Katalog

SAYFA CUMHURİYET 6 HAZİRAN 2008 CUMA H A B E R L E R Anayasa Mahkemesi, üniversitelerde türban serbestisine yönelik değişikliği 2'ye karşı 9 oyla iptal etti Türbana geçit yok ANKARA (Cumhuriyet Büro- su) - Anayasa Mahkemesi, türbanın üniversitelerde serbest bırakılmasma ilişkin anayasa değişikliğini iptal et- ti ve yürürlüğünü durdurdu. Mahke- me iptal kararını, anayasanın değiş- tirilemez, değiştirilmesi teklif dahi edi- lemez hükınüne dayandırdı. Anaya- sa Mahkemesi Başkanı Haşim Kılıç ile üye Sacit Adah'nın karşı oyuna karşı 9 üyenin oyuyla alınan karar ge- reğince bundan böyle türbana ilişkin herhangi bir düzenlenıe anayasaya hiçbir şekilde sokulamayacak. Anayasa Mahkemesi, CHP ve DSP milletvekilleri ile Tunceli Ba- ğımsız Milletvekili Kamer Genç'in türbanın üniversitelerde serbest bı- rakılmasına ilişkin anayasa değişik- liğinin iptali veya yok hükmündc ka- bul edilmesi, yürürlüğünün durdu- rulması istemiyle açtığı davayı karara bağladı. Anayasa Mahkemesi heye- İptal kararına dayanak olan anayasa maddeleri Cumhuriyetin nitelikleri MADDE 2 - Türkiyc Cumhuriyeti, toplumun huzuru, milli dayamşma ve adalet anlayışı içinde, insan hak- lanna saygılı, Atatürk milliyetçili- ğine bağlı, başlangıçta belirtilen te- mel ilkelere dayanan, demokratik, laik ve sosyal bir hukuk devletidir. Değiştirilemeyecekler MADDE 4 - Anayasanın 1 'inci maddesindeki devletin şeklinin Cumhuriyet olduğu hakkındaki hüküm ile, 2'nci maddesindeki Cumhuriyetin nitelikleri ve 3'üncü maddesi hükümleri değiştirilemez ve değiştirihnesi teklif edilemez. Görev Veyetkİler MADDE 148 - Anayasa Mahkemesi, kanun- lann, kanun hükmünde kararnamelerin ve TBMM tçtüzüğü'nün Anayasaya şekil ve esas bakımlanndan uygunluğunu denetler. Anayasa değişikliklerini ise sadece şekil bakımından inceler ve denetler... Kanunlann şekil bakımından denetlenmesi, son oyla- manın, öngörülen çoğunlukla yapılıp yapılmadığı; anayasa deği- şikliklerinde ise teklif ve oylama çoğunluğuna ve ivedilikle görü- şülemeyeceği şartına uyulup uyulmadığı hususlan ile sınırlıdır... tinin toplantıyı bitirmesinin ardından Başkanvekili Osman Paksüt ycrinc mahkemenin karan yazılı açıkla- mayla duyuruldu. Açıklamada, "9 Şubat 2008 günlü 5735 sayüı Tür- kiye Cumhuriyeti Anayasası'nın Bazı Maddelerinde Değişiklik Ya- pılmasına Dair Kanun'un 1. ve 2. maddeleri, Anayasa'nın 2, 4. ve 148. maddeleri gözetilerek iptal edilmiştir. Yürürlüğü de durdu- rujmuştur" denildi. Laiklik*lkesine aykırı Mahkeme iptal karanyla, türban dü- zenlemelerinin anayasanın 2. mad- desinde düzenlenen laiklik ilkesine ve anayasanın değiştirilmesi teklif dahi edilemeyecek hükümlerine aykın ol- duğunu kabul etti. Karara göre, bun- dan sonra türbanın anayasaya sokul- ması yönündeki girişimler Anayasa Mahkemesi'nce onaylanmayacak. İptal edilen değişiklikle anayasanın, "Kanun öııündc eşitlik" başlıklı 10. maddesi son fikrasında yapılan deği- şiklikle "Devlet organları ve idari makamları, bütün işlemlerinde ve her türlü kamu hizmetlerinden ya- rarlanılmasında kanun önünde eşit- lik ilkesine uygun olarak hareket et- mek zorundadır" haline gelmişti. Anayasanuı, "Eğitim ve öğrenim hakkı ve ödevi" başlıklı 42. madde- sine ise "Kanunda yazılı olmayan bir sebeple kimse yükseköğrenim hakkını kullanmaktan mahrum edilemez. Bu hakkın kullanımının