Katalog

ekonomi@cumhuriyet.com.tr SAYFA CUMHURİYET 6 EKİM 2009 SALI 12 EKONOMİ CMYB C M Y B Finansal kaynağa erişim projesi Uluslararasõ Para Fonu (IMF), yoksul ülkelerin fi- nansman kaynaklarõna daha iyi ulaşmasõna imkân tanõyacak “Finansal Kaynaklara Erişim Projesi” için veri tabanõ hazõrlayacak. Proje, dünya gene- linde coğrafi ve demografik tüketici tabanlõ temel mali hizmetlere girişi kolaylaştõrõcõ, geniş kapsamlõ bir veri araştõrmasõ oluşturmayõ amaçlõyor. IMF Başkanõ Dominique Strauss Kahn ile projeye mali destek sağlayacak olan Hollanda Prensesi Maxima, finansal kaynaklara erişimin kolaylaş- tõrõlmasõnõn, yoksul ülkelerdeki kadõnõn daha çok güçlenmesi, yoksulluğun azaltõlmasõ ve BM mi- lenyum hedeflerinin gerçekleştirilmesine katkõda bulunacağõnõ söyledi. Babacan 40 yükselen lider arasında Devlet Bakanõ ve Baş- bakan Yardõmcõsõ Ali Ba- bacan, Avrupa Merkez Bankasõ Başkanõ Jean- Claude Trichet ile bir ara- ya geldi. 45 dakika süren görüşmede, Avrupa eko- nomisinin genel durumu, IMF-Dünya Bankasõ Yõllõk Toplantõlarõ ve Türkiye’nin Orta Vadeli Programõ ele alõndõ. Öte yandan Babacan, “Yükselen Piyasalar” adlõ dergi tarafõndan “ül- kelerinde değişim sağlayan ve en iyi şekilde ül- kelerini temsil eden 40 yükselen lider” arasõnda gösterildi. Yükselen piyasalarõn yükselen liderleri arasõnda Bre- zilya Devlet Başkanõ Luiz Inacio Lula Da Silva, Ve- nezüella Devlet Başkanõ Hugo Chavez, Rusya Baş- bakanõ Viladimir Putin ve Çin Halk Cumhuriyeti Devlet Başkanõ Hujintao gibi isimler bulunuyor. Derginin yaptõğõ değerlendirmede, Babacan’õn, 2002’den bu yana Türkiye’nin ekonomik ve mali de- ğişiminde ve özellikle de bankacõlõk sisteminin kri- ze daha dayanõklõ hale getirilmesinde çok önemli rol oynadõğõ vurgulandõ. Ve toplantıda uyuyakalanlar... Bir haftadır aralıksız sü- ren IMF ve Dünya Ban- kası toplantıları, katılım- cıların yorgun düşmesi- ne sebep oldu. Özellikle akşam saatlerinde ger- çekleşen toplantılar sıra- sında bazı katılımcıların uyukladığı gözlendi. IMF Başkanı Strauss-Kahn da bir ara kestirdi. Tanzanyalı delege Obamalı elbise giydi Uluslararasõ Para Fonu (IMF) ve Dünya Bankasõ yõllõk toplantõlarõ ilginç gö- rüntülere sahne oluyor. Toplantõlarõn yapõldõğõ merkezde bulunan basõn ça- lõşma bölümüne gelen In- glahedi Chedial Mduma adlõ Tanzanyalõ delege, ABD Başkanõ Barack Obama’nõn fotoğraflarõnõn bulunduğu elbisesiyle basõn mensupla- rõnõn ilgisini çekti. Mduma’nõn, yerlere ka- dar uzanan mavi elbisesinin çeşitli yerlerinde Obama’nõn fotoğrafõ yer alõyordu. ‘Para sihirbazõ’ Soros, uluslararasõ düzeyde düzenlemeler yapõlmazsa sistemi tehlikede görüyor Devlet kapitalizmi tehlikesi doğdu IMF’nin parası şart değil Merkez Bankasõ Başkanõ Durmuş Yılmaz dõş kaynağa dõş ticaretin finansmanõ için değil, işsizlik sorununun çözü- mü ve hõzlõ büyüme için ihti- yaç olduğunu söyledi. IMF- Dünya Bankasõ toplantõlarõ ön- cesinde bir basõn toplantõsõ dü- zenleyerek değerlendirmelerde bulunan Yõlmaz, Türkiye’nin önümüzdeki dönemde 10 mil- yar dolarlõk