcamalar, Diyanet’e ayrılan bütçeye yetişemiyor, yüzde 1’in altında kalıyor. Bu kadar adaletsizlik ortada iken içkiden, özellikle rakıdan alınan ÖTV’ye yapılan zam ne ola ki? Alkolden alınan ÖTV, 9 ayda 2 milyar 151 milyon TL. İlk 9 ayın 187.5 milyar TL’lik vergi gelirinde, alkolden alınan ÖTV yüzde 1’i bulmazken, KDV ile birlikte yüzde 1.5’i bulmazken, alkole durduk yerde yapılan yüzde 30’luk ÖTV zammının ekonomik değil, sadece ve sadece ideolojik bir anlamı olabilir: O da AKP’nin özellikle referandum sonrası hızlandırdığı “İslami hayat tarzı”nın tesisine, Maliye Bakanı Şimşek’ten bir katkı… Patron RTE’ye şirin görünmenin herkes yarışı içinde ya… Şimşek de “haram” bellediği içkinin beline vurarak göze girmeye çalışıyor… Hatırlayın şu atasözünü: Dur bir yer edeyim, bak sana neler edeyim ... Yer açan çilerin de kulakları çınlasın… mustafasnmz@cumhuriyet.com.tr http://mustafasnmz.blogspot.com BÜTÇE NEREYE HARCANDI, 20109 Ay, Milyon TL % SOSYAL HARCAMALAR 91.397 43.8 SOSYAL GÜVENLİK VE YARDIM 46.147 22.1 EĞİTİM HİZMETLERİ 29.222 14.0 SAĞLIK HİZMETLERİ 10.559 5.1 İSKÂN VE TOPLUM REFAHI HİZ. 3.818 1.8 DİNLENME, KÜLTÜR HİZ. 1.472 0.7 ÇEVRE KORUMA HİZMETLERİ 180 0,1 D ĞER DEVLET HARC. 117.430 56.2 BORÇLANMA, FAİZ ÖDEMELERİ 38.608 18.5 YÖNETİM HİZMETLERİ 29.044 13.9 EKONOMİK İŞLERE HARCAMA 24.673 11.8 KAMU DÜZENİ VE GÜVENLİK 13.189 6.3 SAVUNMA HARCAMALARI 9.804 4.7 DİN HİZMETLERİ 2.111 1.0 TOPLAM HARCAMALAR 208.827 100.0 Yapılacak artışla, gazilerin maaşı 348 lira 46 kuruştan 371 lira 93 kuruşa yükselecek Gazilere 23.5 TL zam Bankaların kredi kanalları güçlü değil ANKARA (ANKA) IMF uz manlarınca hazırlanan bir raporda Türkiye’de bankaların kredi kanal larının çok güçlü olmadığı belirtil di. IMF uzmanları Burcu Aydın ve Deniz İgan’ın, ‘Türkiye’de Banka Kredileri: Para Politikaları ve Mali Politikaların Etkileri’ rapo runda Türkiye’nin 20022008 ara sında uyguladığı para politikaları ile mali politikaların kredilerin bü yümesindeki etkileri incelendi. Türkiye’de başarılı dezenflas yon programıyla belirginleşen 2001 krizi sonrası dönemin, en flasyon hedeflemesi ve mali disip linle devam ettiği vurgulanan ra porda, likidite sıkışıklığı çeken bankaların daraltıcı parasal politi ka dönemlerinde borç vermede da ha sert düşüş yaşadıkları belirtildi. Raporda, ihtiyatlı mali politikalar uygulandığında ise bireysel ban kacılığa odaklanan bankalar için ‘kalabalıklaşma etkisinin’ daha fazla kaybolduğu ortaya konuldu. Ekonomi Servisi Gaziler ve vatani hizmet tertibinden aylık alanların ma aşlarına, ocak ayında 23.5 lira zam ya pılacak. Gösterge ve memur maaş katsayı sındaki artışla birlikte, gaziler ve va tani hizmet tertibinden aylık alanların maaşı, 2011 yılının OcakHaziran dö neminde yüzde 6.7, 65 yaş aylığı alanların maaşları ise yüzde 4.3 ora nında zam görecek. Bu çerçevede, İstiklal Harbi, Kore ve Kıbrıs Gazilerinin halen 348,47 lira olan aylık maaşı (ek ödemesiz) 