sınırları kanunla belirlenir" şeklin- de yeni bir fıkra eklenmişti. CHP LtDERİ BAYKAL 'Yönetenler anayasa ile çeliştnemelV • Anayasa Mahkemesi'nin Önemli bir içtihat anlayışı ortaya koyduğunu vurgulayan Baykal, "Gönül isterdi ki, bu konu gelip Anayasa Mahkemesi'nin karanna dayanmasın. Biz bunun yanlış olacağını söyledik" diye konuştu. ANKARA (Cumhuri- yet Bürosu) - CHP lideri Deniz Baykal, Anayasa Mahkemesi'nin iptal ka- rannı değerlendiriıken Türkiye'yi yönctenlerin anayasa ile çelişmeden Türkiye'yi yönehneleri gerektiğini söyledi. Bay- kal, "Bundan sonra anayasamızla çelişen, onu aşmaya çahşan, onun değiştirilemez maddelerinin arkasın- dan dolanarak sonuç almaya çalışan girişim- ler, umut edelim gerçekleşmez" dedi. Baykal, Diyarbakır'dan aynlmadan önce ha- vaalanında gazetecilerin sorulannı yanıtladı. Anayasa Mahkemesi'nin çok önemli bir karar aldığmı, bu kararın hukuki ve siyasi sonuçlan- nın çok önemli olacağını belirten Baykal, şunla- n söyledi: "Karar anayasanın değiştirilemez maddelerine yönelik anayasa değişiklikleri- nin içerik açısından da Anayasa Mahkeme- si'nin yetkisi içinde değcrlcndirilebileceğini gösteriyor. Çok önemli bir içtihat anlayışı or- taya konmuştur. Gönül isterdi ki, bu konu gelip Anayasa Mahkemesi'nin kararına da- yanmasın. Biz bunun yanlış olacağını söyle- dik. Cumhurbaşkanı bunu onaylamasaydı bugün farklı noktada olurduk. "Velev ki si- yasi simge olsun...' anlayışımn bu noktaya ge- lip dayandığını üzüntüyle görüyorum." KeşRe CHP'yl dinleselerdi' Karann ardından Meclis'te basın toplantısı düzenleyen CHP Grup Başkanvekilleri Kemal Anadol ve Hakkı Suha Okay da, AKP'nin parmak çoğunluğuna dayanarak uyarılanna rağmen yaptığı düzenlemenin anayasaya çarp- tığını bildirdiler. Anadol, "Keşke CHP'nin bu yöndeki uyarıları dikkate abnsaydı, bu tür kararlarla karşılaşmasaydık" dedi. ESKÎ BAŞBAKAN YILMAZ 'Perşembenin gelişi çarşarnbadan bellidir' ANKARA (Cumhu- riyet Bürosu) - Eski başbakanlardan Rize Bağımsız Milletvekili Mesut Yılmaz, Anayasa Mahkemesi'nin karannı "Perşembenin gelişi çarşambadan bellidir" sözleriyle değerlendirdi. Yılmaz, "Eğer Anaya- sa Mahkemesi'nin ön- ceki kararlarını incelemiş olsalardı bu deği- şikliği gündeme getirmezlerdi.Yanlış yaptı- lar. Bu konuda yapılacak bir düzenlemenin de önüııü temelli kesmiş oldular" dedi. Haşim Kılıç'tan -birllk' mesajı Anayasa Mahkemesi Başkanı Haşim Kılıç, türban düzenlemesi- nin iptaliyle ilgili olarak, "Şüphesiz verilen kararlar, bir kısım insanı- mızı seviııdireccği gibi, bir kısım insanımızı da üzecektir" dedi. Ka- rann gerekçesi yayımlanmadan, de- ğerlendirme yapılmasının yanlış olacağuıı belirten Kılıç, şöyle ko- nuştu: "Sizlere sadece sonucu bil- dirmiş olmamız, oy çokluğu mu, oy birliği mi şeklinde ayrıntıya yer vermemiş olmamızın sebebi vardı. Mahkememiz üzerindeki spekülasyonlar, mahkememizi üz- müş, spekülasyonlara meydan Vermeme adına böyle bir açıkla- ma ihtiyacı duyulmuştur. Verilen karar ne olursa olsun, ülkemizde birliğimizi, birlikte yaşama azmi ve sevincimizi asla ortadan kal- dırmamahdır." Kılıç, "Anayasa Mahkemesi yeni bir içtihat oluş- ly Cumhuriyet Başsavası Abdurrahman Yalçınkaya t u r d u d i y e b i l i r miyiz?", "Karar, line"geldiği ge- rekçesiyle AKP hakkında kapatma davası açmıştı. lddianamenin gerekçesine dayanak oluşturan