Katalog

24 AĞUSTOS 2009 PAZARTESİ CUMHURİYET SAYFA KÜLTÜR [email protected] CMYB C M Y B Sinema Burada 9 yaşında Kültür Servisi - Uluslararasõ İzmir Fuarõ kapsamõnda düzenlenen etkinliklerden biri olan Sinema Burada Festivali, bu yõl 28 Ağustos-6 Eylül tarihlerinde 9. yõlõnõ kutlayacak. Festivalin bu yõlki onur konuklarõ Fatma Girik ve Göksel Arsoy. Kültür ve Turizm Bakanlõğõ desteğiyle düzenlenen festivalin galasõna ve festival söyleşilerine katõlacaklar arasõnda bu yõl Kudret Sabancõ, Raşit Çelikezer, Murat Saraçoğlu, İnan Temelkuran, Handan İpekçi ve Nursan Esenboğa gibi İzmir doğumlu ya da eğitimini İzmir’de almõş yönetmenler dikkati çekiyor. Yürütücülüğünü 9 Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Oğuz Adanõr’õn üstlendiği festivale Umut Veren Oyuncu dalõnda ise Melis Birkan konuk. Bir rötuşun anatomisi Kültür Servisi - Galata Fotoğrafhanesi’nde Rötuş Atölyesi 31 Ağustos’ta başlõyor. Bu atölyede katõlõmcõlar, moda ve tanõtõm fotoğrafçõlõğõnõn önemli bir parçasõ olan rötuş işlemlerinin ileri düzeydeki teknikleri ile tanõşacaklar. Renk düzenlemeden manipülasyona, dijital makyaja kadar pek çok konunun uygulamalõ bir şekilde ele alõnacağõ atölye, altõ hafta süre ile Mehtap Orgun’un eğitmenliğinde yürütülecek. Bazõ oturum başlõklarõ ise şöyle: “Portre’de; cilt dokusunu yumuşatma, suni cilt dokusu oluşturma, õşõkla boyama”, “Vücut ve estetik”. Johnny Carter öldü Kültür Servisi- The Dells ve The Flamingos topluluklarõnõn üyesi soul şarkõcõsõ Johnny Carter, 75 yaşõnda yaşama veda etti.Carter, özellkile Flamingos’la birlikte Ray Charles ve Quincy Jones gibi ünlü yorumculara eşlik etmişti. Carter, ‘Oh What A Night’ (1954), ‘Stay In My Corner’ gibi şarkõlarõyla ün kazanmõştõ. ‘Büyü, Ateş ve Sevda’ Kültür Servisi - Nihal Okçetin’in “Büyü, Ateş ve Sevda” isimli resim sergisi Bodrum Marina’daki Osmanlõ Tersanesi Kaymakamlõk Sanat Galerisi’nde 2 Eylül’e dek görülebilir. ‘Dostlar’ yurtdõşõna gidiyor Kültür Servisi - Genco Erkal’ın öncülüğündeki Dostlar Tiyatrosu, eylülde yurtdışı turnesine başlıyor. Geçen bahar İstanbul’da sahnelenip yoğun ilgi gören ‘Marx’ın Dönüşü’ isimli tek kişilik oyun 5-6 Eylül’de Lefkoşa Kıbrıs Tiyatrosu’nda, 10 Ekim’de New York - Kaye Playhouse’da, 21-22 Kasım’da ise Almanya’nın Bielefeld kentinde sahnelenecek. 1993 yılında Sıvas Madımak Oteli’nde gerçekleşen Sıvas katliamını konu alan “Sıvas ’93” adlı oyun ise 23-24-25 Eylül’de Lyon’da; 22 Kasım’da Almanya’nın Bielefeld kentinde; 27, 28, 29 Kasım’da ise Strasbourg’da. CELÂL ÜSTER A vusturyalõ yazar Robert Musil (1880-1942), yakõn zamanlara kadar, Kâmuran Şipal’in dilimize kazan- dõrdõğõ “Genç Törless” (İletişim Yayõnlarõ) ad- lõ ilk romanõyla tanõnõyordu Türkçede. Gerçi