Katalog

ekonomi@cumhuriyet.com.tr 10 TEMMUZ 2009 CUMA CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ 13 CMYB C M Y B PARA-META-PARA MUSTAFA SÖNMEZ Yüzde 92’miz Tatile Çık(a)mıyoruz.. Dinlence, tatil herkesin hakkı olmalı. Olmalı ama ka- zın ayağı öyle değil. Hem de hiç değil… İnsanı bir kez daha sarsan bir Türkiye gerçeğini bu konuda yine sa- yılar ortaya koyuyor. Kısa adı TÜİK olan Türkiye İsta- tistik Kurumu, ilk kez Türkiye’de seyahat eğilimleri- ni araştırma amaçlı bir anket yaptı ve sonuçlarını ya- yımladı. “Hanehalkı Yurtiçi Turizm Anketi” ile yurtiçinde seyahate çıkan vatandaşların profili, ge- zi karakteristikleri ve yurtiçi turizm harcamasının tah- min edilmesini amaçlayan TÜİK araştırmasının en çar- pıcı bulgusu şu: İkamet ettiği yerden bir başka ye- re seyahat edip bir otel veya pansiyonda kalanların sayısı yılda ancak 3 milyonu buluyor. Buna 2.5 mil- yon dolayında yazlıkçı ve yarım milyon kampçı, ka- mu kampçısı vb. eklendiğinde sayı 6 milyonu ancak buluyor. Evet, tatil için seyahate çıkabilen nüfus, to- pu topu 6 milyon ya da nüfusun yüzde 8’i… TÜİK anketine göre, 2007 döneminde 22.6 milyon kişi seyahate çıktı ve bu kişiler toplam 33 milyon se- yahat gerçekleştirdiler. Yani 1 kişiye 1.4 seyahat... 2008 döneminde ise 27 milyon kişi seyahate çıktı ve bunlar yaklaşık 45 milyon seyahat gerçekleştirdi. 2008’de de kişi başına seyahat 1.6’ya çıkmış. Anlaşılıyor ki, nüfusun üçte ikisi memleketinden çık- mamış, seyahat etmemiş. Bu durum birçok nedene bağlanabilir. Ama herhalde, seyahate harcanacak ge- lirin olmaması ilk sıradadır. Nüfusun ancak üçte birinin seyahat ettiği Türkiye’de seyahatlerin de üçte ikisi yakınları ziyaret amaçlı ya- pılıyor. Bu eğilim bile şunu söylememize imkân ve- riyor: Ailelerin çoğu, akraba ziyareti için bile seyahate niyetlenememişler. TÜİK anketine göre, dar anlamda turistik amaçlı se- yahatler “Gezi, eğlence, tatil” olarak nitelenmiş ve bun- ların oranı yüzde 24-25, toplamı da yukarıda söz edil- diği gibi, 6 milyon kişi dolayında. Yapılan anketin sonuçlarına bakılırsa, ister tatil amaçlı, ister eş-dost ziyareti için gidilmiş olsun, se- yahat edenler akraba-arkadaş evinde konaklıyorlar. Bu oran yüzde 69’a kadar çıkıyor. Buraya kadarki sonuçlar, 70 küsur milyon nüfus- lu ülkemizde tatil, dinlence, geziye çok küçük bir ke- simin gücünün yettiğini, nüfusun yüzde 92’sinin, ağır- lıklı bir kısmının ise böyle bir imkânı olmadığını gös- teriyor. Oranın bu kadar ezici olmasında, gezi, din- lence, seyahat kültürünün birçok kesimde gelişme- miş olmasının, tutucu, bağnaz kesimlerde özellikle kadınların, kız çocuklarının evlere hapsedildiği ger- çeğinin payı da var. Nüfusun üçte ikisinin seyahat etmediği -edeme- diği- seyahat eden üçte birin de ezici çoğunluğunun (2/3) eş-dost ziyareti amaçlı seyahat etmesi, otel-pan- siyon harcaması yapanların sayısının 3 milyon do- layında kalması, turizmde iç pazarın yeterince ge- lişmediğini, bu alanın yeterince ticarileşmediğini, me- talaşmadığını, nüfusun ağırlığında turizm harcama- sına imkân verecek gelirin olmadığını, turizmin he- nüz kitle sepetine girmediğini de gösteriyor. Oysa, özellikle turizm endüstrisi için Türkiye gibi yüksek nü- fuslu bir ülkede iç pazarın hep can kurtaran simidi ol- ması beklenir. Ne var ki, dünyanın en kötü gelir dağılımına sahip ülkelerinin başında