1 Ocak’ta 371,9 liraya çıkacak. Vatani hizmet tertibinden aylık alan ların maaşı da yeni yılda ek ödemesiz 371,9 lira olacak. Bu kişilerin dul eş lerine 2011’in ilk yarısında 297,6 lira, diğer yakınlarına da 207 lira maaş ve rilecek. Böylece gazi ve vatani hizmet tertibi aylıklarında 23,5 lira, vatani hiz met tertibinden aylık alanların dul eş lerinin maaşlarında 18,8 lira, diğer ya kınlarının maaşlarında ise 13,1 lira ar tış meydana gelecek. 96 liralık 65 yaş aylığı da, 1 Ocak’ta 100,15 liraya çıkacak. Bu şekilde 65 yaş aylığında 4,1 liralık artış olacak. Bu arada 2011 yılının ikinci 6 aylık dö neminde memur maaşlarına yapılacak yüzde 4’lük zam, gazi, vatani hizmet tertibi ve 65 yaş aylıklarına da aynen yansıtılacak. Böylece yılın ikinci ya rısında da maaşlarda yüzde 4 oranın da artış meydana gelecek. Gösterge ve memur maaş katsayısındaki artışla birlikte, gaziler ve vatani hizmet tertibinden aylık alanların maaşı, 2011 yılının Ocak Haziran döneminde yüzde 6.7, 65 yaş aylığı alanların maaşları yüzde 4.3 zam görecek. Balkanlar’da sivil havacılık işbirliği ÖZCAN YAŞAR ANTALYA Antalya’da düzenlenen Balkan Ül keleri Sivil Havacılık Zirvesi, başta uçak bakımları olmak üzere havaalanı ve yer hizmetleri alanındaki işbirliğini arttırmayı hedefleyen bir deklarasyonun im zası ile sona erdi. “Emniyet”, “güvenlik”, “ha vaalanı altyapıları, terminal ve yer hizmetleri” ve “seyrüsefer” hizmetleri gibi 9 ayrı konuyu içeren dek larasyon ile önümüzdeki süreçte bölge ülkeleriye da ha yakın işbirliğı hedefleniyor. Arnavutluk, Bosna Hersek, Hırvatistan, Karadağ, Kosova Makedonya, Moldova ve Sırbistan’ın sivil havacılık genel mü dürleri ve üst düzey temsilcilerinin katıldığı zirveyi değerlendiren Sivil Havacılık Genel Müdürü Dr. Ali Arıduru, bölgesel işbirliği projesi kapsamında Türk sivil havacılık kuruluşlarının 13 ülkede 10 milyar do larlık yatırım gerçekleştirdiğine dikkat çekerek, baş ta TAV olmak üzere IC, Çelebi, ATM, HAVAŞ ve Limak gibi şirketlerin geniş coğrafyada başarıyla tem sil ettiğini kaydetti. Zirvede ayrıca, Türkiye, Bosna Hersek ve Karadağ ile havacılıkta işbirliği konularında bir anlaşmaya da imza atıldı. 5M’de özgür alışveriş alanları Ekonomi Servisi Migros Ticaret AŞ’nin, içinde bebek bakım, elektronik, hobi, spor, ev yaşamı gibi özel adalar oluşturduğu yeni konseptli hipermarketi ‘5M Torium’ hizmete girdi. Avcılar’da Torium Alışveriş Merkezi’nde açılan ve 7 bin metrekarelik net satış alanına sahip olan 5M Torium, müşterilere deneyim yaşatma prensibine dayanırken, hipermarkette DVD, CD, kitap ve oyunların yer aldığı ‘Hobi Adası’nda müşterilerin yeni oyunları playstationda oynayabilecekleri bir alan da bulunuyor. “Migros Grubu, geliştirdiği özgür alışveriş alanları konseptini Avcılar’da tüketicilerle buluşturuyor” diyen Migros Genel Müdürü Özgür Tort, Migros’un bugüne kadar mağaza zincirine 308 yeni mağaza ilave ettiğini ve toplam 1892 mağazaya