Katalog

3GÜRCİSTAN T iflis, Gürcistan’õn başkenti, Kura Ir- mağõ’nõn her iki yakasõnda yer alõ- yor. Tiflis, endüstri, sosyal ve kül- tür merkezi olan bir kent. Ayrõca önemli bir küresel enerji projesinin (Bakü-Tiflis- Ceyhan Boru hattõ) geçiş hattõ üzerinde. Kent, tarihi İpek Yolu üzerinde yer al- masõndan dolayõ Rusya’nõn Kuzey Kaf- kasya bölgesi, Türkiye ve Güney Kaf- kasya’daki (Transkafkasya) Erme- nistan ve Azerbaycan arasõnda önem- li tarihsel bir role sahip olmuştur. Kentin Gürcüce adõ Tbilisi’nin bir ef- saneden geldiği kabul edilir. Bu ef- saneye göre Tiflis, milattan önce 5. yüzyõlda ormanlarla kaplõ bir yerdi. Bir gün Kral Vahtang Gorgasal ava çõkar. Aralõksõz uçan sülünün peşi- ne eğitilmiş atmacasõnõ salar. Aradan zaman geçer, ne atmaca ne de sülün görünürde yoktur. Onlarõ aramaya başlarlar ve kõsa süre sonra ikisini de sõcak suya düş- müş olarak bulurlar. Kral orayõ çok beğenir ve bir kent kurmalarõnõ buyurur. Kente, orada bulunan tsheli (sõcak) ya da eskiden söylendiği gibi tpili (sõcak) sudan dolayõ Tpilisi ya da Tbilisi adõ verilir. Tif- lis’de kaldõğõmõz dört gün boyunca so- kaklarõnõ adõm adõm gezerken burada ya- şayan Türklerden de edindiğimiz bilgiler de hep bu yöndeydi. Gürcistan’õn geneline baktõğõmõzda hal- kõn gelir düzeyinin çok düşük olmasõ, hal- kõn sosyo-ekonomik ve kültürel değerle- rinin yok olmasõ başkent Tiflis’de kendi- ni iyice belirtmektedir. Bu aşõrõ dengesizlik insanlarõn altlarõndaki son model arabalar ve bu araçlarõn nasõl ve nereden alõndõğõ konusunda da hayrete düşmüyor değiliz. Tiflis’de erkeklerin tamamõna yakõnõ gü- nün her saati alkol alõyor. En yaygõn ola- nõ ise votka, bira ve şarap. Arabada, sokak başlarõnda, kafeteryalarda her zaman ka- labalõk görebilirsiniz. Hatta öyle ileri gi- dilmiş ki bazõ büfe gibi yerler sifonla bi- ra satõyorlar. Tiflis’in ta- rihsel dokusu bunlarõn ya- nõnda görülmeye değer bir ortam sunuyor. Kura Neh- ri’nin ortadan ikiye böldü- ğü şehir eski ve yeni olarak iki kõsma ayrõlõyor. Eski Tiflis turizm merkezi. Sharden caddesi, mistik ortamõ bulabileceğiniz en güzel yerlerden biri. Dünyanõn çeşitli kültürle- rinin bir araya geldiği bu so- kakta istediğiniz müziği din- leyebilir, istediğiniz birayõ içebilirsiniz. Tiflis gezip görülmesi gereken yerlerden biri diyebiliriz, hatta Tiflis’e 16 kilometre uzak- lõkta bulunan eski Tiflis Mtskhe- ka’yõ da ziyaret etmelisiniz. Bu- rada UNESCO tarafõndan dün- ya mirasõ listesi- ne alõnan Sveti- Tskhoveli Katedrali ve Jvari Ma- nastõrõ bulunuyor. Ayrõca nehrin iki yanõ- na kurulmuş geleneksel yapõ fotoğraf se- verler için önemli pozlar verebilir. Türkiye’den Tiflis’e gidebilmek için bir çok seçenek var. İstanbul ve Trabzon’dan düzenli olarak otobüsler kalkõyor, İstan- bul ve Batum’dan uçak seferleri gerçek- leştiriliyor, karayolunu da tercih edebi- lirsiniz. Sarp sõnõr kapõsõndan Tiflis, 390 kilometre. [email protected] Ordu yolunda üç lezet durağı S amsun-Karayolu ile Samsun’dan