deliller arasında türbana yönelik anayasa değişikliği ilksırayı alıyordu. İptal karanyla, başsav- alığın türbana ilişkin savı AKP hakkındaki kapatma davasında "tartışmasız " kanıt haline geldi. Kapatmadavasınadelıl cakları yönünde yorunılanabilir mi?" şeklindeki sorular üzerine yo- rum yapmak istemediğini belirtti AKP: Cüppeli darbe Partililer, mahkemenin yetkisini aştığını ileri sürdü. Fırat ise karann hukuki olduğunu kabul etti. Yönetim bugün toplanarak erken seçim dahil önerileri masaya yatıracak ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - AKP, Anayasa Mahkemesi'nin karannın anayasa- ya aykın olduğunu, mahkemenin yetkisini aş- tığını savundu. AKP'li Abdurrahman Kurt, "Bu cüppeli darbe" derken Hüsrev Kutlu, " I lâkinıler oligarşisi var. Bu karar yok hük- mündedir, Resmi Gazete'de yayımlanma- ınalı, halkoyuna sunulmahdır" açıklamasını yapn. AKP Grup Başkanvekili Bekir Bozdağ, kararla TBMM'nin anayasa değişikliği yap- ma yetkisinin ortadan kaldırdığını ileri sürdü. Anayasa Mahkemesi'nin karan AKP'lile- ri sinirlendirdi. Başbakan Yardımcısı Cemil Çiçek, "Gerekçeyi görmeden değerlendir- mek doğru olmaz. Hukuken ve siyaseten de- ğerlendirme yapmak için bu gerekli" dedi. Mahkemenin esasa girdiğini kaydeden Çiçek, anayasada anayasa değişikliklerinin yalnızca şekil yönünden dcnetlenebileceği hükmünün yer aldığını belirtmekle yetindi. Çiçek kapatma davasıyla bu karann kanştınlmaması gerek- tiğini söyledi. AKP'li Ali Rıza Alaboyun, "Meclis'i kapatıp gidelim, bundan sonra ne getirirsek mahkeme iptal edecek" diyerek tepki gösterdi. Bozdağ ise mahkemenin sı- nırlannı aştığını belirterek, "Anayasa Mah- kemesi, kanun koyucu gibi hareket ederek yeni uygulamaya yol açacak hüküm tesis edemez. Bu karar, bu yönüyle 153. maddeye aykırıdır" dedi. Genel Başkan Yardımcısı Dengir Mir Mehmet Fırat ise gerekçeye bak- mak gerektiğini belirterek, "Hukuki bir ka- rar olduğunu kabul ediyorum" dedi. Karar üzerine Başbakan Tayyip Erdoğan tstanbul'daki programını iptal ederek Anka- ra'ya döndü. AKP'nin bugünkü olağanüstü MYK toplantısında, milletvekillerinden gelen erken seçim ve sineyi millete dönülmesi yö- nündeki tüm öneriler masaya yatrnlacak. Er- doğan'ın toplantıda kritik bir karar verebile- ceği dikkat çekiliyor. Bazı milletvekilleri de misilleme olarak Anayasa Mahkemesi'nin ya- pısının değiştirilmesi ve partilerin kapatıl- masınm zorlaştınlması için anayasa değişik- liğinin ivedi olarak getirilmesini öneriyorlar. MHP lideri Bahçeliye göre kararsiyasi »'Cepheleşme hızlanır' ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Anayasa Mahkemesi'nin karanna, AKP ile "işbirliği" yapan MHP lideri Devlet Bahçeli'den sert tepki geldi. Bahçeli, karara herkesin saygı göstermesi gerektiği- ni ancak kendilerinin iptal karanna katılmadıklannı belirtti. Anayasa Mahkemesi karannın, kanayan toplumsal yarayı derinleştirdiğini ve "milli vicda- nın yara aldığını" savunan Bahçeli, şunlan söyle- di: "Karar korkarız ki, Türk toplumunun inanç temelinde bölünmesi ve cepheleşmesi sürecini hızlandıracaktır.