Katalog

[email protected] 8 AĞUSTOS 2009 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ 13 CMYB C M Y B İŞÇİNİN EVRENİNDEN ŞÜKRAN SONER Kimin Eli... Gündemimizdeki sıcak haberlerle; “kimin elinin ki- min cebinde olduğunun hiç bilinmediği bir karanlık, entrikacı dönemin bataklığında, insani, topumsal değerlerin erozyonunda savrulmakta olduğumuz..” ka- rabasanı sanki daha bir etkili içimize oturuyor... Erdoğan hükümetinin ulusal çıkarlar adına bütün partilerle oluşturulması, ilkelerinin bilinmesi gereken dış politikada, yine kendi başına işbitirici yeni bir şovu, oldubitisiyle yüz yüze kaldık... Türkiye’yi enerji geçiş hattında kilit ülke yapacak, Batı dün- yasının çıkarlarından yana boru hattı şovundan he- nüz aylar geçmemişti... Günlerce bizi AB ülkeleri- ne yaklaştıracak, ABD’nin desteklediği bu projenin getireceklerinin rüyası ile büyülenmemiz için, neler neler anlatılmamıştı ki... Bu kez Rusya’nın öncü- lüğünü yaptığı alternatif boru hattının ülkemiz, eko- nomimiz, siyasal gücümüze katacaklarının masal- larını dinlemeye başladık... Değişen boru hatlarının yolları, adları, ortak ülke- leri, fotoğraf karelerine giren siyasi liderleri ile ülke- miz için pazarlanan güzel düşlerin öyküleri tümden ayrışsa da, sonuçta çok anlamlı ortak paydaları var; dünyanın yakın geleceğinde de en büyük rolü oy- nayacak enerji kavgasında, geçiş yolunda odak ol- sa da, Türkiye’nin ne alıp ne vereceği bilgilendirmeler arttıkça anlaşılmaz oluyor... Örneğin Erdoğan ve Putin yana yana ortak görüntü verirlerken, birbirlerini çevirmenler aracılığı ile din- lerlerken, Başbakan Erdoğan bize yönelik olarak her iki projenin birbirinin karşıtı, alternatifi olmadığını söylerken, Putin tam tersi gerçeğin altını çiziveri- yor. Benim kafamı karıştıran ise liboş bildiğim, So- ros fonlarına yatkın kimi ekonomi uzmanlarımızın, Erdoğan’ın Putin’le yaptığı sürpriz kabul edilen an- laşmasının Amerikan onaylı olup olmadığı üze- rindeki zıt yargıları oldu... Bir görüşe göre AB ülkelerinin bağımlı oldukları enerji kaynaklarında Rusya’nın tek güç olmasını kır- maya yönelik çabalara, bu son anlaşma darbe indi- recekti. ABD ve AB’yi çok kızdırması kaçınılmazdı. Ancak Erdoğan hükümeti de ABD, AB ülkelerince yok sayılma, hor görülme, üyelikteki zorluklar karşısında eline bir kart almak zorunluluğunu hissetmişti. Ortada başarılı, aynı zamanda tehlikeli bir hamle vardı. Bu türden hamleler bu ülkede daha önce Batı yanlısı, müttefiki iktidarların sonu olmuştu... Bir diğer görüşe göre ise dünya enerji yollarında- ki değişim planlarında ABD, Türkiye’nin etkinliğini art- tıracak, Türkiye’yi Ortadoğu’da farklı siyasal rollere sokacak planlar hazırlamıştı. Aslında Türkiye aracı- lığı ile Rusya ile de işbirliği yapılmış oluyordu. Zaten Erdoğan’ın kankası