Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
27 TEMMUZ 2008 PAZAR CUMHURİYET SAYFA
ERGENEKON IDDIANAMESI
İddianamede örgütün TSK içerisinde vatan hainleri olduğunu ileri sürüp yeni bir oluşum planladığı iddia edildi
Yeni bir ordu kuracaklaırmtstanbul Haber Servisi - lstanbul
Cumhuriyet Başsavcılığı'nın iddiana-
mesinde, son dönemde çeşitli eylemle-
riyle dikkat çeken sivil toplum kuru-
luşlannın, "Ergenekon terör örgütü-
nün amaçları doğrultusunda kurul-
duğunun tespit edildiği" öne sürüldü.
iddianamede, olaysız gerçckJeşcn basm
açıklamalanna da örgütsel faaliyet ola-
rak yer verildi. 47'si tutuklu toplam 86
sanığm yargılanmasına 20 Ekim
2008'de Silivri'deki Kınalı Cezaevı'ndc
başlanacak. Ümraniye'de ele geçirilen
bombalar üzerine 13 aydır yürütülen so-
rıışturmanın tamamlanması sonucu hak-
lannda dava açılan şüphelilcrin, "terör
örgütü kurdukları" vc "halLı lıiikii-
mete karşı isyana tahrik ettikleri" ge-
rekçesiyle ağırlaştınlmış müebbet ile 500
yıl hapse kadar çeşitli hapis cezalanna
mahkûm edilmeleri talep ediliyor.
Örgütün lobi faaliyetleri çerçeve-
sindc, kendi sivil toplum örgütlerini
oluşturmak için faaliyette bulundukla-
n kaydedilerek, "Kemalisi Hareket"
isimli belgenin uygulamaya konulma-
sıyla, Uluslararası Noel Baba Banş
Konseyi, Kuvayı Milliye Derneği, Va-
tansever Kuvvetler Güç Birliği Hareketi,
Ayasofya Derneği, Büyük Hukukçular
Birliği Derneği, Ulusal Birlik Hareke-
ti Platformu, Kuvayı Milliye Derne-
ği'nin ortaya çıktığı kaydedildi.
Her meslekten seçkinler
Örgütün 21. yüzyılda yeni bir yapı-
lanmaya gidcrek, her meslekten seç-
kinlerin içinde yer alacağı sivil perso-
nel kadrosu ile daha etkin bir güç ha-
line erişilınek istendiği anlatıldı. "Söz
koımsu örgütün", doğrudan toplum-
sal eylemlerin içinde yer almamayı,
oluşturacağı sivil toplum kuruluşlannın
etkinlik ve eylemler düzenlemesini or-
ganize ve kontrol eden güçlü bir me-
ÖRCÜTE CÖRE CHP ÎŞLEVİIMİ YİTİRDİ'
İddianamede örgütün Atatürk'ün kurduğu CHP'nin de işlevini yitirdiğini
düşündüğüne dikkat çekilerelc gençlerin örgütlenmesi için kurulacak "Ke-
malist Hareket"in, oluşturulacak 5 kişilik gizli bir komite tarafindan
yönlcndirileceği, scçilecek üç kişinin örgütü temsilcn harckct edc-
bilmelerinin sağlanması için legal bir işte istihdamımn düşünül-
düğü; bu kişilere, "köprü personel" dendiği savunuldu. Örgütün,
Kemalizmi çıkarlan doğrultusunda kullandiklan, bir kalkan ola-
rak gördükleri vurgulanarak, "Kcnıalist Hareket Derneği" adı al-
tında oluşturacaklan yapıyı bile gizli bir şekilde yönlendinneyi plan-
ladıklan iddiasına yer verildi. Bu demeğin merkczinin Istanbul'da
olması gercktiği, propaganda merkezi olacağı, komitenin gizli üye-
lerinin birbirlerini tanıyabilecekleri, ancak ortak toplantılar yap-
nıama karan aldıklan ifade edildi. Örgütün Türk nüfüsunun olduğu
ülkelerde de faaliyet yürütmeyi planladığı anlatılarak, derneğin fi-
nans kaynağının da Türk işadamı ve esnaftan oluşturulmasının dü-
şünüldüğü, terör örgütünün bu yapıyı, toplumda provokatif eylemler
gerçekleştinnck amacıyla planladığı öne sürüldü.