^filletle devleti, devletle milleti karşı karşıya gibi gösterecek bu karar, bu yön- deki istismar çabaları için zemin reşkil edecek- tir. Anayasa Mahkemesi'nin karan hukuki deği) siyasidir. Anayasa Mahkemesi'nin yetkisi, ana- yasa değişikliklerini sadece şekil bakımından de- netleme ile sınırlıdır." Kapatma davasına ilişkin iddianamenin özünün türban değişiklikleri olduğu- nu belirten Bahçeli, "Değişiklikler iptal edildiği- ne göre, davanın esasının ortadan kalkmış olup oimadığının üzerinde durulmah" dedi. Uygutamayanın suç işleyeceği vurgulandı Rektörler: Tarihikarar -»- ZEYNEP ŞAHİN ANKARA - Anayasa Mahkemesi'nin karannı "tarihi" olarak nitelendiren rektörler, türban konusunun gündemden kalktığını belirtti. Türbana geçit veren rektörlerin "suç işle- diği, laik öğrenci ve öğretim üyelerinin sessiz kalmaması gerektiği" vurgulandı. Rektörlerin değerlendirmeleri şöyle: Samsun 19 Mayıs Üniversitesi Rektörü Prof. Ferit Ber- nay: Anayasa Mahkemesi, Cumhuriyetin temel ve değişmez ilkelerine sahip çıktığını gösterdi. Mahkemenin de bizimle aynı fikirde olduğunu görmek, bizim için güvence oldu. ODTÜ Rektörü Prof. Ural Akbulut: Karar, Türkiye Cumhuriyeti'nin, demokrasisinin, laikliğinin tehlikeye gir- memesinin garantisidir. Belki de tarihi hukuk kararlanndan biridir. YÖK'ün yorum yapma hakkı bile kalmadı. Türbana geçit veren üniversitelerde, laikliğe inananlann sessiz kal- maması gerekir. Türbana izin verenler suç işlemektedir. Malatya İnönü Üniversitesi Rektörü Prof. Fatih Hilmi- oğlu: Üniversitelerde türban konusu, Türkiye'nin gündemin- den bir daha gelmemek üzere kalkmıştır. Umanm kimse bir daha gündeme türbanı bir sorun olarak taşımaz. BtR BAKIMA SERVER TANİLLİ Prof. Aydın Aybay 80 Yaşında... 1953'te bir sonbahar günüydü. Cumhuriyet'te bir ilandan, Istanbul Hukuk Fa- kültesi'ne birkaç medeni hukuk asistanı alınacağını öğrenmiş, dilekçemi vermeye gidiyordum. Istanbul Üniversitesi'nin, -Beyazıt Meydanı'na açılan- gör- kemli kapısından girerken, baktım Aydın Aybay. Odaaynı arzuda... Ikimiz de, elimizde diplomalarımız, içimiz umut- larla dolu, uzun bahçeyi geçip dev binanın üst ka- tında fakülte kalemine girdik ve dilekçelerimizi ver- dik. Kısa bir süre sonra dil sınavından geçtik, iki- miz de "akademik kariyer"e girmiş olduk ve Mu- kayaseli Hukuk Enstitüsü'nde bir odaya yerleştik. Istanbul Hukuk Fakültesi ünlü kişilerin ve on- ların kürsülerinin ocağıydı. Bahtımıza Prof. Kemalettin Birsen düşmüştü. •Ne var ki, enstitüde bir asistan vardı ki, ünü bü- tün fakültede yaygındı: Ismet Sungurbey! Onun- la hemen kaynaştık ve "rahle-i tedris"\ne oturduk: Ismet Hoca'nındilinde bir başka medeni hukuk canlanıyordu. Ondan çok şey öğrendik, ki anla- tılması ayrı bir konudur... Nur içinde yatsın!.. Daha sonra kürsülerimiz değişti; ben, pek sevmemiş olacağım ki medenî hukuku da bıra- kıp anayasa hukuku dalında karar kıldım. Aydın Aybay ise, alanında çok başarılı çalışmalar yap- tı, fakültede doçent, arkasından profesöroldu ve Türkiye'nin mümtaz hukukçularından biri olarak tanındı ve arandı. Istanbul Hukuk Fakültesi'nden emekli olduktan sonra da, yıllardır, Maltepe Üni- versitesi'nde öğrencilerine -durmadan, yorul- madan- "ilminin ba//"nı tattırır durur... Bir yandan da, gazetemizde, okurların aradığı bir kalemdir: Yurdumuzun sorunlarına, hukuk, ta- rih, felsefe ve siyaset ayırmadan eğilip çarpıcı ya- nıtlar verir. Konuşmalarından eksik etmediği "nükte"yi ya- zılarına da katarak... Ve Prof. Aydın Aybay, iki günden beri de 80 ya- şındadır... * Batı dünyasında, dinle devleti birbirinden ayır- ma