Katalog

2 ŞUBAT 2008 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ 15 YAŞAMDA MALİ ÇÖZÜM YA H YA A R I K A N [email protected] Vergide ödeme emrine karşı yapılacak işlemler amuya borcu olup da ödeme emri alanları zorlu bir işlem süreci bekliyor. Ödeme emrini alan; böyle bir borcunun olmadığı, borcunu kısmen ödediği, borcun zamanaşımına uğradığı iddiasıyla tebliğ tarihinden itibaren 7 gün içinde vergi mahkemesinde dava açabilir. Borcun bir kısmına da dava açılabilir. Ancak dava dilekçesinde dava açılan vergi veya cezanın türü ve miktarının açıkça belirtilmemesi halinde dava açılmamış sayılır. EVLENMEYEN EMEKLİYE ÇEYİZ PARASI VERİLİR Mİ? SORU: Ben 7 yıldır sigortadan emekliyim. Hiç evlenmedim. Acaba hiç evlenmeden bu hakkımı (çeyiz parasını) alabilir miyim? Alabiliyorsam nasıl alabilirim? Hatice Dursun SSK emeklilerine evlenmeleri halinde herhangi bir çeyiz parası verilmemektedir. Sadece SSK’den yetim aylığı alan kız çocuklarına, evlenmeleri halinde aylıkları kesildiği için, 2 yıllık aylıkları tutarında bir evlenme yardımı yapılmaktadır. Yoksa sizin belirttiğiniz gibi evlenmeden yetim kızlara veya evlenseler bile SSK emeklilerine herhangi bir evlenme yardımı yapılmaz. Vekil öğretmenler Emekli Sandığı’na tabi değil SORU: 1989 ve 1990 yıllarında Tirebolu MEB Lisesi’nde vekil öğretmenlik yaptım ama Emekli Sandığı kayıtlarında numaram veya kaydım yok. Sevim Yanıkömer (Güven) Vekil öğretmenler memur olmadıkları için Emekli Sandığı’na bildirilmemektedir. O dönemdeki çalışmalarınız SSK’ye bildirilmiş olabilir. Bu nedenle görev yaptığınız okul yetkilileriyle görüşerek SSK’ye yapılan bildirimleri öğrenebilir veya ilgili SSK müdürlüğünden numaranızı ve hizmetlerinizi isteyebilirsiniz. K YURTDIŞI BORÇLANMASIYLA EMEKLİLİK SORU: 13 senelik sigortalıyım. 5 sene Amerika’da çalıştım. Bunun 6 ayı vizeliydi, geri kalan seneler kaçaktı ve sigortam yoktu. Şimdi 3 senedir Kanada’da çalışıyorum. Kanada’dan resmi yollardan nasıl emekli olabilirim? Hüseyin Coşkun. Okurumuz Kanada’da emekli olmak istiyorsa, o ülkenin mevzuatına göre sigortalı çalışması gerekmektedir. Ancak, sorunuz Türkiye’de emekliliğe ilişkinse, yurtdışı borçlanması yapmak suretiyle yurtdışında geçen süreleri sosyal güvenliğinize saydırabilirsiniz. Ödeme emri, vadesinde ödenmeyen kamu alacakları için düzenlenir. Kamu borcunu vadesinde ödemeyenler adına vergi dairesince düzenlenen ödeme emri, borçlulara borçlarını ödemeleri veya bu borçlarla ilgili mal bildiriminde bulunmaları konusunda yapılan bir bildirimdir. Ancak ödeme emrinin düzenlenmesi ile vergi dairesi aynı zamanda kamu alacağının tahsili için cebri tahsilat işlemlerine de başlamış sayılır. Borçlulara 7 gün içinde borçlarını ödemelerini veya bu borçlarla ilgili mal bildiriminde bulunmalarını bildirmek için “ödeme emri” düzenlenir ve tebliğ edilir. Asıl borçlulardan tahsilat yapılamaması halinde, kanuni temsilci, limitet şirket ortağı, yabancı şahıs veya kurum mümessilleri gibi borçtan sorumlu olanlara da ödeme emri tebliğ edilerek