Katalog

CMYB C M Y B 14 AĞUSTOS 2009 CUMA CUMHURİYET SAYFA KÜLTÜR 17kultur@cumhuriyet.com.tr Nick Cave’den yeni roman Kültür Servisi - ABD’li rock’n’roll topluluğu ‘Nick Cave and the Bad Seeds’le üne kavuşan Nick Cave, şimdi de ‘The Death of Bunny Munro’ (Bunny Munro’nun Ölümü’) adlõ yeni romanõyla sevenlerinin karşõsõna çõkõyor. Romanda İngiltere’nin güneyindeki kadõnlara güzellik ürünleri satan Bunny Munro’nun karõsõnõn intihar etmesinin ardõndan dokuz yaşõndaki oğluyla birlikte yollara düşmesini anlatan Cave, 1989 tarihli ‘And the Ass Saw the Angel’ (Ve Eşek Meleği Gördü, Altõkõrkbeş Yayõnlarõ) romanõyla Time Out dergisi tarafõndan ‘Yõlõn En İyi Romanõ’ ödülüyle onurlandõrõlmõştõ. Türk Hamlet’i Guardian’da Kültür Servisi - Mersin’e bağlõ Arslanköy beldesinde ‘Arslanköy Kadõnlar Topluluğu’nca Shakespeare’in ünlü ‘Hamlet’ oyununun sahnelenmesi, İngiltere’de de haber oldu. The Guardian gazetesi, ‘Hamlet Türkiye’de feminist yön alõyor’ başlõğõ ile yayõmladõğõ haberinde ‘Hamlet’in, küçük bir okul sahnesinde, kendinden geçmiş seyircilerin önünde ve en olmayacak yerde oynandõğõnõ görmek insanõ derinden etkiliyor’ diye yazdõ. Venedik’ten Stallone’ye ödül Kültür Servisi - Venedik Film Festivali ABD’li aktör Sylvester Stallone’ye, etkinliği düzenleyen enstitünün ödülü ‘Jaeger-LeCoultre’ü verecek. Popüler sinemada iz bõrakmõş kişilere sunulan ödülün töreni 12 Eylül’de gerçekleşecek. Venedik’ten ödül almayõ hep çok istediğini belirten Stallone, umutlarõnõn gerçekleşmesinden son derece memnun olduğunu söylüyor. Liam Neeson yeniden setlerde Kültür Servisi - İrlandalõ sinema oyuncusu Liam Neeson, geçen yõl eşi İngiliz oyuncu Natasha Richardson’õ kayak kazasõnda kaybetmesinin ardõndan, “Five Minutes of Heaven” (Ölüme Beş Kala) filmiyle setlere geri döndü. İlk gösterimi Sundance Film Festivali’nde yapõlan filmde Neeson’õn dõşõnda Kuzey İrlandalõ oyuncu James Nesbitt de rol alõyor. Alman yönetmen Oliver Hirschbiegel’in yönettiği film, 1970’lerde Kuzey İrlanda’da yaşanan dinsel çatõşmalarõ gözler önüne sererken zamanla bu çatõşmalardan payõnõ almõş iki adamõn günümüzdeki hesaplaşmasõna odaklanõyor. Mamet’ten yeni bir Anne Frank Kültür Servisi - Walt Disney, ‘Anne Frank’in Günlüğü’nün yeniden beyazperdeye uyarlanacağõnõ açõkladõ. Ailesi ile birlikte yakalandõktan sonra ‘Bergen-Belsen’ toplama kampõnda, henüz 15 yaşõnda iken (1945) Holocaust kurbanõ olan Anne’in, Nazi işgalindeki Amsterdam’da iki yõl boyunca saklandõğõ tavan arasõnda kaleme aldõğõ günlüğü sinemaya uyarlayacak ve filmi yönetecek isim, Pulitzer ödüllü oyun yazarõ David Mamet. Filmde, günlüğün yanõ sõra Albert Hackett ve Frances Goodrich’in birlikte kaleme aldõğõ tiyatro oyunundan da yararlanõlacak. 