Katalog

4 ARALIK 2008 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ 9ekonomi@cumhuriyet.com.tr CMYB C M Y B Yabancõ caydõ, Anel’in halka arzõ ertelendi Ekonomi Servisi - İstanbul Sanayi Odasõ’nõn (İSO) “Sürdürülebilir Re- kabet Gücü - Sanayi İçin Uygun Ortam” başlõklõ yedinci kongresinin açõlõşõnda konuşan Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Başkanõ Rifat Hisarcıklıoğlu, dünyanõn ilk küresel finansal krizini yaşadõ- ğõnõ söyleyerek “Güzel bir tabirle, henüz haritası çıkarılma- mış topraklardan geçiyoruz. Bu yüzden de herkes el yor- damıyla hareket ediyor, kimsenin elinde belirgin bir re- çete yok. ABD’den Avrupa’ya geçmesi 1 yıl süren bu kriz, şimdi daha da hızlı bir şekilde doğuya doğru ilerlemekte ve mali sektörden reel sektöre geçmektedir” dedi. Güçlü bir demokrasi için yeni bir anayasa- ya ihtiyaç olduğuna dikkat çeken Hisarcõklõoğlu, “Siyasi Partiler Yasası değişmeli, kayıtlı ekonomi ol- mazsa olmaz şarttır. Eğer sistemin çivisi çıkmışsa Aspirin tedaviy- le katılımcı demokrasiye geçemeyiz. Bizim hissettiğimiz, henüz yan- gının ateşi değil, alevinin sıcaklığı. Piyasaları rahatlatmanın, üre- timi ve istihdamı korumanın ve faizleri düşürmenin yolu, ekonomik güveni ve istikrarı kuvvetlendirmektir” dedi. İstanbul Sanayi Odasõ Başkanõ Tanıl Küçük de Tür- kiye’nin krizin boyutunu değerlendirmekte ve tedbir al- makta yavaş kaldõğõ uyarõsõnõ yineleyerek “Bugünkü kriz hiçbir krize benzemiyor. Ümit ediyoruz ki pa- ket üreticinin moralini yükseltecektir. Gelirin azalması pahasına KDV indirimi ya- pılmalı.” diye konuştu. soner@cumhuriyet.com.tr İŞÇİNİN EVRENİNDEN ŞÜKRAN SONER Viski Şişesi Görev süresi bitmeden en çok ABD, Avrupa bası- nında Bush’un dibine indiği viski şişesi ya da bar- dağıyla özdeşleştirilen karikatürlerinde patlama var. Bush’un giderayak sevilmediği takıntısıyla depresyon geçirdiği, teselliyi viski şişelerinde aradığı haberleri ve- riliyor. Kendi açıklamaları daha da çarpıcı; Irak işga- li öncesi, Saddam‘ın dünya ve ABD için tehdit oluşturduğu raporlarıyla yanıltıldığını söylüyor. İkti- darında gelişen ABD ve dünya ekonomik krizi için özür dilerken uygulanmakta olan programların kendinden önce belirlendiğini itiraf ediyor... Bush’un bu çok insani depresyonu, halleri, em- peryalizmin, yeni dünya sömürü düzeni çarklarında, demokratik düzenin, milyarların insan haklarına ay- kırı olarak nasıl da çarpık işletildiği, siyasi parti ve li- derlerin kukla konumunda kullanıldıklarının belgesi; düşünmek, geleceğe dönük dersler çıkarmak için ne ölçüde önemli, tartışılmazsa bir o kadar da işe yara- maz içerikte... Irak’ın işgalinde, milyonun üstünde akan kanın, katlanan sayılarla; yaralanma, kanser başta nük- leer bombaların etkisinde çoluk çocuk ölümcül has- talıklara yakalanma, anormal ölçeklerde yoksul- laşma, yoksunlaşma, kanlı mezhepler çatışmasının ağına yakalanmış, bataklıkta debelenme.. biçimlerinde Iraklıların geleceğini karartmış yaşanmışlıkların, ağır tahribatın geri dönüşü yok. Bush’un viski şişesinin dibine varması, ABD, suç ortakları İngiltere başta, AB merkez ülkelerinin işle- miş olduğu ortak savaş suçlarının hesabının sorulması anlamına hiç gelmiyor... Şimdi, sistemin, kendi büyük krizini yaratması sonrası, milyarlarla dünyalıya öde- tilen ağır bedellerin ardından, yeniden ayağa kaldı- rılması için uygulanan kriz çıkış reçeteleri gündemde... Siyasi makyajında ağırlık, “Kötü lider Bush ile bir- likte kötü politikalar gündemden çıkıyor, yeni, cici li- der