borcun ödenmesi veya mal bildiriminde bulunması istenilir. Ödeme emrinde, “Borcun asıl ve ferilerinin (cezası, faizi, zammı gibi) türü ve tutarı, nereye ödeneceği, süresinde ödenmeyen borcun vergi dairesince cebren tahsil edileceği, gerçeğe aykırı mal bildiriminde bulunduğu takdirde hapis ile cezalandırılacağı...” gibi bilgiler yer alır. Borçlu; malı olmadığı yolunda bir bildirim yapacak ise; 1. En son kanuni ikametgâh ve işyeri adreslerini, 2. Var ise kayıtlı olduğu diğer vergi dairelerini, 3. Nüfus kayıt örneğini bildirmek zorunda. Geçerli bir nedeni olmadan mal bildirimi ile bu bildirimi yapmayan kişiler hakkında 1 aya kadar hafif hapis veya 100 YTL adli para cezası uygulanacağı hususları düzenlenen ödeme emrinde yer alır. İtiraz, mal bildirimi için ek süre getirmez Ödeme emrini alan borçlu; böyle bir borcunun olmadığı, borcunu kısmen ödediği, borcun zamanaşımına uğradığı iddiasıyla tebliğ tarihinden itibaren 7 gün içinde vergi mahkemesinde dava açabilir. Borcun bir kısmına Mal bildiriminde dikkat edilmesi gereken hususlar B orçlu borcuna yetecek tutarda malvarlığını ve geçim kaynaklarını vergi dairesine yazılı veya sözlü olarak aktarırken kendisinde veya kendisine ait olup da üçüncü şahıslar elinde bulunan mal, alacak ve hakları da tahsil dairesine bildirir. Mal bildirimi servet beyanı olmadığından borçlunun borcunu karşılayacak tutarda mal bildiriminde bulunması esastır. Borçlunun daha fazla mal bildiriminde bulunmaya zorlanması söz konusu değil. Borçlu, her türlü gelirlerini veya kendisine ait malının olmadığını ve yaşayış tarzına göre geçim kaynaklarını da ayrıca mal bildiriminde ifade etmeli. Borçlu, mal bildirimine rağmen borcunu ne şekilde ödeyebileceğini de anlatmalı. . Mal bildirimi sonucunda ne olur? Borçlunun, mal bildiriminde gösterdiği veya vergi dairesince tespit edilen malları ile borçluya ait olup da üçüncü şahıslarda bulunan mallardan borcuna yetecek miktarı vergi dairesince haciz olunur. Yapılan takibat sonunda borçlu borcunu rızaen ödemediği takdirde vergi dairesince haciz olunan mallar satışa çıkarılarak kamu alacağı tahsil edilir. da dava açılabilir. Ancak dava dilekçesinde dava açılacak kısmın türü ve miktarının açıkça belirtilmesi gerekir. Dava dilekçesinde dava açılan vergi veya cezanın türü ve miktarının açıkça belirtilmemesi halinde dava açılmamış sayılır. Dava açan borçlu hakkında takip işlemleri, davayı gören mahkemece yürütmeyi durdurma kararı verilmediği sürece devam eder. Açmış olduğu davada tamamen veya kıs men haksız çıkan borçludan, haksız çıkılan borç tutarı kadar olan kamu alacağı yüzde 10 zamla tahsil edilir. Borçlunun, borcun tamamına karşı vergi mahkemesinde açtığı davanın tamamen veya kısmen reddi halinde, ret kararının kendisine tebliği tarihinden itibaren 7 gün içinde mal bildiriminde bulunmak mecburiyetinde. Borcun bir kısmına karşı yapılan itirazlar mal bildiriminde süreyi uzatmaz. Evlenen kadın bir yıl içinde işinden ayrılırsa kıdem tazminatı alır N O T Kıdem tazminatı, 1475 sayılı kanunda gösterilen fesih hallerinde en az bir yıllık çalışması olan işçiye veya işçinin vefat etmesi halinde de bu işçinin hak sahiplerine işveren tarafından ödenmesi gereken paradır. 