Or- du’ya giderken, Fatsa’dan sonra Türki- ye’nin en uzun tünelinin de bulunduğu otoban yerine Sahil Yolu’nu tercih edenler, köf- teyi Yalõköy’de, çayõ Medreseönü’nde içerler. Otoban yerine sahili tercih ederek yeşil ile mavinin kucaklaştõğõ yolda temiz deniz ve doğa havasõ- nõ ciğerlerine çekerek yoluna devam edenler için ilk ‘mo- la’ yeri Yalõköy beldesi olu- yor. Yalõköy beldesinde Bur- han Ay’õn ‘Yalõköy Köfte- si’ tüm Karadeniz kõyõ şeri- dinde pek meşhurdur. Ka- radeniz’de küspe yerine ye- şil otlarla beslenen büyük ve küçük baş hay- vanlarõn etinden yapõlan köfteler diğer köfte- ler benzemiyor. Yalõköy köftesi, içine ekmek koymadan sadece sarmõsak ile yoğrularak köfte hamuru ile Yalõköy etinden yapõlõyor. Yalõköy’de yenilen köfteden sonra tavşan kanõ çaydan içmek için 4-5 kilometre daha yol katederek Mede- reseönü beldesinde ‘Uzun Saçlõnõn Yeri’ne uğramak gerekiyor. Uzun saçlõnõn adõ Nus- ret Doğan. Nusret Do- ğan, odun közünde se- ramik çaydanlõk için- de çay demliyor. ‘Çevreci’ Uzun Saçlõ Nusret, çay bardağõnõ da deterjan yerine külle yõkõyor. Med- reseönü’nden geçip de Uzun Saçlõ’nõn Yeri’nde çay içme- miş ünlü de yoktur. Köfteyi Yalõköy’de yediniz, çayõ Medre- seönü’nde içtiniz, bir kaç kilometre daha yol- culuktan sonra Ordu’nun en güzel ilçesi Per- şembe’ye vardõnõz. Ordu’nun meşhur tostunu da yemeden geçmek olmaz. ‘Ordu Tostu’ tut- kunlarõ Perşembe’deki Aşiyan Kafe’ye uğra- madan edemiyorlar. Deniz kenarõndaki Aşiyan Kafe’nin yöreye özgü ‘serendi’sinde de Ordu Tostu yemek bir başka oluyor. Başka yerler- de tost için ekmek ya da sandaviç kullanõlõrken, Ordu Tostu için özel ekmek yapõlõyor. Bu ek- mek odun ateşinde piştiği için hem lezzetli olu- yor, hem de tosta ayrõ bir tat katõyor. Ordu Tos- tu ekmeği Ordu’dan başka bir şehirde üretil- miyor. Ordu Tos- tu’nda kullanõlan su- cuk da o bilinen su- cuklardan yapõlmõ- yor. Dökme sucuk- tan yapõlõyor. Özel ekmeği, özel sucu- ğu ve uygun fiyatõ ile doyurucu ol- masõ da Ordu Tos- tu’nu cazip kõlõ- yor. Yalõköy’de köfte yedikten, Medreseönü’nde çay içtikten, Perşembe’de de Ordu Tostu’nu yedikten sonra Ordu’ya varmak için 13 kilometre daha yol katetmeniz gerekiyor. Yolculuğun sonunda; Ordu Em- niyet Müdürlüğü tarafõndan konulan “Tra- fik Kurallarõna Uy. Ceza Yeme. Fõndõk Ye” yazõlõ tabela ile karşõlanõyorsunuz! Kazala- ra fõndõkla karşõ konuluyor. CMYB C M Y B Bu fotoğrafõ Sedir Adasõ çevresinde adõnõ hatõrlaya- madõğõm bir koyda çektim. Sakinliği, sessizliği görsel öge ve õşõkla yorumlamaya çalõş- tõm. Özellikle yat üzerindeki in- sanõn hareketini takip ettim ve fotoğrafa katkõsõ olacak bir du- rumda gördüm onu. Kadrajõ- mõ yata göre ayarladõm. Henri Cartier- Bresson, “ Fotoğraf çekmek belgesel de- ğildir, sezgidir, şiirsel bir de- neyimdir” diyor. Gültekin Çiz- gen ise bir yazõsõnda, “Fo- toğrafõn dünyamõzõn görsel izdüşümü haline geldiğini söy- leyebiliriz” diyor. Makinenizle siz de bu serü- venin içerisindesiniz. Neyi