1950 tarihli oyun, Pulitzer Ödülü’ne değer görüldükten sonra, 1959’da sinemaya uyarlanmõştõ. Mona Lisa hâlâ gülümsüyor Kültür Servisi - Paris’teki Louvre Müzesi, Leonardo da Vinci’nin efsanevi ‘Mona Lisa’ tablosunun uğradõğõ fincanlõ saldõrõnõn ardõndan tablonun hiçbir zarar görmediğini açõkladõ. Saldõrõdan kurşun geçirmez camla korunduğu için zarar görmediği açõklanan tablo, 1911’de çalõnõp 2 sene sonra bulunmuş, 1956’da üzerine asit atõlmõştõ. Fincanlõ saldõrõyõ gerçekleştiren Rus uyruklu kadõnõn psikolojik sorunlarõ olduğu ve saldõrõyla dikkat çekmeye çalõştõğõ açõklandõ. Y az aylarõnda İtalya’nõn hemen hemen tüm kentleri büyülü bir festival alanõna dö- nüşüyor. Spoleto, Verona gibi anlõ şanlõ şölenlerden, en ufak kasabalara dek uzanan bir zin- cirin halkalarõ… Bunlar arasõnda Pesaro’daki Ros- sini Festivali’nin çok ayrõ bir yeri var. Müzik ve ope- ra festivalleri arasõnda belki de en bilimsel olanõ, araştõrmaya, incelemeye en geniş yer ayõranõ… Pesaro, Adriyatik kõyõsõnda sõradan bir tatil bel- desi. Ancak İtalyan operasõnõn en önemli besteci- lerinden birinin, Rossini’nin buralõ olmasõ, Rossi- ni Müzik Akademisi, Rossini Araştõrma Merkezi gi- bi kurumlar kente farklõ bir kimlik kazandõrõyor. Bu yõl otuzuncu yõldönümünü kutlayan Rossini Fes- tivali’nden bir davet almamla, kendimi orada bul- mam bir oldu. Rossini (1792-1868) en çok “Sevil Berberi” ese- riyle tanõnõr ama 40 kadar operasõ var. Bunlarõn ço- ğu “Opera bufa” yani “hafif opera”. Yaşa- dõğõ dönemin en popüler bestecilerinden… Mü- ziği hafif, uçarõ, fazlasõyla melodik… Empre- zaryolarõn ve operalarõn siparişlerine zor yeti- şiyor. O günlerde, Rossini eserleri günümüzün televizyon dizileri gibi izleniyor. Hem İtalya’nõn çeşitli kentlerinde hem Viyana, Paris, Lon- dra’da oynanõyor… Operalarõndan kimi günü- müze dek aynõ popülariteyi koruyor, kimi birkaç oynanõştan sonra unutuluyor… Sevgili Leyla Gencer, o unutulanlarõ ortaya çõkarõp yeniden ge- niş kitlelere sunmakta önemli bir rol oynamõştõ. Pesaro’da onu sõk sõk anacaktõm. ZAFER Mİ, SKANDAL MI? Bu yõl festivalde izlediğim üç Rossini operasõn- dan beni en çok etkileyen “Zelmira” oldu. Usta şef Roberto Abbado yönetimininde Bologna Opera Or- kestrasõ ve Korosu’nun yorumladõğõ eserde birbi- rinden ünlü seslerin rol almalarõ; kõsa bir süre ön- ce İstanbul Festivali’nde dinlediğimiz Perulu muh- teşem tenor Juan Diego Florez (Ilo rolünde) Ame- rikalõ mezzosoprano Kate Alrich (Zelmira), Ame- rikalõ tenor Gregory Kunde’nin (Antenore) baş- rolleri paylaşmasõ artõ bir mutluluktu… Hele çok katmanlõ reji çalõşmasõ… Oyun sona erdiğinde bu saydõğõm ve saymadõğõm tüm isimler uzun uzun ayakta alkõşlanõrken eseri sah- neye koyan yönetmenin selama çõkmasõyla tüm sa- londan “Buuu” seslerinin yükselmesi bir oldu. Ya- ni “Yuh”un İtalyancasõ… Şimdi başa dönebilirim: Konusu, Antik Yu- nan’da Lesbos-Midilli adasõnda geçen operayõ gü- nümüzün en heyecan verici tiyatro yönetmenlerinden Giorgio