Katalog

CMYB C M Y B SAYFA CUMHURİYET 30 NİSAN 2009 PERŞEMBE 10 DIŞ HABERLER dishab@cumhuriyet.com.tr Rehn, enerjiye vurgu yaptı BERLİN (ANKA) - Avrupa Komisyonu’nun genişlemeden sorumlu üyesi Olli Rehn, Türkiye ile devam edilen üyelik müzakerelerinde üç yeni başlõğõ açmaya hazõrlandõklarõnõ belirtti. Alman Die Welt gazetesine konuşan Rehn, büyük olasõlõkla “Vergi” ve “Sosyal Politikalar”õn haziran ayõnõn sonuna kadar açõlacağõnõ kaydetti. Üçüncü başlõğõn ise “Enerji” olduğunu söyleyen Rehn, “Türkiye, petrol ve doğalgaz sevkõyatõnda önemli bir transit ülke. Üyelik müzakereleri, Türkiye ile AB arasõnda enerji alanõndaki işbirliğini daha da geliştirebilir” dedi. “Türkiye ile müzakere sürecinde 100 metre yarõşõna girdiğinizi düşünün. Şu an neredesiniz” şeklindeki bir soruya karşõlõk da Rehn, bunun daha çok engelli 3 bin metre koşusunu andõrdõğõnõ belirtti. Rus donanması korsan avında MOSKOVA (AA) - Rusya’ya ait bir savaş gemisinin, Somali açõklarõnda, 29 korsanõ yakaladõğõ bildirildi. Rusya Savunma Bakanlõğõ yetkililerini kaynak gösteren Rus haber ajanslarõ, Somalili korsanlarõ taşõyan teknenin, önceki gece Somali’nin yaklaşõk 24 kilometre açõklarõnda durdurulduğunu ve korsanlarla beraber çok sayõda silah ve mühimmat ele geçirildiğini duyurdular. Yakalanan korsanlarõn, 3 gün önce bir Rus tankerini ele geçirme eyleminden sorumlu olduklarõ belirtildi. 18 yaş altına gece yasağı MOSKOVA (AA) - Rusya Devlet Başkanõ Dimitriy Medvedev, 18 yaşõndan küçük çocuklarõn saat 22.00’den sonra evden yanlarõnda bir yetişkin olmadan tek başlarõna çõkmasõnõ yasaklayan yasa tasarõsõnõ onayladõ. Kremlin’den yapõlan açõklamada yasayla “Saat 06.00 ve 22.00 dõşõndaki saatlerde 18 yaşõndan küçüklerin sokaklarda dolaşmasõ, stadyuma, parklara, meydanlara, internet kafelere gitmeleri ve toplu ulaşõm araçlarõna binmeleri, gece kulüplerine, barlara, restoranlara ve içki satõlan diğer yerlerin yanõ sõra cinsel içerikli yerlere girişi de yasaklanõyor. ‘Rusya Türkiye’ye S-400 satma peşinde’ Dış Haberler Servisi - Rusya’nõn S-400 hava savunma sistemi satmak amacõyla Türkiye ile görüşmelerde bulunduğu belirtildi. Rus silah şirketi Rosoboronexpor’tan yapõlan açõklamada, “Görüşmeler, teçhizat işbirliği ve S-400 sistemlerine ilişkindi” denildi. Şirket yetkilisi, Rusya’nõn en gelişmiş hava savunma sistemi olarak tanõmladõğõ S-400’ün bugüne kadar hiçbir ülkeye satõlmadõğõnõ söyledi. Bombalı saldırı: 47 ölü BAĞDAT (AA) - Irak’õn başkenti Bağdat’ta kalabalõk bir alõşveriş merkezinde eşzamanlõ olarak bomba yüklü 2 araçla düzenlenen saldõrõda 41 kişi öldü. Polis, Sadr Kenti Mahallesi’nde düzenlenen saldõrõlarda yaralananlarõn sayõsõnõn da 68 olduğunu kaydetti. Bu arada mahalle sakinlerinin, Irak askerlerine yeterli koruma sağlamadõklarõ için taş ve boş şişe attõğõ bildirildi. Amerikan-Türk Konseyi Başkanõ Holmes’a göre 24 Nisan açõklamasõ, tasarõnõn Kongre’de ilerlemesini zorlaştõracak Açõklama Kongre’ye de sinyal ÖZGÜR