an- latmayõ istiyorsanõz, anlat- maya çalõştõğõnõzõ izleyici his- setmeli. Bunu şiirsel hale ge- tirmek için õşõk size hep yar- dõmcõ olacaktõr. Bu fotoğrafõ çekerken ben sadeliği, sessiz- liği, anlatmaya çalõştõm. İste- dim ki izleyen bu fotoğrafa ba- karken o mekâna gitsin, biraz rahatlasõn. Akşam õşõğõ bana gereken desteği verdi. Siz de, öncesinden düşünüp düşün- cenizi kadraja aktarmak için çaba harcamalõsõnõz. SADELIK SESSIZLIK A ya Mama deresi, Bizans dönemindeki adõyla Ayios Mamas, milyonlarca yõl ön- cesinde geniş bir nehrin, dere şek- linde günümüze kalmõş bir kõrõntõ- sõ. Yani, milyonlarca yõl önce gü- rül gürül bir nehir şeklinde akan bu su, gelip geçen uzun zaman süre- ci içinde küçülüp ufalmõş ve bu- günün Aya Mama deresi olarak gü- nümüze kadar gelmiş. Dere adõnõ, Kapadokya’nõn Ak- saray ili sõnõrlarõ içinde, eski Ma- masum ya da bugünkü adõyla Gök- çe köyünde doğup büyümüş, ço- banlõk yaparak geçinmiş ve İsa’nõn öğretisini benimsemiş olduğu için, pagan Romalõlar tarafõndan genç yaşta katledilmiş bir Hristiyan azi- zinden alõyor. Bizans kilisesinde büyük saygõnlõk gören Aziz Mamas için başkent Konstantinopolis’in iki önemli noktasõnda kült yerleri oluş- turuluyor. Bunlardan biri, Diplo- konion’da (Beşiktaş), muhtemelen Sinan Paşa Camisi’nin bulunduğu yerde, ikincisi de Hebdomon (Ba- kõrköy) sõnõrlarõ içinde iki önemli manastõrla, bu manastõrlara ait ki- lise, ayazma gibi binalardan oluşan birer yapõlar topluluğu inşa ediliyor ve Hebdomon’un batõsõndan geçip Marmara Denizi’ne dökülen söz konusu dereye Aziz Mamas’õn adõ veriliyor. 1970’li yõllara kadar, es- ki Baruthane arazisi içinde, bugünkü Ata- köy 9. Kõsõm Mahal- lesi’nin bulunduğu, Aya Mama deresinin yakõnlarõnda, tarlalar arasõnda Bizans dö- neminden kalmõş ta- rihi bir yapõnõn ka- lõntõlarõ görülürdü. Burasõ, kaynağõ Ortodoks Kili- sesi tarafõndan kutsanmõş ünlü Aya Mama ayazmasõydõ. Aradan yõllar geçti, Emlak Kre- di Bankasõ’nõn yaptõğõ Ataköy ev- leriyle birlikte ayazmanõn taşlarõ buldozer kepçeleriyle yerlerinden sökülüp yok edildi. Ayazma’nõn tek bir taşõ bile kal- madõ, tarihten silinip gitti. Tabii ki, İstanbullu Rumlarõn içi bu- ruktu, bir Müslüman için kutsal bir mekânõn ortadan kaldõrõlõp yok edilmesi ne ise, onlar için de bu ayazmanõn yerle bir edilmesi aynõ şeydi. Yapabilecekleri hiçbir şey yok- tu. Aradan yõllar gelip geçti ve uzun yõllar Aya Mama deresinin yatağõna imar izni verilmedi. Ta ki, yirmi yõl öncesine kadar. Nasõl olduysa bu yasaklõ, yasaklõ olduğu kadar da tehlikeli arazinin üzerinde yavaş ya- vaş binalar yükselmeye, arkasõndan birbiri ardõna yapõlar dizilmeye başladõ. Ok yaydan çõkmõş misali, ne imar yasağõ kaldõ, ne de Mi- marlar Odasõ’nõn, çevreci sivil top- lum örgütlerinin protestolarõ dik- kate alõndõ. Ve bundan on dört yõl önce, 1995 yõlõnda patlak veren sel felâ- ketiyle dere ilk yõkõcõ darbeyi vur- duğunda, hemen ardõndan alõnacak önlemler, derenin õslâhõ gibi bir yõ- ğõn konu masanõn