Katalog

deyişi de bu yüzden belki. Suç or- taklığı; doğrudan olmasa bile ver- diği destekle dolaylı biçimde öldürüm makinesine arka çıkıştan ötürü, gaz odalarına giden insanlar tarafından affe- dilıııek istiyor. Oğluna da aynı nedenle yazıyor mektubu: Bağışlanmak için. Oğ- lunun da onu aftetmesi için. SESSİZLİĞE SlClNMAYAN GENÇ BİR ADAM Romanın ikinci bölümü genç; oğul Müller'in hikâyesi. Martin Müller, Hei- degger'e çok yalın bir soru ile yaklaşıyor tüm olup bitenlerin ardından: "Ne yap- mayı düşünüyorsunuz?" Luger burada yine soluk alıp vermeyc başlıyor; genç Müller, Heidegger'i öldürme niyetinde olmadığını, sadece onu tetikte tutmak amacıyla tabancayı ortaya çıkardığını söylüyor. Babasının ölümündcn üç yıl sonra Heidegger'le yüzleşiyor. Foucault'nun yardımıyla "insanın ölümü" söylemini sorguluyor. Bir anlamda hümanizmin ölümünün, insaııın ölümü demek oldu- ğunu düşünüyor. Hümanizmin ve dolayısıyla insanın ölümü, öldürülüşü karşısında tavır al- mamakla eleştirdiği Heidegger'e önemli bir suçlama yöneltir genç Müller: "Sessizliğe sığmdınız. Sessizlik bir tür ölüm değil midir? Sözünüzün ebediyen duyulmaya- cağı uçsuz bucaksız bir toprak, Üstat, sessizliğinizin ifadesi değil mi?" (s. 147). Sonraki satırlarda okuyucu, genç Müller aracılığıyla bir başka soruyla karşı karşıya bı- rakılır: Sessiz kalmanız, suçunuzu görmezden gelmck için mi? Oğul Müller, babasından kalan mektupla Heidegger'in peşine düşüp iz sürüyor ve "benim size yaptığım yolculuk, aslında baba- ma yolculuktur" diyerek, ne tür bir keşif için yollara koyulduğunu duyuruyor; babasını anlamaya ça- balıyor. Babasının, mektubunda gaz odasına götürülen bir adama ithaf ettiği son satırlan genç Müller'i yaşa- nanların ne anlama geldiğini sorgulama- ya itiyor öte taraitan: "Çöpsün, çöpler arasında öleceksin. Senden bağışlanma- yı diliyorum. Sana karşı suçluyum. Seni neye çevirdilerse ben oyum. Senin gibi ben de çöplükte çöpüm. Ya da daha kötüsüyüm. Çünkü kendini masum sa- nan, bilmemeyi, adıma. adunıza, Al- manya'nm adına sana yapılandan ha- berdar olmamayı seçen biriyim. Oyleyse ben de seninle çöp gibi çöplükte ölece- ğim kurtuluş yok" (s. 159). Bu satırlar, genç Müller'e miras kalan ve babasının intiharında başrolü oyna- yan Luger'in neden hep sayfaların gizli kahramanı olduğunu da açıklıyor sanki: Luger, Heidegger'e doğrıı uzanıyor ve o soru yine tekrarlanıyor: "Ne yapmayı düşünüyorsunuz? " Genç Müller, yaşadığı Arjantin'de ku- rulan cuntanın insanları kaybedişini, öl- dürüşünü ve işkenceden geçirişini, Nas- yonal Sosyalizmin eylemlerine benzetir. "Her şey Tanrı adına" veya "bozguncu- ları dize getirmek" için yapıhyordu! Tıpkı Nazilerin Almanya'da yaptığı gi- bi: "Kötülüğe karşı verilen savaşta ya- pılması gerekenler kutsaldır" deyişi de buradan türetilmişti. 