Veli Küçük
kanizma olarak kalmak prensibinde
olduğu savunuldu. Milli mücadele yıl-
lannda kurulan örgütlerin yeniden ku-
rulmak istendiği, Ulusal Güç Birli-
ği'nin liderliğini Kemalisit idcolojiye
gönül vermiş ve liderlik yeteneklerine
salıip bir "Türk kı/ıtıın" üstlenmesinin
uygun görüldüğü, 'bu Türk kı/ının'
şüpheli Sevgi Erenerol olduğu, terör ör-
gütüne ait tüm sivil toplum örgütlerinin
de Erenerol liderliğınde topladıklannın
anlaşıldığı iddia edildi.
STK eylemlerl
Sivil toplum örgütlerinin eylemle-
rine, örgütün yönetici kadrosunu
oluşturan şüpheliler Veli Küçük,
Mehmet Fikri Karadağ, Semih Tu-
fan Gülaltay, Kemal Kerinçsiz,
Oktay Yıldırım, Fuat Turgut, Emin
Gürses ve Sevgi Erenerol'un bizzat
katıldığı belirtilerek, eylemlere ba-
kıldığında, örgüt üyelerinin, kendi-
lerine ait olmayan dernekleri de ör-
gütün amaçlan doğrultusunda yön-
lendirdikleri iddia edildi.
Türk-Kürt düşmanlığı
Kuvayı Milliye ve Vatansever Güç
Birliği Harekcti'nin örgüte istihbarat ve
silahlı eylem gerçekleştirebilecek kad-
roları oluşturduğu, böylece ülkede ka-
os, anarşi ve terör meydana getirmek is-
tedikleri anlatılarak özellikle Türk-
Kürt düşmanlığının körüklenerek kar-
deş kavgasına neden olacak eylemlerin
yapıldığı savunuldu.
Kuvayı Milliye Demeği'ne yönelik
soruşrunnada gözaltına alınan Murat
Çağlar'm yönetimindeki araçta cle ge-
çirilen cl yazısı 1 No'lu notlarda, "is-
tihbarat Jargonu" başlığı altında,
"çiftçi: Tetik çeken, kelle alan", "çöp-
çü: Silahşörlere lojistik destek sağla-
ERDOĞAN ALEYHİNE SLOGAN DA YER ALDI
İddianamede Ayasofya Denıeği'nin, 2006 yılmda çeşitli tarihlerde 10 Ara-
lık Diinya Insan Haklan Günü nedeniyle basm açıklaması düzenlediği, Emi-
nönü'nde Necip Hablemitoğlu'nun ölüm yıldönümünde anma
yaptıkları, Kadıköy'de Atatürkçü Düşünce Derneği organizesinde
"Çağdaş Türkiye Cumhuriyeti kazanımlarını korumak" adına
toplantı düzenledikleri bclirtildi. 2007'de Şubat ayında Galatasaray
Meydanı'nda Büyük Hukukçular Birliği'nin de katıldığı açıklama-
da, "Tayyip El Kadı kol kola.. Türkiye gidiyor Karanlığa" pan-
kartı taşındığı, bu pankaıta ilişkin ilgili savcılığm yasal işlem yaptı-
ğı kaydedildi. Şehit cenazelerinde, "Yan gelip yatmadı vatanını sat-
madı, kahrolsun PKK, şehitler ölmez vatan bülünmez, kahrol-
sun ABD işbirlikçi AKP, kahrolsun şehide kelle diyenler" slo-
ganlannm ahldığına dikkat çekildi. Van Cumhuriyet Savcısı Ferhat
Sankaya'nın hazırladığı iddianamenin protesto edildiği, Yunanis-
tan'm Selanik'te açmayı planladığı "Pontus Soykırımı AmtTmn pro-
testo edildiği, Orhan Pamuk hakkında açılan davanın üçüneü duruşması
iinda protesto eylemi gerçekleştirildiği anlatıldı.
lam mendil çok önemlidir. Yaranın
üzerine bastırırsın, kan kaybını ön-
ler. tç çamaşırı slip olmaz. Bokser ol-
malı ki tabancayı rahat koyabilesin..
Külotun lastikleri elinin kalınlığında
olmalı ki alet düşmesin. Kemerler
Amerika'dan özel gelir. Son delikten
sonra, kcıner içinde, bir boğayı rahat
kesebileceğin, çok keskin, bıçak gö-
revi yapan bir nietal vardır. Bu ke-
merler çok pahalıdır, piyasada sa-
tılmaz" yazdığı kaydedildi.