sayılan, ABD’nin de güvendiği İtal- yan Başbakanı’nın karenin içine alınması da bu du- rumu kanıtlıyordu. Unutmadan işi kotarmış, görüşmelerin yürütücü- sü bakanımızın imzalanmış anlaşmalardan “20 ka- dar” diye söz etmesi midemizi bulandırmamalı. Cid- diyetsizlikten, sayısını bilemediğinden değil, devam eden görüşmeler sürecinin noktalanmamış, gelişen bir süreç olduğundan olabilir(!) Tabii kaçının devlet- ler arası, kaçının özel şirketler anlaşması, kapsam- larının net olmaması bizler için ayrıntı olmalı. Ne de olsa iktidarımız bizim için en iyi olanı düşünür, bizim adımıza kendinde gördüğü imparatorluk yetkileri ile istediği anlaşmaları imzalayabilir... Kürt açılımı tartışması, iktidarımız içeriği üzerinde bilgi verme zahmetine katlanmasa bile bize lütfedi- lip duyurulan boyutu. İşleyen trafiğe bakılırsa Türki- ye, Ortadoğu üzerinde emperyalizmin, ABD’nin değişen çıkarlar projelerinde çok yeni rollerin adayı diyemeyeceğim, görevlendirileni; ABD Ortadoğu petrollerinin kendisine çok pahalıya mal olması, Irak bataklığından çıkamama gerçekleriyle yüz yüze geldikten sonra, Bush siyasetlerinden çark etti. Obama kimliğinde askerlerini kademeli çekerek bu maliyetleri de aşağı çekmeyi programlıyor. Elbette Or- tadoğu’daki iktidarını kimselere bırakma niyeti ol- madan. Dün gelen elektronik mektuplar arasında, sınırlı bir gündemle hazırlanmış olarak, “kimin kiminle, kimin adına neyi görüştüğünü” sorgulayan bir fotoğraf ka- releri ile desteklenmiş yazı vardı; Erdoğan’ın DTP ile görüşerek, sonuçta PKK ile de görüşüp görüşme- diğinin sorgulaması ile başlıyor, ABD elçisinin son gün- lerdeki görüşme trafiğinde Baykal ve Türk’ün ol- duğunun altı da çizilerek, bundan sonuçta DTP-CHP görüşmesi sonucunun da çıkarılıp çıkarılmayacağı ka- ra mizahını yapıyordu. Biz isterseniz, ancak görüşmeler gerçekleştikten sonra birkaç satırlık haberlerden öğrendiğimiz Irak’ın siyasi, cemaat liderlerinin Cumhurbaşkanı-Başbakan- Dışişleri Bakanımızla Türkiye’ye gelerek yaptıkları gö- rüşmelerle benzer sorgulamayı sürdürelim; Irak’ın iç, mezhepler, aşiretler, ırklar çatışmasında Türkiye’ye jandarmalık rolü mü verildi? Bir tek dünün Musul’da 30’un üstünde, Bağdat’ta 7 kişinin ölümüne, katla- nan sayıda yaralıya yol açan intihar, bombalı mez- hep çatışması saldırılarına bakıp Türkiye’ye biçilen yeni rollere ilişkin kara kara düşünmemek elde mi? Avrupa, Nabucco’nun darbe yediği kaygõsõnõ taşõyor Almanya’nõn önde gelen gazeteleri Ankara’da imzalanan anlaşmalarõn Avrupa’da yarattõğõ endişeyi dile getirirken, Putin’in, Türkiye’nin Güney Akõmõ’na verdiği desteği Rus Başbakanõ’nõn başarõ hanesine yazõyor. OSMAN ÇUTSAY FRANKFURT - Alman siyaseti ve kamuo- yu, Vladimir Putin’in Ankara ziyareti ve im- zaladõğõ enerji anlaşmalarõnõ yakõn takibe aldõ. Medya