ulaştığını belirterek, bu yıl hipermarket formatında 3 yeni 5M açtıklarını, Türkiye’de 5M sayısının 10’a çıktığını, yıl sonuna kadar bir 5M mağazası daha açmayı planladıklarını söyledi. Ajda’ya yeni Volvo Yeni Volvo V60 ve S60 RDesign, sanatçı Ajda Pekkan ve ENBE Orkestrası’nın unutulmaz şovu eş liğinde otomobil tutkunlarıyla buluştu. Volvo Car Türkiye Genel Müdürü Torben Ec kardt; otomobilin tasarımı, güvenliği ve teknoloji sine hayran kalan Ajda Pekkan’a kırmızı renkli, S60 RDesign hediye etti. Türkiye’de ilk kez otomobil tut kunlarının karşısına çıkan yeni V60 ve S60 RDe sign’ın yanı sıra fuar öncesinde satışına başlanan ye ni S60 ve yarış pistlerinden edinilen tecrübeyle şe killendirilen C30 Polestar da Volvo standının yıldızları oldu. S60 RDesign, 7 değişik renkte üretildi. Anadol A1 ile ‘Eğitime Yol Ver’ PekinParis Klasik Otomobil Rallisi’nde 2. olan Anadol A1, otomobil tutkunları ile Auto Show’da buluşuyor. Anadol A1, 3. Hall’de yer alıyor. Top lum Gönüllüsü gençlere burs desteği sağla mak için Pasifik’ten Atlantik’e yol alan Gönüllerin Şampiyonu Anadol ile baş layan “Eğitime Yol Ver” kampanyası da tüm hızıyla devam ediyor. Toplum Gönüllüleri Vakfı ile sürdürülecek kampanyada, fuarda da BURS yazıp 4555’e gönderenler 10 TL katkı ile kampanyaya destek olabilecekler. Yeni Doblo’da özel indirim Fuarda yeni Fiat Doblo’nun Com fortmatic şanzıman ve 90 HP’lik 1.6 litre multijet dizel motorla kombine edilmiş versiyonunun ön satışına başlandı. 7 Kasım’a kadar fuara özel indirimle 36 bin 340 li radan başlayan kampanyalı anah tar teslim başlangıç fiyatıyla satıla cak olan yeni Fiat Doblo dizel oto matik, elegance ve premio donanım seçenekleriyle tercih edilebiliyor. Porsche, Mercedes, Audi, BMW gibi lüks araçlara özel LPG çözümleri üreten Prins, İpragaz güvencesiyle Türk tüketicisiyle buluştu. Autoshow’a katılan Prins, LPG dönüşümündeki son teknolojileri, ser gileyeceği Porsche Cayenne üzerin den tüketicilerle tanıştırıyor. Prins’teki önemli yenilik Direct Liqui Max teknolojisi. Büyük show Ekonomi Servisi İstanbul Auto Show dün ziyaretçi akınına uğradı. Giriş kapısında kilo metrelerce kuyruğun oluştuğu İstanbul Auto Show, 13. kez, alanın tutkunlarını otomobil dün yasının yakın geleceğiyle buluşturuyor. Oto mobil Distribütörleri Derneği desteği ile İstan bul fuarcılık tarafından düzenlenen fuarın sek törde 1 milyar dolarlık iş hacmi yaratması bekleniyor. MercedesBenz Türk Pazarlama Müdürü Süer Sülün, bu yılı Mercedes olarak 11 bin 50012 bin adetler civarında bir satışla kapatacaklarını ve yeni bir rekor kıracaklarını bildirdi. Ford Otosan, Autoshow’da yeni tek nolojilerle donatılan Yeni CMAX, Yeni Grand CMAX, Yeni Mondeo, Yeni SMAX, Yeni Ga laxy ve Yeni Focus’u, Türkiye pazarına sundu. Renault, yüzde 100 elektrik motorlu araç mo dellerini oto severlerle buluşturuyor. Renault modellerden ilkinin Türkiye’deki üretimine 2011’de başlayacak. Nissan, Juke, Yeni