'Kimlik taşınmaz'
4 Numarah notta isc şöylc dendiği
anlatıldı: "Kimlikgizli kalmahdır; an-
ne, baba, kardeş senin kimliğini bil-
memelidir. Kimlik taşınmaz, şirket
telcfonundan ulaşılır. Numara giz-
lidir. Yazı tipleri çok yönlüdür, sağ
ve sol el kullamlmalıdır." Çağlar'ın ise
notları kimin koyduğunu bilmediğini,
yan", "tavşan: Operasyondaki hedef',
"namazdan sonra: Cuma öğleden
sonra", "alışveriş: Operasyon", "yem-
lemek: Dolar vermek", "kış uykusu-
na yatmak: Emir gelinccye kadar hiç-
bir şey yapmamak", "perdeleme:
Koruma altına alıııa", "çizgi: Ülke sı-
nırı", "şirket: CIA merkezinc denir;
Türk istihbaratçıları da MÎT'e şirket
diyor" şeklinde yazılarm olduğu bclir-
tildi.
Amerika'dan özel kemer
2 No'lu notlarda ise "Pantolonun ağ
kısıııı, derin ve bol olacak. Ayakka-
bı kaymamalı, ses çıkarmamalı, koş-
niîiya müsait olmalı. Ceket kaba-
lardan aşağıda uzun oiur. Dışarıya
hatlf bombe verilir. Tabanca tama-
ınen kaybolur. Takım elbiselerin as-
tarları, düğmeleri kolay sökülme-
yecek cinsten olmalı. Büyük ve sağ-
aracın, derneğin kullanımında oldu-
ğunu söylediğine dikkat çekildi.
Söz konusu örgütün, TSK'nin içeri-
sinde vatan hainleri olduğunu ileri sü-
rüp Kuvayı Milliye Derneği altında, ye-
ni bir ordu bile kurmayı planladığı id-
dia edilerek, "Örgütün devlet adına
hareket ediyormuş görüntüsü ve-
rip, tahsilat, adam kaldırma ve bcn-
zer mafya tarzı eylemler gerçekleş-
tirdikleri, bu şekilde örgüte gelir te-
min edip, rant elde etmeyi planladı-
ğı da görülmektedir" denildi.
Ordu'daki fındık tnitîngi
Örgütün, kaos yaratarak, kamuoyun-
da, askcri bir müdahalenin haklılığını te-
min etmeye çalıştığı, TSK'nin darbe ya-
pacağı izlenimi ile yönctim zafiyeti
oluşturmayı amaçladığı anlatıldı. Or-
du'daki olaylı fındık mitingi de iddia-
namede yer aldı. Olayla ilgili telefon gö-
rüşmelerinde, mitinge adam toplamaya
çalıştıklannın tespit edildiği belirtildi.
iddianamede, 2005 yılında Fener
Rum Patrikhanesi girişinde Hukuk-
çular Birliği Derneği, Milliyetçi Ül-
kücü Avukatlar Grubu ve Milli Güç
Platfonnu tarafindan "Ekümenik-
lik" ile ilgili yaptıklan basm açıkla-
ması da yer aldı.
Hukukçular Birliği ve Milli Güç
Platformu'nun Bakırköy llçesi Cum-
huriyet Meydanı'nda "Kıbrıs için ek
protokolü imzalayamazsınız" konu-
îu basın açıklaması yaptığı, bildiriyi Kc-
rinçsiz'in okuduğu ifade edildi. Bilgi
Üniversitesi'nde yapılan "Ermeni Soy-
kınmı" konulu paneli protesto etkin-
liğine, Kemal Kerinçsiz ve Sevgi Ere-
nerol'un katıldığı ifade edildi. Kemal
Kerinçsiz'in Sevgi Erenerol, Veli Kü-
çük, Muzaffer Tekin ve Oktay Yıl-
dırım ile irtibatlı olduğunun tespit
edildiği iddia edildi.
GAZETEMÎZÎN 'TEHLİKENİN FARKINDA MISINIZ?" SLOGANLIREKLAMI İDDİANAMEDE
Reklam kampanyası da
terör faaliyeti sayıldı
lstanbul Haber Servisi - Erge-
nekon iddianamesinde, medya iliş-
kilerine yer verilen ve ortaya çı-
kanldığı iddia edilen bölümlerin-
de, gazetemizin AKP hükümetiy-
le girilen siyasal sürece dikkat
çekmek amacıyla başlattığı "Teh-
likenin farkında mısımz?" slo-
ganlı reklam kampanyası da "terör
faaliyeti" olarak nitelendirildi. İd-
dianamede reklam kampanyası-
nın Cumhurbaşkanlığı seçimi ön-
cesi yayırnlanmasının Ergenekon'a
hizmet amacı güttüğü iddia edile-
rek, "Ülkemizin 100 yıl geriye gi-
deceği, karanlıklara gönıüleceği
şeklinde ortaya attığı reklam ile
örgütün atnuç ve hedefleri doğ-
rultusunda yayın yaptığını açık-
ça gösternıektedir" denildi.