kuruluşlarõnõn gelişmeleri ayrõntõlõ ola- rak işlemesi dikkat çekerken, Rusya Başbaka- nõ’nõn büyük bir başarõya imza attõğõ genel yar- gõ olarak öne çõktõ. Bazõ haber ve değerlendir- melerde Rusya’nõn Türkiye’yle işbirliği üze- rinden AB’nin enerji hattõ olan Nabucco’ya cid- di bir darbe indirdiği de ileri sürüldü. Sağ eğilimli Frankfurter Allgemeine Zei- tung, Rusya ve Türkiye’nin doğalgaz hattõ üze- rinde anlaştõğõnõ ve Nabucco’ya bir rakip çõktõ- ğõnõ kaydederken, Financial Times Deutsch- land, “Putin’in büyük başarısı” başlõğõyla AB’ye meydan okunduğunu belirtti. Ekonomi çevrelerinin bu etkili gazetesi, Rusya’nõn ener- ji hattõ savaşõnõ bu girişimiyle kabullendiğini de öne çõkardõ. Bir diğer ekonomi gazetesi Han- delsblatt da Türkiye’nin Güney Akõmõ’na ye- şil õşõk yaktõğõnõ vurguladõ. Frankfurter Rundsc- hau, iki ülkenin daha da yakõnlaştõğõnõ ve bunun Putin’in başarõ hanesinde görülmesi gerektiği- ni yazdõ. Liberal sol eğilimli bu gazeteye göre, Türkiye bir enerji vitrini olma yolunda. Ekonomi Servisi - Bir yõldõr Türk ihracatçõlarõ- nõn sorun yaşadõğõ Rusya ile yaşanan gümrük kri- zi iki ülke arasõnda imzalanan protokolle sona erdi. Rusya Başbakanõ Vladimir Putin’in Türkiye zi- yareti sõrasõnda imzalanan protokolle Rus gümrük- lerinde Türk mallarõna uygulanan yüzde 100 kont- rol kaldõrõlacak. İhracatçõ mutlu ama temkinli.. “Daha önce imzalanan protokol bozulmuştu. Umarız bu kez çözüm uzun soluklu olur” diyor. 17 Ağustos’tan itibaren Türk TIR’larõ Rusya güm- rük kapõsõndan eskisi gibi kolaylõkla geçebilecek, haf- talarca sõnõrda bekletilmeyecek. Uluslararasõ Nak- liyeciler Derneği yaptõğõ açõklamada, “Geçmişte ya- şadıklarımızdan ders aldık. Önce uygulamanın sorunsuz işlediğini görelim, ondan sonra rahat bir nefes alacağız” dedi. Hayati Yazıcı’nõn bağ- lõ bulunduğu devlet bakanlõğõndan yapõlan açõkla- mada, iki ülke arasõndaki ticareti kolaylaştõrmak üze- re geliştirilen basitleştirilmiş gümrük hattõnõn Türk ihracatçõsõnõn işlemlerini hõzlandõracak ve kolay- laştõracak biçimde işletilebilmesi için her türlü ön- lemin alõnmasõnda anlaşõldõğõ belirtildi. Erdoğan’õn ‘yakõn dostu’ imzalanan anlaşmalarõn ‘başarõsõnõ’ tümüyle üstlenince Ankara küplere bindi İşte şimdi ayõp ettin Silvio!İtalya Başbakanlõğõ’na ait web sitesinde, ‘anlaşmalarõn başarõsõnõn Berlusconi sayesinde elde edildiği’ şeklinde resmi bir yorum yayõnlanõnca, Ankara yarõ resmi olarak ‘hayrete düştüğünü’ duyurdu. Reuters’a konuşan bir hükümet yetkilisi, ‘Bu aslõnda diplomatik sorun çõkartabilecek bir konu. Ancak Berlusconi söz konusu olunca iki lider sadece gülümsediler’ dedi. Ekonomi Servisi - Türkiye ile Rusya arasõnda Ankara’da imzalanan işbirliği anlaşmalarõ ko- nusunda bir yandan “yüzyılın anlaşması” gi- bi abartõlõ yorumlar yapõlõrken