Obama ile, hele de ten rengiyle, insan haklarından yana, yeni siyasi politikalar, emperyal liderlik proje- leri gündeme geliyor..” tezinde. Ne de olsa bilimsel teknolojik devrim, medya çağındayız. Çok renkli si- yaset şovu ne kadar başarılı sahneleniyorsa, bir o kadar da kimi gerçeklerin ortaya çıkması engelle- nemiyor... Emperyalizmin petrol üzerinden, din üzerinden, mez- hep çatışmaları üzerinden yürüttüğü kanlı Ortadoğu politikalarında rehberlik yapmış, sömürgecilik sana- tını konuşturmuş İngiltere, sistemin kendi krizinde en büyük vurgunu yiyen ülke olmaktan kurtulamıyor. Pet- rol tekelleri aracılığıyla vurgundan aldığı paylar, İngi- liz vatandaşların bugün krizden çıkış kararlarında kay- bettiklerini durdurmaya yetmiyor. Nedenlerini elbet- te ekonomi uzmanları tartışıp açıklayacaklar. Biz, ye- ni siyasi projelerin, emperyal çıkarlar adına yeni he- sapların insanlığa ve bize dönük boyutlarını olabil- diğince sağlıklı öngörme çabasındayız... Türkiye haritası üzerinde oynama, siyasal İslam üze- rinden Türkiye’ye, Atatürk devrimlerine, Cumhuriyet kazanımlarına ve laikliğe vurulması hesaplarında ne- reden nereye gelindi? Yeni emperyal çıkarlar he- saplarında, sahneye konulacak planlarda Türkiye’ye biçilmek istenen donlar, roller neler olabilir? Diyorlar ki.. emperyalizmin dünyayı sarsan, boyutları önceden öngörülemeyen büyük krizi, geleceğe yö- nelik arayışları, hesapları, projeleri önemli ölçeklerde değiştirdi... En temel değişiklik küreselleşme adı konmuş, tek ideolojili, tek kutuplu dünya gerçeği, he- sapları üzerinden yaşanmakta. ABD önderliğinde ku- ralsız, düzenin kuralsız savaşlarında, demokrasiyi yay- ma, terörle savaş maskesi altında, petrol yatakları çev- resinde kanlı işgallerden sakınmadan ırklar, dinler, mezhepler üzerinden kanlı çatışmalar yaratmakta, ev- rensel insan hakları, savaş hukukunu bile yok saymada sakınca görmeyen politikaların yararı ortadan kalktı.. Şimdilerde daha bir paylaşımcı, insan haklarından yana, biraz da çok kutupluluk gerçeği gözetilerek ye- ni projelerin üretilmesi gündemde. Dahası durumun vahametine bakılarak dünyayı, çevreyi yok eden gi- dişe fren basmak gerekecek. Marksist tehdidin or- tadan kalkmasıyla, eşitlik, paylaşımdan vazgeçilmiş, tümüyle ideolojisinden saptırılmış demokratik dü- zende, sosyal devlet boyutlarına varamasa da sos- yal kapital, üretileni satın alabilecek kitleler yaratma boyutlarında insancıllaştırma gündeme alınabilir. En azından Irak, Afganistan tipi vahşi işgallerde yu- muşatma politikaları vitrinine dikkat edilecek. Zaten değişen emperyal çıkarlarda, öncelikle yeni ekono- mik güç odaklarına, Çin-Hindistan-Rusya ayakları- na bakılacak... İyi de Hindistan’da son yaşanan terör eylemlerinin gerçeğini, odağını biliyor muyuz? Pakistan’da yerleşik radikal İslamcı terör örgütü tetikçilerini kim eyleme sü- rükledi? Kaçınılmaz bir refleks mi? Emperyal çıkar odaklarının kendileri mi? Pakistan’da, ülkeyi dibe sü- rükleyen ABD politikalarına karşı çıkmaya çalışan, as- lında ABD’nin getirdiği iktidarı zapturapta almak için mi? Ekonomik olarak büyümekte olan Hindistan’ı ka- rıştırmak için mi?.. KRİZ GÜNLÜĞÜ ABD’de otomobil sa- tõşlarõ kasõm ayõnda yüzde 37 azalarak, son 26 yõlõn en düşük sevi- yesine kadar geriler- ken, Chrysler, Ford ve General Motors kong- reden talep ettikleri mali desteği alabilmek için sõkõ bir eylem pla- nõ hazõrladõlar. ABD’li üç otomotiv devi top- lam mali kaynak talep- lerini 34 milyar dolara çõkarõrken, önemli