Katalog

CMYB C M Y B 23 AĞUSTOS 2008 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA DÜNYA SU FORUMU 9 OSMAN İKİZ STOCKHOLM - Stockholm Ulus- lararasõ Su Enstitüsü’nün düzenlediği “Dünya Su Haftası”nda, bir araya ge- len 140 ülkeden 2 binin üzerinde bilim insanõ, iklim, çevre ve su uzmanõyla, sivil toplum örgütlerinin temsilcileri, su sorununun çözümünde istenilen he- deflere ulaşõlamadõğõnõ bildirdiler. Ra- porlara göre 2.5 milyar insan hâlâ sağ- lõksõz koşullarda yaşõyor. 2009 Martõ’nda İstanbul’da toplana- cak Dünya Su Forumu için Dr. Olcay Ünver’in koordinatörlüğünde hazõrla- nan BM Su Raporu’nda başbakanlar ve devlet başkanlarõna, “su sorununa sürdürülebilir yaşam çerçevesinde yaklaşıp iklim, nüfus hareketliliği, ekonomi ve sosyal boyutlarıyla bir bütün içinde ele almaları” önerilecek. TEMİZ SU BULMA SORUNU 18 Ağustos’ta başlayan ve bugün so- na erecek Dünya Su Haftasõ’nda bir araya gelen 2 bin 400 delege, küresel õsõnma ve iklim değişikliğine bağlõ olarak aciliyet kazanmõş su sorununa çözüm bulmak amacõyla değişik baş- lõklar altõnda 40’õn üzerinde oturum yaptõ. 2008; BM tarafõndan sağlõklõ yaşam yõlõ için atõlõm yõlõ kabul edildiğinden bu yõl, “Dünya Su Forumu”nda da “Sürdürülebilir sağlıklı yaşam için temiz su sağlanması ve arıtma” ana tema olarak ele alõndõ. Temiz sudan yoksun 2.5 milyar insana nasõl su sağ- lanacağõ, her yõl milyonlarca insanõn ölümüne yol açan mikroplu sularõn na- sõl temizleneceği konularõnda konuşan uzmanlar sorunun politikacõlarda dü- ğümlendiğine işaret ettiler. Dõş Yardõm Bakanõ Gunilla Carls- son, Dünya Su Haftasõ’nõn açõlõşõnda yaptõğõ konuşmasõna, “Bu salona gir- meden tuvalete uğradım ve güvenli bir ortamda ihtiyacımı giderdim” sözleriyle herkesin dikkatini üzerinde toplayarak temiz su ve hijyen sorunu üzerinde durdu. Kadõn Bakan, 2.5 mil- yar insanõn temiz sudan yoksun ve tu- valetsiz yaşamasõnõ insanlõğõn utancõ olarak nitelendirdi. TARTIŞMAK GEREKSİZ Raporda, küresel õsõnmanõn ilk etkisinin su üzerinde görü- leceğine ve bunun insanlõk için tehdit oluşturacağõna dik- kat çekildi. Mevsimlerde gözlenen istikrarsõzlõk, artan seller ve kuraklõ- ğõn iklim değişikliği- nin işaretleri olduğu konusunda uzmanlar arasõnda görüş birliği olduğu gözlendi. Tartõşmanõn artõk gereksiz olduğunu söyleyen uzmanlar, su sorununun çö- zümü için acil bir eylem planõyla po- litikacõlarõn soruna ciddi olarak el at- masõ gerektiğini di- le getirdiler. BM’den siyasilere uyarõ İ stanbul’da 2009 Martõ’nda yapõlacak “Dünya Su Forumu”na BM tarafõndan sunulacak olan kapsamlõ raporda su sorununu yeterince ciddiye almadõklarõndan dolayõ siyasiler uyarõlacak. Dr. Olcay Ünver’in koordinatörlüğünde BM çatõsõ altõndaki bütün örgütlerin katõlõmõyla hazõrlanan raporda su sorunu yeni anlayõşla ele alõnõyor. Rapor henüz tamamlanmadõ.. ancak Stockholm’deki “Dünya Su Haftasõ”nda İstanbul Su Forumu sekreteryasõndan Prof. Ahmet Mete Saatçi, raporun kapsamõ ve yaklaşõmõ hakkõnda bilgi verdi. Prof. Saatçi’nin ifadesiyle rapor dolaysõz olarak siyasilere “sadece iş dünyasõndan gelen taleplere göre değil, uzmanlarõn görüşlerini alarak bir bütünlük içinde karar verin” mesajõ verecek. B irleşmiş Milletler’in ilki 2003’te Kyoto’da, ikincisi 2006’da Meksika’daki zirve- lerde sunduğu raporlar, su sorununa aranõlan çözüm modelleri için referans olmuştu. 