bir yandan da ba- şarõnõn kimin hanesine yazõlacağõ konusunda il- ginç olaylar gelişmeye başladõ. Son dakikada sürpriz bir girişimle imza töreninde yerini alan Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’õn “yakın dostu” Silvio Berlusconi’nin kendini “başa- rının mimarı” gibi ilan ettirmesi Ankara’yõ küplere bindirdi. Reuters’a bir açõklama yapan “bir Türk hükümet yetkilisi”, önceki gün Tür- kiye ile Rusya arasõnda imzalanan bir dizi ener- ji anlaşmasõnda başarõyõ Berlusconi’nin üst- lenmesinin “bir abartı olduğunu” ve “An- kara’da hayretle karşılandığını” söyledi. Habere göre Putin, önceki gün imzalanan anlaşmalarla, Ankara’nõn Rus doğalgaz pro- jesi olan Güney Akõm hattõnõn Avrupa’ya ulaşmak için Karadeniz’deki Türk sularõndan geçmesi onayõnõ elde etti. Putin, Türkiye’yi bölgesel bir enerji merkezi yapacak bazõ pro- jelere de imza attõ. Reuters’a açõklama yapan üst düzeyli kaynak, Başbakan Tayyip Erdoğan ile Rusya Başbaka- nõ Vladimir Putin arasõndaki imza törenine ka- tõlmak için son dakikada Berlusconi’den sürp- riz bir istek geldiğini, ancak bu zamanda zaten Türk ve Rus taraflarõn anlaşmaya varmõş ol- duklarõnõ söyledi. Kaynağa göre İtalyan hükümetinin internet si- tesinde, “anlaşmaların başarısının Berlusconi sayesinde elde edildiği” yolundaki açõklama Ankara’nõn hayretini daha da arttõrdõ. Kaynak, “Bu aslında diplomatik sorun çıkartabilecek bir konu. Ancak Berlusconi söz konusu olunca iki lider sadece gülümsediler” dedi. İtalyan hükümetinin internet sitesinde (www.go- verno.it) Türkiye’nin Güney Akõm projesine ka- tõlmasõ için “... (İtalya) başbakanının kişisel bir başarısıdır... Samsun-Ceyhan Petrol Bo- ru Hattı konusundaki anlaşma, Chigi Sara- yı’nın (İtalya Başbakanlık makamı) başarı- lı arabuluculuğunun sonucudur” denildi. Kaynak, Berlusconi’nin böylesine bir rol oynadõğõnõ söylemenin “abartma” olduğunu ifade etti. Rusya, Güney Akõm’õ, Avrupa Bir- liği’nin desteklediği Nabucco Doğalgaz Hat- tõ’ndan önce tamamlamak istiyor. Nabucco Projesi, Avrupa’nõn doğalgazda Rusya’ya ba- ğõmlõlõğõnõ azaltmak amacõyla Hazar Bölgesi ga- zõnõn Türkiye üzerinden Avrupa’ya taşõnmasõ- nõ öngörüyor. Samsun-Ceyhan Petrol Boru Hattõ’nõn yapõmõnõ üstlenen konsorsiyumun lideri İtalyan ENI şirketi idi. Yabancõ medya, en çok bir ay kadar ön- ce Nabucco anlaşmasõnõ imzalayan Türkiye’nin, rakibi Güney Akõm için karasularõnõn kullanõlmasõna izin ver- mesine odaklandõ.  DER SPIEGEL DERGİSİ: Türki- ye ve Rusya arasõnda varõlan anlaşma, AB’nin Nabucco boru hattõ projesini arka plana attõ. Rus hükümeti, bu an- laşmayla rakip proje olan Nabuc- co’dan önce davranmak ve böylece doğal gaz sevkiyatõ için Ukrayna’dan bağõmsõz hale gelmek istiyor.  