ULUSOY Amerikan-Türk Konseyi (ATC) Başkanõ, es- ki büyükelçi James H. Holmes, ABD Başkanõ Barack Obama’nõn, kampanyasõndaki vaatle- rine karşõn 24 Nisan açõklamasõnda “soykı- rım” sözcüğünü kullanmadõğõna dikkat çekerek bundan sonra bu yöndeki bir tasarõyõ ilerletme- nin Demokrat Kongre üyeleri için çok zor ola- cağõ görüşünü dile getirdi. ATC kongresi önce- sinde, temaslarda bulunmak üzere İstanbul’a ge- len Holmes, Cumhuriyet’in sorularõnõ yanõtladõ. - Obama’nın 24 Nisan’daki açıklaması ne Türk ne Ermeni tarafını memnun etmiş gi- bi görünüyor. Obama 24 Nisan’da ne mesaj vermiş oldu, bu mesajı nasıl okumak lazım? HOLMES - Bu soruyu yanõtlamak için, Oba- ma’nõn nisan ayõ başõndaki Türkiye ziyaretine geri dönmek gerek. Obama’nõn Ermenistan ve Türkiye için verdiği mesajõn özü şuydu: “Bu mesele, Türkiye ve Ermenistan’ın çözmesi gereken bir meseledir. Önemli olan benim düşüncelerim değil; sizin gelecekteki ilişkilerinizi nasıl şekillendireceğiniz önemli.” İzlenen politi- ka bu. 24 Nisan’da yapõlan açõklama da bu politi- kayõ değiştirmedi. Türkiye her ne kadar bazõ kritik kelimeler üzerinde dursa da, Ermeniler de bir kri- tik kelimenin açõklamada yer almamasõna odaklansa da, 24 Nisan’daki mesaj büyük ölçüde “geleceğe ba- kın” mesajõydõ. Bu, bir yol haritasõ üzerinde an- laştõnõz, bu sürece devam edin, bunlarla gelecek üze- rinde çalõşarak başa çõkabilirsiniz anlamõndaydõ. Ben Türklerin, Obama’nõn 24 Nisan’daki açõklamasõn- dan ziyade 6 Nisan’da yaptõğõ, izleyeceği politika- ya ilişkin detaylarõn altõnõn çizildiği konuşmasõna bakmalarõnõ öneriyorum. ABD’nin yeni yönetimi- nin ulusal güvenlik ekibiyle, dõş politika ekibini bir araya getirip “ABD-Türkiye ikili ilişkilerinin geleceği nasıl görünüyor” sorusunu yönelttiğinde ortaya çõkan yanõt 6 Nisan’da dile getirilen politi- ka. 24 Nisan açõklamasõ değil. - 24 Nisan açıklamaları her zaman ABD-Tür- kiye arasında bir gerilim kaynağı olacak gibi gö- rünüyor. Bunun çözülmesi mümkün mü? Daha önce de belirttiğim gibi Obama, ulusal gü- venlik ekibiyle dõş politika ekibini bir araya getirip Türkiye’ye yönelik politikasõnõ belirledi. Oysa 24 Ni- san açõklamasõ, Obama’nõn seçim kampanyasõ dö- neminde verilen sözlere ilişkin iç politika ekibiyle, konuşma yazarlarõnõn ürünü. Bu tür bir ortamda, Er- meni toplumuna kampanyanõn henüz çok başõnda ve- rilen sözlerle nasõl başa çõkarsõnõz... Bu, demokra- silerde ilk kez görünen bir şey değil ki, Türkiye de bile hep oluyor. Seslenilmesi gereken iki kitle var, Obama birine 6 Nisan’da diğerine 24 Nisan’da ses- lendi. Bir de iç politika ekibi için, 24 Nisan konu- sunda önemli olan, ABD’deki Ermeni toplumu, on- lar da açõklamadan memnun olmadõlar. Bazõ Türk- ler kõzgõn olsalar da, Ermeniler açõklamada “soy- kırım” sözcüğü yer almadõğõ için çok daha mutsuz. Obama zedelenme istemiyor Türkiye ile Ermenistan arasõnda ilerleme kayde- dilirse, uzun vadede ABD-Türkiye arasõnda sizin bahsettiğiniz gerilimin süreceğini