finansman ihtiyacõ olacağõnõ, Türkiye’nin bunun üstesinden gelebileceğini, do- layõsõyla dõş finansmana ihtiya- cõmõz olmadõğõnõ belirtti. Gazetecilerin sorularõnõ ce- vaplayan Yõlmaz, bununla bir- likte ülkede tasarruf oranõnõn düşük ama çalõşan sayõsõnõn fazla olduğunu belirterek “Do- layısıyla herkese iş ve aş bu- lamıyoruz. Hızlı büyüme için kaynak gerekli. Bu kaynağı bulduğumuz sürece kullana- lım. Bu kaynağı ister IMF’den ister başka yerden alalım. Burada önemli olan, hangi kaynak daha ucuz... Yüzde 3 büyüme yerine yüz- de 5-6 büyüme için kaynağa ihtiyaç var, bu da siyasi bir tercih” diye konuştu. Hüküme- tin açõkladõğõ Orta Vadeli Prog- ram’õn (OVP) kendi içinde tu- tarlõ ve hedeflerin gerçekçi ol- duğunu kaydeden Yõlmaz, OVP’nin para politikasõna des- tek sağladõğõnõ belirtti. Yõlmaz, hükümetin yol hari- tasõnõ çizdiği İstanbul’un finans merkezi projesinde Merkez Bankasõ’nõn taşõnmasõna ilişkin düzenlemelerde yer almamasõ- nõn sorulmasõ üzerine, bir taraf- tan finans merkezi projesine destek verirken, bir taraftan da Merkez Bankasõ’nõn bu proje kapsamõnda İstanbul’a taşõn- masõnõn doğru olmayacağõnõ ifade etti. Yõlmaz, “Bu işin ol- ması için Merkez Banka- sı’nın İstanbul’a gelmesi ne gerekli ne yeterli. Bankacılık krizi ortaya çıkınca vergi mükellefinin üzerine kalıyor. Vergi mükellefinin temsilcisi Hazine neredeyse biz de ora- da olmalıyız” diye tepkisini dile getirdi. Uluslararasõ yatõrõmcõ, “para sihirbazı” ABD’li George Soros, kriz sõrasõnda devletle- rin piyasalara müdahalesinin gerekli olduğunu ancak finans piyasalarõ için uluslararasõ düzey- de ortak düzenlemeler yapõlamazsa Çin benze- ri bir devlet kapitalizminin dünyaya hâkim ol- ma tehlikesi olduğunu söyledi. IMF ve Dünya Bankasõ yõllõk toplantõlarõ için İstanbul’da bulunan Soros, şunlarõ söyledi: “Finans piyasaları açısından bir dönemin sonuna geldik. Ne yazık ki, bu durum tam an- lamıyla anlaşılamadı. Çok geniş çaplı bir re- forma ihtiyacımız var. Ancak vergi ve dü- zenlemeler zorluk yaratıyor. Çünkü her ül- ke sermayeyi kendine çekmek istiyor, kaçır- mak istemiyor. Uluslararası düzeyde ortak dü- zenlemeler sağlamak zor olacak. Ancak bu arada alternatif bir sistem baş göstermeye baş- ladı. Buna uluslararası kapitalizmin yerine devlet kapitalizminin yerleşmesi diyebiliriz. Bu biraz Çin sistemine benziyor ancak Çin bi- le bu etkisiz sistemi istemez. Eğer ortak yak- laşım başarılamazsa olacak olan budur.” Çıkış için daha erken Küresel kriz nedeniyle hükümetlerin duruma müdahale etmek zorunda kaldõğõnõ hatõrlatan So- ros, şöyle devam etti: “Piyasaya inanılmaz ölçüde likidite enjekte ettiler. Özel sektör tekrar devreye girmeye başlayınca bu teşvikler de çekilecektir. An- cak şu an çıkış stratejileri için vakit çok er- ken. Özellikle de ABD konusunda. Çünkü en büyük problemler ABD’de. Tüketiciler çok borçlu. Bankacılık sistemi iflas etmiş. 