gelmek, gelirin yüzde 50’sine te- pedeki yüzde 20’nin el koyup geri kalan yüzde 80 nü- fusun yüzde 50’ye talim ettirilmesi, birçok konuda ol- duğu gibi, bu konuda da çözümlerin önünü tıkayan ana tıkaç niteliğinde. mustafasnmz@cumhuriyet.com.tr GAZ DE FRANCE SUEZ - E.ON Enerji devlerine milyar Avro’luk ceza Ekonomi Servisi - Avrupa Birliği Komisyonu aralarõnda anlaşarak rekabeti engelledikleri gerekçesiyle Gaz De France Suez ve Alman E.ON’a 553’er milyon Avro ceza kesti. İki firma toplamda 1 milyar 106 milyon Avro ceza ödeyecek. AB Komisyonu’nun reka- betten sorumlu üyesi Neelie Kroes, “Bu ce- zayla, rekabeti ihlal eden hiçbir davranı- şa izin vermeyeceğimizi gösterdik” dedi. Gaz De France Suez ve E.ON 1975 yõlõnda Rus gazõnõ ülkelerine ithal etmek için bir boru hattõ inşa etmiş ve buradan başka şir- ketlere gaz satmamõştõ. İki şirketin birbirinin ana pazarõna girmeme konusundaki anlaşmasõ da cezanõn veril- mesinde etkili oldu. Büyük bankalarõn 900 milyar dolarõ toksik varlõklarla buhar oldu. Fatura 2010’da daha da katlanacak 2.5trilyondolarõçöpeyatõrdõlar Ekonomi Servisi - Uluslararasõ Para Fonu’nun (IMF) yaptõğõ tahminlere göre ABD ve Avrupa’nõn önde gelen bankalarõ toksik varlõklar ve sorunlu krediler nede- niyle 2007 yõlõ başõndan bu yana 900 mil- yar dolar kaybetti. Sorunlu krediler nede- niyle en fazla zarar eden bankanõn 105 mil- yar dolarlõk kayõp ile Citigroup olduğuna dikkat çekilen IMF tahminlerine göre 2007-2010 döneminde bankalarõn toplam kayõplarõ 2.5 trilyon dolara ulaşacak. IMF, ABD ve Avrupa’nõn önde gelen bankalarõnõn 2007 yõlõndan bu yana ka- yõplarõna ilişkin tahminlerini yayõmladõ. Bu- na göre toksik varlõklardan en büyük kay- bõ 104.4 milyar dolar ile ABD’li finans de- vi Citigroup yaşadõ. Listenin ikinci ve üçüncü sõrasõnda 54 milyar dolar ile İngil- tere merkezli HSBC ve İsviçre merkezli UBS yer aldõ. İYİMSERLİĞİ ARTAN IMF YİNE DE UYARDI IMF, nisanda açõkladõğõ dünya ekonomik görü- nüm ve finansal istikrar ra- porlarõnõ güncelledi. Fon, 2009 için küresel büyüme tahminini “eksi 1.3”ten “eksi 1.4”e, 2010 için kü- resel büyüme tahminini yüzde 1.9’dan yüzde 2.5’e revize etti. ABD ekonomi- si için 2009 büyüme tah- minini eksi 2.8’den eksi 2.6’ya çõkaran IMF, 2010 tahminini yüzde sõfõr’dan yüzde 0.8’e yükseltti. IMF, Çin ekonomisi için büyüme öngörülerini birer puan arttõrarak 2009 için yüzde 7.5’e, 2010 için yüzde 8.5’e çõkardõ. Artan işsiz- liğin deflasyon riskini art- tõrdõğõnõ vurgulayan IMF, koşullarõn nisana göre iyi- leştiğini, ancak hâlâ ‘sõkõ’ olduğunu kaydetti. Piya- salarõn hâlâ şoka açõk ol- duğuna dikkat çeken IMF, kõsmi iyileşmenin rehave- te yol açmamasõ gerektiği uyarõsõnda bulundu. BDDK UYGULAMASI Kart borcuna ekrandan takip Ekonomi Servisi - Bankacõlõk Dü- zenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), kredi kartõ borçlarõnõ ye- ni ödeme planõna bağlamak isteyen kişilerin, ödeme seçeneklerini pra- tik bir şekilde görebilmeleri için bilgi verme amaçlõ “Kredi Kartı Ödeme Planı Hesaplama Ekranı” uygulamasõnõ hayata geçirdi. BDDK’nin uygulamasõ ile vatan- daşlar, kredi kartõ borçlarõ icra ta- kibine konu olmuş ise mahkeme masraflarõ, harçlarõ toplam borç ve ödemeye ilişkin seçenekleri değer- lendirebilecek. BDDK’nin söz konusu uygulamasõna “http://www.bddk.org.tr/Kredi- Duzenleme/Default.aspx” linkinden