2009 “İstanbul Su Forumu’’ için BM’nin hazõrladõğõ raporun da ye- ni çözüm önerileri üretmesi bekleni- yor. Rapor, BM’ye bağlõ örgütlerin katkõlarõyla eski GAP Genel Mü- dürü Dr. Olcay Ünver’in koordi- natörlüğünde hazõrla- nõyor. Dr. Ünver, ra- pordaki su konusuna yeni yaklaşõmõ gaze- temize açõkladõ. - Yeni anlayışın eskiden farkı nedir? Bugüne kadar su sorunu bu sektörün özel sorunuymuş gibi tartõşõldõ. Oysa su sorunu su sektöründen kaynaklanmadõğõ gibi çö- zümü de bu sektörün için- de değildir. Su sorunu baş- bakanlar ya da devlet baş- kanlarõ düzeyinde çözülür. Ancak çözüm mutlaka özel sektör ve sivil toplum örgütlerinin katkõlarõyla aranmalõ. ANLAYIŞ FARKI - Eski anlayış nasıldı? Su konusu bir kutu için- deydi. Su sorununu etkile- yen faktörler nedir diye bakõlõyordu ve ona göre çözümler üre- tilmeye çalõşõlõyordu. Biz “suyu ne et- kiliyor’’ diye bakmõyoruz. Mesela su toplantõlarõnda su ve su bağlantõlõ konu- lar ele alõnõyor. Oysa suyu kutusundan çõkarmak gerekiyor. Bütün temel konu- lar bir bütünsellik içinde ele alõnmalõ. Suyu etkileyen dört faktör var. İklim değişikliği, nüfus artõşõ ve nüfus hare- ketleri, ekonomik gelişme ve sosyal de- ğişim. Sürdürülebilir yaşam anlayõşõyla yaklaşacak olursak ekonomi ile ilgili bir karar alõnõrken su, nüfus faktörleri- nin dikkate alõnmasõ gerekir. Oysa bi- lindiği gibi, bu kararlar alõnõrken genel- likle finansman ve politik açõdan değer- lendirilir. Artõk bu anlayõşõn değişmesi gerekiyor. Örneğin gõda sektörüne so- racak olursanõz, insanlarõ beslediği için o sektör önemlidir ve finansman sorunu nun çözülmesi yatõrõm için yeterlidir. Peki, yatõrõm yaptõğõ yer su bakõmõndan elverişli midir? Nüfus hareketi için ne ifade etmektedir. Dünyanõn bugünkü koşullarõnda her olaya bütünsellik için- de bakmak zorundayõz. ÖNEMLİ OLAN YAKLAŞIM - Sürdürülebilir yaşam perspektifi herkesin dilinde ama alınan kararlar adeta yaşamı zehirleme gibi oluyor. Raporunuzda daha somut çözüm modelleri olacak mı? Anlatacaklarõmõz kapalõ olmayacak. Su konusunda paradigma değişiyor. Bu sorunlarla karşõlaşmõş ve çözmüş olan- lar var. Onlardan örnekler vereceğiz. Önemli olan yaklaşõm. Her ülke kendi koşullarõnõ dikkate alarak bütünsellik içinde bakõp kendi çözüm modelini ge- liştirebilir ama anafikir res- me bütün olarak bakmaktõr. SOMUT ÖNERİLER - Popülist demokrasiler- de İstanbul ve benzeri şe- hirlerin hali belli ama nü- fus hareketi hâlâ sürüyor. Tehlikeyi görmemek müm- kün değil, ama politika de- ğişmiyor... Bu rapor geçiş dedim. Dördüncü rapor için senaryo çalõşmalarõna başlõyoruz. Alõnmõş olan kararlarõn ne gibi sonuçlar getireceği, po- litikacõlara somut olarak gösterilecek. Karar alõnõrken “sanal su’’ dikkate alõnmõyor. Oysa hayvancõlõk, tarõm, sa- nayi tatlõ su kaynaklarõnõn yüzde 80’ini kullanõyor. Su kaynaklarõ, yeraltõ sularõ, su havzalarõ dikkate alõnmadan başka alanlarda alõnacak kararlar sürdürülebi- lir yaşama aykõrõdõr. - Mesajlarınızın etkili olacağını dü- şünüyor musunuz? Mesajõmõz bakanlara, başbakanlara, devlet başkanlarõna ama onlarla sõnõrlõ değil. Onlar kamu görevlisi. Özel sek- tör ve sivil topluma da sesleniyoruz. Si- vil toplum deyince sadece çevre örgüt- leri anlaşõlmasõn. Artõk su sorunu