25 yıl- dır süren aşırılıklar nedeniyle ABD’nin to- parlanması çok yavaş olacak. Bu da 5 yıl ve- ya daha uzun sürer. Teşvik paketleri sona er- diğinde yeni doz teşviklere ihtiyaç var. Dün- yanın geri kalanı özellikle Avrupa daha hızlı toparlanacak. Avrupa sosyal güvenlik sisteminin faydasını görüyor. İyi yıllarda ya- vaş büyüdü ancak kötü yıllarda da daha az zarar gördü.” Finansal sistemin nasõl işlediği konusunda eko- nominin içindeki isimlerin bile yanlõş fikirleri ol- duğunu söyleyen Soros, konferansõnõ şöyle ta- mamladõ: “Finansal piyasalar doğası gereği istik- rarsızdır. Ben piyasada bir balon oluştuğunu gördüğümde almaya başlarım. Ancak balon patlamadan da satmayı umarım. Piyasa dü- zenleyicilerinin çok büyük balonlar oluşma- sının önüne geçmesi gerekiyor. Şu andaki so- run fil gibi büyüdü. Tabii ki çözülebilir ama önce piyasa düzenleyicilerinin piyasanın na- sıl işlediğini öğrenmesi gerekiyor.” Soros’a göre, yeni düzenlemelerde ortak yaklaşõm becerilemezse Çin’in bile pek beğenmeyeceği etkisiz bir sistem ortaya çõkacak uluslararasõ kapitalizmin yerini devlet kapitalizmi alacak. İstanbul trafiği bugün arapsaçõna dönecek İstanbul Haber Servisi - Top- lantõlar nedeniyle bugün birçok yol trafiğe kapatõlacak. İstanbul Vali- liği’nden yapõlan açõklamaya göre bugün ve yarõn Adilbaba Kavşağõ, Küçükçiftlik Caddesi iniş-çõkõş, Taşkõşla Caddesi, Gümüş Sokağõ trafiğe kapalõ kalacak. Açõklamada alternatif yollar şöy- le sõralandõ: “Beşiktaş Meydanı’ndan Kü- çükçiftlik Caddesi yoluyla Teş- vikiye istikametine gitmek iste- yenler Bayıldım Altbaş, İnönü Stadı arkası Askerocağı Cadde- si Divan Kavşağı’nı takiben Cum- huriyet Caddesi’ne veya Bayıldım Altbaş, Maçka Caddesi’ni takiben Teşvikiye Caddesi’ne, Mim Ke- mal Öke Caddesi’nden gelip Dol- mabahçe istikametine gitmek is- teyenler Eytam Caddesi, Maçka Caddesi, Kadırgalar Caddesi’ni takiben Gümüşsuyu Cadde- si’nden Taksim’e ulaşabilirler.” Vatan Caddesi kapalı İstanbul’un düşman işgalinden kurtuluşunun 86’ncõ yõldönümünde düzenlenecek törenler nedeniyle Vatan Caddesi ve bağlantõlõ yolla- rõ da bugün sabah saat 07.00’den iti- baren törenlerin bitimine kadar tra- fiğe kapalõ tutulacak. Vatan Caddesi ve bağlantõlõ yol- lar ile Hal Yolu bitimi, E-5 Kara- yolu Cevizlibağ tünel sapağõndan itibaren Vatan Caddesi, Lahor Mey- danõ’ndan Aksaray Metro İstasyo- nu’na kadar geliş ve gidiş güzer- gâhlarõ araç trafiğine kapatõlacak. Bu durumda alternatif yollar kul- lanõlabilecek. Bugün başlayacak IMF ve Dünya Bankasõ toplantõlarõ ile İstanbul’un düşman işgalinden kurtuluşunun 86’ncõ yõldönümünün aynõ zamana denk gelmesi nedeniyle İstanbul’daki birçok yol trafiğe kapatõlacak. MerkezBankasõBaşkanõYõlmaz’agöredõşkaynağabüyükbirihtiyacõmõzyok Türkiye’nin 10 milyar dolarlõk finansman ihtiyacõ olduğunu belirten Yõlmaz, “Bunun üstesinden gelebilecek düzeydeyiz” dedi. İstemezseniz anlaşma yapmayõz IMF Başkanõ Dominique Stra- uss-Kahn, IMF-Dünya Bankasõ hazõrlõk toplantõlarõ kapsamõnda yapõlan Kalkınma Komitesi top- lantõsõ sonrasõnda bir gazeteci- nin, “Başbakan Erdoğan bir gazeteye verdiği demeçte IMF ile anlaşılmak üzerine olduğunu söylemiş, Önceki gün ise