Barberio Corsetti sahneye koymuştu. Ese- ri günümüze taşõmõş, baştan sona savaş karşõtõ, bas- kõ ve şiddete meydan okuyan bir yorum getirmiş- ti. Kostümler çağdaştõ. Koro, ülkesi, milliyeti be- lirsiz askerlerdi. Antik Yunan’daki, iyilerle kötü- lerin savaşõ, günümüzün işgallerine, iç savaşlarõna, çõkar kavgalarõna, sömürü ve baskõ rejimlerine, ik- tidar kavgasõna dönüşmüştü. Yönetmen Corsetti aynõ zamanda mimar ve sahne tasarõmcõsõ. Sahne gerisine meyilli yerleştirdiği ayna işlevi gören bir fonda, dört saatlik opera bo- yunca savaşõn görülmeyen yüzünü de gösteriyor- du bize: Yani o acõmasõzlõğõ, toprağa düşen ölüle- ri, kan banyosunu, işkenceyi, kayõplarõnõ arayanlarõ, cesetleri gömenleri, o korkunç acõlarõ… (Bütün bun- lar sahne altõnda yerde oluyordu, ama biz bunla- rõ “aynadan”, yani sahnenin arka fonundan izli- yorduk.) Bence muhteşem bir yorumdu. Çok anlamlõydõ. Bir gün sonra İtalyan basõnõna göz attõğõmda bu ka- nõda yalnõz olmadõğõmõ gördüm. 30 eleştiriden (yan- lõş okumadõnõz, ertesi gün 30 kadar gazetede eleş- tiriler vardõ) kimi “Zafer”, kimi “Skandal” diyordu. İtirazõn çoğu bu mizansenin, müziği ve sesleri din- lemeyi zorlaştõrmasõydõ. ‘OPERA BUFFA’ İzlediğim iki öteki opera da Rossini’nin “hafif operaları”ndandõ. Ve ikisini de yine iki tiyatrocu sahneye koymuştu. Ancak ciddi operaya “müda- hale”ye getirilen itiraz onlara getirilmeyecekti. Cid- di opera izlerken opera fanatikleri her şeyden ön- ce sesleri ve müziği önemsiyor, sahnelemede en ufak “yenilik”te tedirgin oluyor. Bu da bir kez daha ba- na İtalyan izleyicilerin opera konusunda ne denli tu- tucu olduklarõnõ gösteriyordu. “Zelmira” yorumunu çok beğendiğimi söylediğimde aldõğõm yanõt hiç şaş- madõ: “Sen, tiyatroya operadan daha yakınsın da ondan!” Claudio Scimone’nin yönettiği “La Scala di Se- ta” –“İpek Merdiven”i İtalyan yönetmen Damiano Michieletto sahneye koymuştu. Eseri günümüze ta- şõmõştõ. Hani sinemad, Lars Von Trier’in , “Dog- ma Akımı”yla getirdiği stüdyo–dekor ve õşõk an- layõşõnõ opera sahnesine uygulamõştõ. Ve bence bu uygulama, her şeyi yanlõş anlayan uşak, âşõk ko- valama temalarõna dayanan farsõ daha da gülünç kõ- lõyordu. Rus soprano, dinamizmiyle günümüzün mo- dern genç kõzlarõna taş çõkaran Olga Peretyatko ile uşak rolünde bariton Paolo ve Bordogna’nõn ses- leri ve oyunculuklarõ beni kolay kolay terk etme- yecek. “Kont Ory” adlõ öteki opera bufanõn yönetme- ni ise ünlü İspanyol yönetmen Lluis Pasqual’dõ. Çok sevilen 2003’ten beri tekrarlanan bu prodük- siyon ötekilerin “yeni” ve “yaratıcılığı” yanõnda bence eskimişti. Günümüzde çok revaçta olan Çinli tenor Yijie Shi, kont rolü için iyi bir seçim miy- di, ondan da kuşkum var... Üç temsil sonunda kõskançlõklar torbam biraz da- ha ağõrlaşmõştõ… İçindekileri şöyle özetleyebilirim. - En sõradan minicik bir kasabanõn sanatçõsõna