üzerine yatõrõl- dõ; ancak gerçek şu ki hiçbir şey ya- põlmadõ. Tam tersine, gerekli önlemlerin alõnacağõ yerde, ateşin üzeri- ne körükle gidilir misali ve de kimilerinin söylediği gibi böyle bir afetin yüz yõlda bir değil ama, on beş yõl gibi kõ- sa bir zamanda da olabileceği gerçeği gözler önüne serildi. Politikacõlar, her ne kadar de- re yatağõna imar yapõlmasõnõn uygun olmadõğõnõ, derenin in- tikamõnõ aldõğõnõ söyleseler de, aynõ politikacõlar Aya Mama deresinin en kötü yerine, Marma- ra Denizi’ne döküldüğü noktaya kendi elleri, kendi iradeleri ve kendi yetkileriyle Toki Ataköy Konaklarõ’nõ yaptõrdõlar. Milyonlarca yõl ötesinden gü- nümüze gelen alüvyonlu, yumuşak dere yatağõnõn üzerine bu evlerin yapõlmasõ kadar kötü ne olabilirdi ki?. Allah geçinden versin ama, gö- rünen o ki, yüksek ölçekli bir Mar- mara depremi, dere yatağõndaki ki- mi evlerin toprak tarafõndan yu- tulmasõna, deyim yerinde ise Aya Mama deresinin daha büyük bir in- tikam almasõna neden olacağõ şüp- hesizdir. Artõk, bu Aya Mama de- resinin intikamõ mõ, yoksa Aziz Mamas’õn laneti mi olur, orasõnõ Tanrõ bilir... Aya Mama Deresi Turgay TUNA [email protected] Melih ERİŞ [email protected] Lütfi ÖzgünaydınFOTOĞRAFIN DİLİ Kura Nehri’nin ortadan ikiye böldüğü şehir eski ve yeni olarak iki kõsma ayrõlõyor. Eski Tiflis turizm merkezi. Sharden cadde- si, mistik ortamõ bulabileceğiniz en güzel yerler- den biri. Dün- yanõn çeşitli kültürlerinin bir araya geldiği bu sokakta iste- diğiniz müziği dinleyebilir, is- tediğiniz birayõ içebilirsiniz. 30 EYLÜL 2009 ÇARŞAMBA Kura’nın iki yakası TİFLİS Uzun Saçlının Yeri’nde çay keyfi Yazı ve fotoğraflar Cemil CİĞERİM Aşiyan Kafe’deki serendide tost keyfi bir başka oluyor Gelecek ay koltuk seçimleri de ücretli British Airways, gelecek aydan itibaren, bir günden önceden uçacaklarõ koltukla- rõ seçen yolculardan ilave ücret alacak. Uy- gulamaya göre Avrupa uçuşlarõnda 10, uzun mesafe uçuşlarõnda ise 20 pound ücret alõna- cak. Şirket eskiden son 24 saat içinde yapõlan tercihlerden dahi ücret talep etmiyordu. Turizmde yenilikler Protel tarafõndan satõşa sunulan, JTECH Konuk-Uyarõ (GuestAlert) sistemi, mi- safirlere, masalarõn hazõr olduğuna dair uya- rõ veriyor. Tesis, çağrõ cihazlarõ sayesinde müşterilerin sabit bir yerde beklemek yeri- ne, kapsama alanõ dahilinde bulunan herhangi bir yerde vakit geçirmelerini sağlayabiliyor. Bir diğer yenilik ise Turkcell’in iş ortağõ Tu- ratel ile birlikte hazõrladõğõ www.memnun- misafir.com sitesinin tesis sahiplerine tanõ- dõğõ pazarlama kolaylõklarõ. Pegasus’tan işbirliği Pegasus Hava Yollarõ ve Almanya’nõn ikin- ci büyük havayolu şirketi Air Berlin iş- birliklerini başlattõ. Bu işbirliği sayesinde Pe- gasus web sitesi aracõlõğõyla, Almanya’nõn beş şehrinden Meksika’dan Uzakdoğu’ya, Kü- ba’dan Amerika’ya dünyanõn 28 şehrine uçuş seçebilecek. Bu seçim sonrasõ, Pegasus yolcularõ www.airberlin.com sitesine yön- lendirilerek biletlerini satõn alabilecekler.