FINANCIAL TIMES: Geçen ay Türkiye, sonunda Nabucco’ya imza at- tõğõnda AB’de sevinç vardõ. Putin ile Erdoğan arasõndaki anlaşma, hayati çõ- karlarõ söz konusu olduğunda dost- luklar yerine ortaklõklarõn geçerli ol- duğunu gösteriyor.  LE FIGARO: Gaz boru hatlarõ sa- vaşõ Ankara’da kõzõştõ. Avrupa’nõn projesi Nabucco ile ilgili bir anlaşma imzalanmasõndan bir ay geçmeden Türkiye, rakip Rus projesi Güney Akõm’a destek vermeye angaje oldu.  NEW YORK TIMES: Anlaşmalar Türkiye’nin yakõt taşõmasõnda bölge- sel bir merkez haline gelmesine des- tek sağlarken Moskova’nõn da As- ya’dan Avrupa’ya gaz tedariğindeki tekelini korumasõna yardõmcõ olacak.  BBC: Perşembe günü varõlan an- laşma, Türkiye’nin enerji kaynakla- rõnõn Batõ’ya taşõnmasõnda transit ola- rak stratejik konumuna vurgu yapõyor.  TELEGRAPH: Rusya, Türk sula- rõndan geçecek ve Avrupa’nõn Mos- kova’ya enerji bağõmlõlõğõnõ azaltma çabalarõna meydan okuyacak bir gaz boru hattõ yapõmõ için Türkiye’nin des- teğini sağladõ.  EL PAİS: Rusya, Türk sularõndan geçecek bir gaz boru hattõ için onay sağladõ. Berlusconi ve Putin, sonun- da Erdoğan’õ tutumunu değiştirmeye ve Ankara için uygun olmayan bir gaz boru hattõnõ onaylamaya ikna etti.  NOVOSTİ (Rusya): Türkiye, Ka- radeniz’deki sularõnõ Rus gaz devi Gazprom’un kullanmasõna izin verdi. Bu adõm Rusya’ya Asya’dan Avru- pa’ya gaz taşõnmasõndaki tekelini ko- rumasõna yardõmcõ olacak.  MOSCOW TIMES: Putin Anka- ra’da enerji anlaşmalarõnõ elde etti. Türkiye, perşembe günü Ankara’da imzalanan anlaşma ile karasularõnõn Gazprom ve Eni’nin önerdiği Güney Akõm boru hattõ için kullanõlmasõna izin verdi.  PRESS TV (İran): Putin ve Erdoğan, gaz alanõnda Türkiye’yi Rus gazõ için büyük bir transit devlete dönüştürecek olan bir protokolü imzaladõ.  DEUTSCHE WELLE: Rusya ile ilişkileri son yõllarda hõzla gelişen Türkiye, Moskova’nõn büyük önem verdiği bir projeye destek sağladõ. Rus gazõnõ Avrupa’ya taşõyacak Güney Akõm projesi Ankara’nõn konumunu da güçlendirdi. Bakan Yõldõz: Santral ihalesinde makul fiyat için ne gerekirse yaparõz ANKARA (AA) - Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanõ Taner Yõldõz, nükleer santral ihalesine dönük fiyatõn ma- kul bir seviyede olmasõ ge- rektiğini vurgularken, “Ma- kul fiyat ve şartların ya- kalanmasıyla alakalı han- gi argümanların kullanıl- ması gerekiyorsa, bunların her birini zorlayacağız” dedi. Yõldõz, nükleerde fiyatõn aşağõya çekilmesiyle alaka- lõ yüzde 15, yüzde 25’lere kadar makul bir oranda kamu payõnõn gerçekleşmesinin de söz konusu olabileceğini bil- dirdi. Yõldõz, dün yapõlan protokolle Türkiye’nin nük- leer santral kurumuyla ilgi- li kararõnõn siyasi irade ola- rak arkasõnda olunduğunun beyan edildiğini bildirdi. Bakan Yõldõz, şu değer- lendirmeyi yaptõ: “Kararlılık var. Tabii bu, makul şartlar oluşma- sı halinde gerçekleşecek- tir. .. Dünyadaki 