iddianamenin "Cumhuriyet Ga-
zetesi'nin Yayın Politikası" başhklı
bölümünde gazetemizin yaym po-
litikasmm ülkeyi kaos ve karışıklı-
ğa sürüklemek amacı içinde olduğu
ileri sürülerek, "Şüpheli llhan Sel-
çuk'un imtiyaz sahibi olduğu
Cumhuriyet gazctesinin, 2007 yı-
lı içerisinde anayasamızın lıii-
kümlerine göre yapılan Cum-
hurbaşkanlığı seçimleri öncesin-
de, birçok ulusal kanala verdiği
reklamlarda ' 16 Mayıs'ta saatler
yüz yıl geri alınıyor, tehlikenin far-
kında mısınız?" şeklinde ifadeleri
ile Ergenekon terör örgütünün
söylemlcri aynıdır" denildi. İd-
dianamede "Ulusal Medya 2001"
ve "Cumhuriyet gazetesinin
Re/Organizasyon Çalışmaja-
rı'nın", "Ergenekon Terör Ör-
gütü"ne ait ve örgüte yakın medya
şirketlerinin tek çatı altında toplan-
ması yönünde projesi olduğu iddia
edildi. İddianamede soruşturma sü-
recinde yapılan aramalarda el ko-
• Gazetemizin "Tehlikenin farkında mısınız?" sloganlı reklam
kampanyası da "terör faaliyeti" olarak iddianamede yer aldı.
iddianamede reklam kampanyasının Cumhurbaşkanlığı seçimi öncesi
yayırnlanmasının Ergenekon'a hizmet amacı güttüğü iddia edilerek,
"Ülkemizin 100 yıl geriye gideceği, karanlıklara gömüleceği şeklinde
ortaya attığı reklam ile örgütün amaç ve hedctleri doğrultusunda yayın
yaptığını açikça gösternıektedir" denildi. Cumhur
yulduğu ileri sürülcn Ulusal Medya
2001 ve Cumhuriyet Gazetesi
Re/Organizasyon Çalışmalan adlı
belgelerin bire bir örtüştüğü de öne
sürüldü. Belgeler arasındaki ben-
zcrliğin Selçuk'un konumunu açık-
ça ortaya koyduğu yönünde bir so-
nuca da vanlan iddianamede iki
belge arasındaki benzerliğe daya-
narak Selçuk'un örgütün cn üst dü-
zey yöneticilerinden olduğu ileri
sürtldü. Selçuk'un örgiitteki gö-
revleri ise şöyle sıralandı:
"Selçuk, örgütün üst düzey yö-
neticileriyle direkt irtibat kurarak
alınan kararları ve uygulanan bö-
lümlerin raporlannı iletmekle \ ii-
kümlü olduğu sonucuna varıl-
mıştır. Selçuk'un Veli Küçük'le
doğrudan irtibat kurmadığı, bağ-
lantının Doğu Perinçek ve Kemal
Yalçın Alemdaroğlu vasıtasıyla
sağlandığı tespit edilmiştir" denildi.
Herkesin medyası var"
lddianameye göre, örgütün üst
düzey yöneticisi oldııklan öne sü-
rülen kişilcr medyayı clc gcçirmck
için sistemli çalışma yürütüyorlar.
İddianamenin medya irtibatları
adlı bölümünde sanıkların medya
bağlantılanyla ilgili delil olanık da
özetle şunlara yer verildi:
"Şüpheli Veli Küçük'ün bu
konudaki faaliyetleri yanında
Türkeli Dergisi'ni kurdurup,
daha sonra yine kendi talimatı
ilc kurulan Vatansever Kuv-
vetler Güç Birliği Derneği'ne bu
derginin yönetimini bıraktığı,
şüphelilerden Selçuk'un Cum-
huriyet gazetesinin genel yayın
Cumhuriyet'inize sahip çıkın!
yönetmeni olduğu, şüpheli Doğu
Perinçek'in lşçi Partisi'nin genel
başkanı olmasına rağmen Ay-
dınlık ve Ulusal Kanal'da söz sa-
hibi olduğu, kendisine bağb ola-
rak yönettiği bu kanallarda
Mehmet Adnan Akfırat, Ferid ll-
sever, Serhan Bolluk, Hikmet Çi-
çek ve Hayati Özcan'ın medya
yapılanması içersinde yer al-
dıklan gibi istihbarat toplama ve
ldşisel verileri kaydctme ile dev-
lete ait gizli ve belgeleri ele ge-
çirdikleri anlaşılmıştır" denildi.