ver- diği önemle farklõ kimlik kazanõp dünya milletle- rini ağõrlamasõ… - Böyle bir festivalin sadece sponsor ve yerel yö- netim tarafõndan karşõlanmasõ… - Onlarca ulusal gazetenin, her temsile yer veren en az ikişer kültür sayfasõnõn olmasõ… - Alkõşlama ve yuhalama özgürlüğü; yine de bu insanlarõn birlikte yiyip içip konuşabilmeleri… - Niteliğin en yüce erdem sayõlmasõ… www.zeyneporal.com Rossini Festivali’nde alkõşlar ve yuhalamalar birbirine karõştõ Tiyatrocularlaoperacõlarsavaşõ Kültür Servisi - Geçirdiği kalp kri- zi sonucu Muğla Köyceğiz’de haya- tõnõ kaybeden tiyatro sanatçõsõ Aykut Oray son yolculuğuna uğurlandõ. Dün Caddebostan Kültür Merke- zi’nde (CKM) düzenlenen törende Oray’õn tabutu sahneye getirildi. Ay- kut Oray’õn eşi Sühendan, oğullarõ Umut ve Anıl Oray ile yakõn akra- balarõ taziyeleri kabul etti. Törende ko- nuşan Umut Oray, babasõnõn sosyal demokrat ve yurtsever olduğunu be- lirterek “Babam tarafsız değildi, tarafsızlığa da inanmazdı. İnandı- ğı değerler uğruna çalışmaktan vazgeçmedi. Bunları yaparken de para değil, insan biriktirdiği için if- las etti. Bana ve kardeşime değer- ler uğruna savaşmayı öğretti. Kah- ramanımızdı, arkadaşımızdı, ba- bamızdı” dedi. CHP Genel Saymanõ ve Basõn Sözcüsü Mustafa Özyürek ise Oray’õn sanatçõ kimliğinin yanõ sõ- ra “inançlı bir sosyal demokrat” ola- rak CHP’liler için farklõ bir önemi ol- duğunu vurguladõ. Özyürek, “Aykut Oray sonuna kadar aktif siyaset yaptı. İl il, ilçe ilçe dolaştı, insanlarla konuştu. Bize çok büyük katkı sağ- ladı. Siyasete kırgın değildi. Yerel seçim öncesinde CHP’nin başarılı olacağını, bölünmemek gerektiğini dile getirdi. Oray hiçbir zaman de- mokrasi dışı bir hareketin yanında yer almadı. Son derece dürüst ve kaliteli bir insandı, eleştiriler dile ge- tirirdi ama partisine de titrerdi” di- ye konuştu. Yapõmcõ Umur Bugay da Oray’õn “Bizimkiler” dizisinde rol alan ve hayatõnõ kaybeden 11. sanat- çõ olduğunu anõmsatarak “Hepsi ti- yatronun, sinemanın cefasını çek- miş, parasızlık, açlık yaşamış ama hiçbir zaman hayat mücadelesini bı- rakmamış insanlar. Aykut Oray şu- nu bilsin ki bundan sonra da biz va- tandaşa ‘cart curt’ dedirtmeyeceğiz. Hepsi ışıklar içinde yatsın” diye ko- nuştu. Törene Cumhuriyet Vakfõ Baş- kan Yardõmcõsõ Alev Coşkun, Hava Kuvvetleri Komutanlõğõ’na atanan Orgeneral Hasan Aksay, sanatçõ Gülriz Sururi, Şerif Sezer, Salih Kalyon, Oğuz Oktay, Özgür Öz- gülgün, Marmara Üniversitesi Sine- ma Televizyon Bölümü Baş- kanõ Bülent Vardar’õn yanõ sõra Oray’õn Ödemiş’ten ge- len çocukluk arkadaşlarõ ile sanat ve siyaset camiasõndan çok sayõda yakõnõ katõldõ. CKM’de düzenlenen törenin bitmesinin ardõndan Oray’õn cenazesi Marmara Üniversite- si İlahiyat Fakültesi Camii’ne getirildi. Katõlõmcõlarõn saygõ duruşunda bulunmalarõnõn ar- dõndan öğle vakti cenaze namazõ kõ- lõndõ. Camideki