Musil, Franz Kafka, James Joyce, Marcel Proust, Hermann Broch gibi yazarlarla bir- likte 20. yüzyõl romanõnõn kurucularõ arasõn- da sayõlõyordu, ama yazarõn başyapõtõ olarak kabul edilen “Niteliksiz Adam” dilimize bir türlü çevrilememişti. Bu nükte dolu, incelik- li yapõtõn çevrilmesinin zorluğu konusunda bir- leşen pek çok eleştirmen vardõ. Belki bu yüz- den, ya kimse çevirmeyi göze alamamõştõ ya da hiçbir yayõnevi böyle bir uğraşa kalkõşma- mõştõ. “Niteliksiz Adam”, bugün hepimizin bildiği Yapõ Kredi Yayõnlarõ’nõn yaratõcõsõ saydõğõm Enis Batur’un genel yayõn yönetmenliği dö- neminde başlatõlan Kâzõm Taşkent Klasik Yapõtlar Dizisi kapsamõnda gündeme geldi so- nunda. Bu zorlu yapõtõn çevirisini ise, Ni- etzsche, Goethe, Novalis, Benjamin, Kafka, Remarque, Zweig, Lukacs, Brecht, Böll, Ca- netti, Bachmann gibi Alman dili yazõnõnõn us- talarõnõ Türkçeye çeviren Ahmet Cemal üst- lendi. O günlerden bu yana, “Niteliksiz Adam”õn çevirisi handiyse bir serüvene dön- üştü. Bu serüvenin, ayrõntõlarõna girmezsek, kõ- sa bir süre önce Musil’in romanõnõn ikinci cil- dinin yayõmlanmasõyla sonuna yaklaştõğõnõ, bir süre sonra yayõmlanacak üçüncü ciltle birlik- te “mutlu son”a ulaşacağõnõ söyleyebiliriz. İMPKRALYA DİYE BİR ÜLKE Musil’in 1924’te yazmaya başladõğõ “Nite- liksiz Adam”, kimilerince yakõn geleceği de çarpõcõ bir biçimde sergilediği söylense de, pek çoklarõnõn gözünde “gerçek anlamda bir çağ ve geçiş dönemi romanı”. Musil, 19. yüz- yõl sonu ve 20. yüzyõl başõnda artõk çöküş sü- recine girmiş olan Avusturya-Macaristan İm- paratorluğu’nu simgeleyen “İmpkralya” di- ye bir ülkede, modernizm sürecindeki bir toplumun ve bireyin tüm çalkantõlarõnõ, “ni- teliksiz adam” Ulrich’in kimliği aracõlõğõyla sergiler. Bir ayağõyla “eski”de, bir ayağõyla “yeni”de duran Ulrich, kuşkusuz, roman baş- kişisi olmaya çok yatkõndõr. Musil’in 1906’da 26 yaşõndayken yayõmla- nan ilk romanõ “Genç Törless”in, bir yüzyõl başõ romanõ olmakla birlikte, Nazi dönemini haberlediği söylenir. Ahmet Cemal’le Musil üstüne konuşurken de, söz hemen “Genç Törless”ten açõlõyor. “Roman, erkek öğ- rencilerin bulunduğu bir yatılı okulda ge- çer” diyor Ahmet Cemal. “Basini adlı bir öğ- rencinin hırsızlık yaparken Reiting ve Bei- neberg adlı öğrenciler tarafından yaka- lanmasıyla olaylar başlar. Bu iki öğrenci, şantaj tehdidiyle Basini üzerinde tam bir fa- şist baskı uygularlar. Özellikle Reiting, yıllar sonra ortaya çıkacak Hitler’i çağrış- tıran gerçek bir tirandır. Romanın tamamı, Hitler ve Nazi imparatorluğunun yöntem- lerinin habercisidir. Üstelik de bu gizli de- ğil, okumasını bilenler için çok açık ve se- çik bir haberciliktir.” DÜŞÜNCE MİLİTANI Ahmet Cemal, “Niteliksiz Adam”õn başõ- na, bizde Cevat