4857 sayılı yasa ile 1475 sayılı İş Kanunu’nun kıdem tazminatına ilişkin 14. maddesi dışındaki tüm maddeleri de yürürlükten kaldırıldı. Bu nedenle, yeni bir düzenleme yapılıncaya kadar kıdem tazminatına ilişkin uygulama aynen devam ettiriliyor. 1475 sayılı İş Kanunu’nun kıdem tazminatına ilişkin 14. maddesi uyarınca, kadın işçiler, evlendikten sonra bir yıl içinde hizmet akdini feshetmeleri halinde kıdem tazminatına hak kazanıyor. Bu hak, sadece kadın işçiye ait. İşverenin bu maddeye dayanarak iş akdini feshetmesi yetkisi olmadığı gibi, erkek işçinin evlendikten sonra bir yıl içinde bu maddeye dayanıp kıdem tazminatı isteyerek hizmet akdini feshetme hakkı bulunmuyor. Evlendiği tarihten itibaren bir yıl içinde hizmet akdinin feshedilmemesi ve işverenden kıdem tazminatı istenmemesi halinde işçinin bu hakkı kayboluyor. Ancak, iş sözleşmesini fesheden kadın işçi herhangi bir mazeret belirtmemişse daha sonra iş sözleşmesini evlenme nedeniyle feshettiğini belirterek tazminat isteyebilir. Fesih nedeninin evlenme dışında başka bir neden olarak belirtilmiş olması halinde ise artık evlenme nedeniyle kıdem tazminatı istenmesi mümkün olmaz. Kocasından boşanarak bir süre sonra boşandığı kocası ile tekrar evlenen kadın işçinin kıdem tazminatı istemesi hakkın kötüye kullanılması olarak kabul ediliyor ve işverenin, hataen ödediği bu miktarı geri isteyebileceği hükme bağlanıyor. İstifa dilekçesini vererek işten ayrılan kadın işçinin hizmet akdini evlenme nedeniyle bir yıl içinde feshettiğinin anlaşılması halinde kıdem tazminatına hükmedilmesi doğru olmasına karşın hizmet akdini kendisi feshetmiş olduğu için ihbar tazminatı talep edemez. Değerli Okurlar, Yönelttiğiniz sorularla köşemize zenginlik kattığınız için teşekkür ederiz. Bize gelen bütün soruları cevaplandırmaya devam edeceğiz. Ancak, siz değerli okurlarımızın yönelttiği soruların tümüne köşede yer vermemiz mümkün olmuyor. Bu konuda anlayışınız ve ilginiz için teşekkür ederiz. BUNLARI BİLİYOR MUSUNUZ? İşverenlerin, sigortalı çalıştırmaya başladığında en geç sigortalı çalıştırmaya başladığı tarihte işyerini Sosyal Güvenlik Kurumu Sigorta Müdürlüğü’ne işyeri bildirgesi ile bildirmesi gerekir. İşverenlerin, işçi çalıştırmaya başladığında en geç bir ay içinde işyerini Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Bölge Müdürlüğü’ne işyeri bildirgesi ile bildirmeSorularınız si zorunluluğu bulunuyor. SGK’de sigortalıların işe başiçin bize latmadan önce; sigortalı işe giriş malicozum ?ismmm bildirgesiyle ilgili sigorta müdürlüğüne bildirilmesi gerekir. o.org.tr İşverenler, işe aldığı veya heradresinden hangi bir nedenle iş sözleşmesi soulaşabilirsiniz. na eren işçileri, izleyen ayın 15’ine kadar aylık bildirimle Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na Ek1 ve Ek2 Bildirim Formu ile bildirmeli. SORU C E VA P CUMHURİYET 15 K