ulaşõlabiliyor. Japonlardan Ziraat’a‘tamnot’ Ekonomi Servisi - Japon kredi kuru- luşu JCR-Eurasia Rating, Ziraat Bankasõ’nõ en yüksek düzeyde ya- tõrõm yapõlabilir kategori içinde de- ğerlendirerek, uzun vadeli ulusal no- tunu (AAA (Trk)), görünümünü ise (durağan) olarak belirledi. JCR Eurasia’dan yapõlan açõklamaya göre, bankanõn uzun vadeli ulus- lararasõ yabancõ para cinsinden no- tu (BB), uzun vadeli uluslararasõ ye- rel para cinsinden notu (BBB-) ola- rak belirlendi. Açõklamada, Ziraat Bankasõ için ‘2008 küresel krizinin bulaşõcõlõğõndan en az etkilenen banka’ denildi. ZİRAAT BANKASI Akbank ‘en iyi’ ödülünü aldõ Ekonomi Servisi - Akbank, finans der- gilerinden Euromoney tarafõndan her sene verilen, “Awards of Ex- cellence - Mükemmellik Ödülle- ri” kapsamõnda “Türkiye’nin En İyi Bankası” seçildi. Londra’da düzenlenen “Awards of Excellen- ce” töreninde ödülü alan Akbank Genel Müdürü Ziya Akkurt, “Müşterilerimizin ihtiyaçlarına yönelik hizmetleri sunmak için yatırım yapmaya, aktif kalite- mizden ödün vermeden Türk ekonomisine sürekli destek sağ- lamaya devam ediyoruz” dedi. EUROMONEY Şekerbank’a 10 milyon Avro Ekonomi Servisi - Şekerbank, küçük ve mikro ölçekli işletmelerin kalkõn- masõnõ desteklemek amacõyla Fran- sõz Kalkõnma Ajansõ (AFD) ile 10 milyon Avro tutarõnda kredi anlaş- masõ imzaladõ. Söz konusu kredi 4 yõ- lõ geri ödemesiz olmak üzere, 12 yõl vadede kapatõlacak. Şekerbank bu kredi ile yõllõk cirosu 1 milyon lira- nõn altõnda olan 50 ya da altõnda per- sonel çalõştõran mikro ölçekli binden fazla işletmenin finansman ihtiyacõ- nõ karşõlayacak. Şekerbank Genel Müdürü Meriç Uluşahin, bu yõl kredilerde yüzde 10-12’lik bir bü- yüme hedeflediklerini söyledi. FRANSIZ AFD Depoda kalan son kõyafetler podyuma çõktõ, mankenler de ücret almadõ Batan modacının malları bunlar Ekonomi Servisi - Arçe- lik - LG Genel Müdürü Ha- kan Bulgurlu düzenlediği basõnla sohbet toplantõsõnda Türkiye’de bir buçuk milyon konut açõğõ- nõn olduğu- nu ve buna bağlõ olarak kli- ma sektörünün hâlâ en cazip pazarlardan bi- ri olduğunu söyledi. Bul- gurlu, “Mevcut potansiye- le rağmen hâlâ Avrupa’ya oranla çok gerideyiz. Genel olarak ülkelere göre oran- lama yapılırsa Yunanis- tan’da yüzde 40, Avru- pa’nın genelinde yüzde 12, Türkiye’de ise sadece yüz- de 9’luk bir kullanım ora- nı var” dedi. Kuruluşunun 10. yõlõ olan 2009’da 5 mil- yonuncu klimayõ ürettikleri- ni anlatan Bulgurlu, her yõl üretimlerini bir önceki yõla göre yükselttiklerini, hedef- lerinin 2014’te 1 milyar do- lar ciroya ulaşmak olduğunu anlattõ. Türkiye klima pazarõnõn 2007 yõlõna kadar sürekli büyüyen bir pazar olmasõna karşõn küresel krizin etkisiyle 2008’de küçüldüğüne dikkat çeken Bulgurlu şöyle ko- nuştu: “Geçen yıl 1 milyon liralık büyüklüğe sahip olan klima pazarı, bu yıl yüzde 20’lik bir daralma yaşadı. Biz yurtiçinde yine yüzde 50’lerin üzerindeki payımızla liderliğimizi sür- dürmekteyiz. İhracat pa- zarlarını çok yakından ta- kip ediyor ve yeni pazar arayışlarını sürdürüyoruz. 