Çapan’õn çevirdiği “Sanatın Gerekliliği” adlõ kitabõyla tanõnan Ernst Fischer’in Musil üstüne kapsamlõ bir de- nemesini almõş. Fischer, Musil’i, kendini tü- müyle yazarlõğa adamõşlõğõn, edebiyat insa- nõ olmanõn çok yetkin düzeyde bir örneği ola- rak inceliyor. Ahmet Cemal’e göre, Fisc- her’in denemesinin en önemli yanlarõndan bi- ri, Musil gibi “militan” olduğu söyleneme- yecek bir yazarõn, yazma eylemi aracõlõğõy- la düşünce düzleminde ne denli göz kamaş- tõrõcõ bir militanlõğõ gerçekleştirebileceğini göstermesi. MODERNİZM TARİHİ Peki, “Niteliksiz Adam”õn modern ro- manõn başyapõtlarõndan biri olmasõnõn sõrrõ nerede? Ahmet Cemal, bunu, romanõn, 1880-1933 yõllarõ arasõna rastlayan ve Orta Avrupa’nõn kültür tarihinde “Yükseliş ve Çö- küş Dönemi” diye adlandõrõlan, damgasõnõ tüm alanlara vurmuş bir dönemin ürünü ol- masõna bağlõyor: “Roman, metinde İmpkralya diye anı- lan Avusturya-Macaristan İmparatorlu- ğu aracılığıyla bu dönemin neredeyse ek- siksiz bir analizidir. Bu analiz, bize mo- dernizmin ve ‘modern çağ’ diye adlandı- rılan dönemin başlangıçlarının koşullarını ele alarak kendine özgü bir ‘modernizm ta- rihi’ sunar.” KOLAYA KAÇMADAN Gelelim, çeviriye. Ahmet Cemal’in bu çe- tin kitabõ Türkçeye çevirirken ne tür güç- lüklerle boğuştuğunu, bir çevirmen olarak çok merak ediyorum. “Niteliksiz Adam, üs- lup açısından gerçek bir karamizah baş- yapıtıdır” diye yanõtlõyor Ahmet Cemal. “Bu üslup, bu dev romanın başından sonuna kadar kesintisiz devam eder. Beni en çok uğraştıran özellik bu oldu. Çünkü çeviri- de bu karamizah öğesini bir an olsun göz- den kaçırmak, dilimize ‘yanlõş’ bir Musil getirmek olurdu. Bunun dışında, romanın uzun cümlelerini birden fazla cümleye böl- meksizin, yani kolaya kaçmadan, ama ay- nı zamanda dilimizde anlaşılır biçimde dü- zenlemek de epey zamanımı aldı…” Çevirmeni Ahmet Cemal’in gözünden Robert Musil ve ‘Niteliksiz Adam’õn nitelikleri Musil, 20. yüzyõlõn en önemli romanlarõndan biri sayõlan “Niteliksiz Adam” üzerinde neredeyse tüm yaşamõ boyunca çalõşmõştõ. Yapõtõn dilimize çevrilmesi de uzun yõllar sürdü. Ahmet Cemal’le, roman ve çevirisinin zorluklarõ üstüne konuştuk. Robert Musil Ahmet Cemal ‘Gerçek bir karamizah başyapõtõ’ OTEL ve APARTSIFIR TURUNÇ - - - Tüm Odalarda Çift Çanak_Dijital Receiver_Uydu TV www.diplomathotel.com.tr 252-476 7145 veya 537-825 7979 - Nakime Çullu ve merhum Tayyar Çullu’nun kõzõ, Ahmet Çullu’nun kardeşi, merhum Aydõn Emeç’in eşi, Ali Selim Emeç’in annesi NAZİYE EMEÇ hayata veda etti. Cenazesi 24 Ağustos 2009 Pazartesi günü (bugün) Zincirlikuyu Mezarlõğõ Camii’nde kõlõnacak öğle namazõnõn ardõndan Zincirlikuyu Mezarlõğõ’nda toprağa verilecektir. AİLESİ Not: Çelenk gönderilmemesi önemle rica olunur.