sanmõyorum. Bir de işin ABD Kongresi’nde, Temsilciler Mec- lisi’ndeki tasarõ cephesi var. Benim kişisel düşün- cem bundan sonra “soykırım” kelimesini kullanan tasarõyõ ilerletmenin Demokrat Parti’nin çoğunlukta olduğu Kongre içinde çok zor olacağõ şeklinde. Çün- kü Beyaz Saray ve Demokratik Parti lideri Başkan Obama, bu sözcüğü kullanmamayõ seçti. Bu Tem- silciler Meclisi liderliğiyle Senato’ya açõk bir me- saj olmasõ açõsõndan önemli. Obama, bu kelimenin ABD-Türkiye ilişkilerini zedeleyecek şekilde kul- lanõlmasõnõ istemiyor. - Türkiye ile Ermenistan arasındaki normal- leşme süreci konusunda da kuşkular var... - Ben taraflarda ileriye gitmek istemiyorlarmõş iz- lenimini edinmedim. Ankara ve Erivan bunu iste- miyor, ABD bastõrõyor gibi bir düşünceye katõlmõ- yorum. Bence bu sürecin kendi ivmesi var. ABD iki tarafõ da ilerleme konusunda teşvik ediyor. Ancak, bu kesinlikle kendilerinin yapmak istemediği bir şe- yi zorla empoze etmeye çalõşmak gibi değil. Hem Eri- van hem de Ankara, Sovyetler Birliği’nin dağõlma- sõndan beri 20 yõldõr süren bu meselenin farkõnda. Karabağ’la birlikte sorun, 15-16 yõldõr dondurulmuş durumda, sõnõrlar kapalõ. Bence her iki başkentte Gür- cistan meselesi sonrasõnda bölgede kalõcõ bir istik- rar ve refahõn sağlanmasõ konusunda daha istekli. Sinerji Karabağ’a yansıyacak Elbette Dağlõk Karabağ sorunu ve Azerbaycan toprağõnõn Ermenistan tarafõndan işgali yok sayõlacak bir durum değil. Bence çerçeve anlaşmasõ bağla- mõnda bir mayalanma söz konusu olursa, o zaman Karabağ sorununun çözümü için de yeni olasõkla- ra kapõ aralanabilir. Bir sinerji yaratõlõrsa, ilerleme olursa, bu da Minsk grubu yoluyla Azerbaycan Er- menistan arasõnda da ilerleme sağlayabilir. - Rusya’nın bu aşamada ne gibi bir rolü var? - Dõşişleri Bakanlõğõ’ndan bölgeyle ilgili arka- daşlardan duyduğum şu: Ruslar Kuzey Kafkaslar’da yardõmcõ olmadõğõ kadar Güney Kafkaslar’da yar- dõmcõ oluyor. Yani Minsk süreci, Ermenistan-Tür- kiye meselesinde yardõmcõlar. Aliyev’den doğalgaz misillemesi Dış Haberler Servisi - Azer- baycan Cumhurbaşkanõ İlham Aliyev, Şahdeniz projesinden Tür- kiye’nin aldõğõ doğalgazõn fiyatõ- nõn “piyasa fiyatı ve sözleşme yükümlülükleri esas alınarak yeniden belirlenmesi gerekti- ğini” söyledi. Türkiye’nin Rusya’dan 400, Azerbaycan’dan 120 dolara do- ğalgaz aldõğõnõ, zararõna satõş yap- tõklarõnõ belirten Aliyev, Şahdeniz konsorsiyumuyla Türkiye arasõnda 2001 yõlõnda imzalanan anlaşmada, bin metreküp doğalgaz için üst sõ- nõrõ 120 dolar olarak belirleyen fi- yatõn geçerlilik süresinin 1 yõl ol- duğunu ve taraflarõn üzerinde uz- laşma sağladõğõ son sözleşmenin süresinin geçen yõl nisan ayõnda dolduğunu bildirdi. Aliyev, Brük- sel’de Avrupa Politika Merke- zi’nde yaptõğõ açõklamada “Şah- deniz konsorsiyumunun ortak anlayışı, yeni fiyatın müzakere edilmesi yönünde. Şu aşamada bunun daha yüksek veya daha düşük olacağını söylemek güç. Petrol fiyatları geriliyor belki daha düşük bir