törene, Beşiktaş Be- lediye Başkanõ İsmail Ünal, Şişli Belediye Başkanõ Mustafa Sarıgül, CHP İstanbul İl Başkanõ Gürsel Te- kin, Turkuaz Hareketi Lideri Ali Müfit Gürtuna; tiyatro sanatçõlarõ Müjdat Gezen, Mustafa Alabora, Erdal Özyağcılar, Cihat Tamer, Tarık Papuçcuoğlu, Nebahat Çeh- re, Nuri Alço, Ercan Yazgan ve Bü- lent Kayabaş ile çok sayõda vatandaş katõldõ. Oray’õn cenazesi Çengelköy Mezarlõğõ’na defnedildi. MÜZİK DERGİSİ ‘Andante’ sanal ortamda Kültür Servisi- ‘Andante’ klasik müzik dergisinin internet site- si www.andante.com.tr açõl- dõ. Derginin web sitesi, dergi- de yer alan yazõlara yer ver- mekten öte, bir ‘klasik müzik portalı’ olarak tasarlandõ ve buna bağlõ olarak içeriği de zenginleştirildi. İnternetteki su- nuculardan Yahoo ortamõnda 2003’ten bu yana etkin olan ‘Klasik Batı Müziği’ grubu, bu yeni portalõn da omurgasõ- nõ teşkil ediyor. Dergide yer alan isimlerin yanõ sõra değer- lendirilememiş yazõlar ve söy- leşiler de buradan izlenebile- cek. Portaldaki ‘Sarı Sayfa- lar’a klasik müzikle ilgili her türlü ilan verilebilecek, ‘Fo- rum’ sayfalarõnda ise görüş alõşverişinde bulunulabilecek. Sitede ayrõca zengin ve kalite- li müzik seçeneğiyle alternatif dinleme imkânõ sağlayacak olan ‘player’ kutucuğu yayõn yapõyor. Müzikseverlerin siber ajandasõ olmasõ düşünülen ‘Et- kinlik Takvimi’ ise sürekli güncelleniyor. Derginin ‘Eleş- tiriler’ sayfalarõ, web sitesin- de de yer alõyor. Andante’nin internet dergisinin, okurlarla di- namik bir iletişim zemininin sağlanmasõna katkõda bulun- masõ bekleniyor. ‘Ne Varsa Sokakta Var’ Kültür Servisi - Farklõ disiplin- lerden pek çok amatör ve pro- fesyonel sanatçõnõn perfor- manslarõnõ sokakta izleyiciyle buluşturan “Sokakta Şenlik 3” bugün başlõyor. Üç gün sü- recek şenlik, Beyoğlu-Tünel bölgesinde yapõlacak. Şenlik programõnda atölyeler, perfor- manslar, sergiler, yerleştirmeler, graffiti çalõşmalarõ, dans göste- rileri, tiyatro oyunlarõ, pando- mim, kõsa film gösterimleri ve konserler yer alõyor. Ayrõca çe- şitli sivil toplum kuruluşlarõ da etkinlik düzenleyerek programõ zenginleştirecek. Slovenya, Sõr- bistan, Yunanistan, Bulgaristan, Romanya ve Ukrayna’dan sa- natçõlarõn da katõlõmõyla şenlik bugün saat 17.00’de Galatasa- ray Meydanõ’ndaki müzikli açõ- lõş yürüyüşüyle başlayacak. Ay- rõca kõsa film alanõnda her gün bir ünlü yönetmen ağõrlanarak bir söyleşi gerçekleştirecek. İlk günün konuğu Semih Kapla- noğlu, 15 Ağustos’ta Zeki De- mirkubuz ve 16 Ağustos’ta ise Tayfun Pirselimoğlu’nun söyleşisi olacak. Tüm şenlik etkinlikleri ücretsiz. (www.so- kaktasenlik.org ) Oray’õn cenazesine sanat ve siyaset dünyasõndan çok sayõda yakõnõ katõldõ ‘Kahramanõmõz,arkadaşõmõz,babamõzdõ’ OTEL ve APARTSIFIR TURUNÇ - - - Tüm Odalarda Çift Çanak_Dijital Receiver_Uydu TV www.diplomathotel.com.tr 252-476 7145 veya 537-825 7979 -