her- kesi ilgilendiriyor. Tüketiciler de, özel sektör de duyarlõ olmalõ. Kamu görevli- leri de mutlaka ama mutlaka kararlarõ onlarla birlikte oluşturmalõ. ? Dünya Sağlık Teşkilatı’nın raporlarına göre ge- lişmekte olan ülkelerde hastalıkların yüzde 80’ine kirli sular yol açmakta. ? Avrupalõlar günde 200 litre, Amerikalõlar ise 400 litre su kullanõyor. Gelişmekte olan ülkelerde yaşayanla- rõn günde kullandõğõ su miktarõ ise 10 litre. ? Gelişmiş ülkelerdeki çocuklar, gelişmekte olan ülke ço- cuklarına göre 30 misli fazla su tüketiyor. ? Çin’de nehirlerin yüzde 40’õ, içme su kaynaklarõnõn yüzde 50’si kirlenmiş durumda. ? Hindistan’da birçok nehir kurudu. ? Batõ‘da diş fõrçalamak için 8 litre, sifonu çek- mek için 10-35 litre, duş için 100-200 litre su kulla- nõlõyor. ? Kişi başına düşen günlük su ihtiyacı 50 litre ol- sa da, 30 litre suyla günlük işler halledilebiliyor; yiye- cek ve içecekler için 5 litre, hijyen için 25 litre su gerekiyor. ? Bazõ ülkelerde kişi başõna günde 10 litrenin altõnda su düşü- yor. Gambiyalõlar günde 4.5, Malililer 8, Somalililer 8.9, Mo- zambikliler 9.3 litre su kullanõyor. Stockholm’deki konfe- ransa “2009 Dünya Su Forumu İstanbul”un hazırlık çalışmaları hakkında bilgi vermek üzere Türkiye’den Prof. Ahmet Mete Saatçi baş- kanlığında geniş bir heyet katıl- dı. Stockholm’deki konferansın yan etkinliği olarak düzenlenen iki toplantı yoğun ilgi gördü. İstanbul’daki foruma katılımın en az 20-30 bin arasında olaca- ğı tahmin ediliyor. Katılımcılar arasında devlet başkanları, baş- bakanlar, bakanlar ve yerel yö- neticiler de olacak. Su sorunlarının tartışıldığı, 3 yılda bir yapılan forumların be- şincisi 16-22 Mart 2009 tarihle- ri arasında İstanbul Belediyesi Sütlüce tesislerinde toplanacak. Katılımın geniş olması halinde bazı toplantıların Haliç’te demir- leyecek gemilerde yapılması dü- şünülüyor. İstanbul’un iki kıta- yı birleştiren özelliğinden hare- ketle forum için köprü amblemi seçildi. Köprü amble- miyle “Su İçin Farklılıkların Birleştirilmesi’’ mesajıyla bu anlayışa uygun altı tema seçildi. “Küresel Değişimler ve Risk Yö- netimi’’, “İnsani Kalkınma ve Binyıl Hedeflerinin Geliştirilmesi’’, “İnsani ve Çevresel İhtiyaçları Karşılamak İçin Su Kaynakları ve Temin Sistemlerini Koru- ma ve Yönetme’’, “İdare ve Yönetim’’, “Finans’’, “Eğitim, Bilim ve Kapasite Geliştirme’’ başlıklarıyla, alt başlıklar altında 100 oturum yapılacak. Forum, “İstanbul Dünya Su Forumu’’, “İstan- bul Anlaşması’’ ve “Bakanlar Deklaras- yonu” ile sonuçlanacak. İstanbul dünyayõ ağõrlayacak Stockholm’de toplanan bilim insanlarõ ve çevrecilerden politikacõlara acil çağrõ: Susuzluk artık gerçek, ciddiye alın İnsanlõk için en büyük tehdit Dünya Su Haftası için düzenlenen forumda, 2.5 milyar insanın temiz sudan yoksun ve tuvaletsiz yaşaması insanlığın utancı olarak değerlendirildi. İstanbul’dakiforumunraporunuhazõrlayanÜnver: ‘Artık sorun hepimizin’ Ürküten rakamlar 2008 Su Ödülü’nü kazanan Londra King’s College öğretim üyesi Prof. John Anthony Allan, farkõnda olmadan tükettiğimiz suyu “sanal su” olarak tanõmlõyor. Tükettiğimiz her şeyin üretiminde su kullanõldõğõna dikkat çeken Prof. Allan, su konusunda duyarlõ davranmak için her türlü tüketimde bilinçli ve tutumlu olmanõn gerektiğine işaret ediyor...