Mic ra, Yeni XTrail ve 3.0 V6 dizel Navara’yı ta nıtıyor. Hisarcıklıoğlu: Hak yerini bulacaktır Auto Show, otomobil dünyasının tutkunlarını yakın gelecekle buluşturuyor. İlk gün fuara onbinler akın etti. Lüks araca LPG Ekonomi Servisi Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu, İstanbul Ticaret Odası’nı ziyaret etti. Hisarcıklıoğlu burada İTO Meclis Başkanı, Baş kanlık Divanı, Yönetim Kurulu üyeleri, başkan yardımcıları ve İstanbul’daki oda ve borsaların başkanları ile istişare toplantısı düzenledi. TOBB Başkanı Hisarcıklıoğlu ziyarete ilişkin so ruları, “Burası kendi odamız, her zaman ge liyoruz” şeklinde yanıtladı. İTO Başkanı Murat Yalçıntaş’ın tutuklanması ile ilgili soruları da ya nıtlayan Hisarcıklıoğlu, herkesin bildiği gibi ola yın artık yargılama sürecinin başladığını söyledi. Yargı süreci başlamış olan süreçte konuşmanın doğru olmadığını belirten Hisarcıklıoğlu, “Bu masadaki arkadaşların hemfikir olduğu nokta, Türk adaletine olan güvenimizin tam olduğu. İş yargı sürecinde. Bundan sonra savcılarımızın, hâkimlerimizin doğru olan, gerekli olan neyse o doğrultuda hareket edeceklerine inancımız tamdır. Biz Türk adaletine inanıyoruz. Hak ye rini bulacak ve suçlu, suçsuz ayrılacaktır. Şu suç lu, şu suçsuz demek doğru değildir. Başka bir şey söyleme şansımız yok” dedi. BRÜKSEL (AA) Küresel krizle birlikte bazı AB üyelerinde çift haneli rakamlara ulaşan bütçe açıklarına karşı alınacak önlemleri tartışmak için toplanan AB devlet ve hükümet başkanları mali kuralı sulandırdı. Zirvede, bütçe disiplininden uzak laşan Avro Bölgesi üyeleri için Av rupa Merkez Bankası ve Alman ya’nın talep ettiği otomatik yaptırımlar yerine üye ülkelerin onay vermesi ha linde yaptırımlara başvurulması be nimsendi. Buna göre AB’de Maastrich ekonomi kriterlerine göre bütçe açı ğının gayri safi yurtiçi hasılaya ora nının yüzde 3 ve toplam kamu bor cunun GSYH’ye oranının yüzde 60 seviyesinin altında olması kuralını, kendilerine tanınan süreye rağmen ih lalde ısrar eden Avro ülkeleri için ma li ve siyasi nitelikli yaptırımlar öne risi AB Komisyonu’nca getirilecek. AB mali kuralı sulandırıyor TEŞEKKÜR Sevgili Babamız, gerçek Cumhuriyet aydını HAL M TURGUT’u kaybetmenin derin acısını paylaşan, bizleri yalnız bırakmayan, tüm sanatçı dostlarımıza ve akrabalarımıza teşekkür ederiz. Engin ve Murat Turgut VEFAT Baromuzun 24314 sicil sayısında kayıtlı AVUKAT MEHMET ALİ ÇATIKKAŞ vefat etmiştir. Aziz meslektaşımızın cenazesi 30.10.2010 Cumartesi günü (bugün), Beylikdüzü Fatih Sultan Mehmet Camii’nde kılınacak öğle namazını müteakip Büyükçekmece Mezarlığı’na defnedilecektir. Merhuma Tanrı’dan rahmet, kederli ailesine, yakınlarına ve Baromuz mensuplarına başsağlığı dileriz. İSTANBUL BAROSU BAŞKANLIĞI VEFAT Değerli büyüğümüz, kurucumuz, insan hakları savunucusu HSAN ATAR’ı kaybetmenin derin üzüntüsü içerisindeyiz. İhsan Abimizi çok özleyeceğiz. Türkiye nsan Hakları Vakfı