Aralarında Enternct Grubu'nun
sahibi Hayrettin Ertekin, gazcteci
Ergün Poyraz, Güler Kömürcü,
Kemal Kerinçsiz'in de bulundu-
ğu bir grup şüphelinin çeşitli ga-
zete, internet sitesi ve televizyon-
larda örgütün amacı doğrultusun-
da yazı, yayın vc propaganda faa-
liyetleri yaptıkları iddia edildi.
Hürrlyet gazetesi Koç'un
Perinçek'in, Veli Küçük hak-
kında Radikal gazetesinde yayım-
lanan "Nerede faili meçhul ora-
da Veli Küçük" başlıklı haberle il-
gili Aydııı Doğan'la görüşmc yap-
tığı öne sürülüyor. İfade tııtana-
ğında görüijmeye ilişkin olarak
gizli tanık Deniz'in şu sözlerine yer
verildi: "Aydın Doğan, bundan
sonra Milliyefte falan haber
yapmamaya gayret gösterece-
ğini, Radikal'i de damadıyla gö-
rüşüp etkileycceğini anlatarak,
Veli Paşa'ya söyleyin Hürriyet
gazetesi her ne kadar bende gö-
rünse de Hürriyet gazetesi benim
değil, Koç'un demiş."
HÜCRE YAPILANMASI
'Kaos için
Mersin pilot
bölge seçildi'
tddianamcdc şüpheli Mehmet Fikri
Karadağ'm Kuvva Yemini'nin de
bulunduğu CD içerisinde, Kara-
dağ'ın "Elimizde Türkiye'nin si-
yasi kimlik kartını kullanarak
çalan, sömüren 13 bin 500 kişi-
nin ismi var. Bunun karşıhğı da
480 milyar dolardır. Bunların
sentine kadar gideceğiz, Kuvayı
Milliye olarak buna ant içtik"
dediğine dikkat çekiliyor. Derne-
ğin, Özel Kuvvetler Komisyonu,
Din Komisyonu, Yayın Komisyo-
nu, Strateji ve Dış Ilişkiler Komis-
yonu, Eğitim Komisyonu, Büyük
Birleşme Komisyonu, Atarürkçü-
lük Komisyonu, Büyük Türk Birli-
ği Komisyonu oluşturmaya çalıştı-
ğının ele geçirilen dokümanlardan
anlaşıldığı kaydediliyor. Kara-
dağ'ın, Veli Küçük ve Muzaffer
Tekin ile ilişkisinin tcspiti üzerine
demeğin terör örgütü içinde faali-
yet gösteren hücre yapılanması ol-
duğunun ortaya çıktığı anlatıldı.
"Kuvayı Milliye'nin tarihe mal
olmasını ve her zaman saygı ile
anılan hatırasından yararlandı-
lar. Hain ve düşman olarak gör-
dükleri kişilcr aleyhine, bu der-
nekle örgütleyip, silahlı mücade-
leyi de içerir şekilde faaliyet gös-
termeye çağırıp, propaganda
yaptılar" denildi. Bu hücre yapı-
lanmasında örgüt mensuplannın
yüzbaşı, binbaşı, komutan, karar-
gâh, operasyon gibi terimleri kul-
landıklan, yöneticileri ile konuşur-
ken "komutanım, emredersiniz"
diye hitap ederek, hiycrarşik yapıyı
ortaya koyduklan anlatıldı. Ülke-
deki kaos ortamının kıvılcımının
Mersin'de yakalanmak istendiği
vurgulanarak, Karadağ'm Kürt kö-
kenli vatandaşlann nüfüsunun art-
tığı Mersin'de Kuvva merasimini
yaptırmasının dikkat çckici olduğu,
Mersin'in pilot bölge seçildiği bc-
lirtildi. Gizli tanık 17'nin de ifade-
sinde, Vatansever Kuvvetler Güç
Birliği'nin mitingi öncesi iki tane
Türk bayrağının halkın galeyana
getirilmesi açısından özellikle yak-
tınldığını, derneğin kuruluş aşama-
sında bulunan bir kişiden duyduğu-
nu söylediği belirtildi.