1976'da Heidegger, Arjantin'deki en kanlı dönemde öldüğünde, genç Mül- ler, ülkesinde gerçekleşenlerle 1930 ve 4O'lı yılların Almanya'sında olanları Nasyonal Sosyalizmin devamı şeklinde nitelendirir. Baskı artınca Freiburg'a dönen Müller kazazede gibi karşılanır. Bir zamanlar babasının ders verdiği Ta- rih Felsefesi kürsüsüne atanır. Pardösö- sünün cebindeki Luger'i nehre fırlatır; yakın geçmişte dehşeti ve kıyımı sürük- leyen o nehir, Luger'i içine alıp akar gi- der. îtiraflar, pişmanlıklar, kayıp ve hesap- laşmalar; yanıtı, alınmak istenen kişi ta- rafından verilmeyen o soru; "Ne yap- mayı düşünüyorsunuz" sorusu kalır sa- dece. Sessizliğin ağırlığı, silahın nehre düşüşüyle çıkan ses sayesinde bozulur. Feinmann, romanı entelektüel yanılgı üzerine kurgularken, baba Müller'in iti- rafları, pişmanlıkları ve oğul Müller'in sorgulamaları; babasınm ve Heideg- ger'in peşinden gidişini okuyucuya su- nar. Bu sürükleniş onu, tarihsel gerçek- lerle, zamanın yargılayıcılığıyla ve geç- mişe dönük hesaplaşmalarla buluşturur. Babasını, Heidegger'i ve o dönem Nazl kültür polltlkalarına yenllmeyen. felse- fesinl de tam anlamıvla benlmsemeyen Hei- degger, Hitlerciliği sonradan "insanhğın yapı- sal bir hastalığının tarihsel bir patlayışı" şek- llnde Ifade etse de. rektörluk konuşması ve Hltler'e yazdığı mektupta yer alan "Führerlm, siz bizlm insanlığımızın ihtiyac duyduğu kur- tancısınız" satıriarı onu hep kovalar. gerçekleşen eylemleri anlamaya çalışan genç Müller, aynı zamanda tarihin akışı- nı da kavramaya çabalar. Hataları ya da o zamanın "doğrularmı" irdelemeye ko- yulur. Babadan kalan mektup ve silah, oğlun bunlan sahiplenip yakın geçmiş- te; bir başka deyişle gölgede kalanları ve sessizlik ile mektubun satırlarında yük- selen çığlığı eşelemesi romanın bam teli- nin yarattığı tınıdır. insanları "çöp"e dönüştürenlere yönelik önemli bir isya- nı barındırır bu tını. Geç kalmış olsa da. Heidegger, her ne kadar kaçamak yanıtlar verse ve çoğu zaman sessiz kal- sa da ona yakın birinden gelen, yanılgıyı ortaya koyan ve genç bir adamın gelece- ğe taşıdığı haklı bir yergi ve itiraftır kar- şımıza çıkan. • Heidegger'in Gölgesi/ Jose Pablo Fe- inmann/ Çeviren: A. Cengiz Büker/ Doğan Kitap/172 s. BIRILERI BEYNIMIZI YÖNETİRSE NE OLUR? . Kitap Kapıyı çalan biri var. Görüyoruz, konuşuyoruz fakat bir türlü dokunamıyoruz. Bir şimşek hızıyla hareket ediyor ve istediği anda gözden kayboluyor. , Bu sırada kentte bazı çocukların kaçırıldığını öğreniyoruz. Bu hızlı "amca" bize yardım eder mi acaba? Bilim ve hümanizmayı uzlaştıran Uçan Dalgalar, olası bir gelecek dünyasında insanın konumunu en gerçekçi şekilde belirlemeye çalışmakta. Kitap Serinin ikinci kitabı Tuhaf Yaratıklar Çiftliği'nde çocukların zekâsı ve becerisiyle büyüklerin yardımı birleşecek, yaşadıkları gizem dolu macera çorap söküğü gibi art arda çözülecektir. Mehmet Atilla'nın, Türk çocuk yazınında heyecan verici bir bilim kurgu örneği olan bu serisini elinizden bırakamayacaksınız. Ctudem C U M H U R İ Y E T K İ T A P SAYI 1 0 2 7 SAYFA 1 1