yolunda Fransa'nın açtığı çığıra, 20. yüzyılın başlarında Türkiye de katıldı. Gefçekten, 1923 Devrimi'ni yapanlar, bağımsızlığın yanı sıra, dev- leti "laik ve demokratik Cumhuriyet" ilkesine gö- re yeniden kurdular; bunu yaparken, kültüre ve topluma da yeni bir içerik kazandırdılar. Niçin bu "yenilik", bu "farklılık"? Prof. Aydın Aybay'ın "Şeriatı Hukuka Sokma Ça- baları" adlı yazısı (Cumhuriyet, 13 Kasım 1999) "okunmadan anlaşılmaz. Profesörün belirttiği gibi, 1923 Devrimi'ni ya- panlar, Batı dünyasında olup biteni biliyorlardı; ama toplumumuzda dinsel-dünyasal kurallar iki- liği de sürüyordu ve buna son vermek gerekiyordu. özetle, yaşam laikliği dayatıyordu. Egemenlik kuramı "milli egemenlik" diye ad- landırıldığında, laik düzenin temeli atılır: Laiklik te- melinde "öğretim birliği", "yargı ve hukuk birliği" kurulur. Ne var ki, olan, sıradan bir laiklik değildir. Kurulan Cumhuriyetin bir hedefi vardı: "Çağdaş uygarlığa ulaşmak"\ Laiklik, yalnız devleti değil, bireyi ve toplumu da yeniden biçimlendirme görevini yüklenince, ister istemez "radikal" ve "militan" bir renge bürünür; toplum, bir "kültür devrimi"n\ yaşar. Bunun örnekleri görülür; ne var ki, 1950'lerden başlayarak "ihanef'e uğrar. Bugün yaşadığımız, işte bu ihanetin sonuçlarıdır. Ne var ki, bu ihanet değil, laiklik suçlanıyor. Ve Batı'dan kimileri, aydın kisvesiyle geliyor, bu suçlamaya katılıyorlar. Şunun farkında değillerdir: Türkiye bir "Islamlaştırma" baskısı altındadır. An- cak, laikliğin geçerli olmadığı bir Islam toplumun- da demokrasi rafta kalır; laik eğitimin bulunmadı- ğı bir eğitim düzeninde de inanç özgürlüğü yoktur. Çağımızın hatırlatmalarıdır bunlar! Mustafa Kemal'in -6 Mart 1922 tarihinde- yap- tığı bir seslenmesini de hatırlatmanın yeridir:"... Hangi istiklal vardır ki yabancıların nasihatlarıyla, yabancıların planlarıyla yükselebilsinV Ey herif-i na-şerif anlıyor musun? DÜNYADA YANKI BULDU 'İslamcı hükümet yenilgiye uğradı' Haber Merkezi - Anayasa Mahkemesi'nin türbana ilişkin iptal karan dünya basınında geniş yankı buldu. Uluslararası haber ajanslan karan "flaş haber" olarak duyurdu. Ingiliz Reuters ajansı, mahkemenin karannda düzenlemenin la- ikliğe aykın olduğu vurgusunu yaptığını belirte- rek AKP'ye büyük darbe indirdiği yorumunu yaptı. Associated , •„.... ——— ABD: TÜRKİYE'NİN İÇ MESELESİ ABD Dışişleri Ba- kanlığı Avrupa ve Av- rasya dairesi sözcüsü Chase Beamer yaptığı açıklamada konunun, "Türkiye'nin bir iç meselesi" olduğunu söy- ledi. Beamer, "Başör- tüsü takıp takmamak kadınların yapacağı kişisel bir seçimdir" ifadelerini kullandı. Press (AP) ajansı, mahkemenin üni- versitelerde îslam sembolü olan türba- nın takılmasına izin vermediğini duyur- du. Ajans haberin- de, mahkemenin bu karannın muhafa- zakâr islamcı hükü- met için bir yenilgi olduğunu yazdı. Alman Der Spiegel dergisi de internet sayfasmda, kararla Türkiye'de muha- fazakâr İslamcı AKP ile laik güçler arasındaki çatışmanın artaca- ğı yorumunu yaptı. Ingiliz yayın kurumu BBC, karan "Türkiye'nin en yüksek mahkemesi, parlamentonun yaptığı reformu iptal etti" şek- linde duyurdu. BBC, laik kesimin "islanıın ka- musal yaşamında daha büyük rol oynaması- na" direndiğini vurguladı. El Cezire televizyonu ise karan "özgürlükler çerçevesinde türbana izin vermeye çalışan AKP için yenilgi" dedi.