Ali Babacan IMF’nin söyledikle- rine güvenmediğimiz için anla- şamıyoruz dedi. Sizin yorumu- nuz nedir?” sorusu üzerine, “Kendi hükümetinize sorsanız daha iyi. İstemiyorlarsa anlaş- ma yapılmaz” dedi. Dünya Bankasõ Başkanõ Ro- bert Zoellick de, “İstanbul’daki toplantı, G20’den sonraki en büyük toplantı. Pittsburgh’taki toplantıya katılmayanlar için burası bir fırsat, yani G186 top- lantısı” diye konuştu. Zoellick, açõklanan Kalkõnma Komitesi raporuyla ilgili şunlarõ ifade etti:  Belki finans piyasalarõndaki düşüşü durdurduk ama daha faz- la iş ve olanak yaratmak zorun- dayõz. Korumacõlõk ve boşluklar var. Küresel ekonomi halen geri- ye düşebilir. Hükümetler destek- lerini çektikleri zaman tekrar fa- izler de yükselebilir. Küresel bü- yüme başladõ ama durabilir. Güç ilişkilerinin değiştiği bir dünyada gelişmekte olan ülkelere ağõrlõk sağlamak gerekiyor.  Yönetimsel konularda bi ta- kõm değişiklikler yapmaya hazõr- lanõyoruz. Gelişmekte olan ülke- lere ekstra yüzde 3 oy hakkõ veri- lecek, böylece toplam paylarõ yüz- de 47’ye çõkacak. Dünya Banka- sõ’nõn sermayesi de 20 yõl sonra ilk kez arttõrõlacak.  Yoksul ülkelere daha hõzlõ kaynak aktarmak için belli fonlar oluşturuldu. Bunlardan biri de Tarõm Fonu. Bu konuda 20 milyar dolar taahhüt yapõldõ. Ama Pitts- burgh’ta bu kâğõtta kaldõ. G7’de gündeme getirdik, burada da altõ çizildi.  Yoksulluk ve kriz konusun- da 43 ülkeyi inceliyoruz. Ulus- lararasõ Kalkõnma Ajansõ‘nõn (IDA) daha hõzlõ yanõt verebilecek bir yapõya kavuşturulmasõ için uğraşõyoruz. 90 milyon yoksula yardım programı TÜRKİYE’YE TEŞEKKÜR IMF-Dünya Bankasõ yõllõk toplan- tõlarõ çerçevesinde toplanan Kal- kınma Komitesi, Türkiye’nin, yõllõk toplantõlara başarõlõ ev sa- hipliği yaptõğõnõ belirterek teşek- kür etti. IMF ve Dünya Bankasõ Guvernörler Kurulu Ortak Bakanlar Komitesi tarafõndan oluşturulan Kalkõnma Komitesi, “gelişmekte olan ülkelere kullandırılacak mali imkânları” açõkladõ. Buna göre, Uluslararasõ İmar ve Kalkõnma Bankasõ (IBRD) bu yõl 33 milyar dolar kaynak kullandõracak. Uluslararasõ Kalkõnma Ajansõ 14 milyar dolar yardõm sağlarken Uluslararasõ Finans Kurumu da özel sektöre 14.5 milyar dolar kullandõracak. Dünya Bankasõ Grubu’nun, gelecek üç yõl içinde 100 milyar dolarlõk bir toplam kaynak kullandõracağõna da dikkat çekildi. Toparlanma işareti var Açõklamada, küresel krizden toparlanma işaretlerinin bulunduğu ancak risklerin devam ettiği belirtilirken gelişmekte olan bazõ ülkelerin krizden çok olumsuz etkileneceği ve 2010 yõlõ sonuna kadar 90 milyondan fazla insanõn ciddi bir yoksulluk içinde olacağõ, bunun da BM’nin Milenyum Kalkõnma Hedeflerini zora sokacağõ vurgulandõ. Açõklamada, gelişmekte olan ülkelerin, küresel toparlanmanõn lokomotifi olmaya devam edeceğine de dikkat çekilirken gelişmekte olan ülkelerin Dünya Bankasõ’ndaki oy hakkõnõn en az yüzde 3 düzeyinde arttõrõlmasõ gerektiği belirtildi. P e l i n Ü N K E R , M u r a t G Ü L D E R E N , B e r z a Ş İ M Ş E K Prensesi Maxima destek verdiği projeyi tanıttı. Soros