fiyat olacak. Fa- kat piyasa fiyatı olmalı” dedi. Aliyev, sözlerini şöyle sürdürdü: “Bu konuyu takip edenler 2008 yılında Türkiye’nin Rusya’dan 400 dolara, bazen 500 dolara do- ğalgaz aldığını bilirler. Ceza- yir’den 300 dolara ve daha faz- lasına gaz aldığını bilirler. Bu bilgi sır değil. Geçen yıl Azer- baycan’dan ise 120 dolara alırken doğalgazın piyasa fiyatı 400-500 dolar seviyesindeydi. Bu durum- da Şahdeniz konsorsiyumunun bu yüzden ne kadar büyük zarar et- tiğini hesaplayabilirsiniz.” Piyasa fiyatı... “Her şey sözleşmelere dayan- malı” diyen Aliyev şöyle konuştu: “Asla uluslararası sözleşmeleri ih- lal etmedik. Tüm müzakereler or- taklık, dostluk ve iyi niyet, kar- şılıklı çıkar, adil piyasa fiyatı ve yasal çerçeve ruhuna uygun ya- pılmalı. O halde zamdan ya da in- dirimden bahsetmek uygun değil. Sözleşme yükümlülüklerimizi ve piyasa fiyatını konuşmalıyız. Eğer piyasa fiyatı olmazsa sadece eko- nomik zarara neden olmaz, gele- cekte işbirliği ihtimalini etkiler” diye konuştu. Ermeni toplumunun Obama’nõn 24 Nisan açõklamasõndan kaynaklanan hoşnutsuzluğun Türkiye’nin duyduğu rahatsõzlõktan daha fazla olduğunu söyleyen James Holmes, Türkiye’nin 24 Nisan’daki açõklamaya değil, izlenecek politikanõn ayrõntõlarõnõn altõnõn çizildiği 6 Nisan konuşmasõna bakmasõ gerektiği görüşünde. ABD’deki Yahudi toplumu açõsõndan Davos’un etkisinin geçtiğini söyleyen Holmes, yerel seçimler konusunda da, sonuçlarda AKP’nin attõğõ adõmlardan çok muhalefetin artõk kronik bir hale gelen etkisizliğinin belirleyici olduğunu düşünüyor. Azerbaycan Cumhurbaşkanõ, doğalgaz fiyatõnõn yeniden belirlenmesi gerektiğini söyledi İlham Aliyev Brüksel’de Avrupa Birliği yetkilisi Javier Solana ile de bir araya geldi. (Fotoğraf: AP) ? Balbay’ın, ? Prof. Dr. Manisalı’nın ve ? Tüm Aydınlarımızın Yanı Başındayız! Nöbet: Pazartesi - Perşembe saat 11.00-13.00’te Cumhuriyet Gazetesi’nin Bahçesinde Pasaportumu kaybettim. Hükümsüzdür. AHMET YAZICI Sağlõk karnemi kaybettim. Hükümsüzdür. HATİCE ERKEN YEREL SEÇİMLER Muhalefetin kronik yetersizliği - Obama’nın Türkiye ziyaretine döner- sek, burada “model ortaklık” tanımı kul- lanmıştı. Bu tanımlamaya açıklık getiril- mesi gerektiğini söylemiştiniz... HOLMES - Obama’yõ destekleyen dõş politika ekibi “model” kelimesinin ve “ılım- lı İslam”õn Türkler tarafõndan hoş karşõlan- madõğõnõ kesinlikle farkõndaydõlar. Yine de ra- dikal İslam yüzünden sorunlar yaşayan bir dünyada, iki laik demokrasi Türkiye ve ABD arasõndaki ilişkinin diğerlerinin öyküneceği, model olmasõ gerektiği yönünde bir his var- dõ. Özellikle Bush yönetiminde kullanõldõğõ haliyle “ılımlı İslam” modeli olarak Türki- ye şeklindeki referansõnõn hoş karşõlanmadõ- ğõnõn farkõnda olmalarõna karşõn “model” söz- cüğünü kullanmak durumunda kaldõlar. ABD ile Türkiye arasõndaki ilişkide, diğerlerinin dik- kat etmesi gereken bir nokta olduğunu vur- gulamak istediler. İslamla ilişkilendirilmeden model sözcüğü kullanõldõ. Ve “model or- taklık” denildi. Davos’un etkisi çabuk geçti - Başbakan Erdoğan’ın Davos çıkışından sonra ABD’deki Yahudi lobisinin Ermeni tezleri konusunda Türkiye’ye verdiği des- tek azaldı mı? İsrail-Türkiye ilişkilerin- de gerileme var mı? Aslõnda Yahudi lobisi, Ermeni tezleri ko- nusunda Türkiye’ye verdiği güçlü des- tekten son birkaç yõldõr uzaklaşõyor. Özel- likle Massachussets’te Ermeniler tarafõn- dan eleştiri yağmuruna tutuldular. Gelinen noktada “soykırım” tasarõsõna karşõ çõk- mayõ sürdüreceklerini ancak artõk siyase- ten çok fazla enerjilerini buna ayõrmaya- caklarõnõ söylüyorlar. Bunun Davos önce- sinde oluştuğunun altõnõ çizmek isterim. Davos, Amerikan Yahudi toplumu içinde bir kaygõ kaynağõ oldu ancak bu kaygõ çok ça- buk geçti. İsrail Cumhurbaşkanõ Peres ve Baş- bakan Erdoğan karşõlõklõ birbirlerine telefon açtõlar, mektup yazõldõ ve iki ülke arasõnda- ki ilişkilerin bu olaydan zarar görmeyeceği belirtildi. ABD’deki Yahudi toplumu da Da- vos’ta yaşananlarõn yerel seçimler için yü- rütülen kampanyayla bağlantõsõnõ anladõlar. Ve ilişkilerde temel bir değişiklik olmadõğõ görüldü. ABD’deki Yahudi toplumu içinde halen bazõlarõnõn Erdoğan ve AKP hakkõnda kuşkularõ sürüyor. Yahudi toplumu içindeki AKP’yle ilgili kaygõlar, Türkiye’deki laik mu- halefetteki kaygõlarla aynõ. Bence sonuçta, yerel seçimlerde Davos’un, İsrail-Türkiye ilişkilerinin etkisi çok düşük- tü, ya da hiç yoktu. Daha çok ekonomik at- mosfer, pek çok büyük kentte çõkartõlan adaylarõn nitelikleri belirleyici oldu. Burada şaşõrtõcõ olanõ, ekonomideki vb. bütün nega- tif etkenlere rağmen AKP’nin ülke genelin- de elde ettiği başarõydõ. Sonuçlarda AKP’nin attõğõ adõmlar değil, muhalefetin artõk kronik bir hale gelen etkisizliği/yetersizliği yerel se- çimlerde görüldü diye düşünüyorum. Eko- nomik krizin iktidar partisine yansõttõğõ negatif etkileri de hesaba katarsak güçlü bir muhalefet AKP iktidarõnõ ringten atabilirdi. - ATC Kongresi ne zaman? Mayõs sonunda yapõlacak. Türkiye’den aralarõnda bakanlarõn da yer alacağõ üst dü- zey katõlõmcõlar bekliyoruz. Enerjiden ta- rõma birçok başlõk toplantõda gündeme gelecek. Coca Cola CEO’su ve yönetim ku- rulu Başkanõ Muhtar Kent de açõlõş ko- nuşmacõlarõ arasõnda. Özal ailesinden Barzani’ye ziyaret 8. Cumhurbaşkanı Turgut Özal’ın eşi Semra Özal ile oğlu Ahmet Özal, Kuzey Irak’a yaptığı sürpriz ziyarette bölgesel Kürt yönetiminin Başkanı Mesud Barzani ile gö- rüştü. Selahaddin kentindeki karargâhında Semra Özal ve Ahmet Özal ile görüşen Bar- zani ziyaretten memnun olduğunu söyledi. Barzani, 17 Nisan 1993 tarihinde yaşamını yitiren 8. Cumhurbaşkanı Turgut Özal ve ai- lesiyle olan yakın dostluğunu devam ettir- mek istediğini anlatarak, ziyaretin de geçmi- şe dayalı dostluk dolayısıyla gerçekleştirildi- ğini belirtti. 8. Cumhurbaşkanı Özal, Irak’ta Saddam döneminde çeşitli ülkelere rahat gi- debilmeleri için Kürt liderler Mesud Barzani ile Celâl Talabani’ye pasaport vermişti.