440 tane santralde tamamen özel sektör payı yok. Bizde de kamu payı olabilir. Müza- kerelerde makul noktala- rın, makul fiyat ve şartla- rın yakalanmasıyla alaka- lı hangi argümanlarımın kullanılması gerekiyorsa bunların bunların her bi- rini zorlayacağız.” Bakan Yõldõz, Türkiye ile Rusya arasõnda Güney Akõm’la ilgili olarak da Rus- ya’nõn, bir iki ay içinde araş- tõrmalara başlayacağõnõ tah- min ettiğini söyledi. Güney Akõm projesinin Nabuc- co’nun alternatifi olmadõğõ- nõ belirten Yõldõz, AB ülke- lerinin şu anda 522 milyar metreküp doğal gaz kullan- dõğõnõ, büyüme hõzlarõ dik- kate alõndõğõnda 2030 yõlõn- da bu ihtiyacõn 700 milyar metreküpe kadar çõkacağõnõn öngörüldüğünü kaydetti. MAHMUT LICALI ANKARA - Elektrik Mühend- isleri Odasõ (EMO) Yönetim Ku- rulu Başkanõ Musa Çeçen, Tür- kiye’ye kurulacak nükleer santral ihalesinin iptal edilmesiyle ilgili her türlü şart oluşmuşken, Rusya Devlet Başkanõ Vladimir Putin ile Başbakan Re- cep Tayyip Erdoğan arasõndaki görüşmenin ardõndan sanki “nük- leer ihalesi bitmiş” havasõnõn yaratõldõğõ- nõ belirterek “Nükleer ile ilgili anlaşma hukuk özürlüdür” dedi. Nükleer santral ihalesinin iptal edilmesiyle ilgili her türlü hukuki şart oluşmuşken, nükleer ihalesiyle ilgili anlaşma imzala- namayacağõna işaret eden Çeçen, nükleer ile ilgili tartõşmalarõn Pu- tin-Erdoğan görüşmesinin ardõndan daha da alevleneceğini söyledi. Çeçen, santralõn yapõmõ ve 15 yõl- lõk alõm garantisiyle ekonomik maliyetinin 40-45 milyar üzerinde olduğuna dikkat çekti. EMO Başkanõ Çeçen, Nabuc- co’nun abartõlmasõna karşõn hattõ dolduracak gazõn olmamasõ ve İran gazõnõn Nabucco’ya dahil ol- mamasõ ile Rusya’nõn bu projeye uzak durmasõnõn çok tartõşõldõğõnõ kay- detti. Güney Akõm Projesi’nin ise Rus- ya’nõn Avrupa’ya gaz sevkõyatõnda kullandõğõ güzer- gâhta yaşadõğõ sõkõn- tõlarõ aşmak üzere ye- ni bir çõkõş arayõşõ ol- duğunu belirten Çeçen, “Bu çıkışın da tek adresi Türkiye görünüyor. Türkiye üzerinden geçmezse Bulgaris- tan üzerinden gazın geçirilmesi mümkün görünmüyor. Dolayıs- la Türkiye’nin Avrupa’ya gide- cek gazın ana üssü olması önem- li” diye konuştu. EMO YÖNETİM KURULU BAŞKANI ÇEÇEN: ‘NÜKLEER ANLAŞMASI HUKUK ÖZÜRLÜ’ DÜNYA NASIL BAKIYOR? Recep Tayyip Erdoğan ile Silvio Berlusconi arasındaki sıkı dostluk kısa zamanda büyük me- safe almıştı. Başbakanın oğlu Burak Erdoğan’ın nikah şahitliği için koşup gelen Berlusconi, bu kez soluğu Ankara’da aldı ama “Bu işin mimarı benim” demesi burukluk yarattı. Nükleerde pazarlık sürecek Bakan, görüşmelerde kendilerinin nükleer sant- rali kurmak istediklerini, Rus tarafõnõn da bu iha- leyi almak istediğini bir kez daha ifade ettiğini an- cak fiyatõn belirleyici olduğunu ifade etti. Bakana göre Türkiye ile Rusya arasõndaki gümrük krizi bitti [email protected]