2014 yılında toplam üreti- mimizin yüzde 75’ini ihraç edecek noktaya geleceğiz. En önemli ihracat pazar- larımız Afrika ve Ortado- ğu ülkeleri.” Ekonomi Servisi - Ekonomik krizin etkisiyle iflas bayrağõnõ çe- ken ünlü Fransõz modacõ Christi- an Lacroix, modaevinin deposun- da kalan kumaşlarla kariyerinin son defilesini hazõrladõ. Modaevi- nin kapõsõna temmuz sonunda kilit vuracağõnõ açõklayan ünlü tasarõm- cõyõ 300’e yakõn izleyici gözyaşla- rõyla uğurladõ. Cenaze havasõ içinde geçen defi- lede podyuma çõkan mankenler hiçbir ücret almadõ. Paris Haute Couture Moda Haftasõ’nda 2010 kõş koleksiyonunu tanõtan Lacroix, defile sonunda siyahlara bürünmüş modelleri gözyaşlarõ içinde etrafõn- da görünce “Tüm bu güzel kızla- rı gözyaşları içinde görmek çok üzücü” dedi. Defileye katõlan hay- ranlarõ ise “Sonsuza dek Christi- an Lacroix” yazan pankartlarla böyle bir devin silinemeyeceği mesajõnõ verdi. 22 yõllõk şirketini 3 yõl önce ABD’nin en büyük duty- free şirketi olan Falic’e satan Lac- roix, küresel krizin de etkisiyle if- las bayrağõnõ çekmişti. İlk defilesi ile Times’a kapak olan moda devi, tarihsel kostüm bilgisi sayesinde fantastik tasarım- ları ile üne kavuştu. Lacroix, şatafatlı kumaşları, parlak renkleri ve kabarık etekleri ile haute cou- ture’ün unutulmazları arasına girmeyi başardı. (Fotoğraf: AP) Ekonomik kriz nedeniyle 22 yõllõk şirketinin kapõsõna temmuz sonunda kilit vuracağõnõ açõklayan ünlü Fransõz modacõ Lacroix, son defilesini hazõrladõ. YURT İÇİ SEYAHAT NE AMAÇLI? 2007 2008 Seyahat edenler (Bin kişi) 21.403 24.449 Yakınları ziyaret(%) 62,7 64,9 Gezi, eğlence, tatil 25,8 23,7 Sağlık 5,5 6,8 Diğer 4,4 3,7 Kültür 1,5 0,8 Küresel finans krizinin başaktörü olarak gösterilen batõk varlõklarõn üç kat daha artacağõnõ vurgulayan IMF, ‘rehavate kapõlmayõn’ uyarõsõ yaptõ. Bu yõl 5 milyonuncu klimasõnõ üreten Arçelik - LG gözünü liderliğe dikti Ciroda hedef 1 milyar dolarBir buçuk milyon konut açõğõnõn olduğu Türkiye’de, klima pazarõnõn hâlâ çok bakir bir alan olduğunu söyleyen Arçelik - LG Genel Müdürü Hakan Bulgurlu, kuruluşlarõnõn 10. yõlõnda 5 milyonuncu klimayõ ürettiklerini, 2014’e kadar mevcut olan 500 milyon dolarlõk ciroyu 1 milyar dolara çõkarmayõ hedeflediklerini belirtti. Gül, ‘özel istihdam bürolarõ’nõ düzenleyen yasayõ TBMM’ye gönderdi ‘Çağdaş köleliğe’ veto ANKARA (Cumhuriyet Bü- rosu) - Cumhurbaşkanõ Abdullah Gül, sendikalarõn “kiralık işçi” uygulamasõnõ getirdiği için “çağ- daş kölelik” olarak nitelendirerek karşõ çõktõğõ “özel istihdam bü- roları”nõ düzenleyen yasayõ ye- niden görüşülmesi için TBMM’ye gönderdi. Cumhurbaşkanlõğõ Basõn Mer- kezi’nden yapõlan yazõlõ açõkla- mada, yasanõn 1. maddesinin bir kez daha görüşülmek üzere TBMM’ye gönderildiği belirtildi. ‘Emeğin istismarı oluşur’ Veto gerekçesinde, “Yapılan düzenleme gerçek amacının dı- şında sonuçlar doğurabilecek ve madde kapsamındaki işçile- rin emeğinin istismarı, insan onuruna yakışmayan durumla- rın doğması gibi kanunun amaç- lamadığı olumsuz uygulamala- ra ve çalışma barışının bozul- masına yol açılabilecektir” de- nildi. Gül, bu iade kararõyla AKP’ye karşõ üçüncü kez veto hakkõnõ kullanmõş oldu. Gül dönemindeki vetolar Cumhurbaşkanõ Gül, ilk veto- sunu 5760 sayõlõ “Serbest Mu- hasebecilik, Serbest Muhasabe- ci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkın- da Kanun”u TBMM’ye geri gön- dererek kullanmõştõ. Söz konusu yasa serbest muhasebeciliği kal- dõrõrken, serbest muhasebecilere sõ- navla mali müşavir olma hakkõ ta- nõyordu. Gül, ikinci olarak da 5803 sayõlõ “Elektronik Haber- leşme Kanunu”nun 59, 60, 66 ve 67’nci maddelerinin bir kez daha görüşülmesi için TBMM’ye gön- dermesiyle vermişti.