ta- vizlerde bulundular. CEO’lar 2009 yõlõnda sadece 1 dolar maaş almayõ ve yöneticilerin kullandõğõ özel jetleri satõşa çõkarmayõ öner- diler. Planõn ardõndan, Washington yönetimi- nin şirketlerin kurtarõl- masõna onay vereceği tahmin ediliyor. Honda, Türkiye’de kapasite arttõrma planõ- nõ askõya aldõ. Japon medyasõnda çõkan ha- berlere göre, Honda, gelecek yõlõn ortasõna kadar gerçekleştirmeyi tasarladõğõ Türkiye’de- ki üretim kapasitesi ar- tõş planõnõ piyasalar yeniden düzelinceye kadar donduracak. Hyundai, yurtdõşõnda- ki birçok fabrikada üretimde kesintiye gi- deceğini açõkladõ. Dünyanõn beşinci bü- yük otomobil üreticisi Hyundai iştirakõ Kia motors ile ABD, Çin, Türkiye, Hindistan ve Çek Cumhuriyeti’nde üretimde bulunuyor. Şirket sözcüsü, Çek Cumhuriyeti’ndeki ye- ni fabrika dõşõnda bü- tün uluslararasõ üretim hatlarõnda üretimde azaltmaya gittiklerini açõkladõ. Telecom İtalia, 2011 yõlõna kadar 4 bin kişi- yi daha işten çõkara- cak. Avrupa’nõn beşin- ci büyük telekomüni- kasyon şirketi olan Te- lecom İtalia işgücünü yüzde 5 oranõnda azaltma kararõnõn yanõ sõra borçlarõnõ ve mali- yetlerini azaltmak amacõyla, ana faaliyet- leri dõşõnda kalan var- lõklarõndan 3.82 milyar dolara kadarlõk kõsmõnõ satacak. Hazır giyimde yüzde 30 daralma olur NERİMAN ÖZCAN BURSA - Uludağ Hazõr Giyim ve Konfeksiyon İh- racatçõlarõ Birliği Yönetim Kurulu Başkanõ Şenol Şan- kaya, küresel krizin etkileri önümüzdeki yõl daha net ortaya çõkacağõnõ belirterek tekstil sektörün yüzde 30- 40 arasõ bir daralma beklendiğini söyledi. 28-29 Kasõm’da düzenlenen 2’inci Moda Tasarõm Günleri’nde konuşan Şankaya, Bursa’nõn, sektörün geleceğinde de büyük rol oynacağõnõ söyledi. Kon- feksiyon İhracatçõlarõ Birliği konferans salonunda ger- çekleştirilen buluşmada, tekstil firmalarõnõn yöneti- cileri ve moda tasarõmcõlarõnõn katõlõmõyla gerçekleşti. Şankaya, 2. Moda Tasarõm Günleri’nin özellikle kü- resel kriz döneminde firmalara geleceğe dair bir õşõk sunacağõnõ ve sinerji oluşturacağõnõ ifade ederek şun- larõ söyledi: “Modaya yön verenleri, geleceği ta- sarlamak üzere bir araya getiriyoruz. Tehditle- ri fırsata dönüştürmek için sektör olarak elimiz- den geleni fazlasıyla yapıyoruz. Türk tekstil sek- törü uluslararası piyasalarda rekabet edebilme- si için fasonculuktan çıkıp farklı model ve tasa- rıımlara yönelmesi gerekecek. Yüzyıllara uzanan tekstil geleneğine sahip Bursa’nın, sektörün ge- leceğinde de büyük rolü olacaktır.” Garanti’ye 575 milyon dolarlõk kredi Garanti Bankası kriz ortamõnda, 575 milyon do- larlõk sendikasyon kredisine imza attõ. Kriz ne- deniyle sendikasyon kredilerinin yeni- lenmesinde aksaklõklar yaşanabilece- ğinin öngörüldüğü bir dönemde, Ga- ranti Bankasõ ihracatõn finansmanõnda kulla- nõlmak üzere 575 milyon dolarlõk bir yõl vadeli sendikasyon kredisi aldõ. 10 ülkeden 20 banka- nõn katõldõğõ sendikasyon kredisi, 215 milyon ABD Dolarõ ve 282 milyon Avro tutarõnda iki dilimden oluştu. Garanti Bankasõ Genel Müdürü Ergun Özen, “Büyük bir başarõya imza attõk. Garanti Bankasõ’nõn gü- venilirliği son derece yüksek” dedi. Oyak Çimento karõnõ ihracatla katladõ OYAK Çimento Grubu’nun 9 aylõk net dönem ka- rõnõn 243.1 milyon YTL oldu. Yapõlan açõklamaya göre grubun yurt içi satõşlarõ geçen yõlõn aynõ dö- nemine göre 4.6 milyon tondan 4.3 milyon tona geriledi, yurtdõşõ satõşlarõ ise 1.1 milyon tondan 1,9 milyon tona yükseldi. Açõklamada şu değer- lendirme yapõldõ: “Yõlõn 8 aylõk döneminde çi- mento iç satõşlarõ yüzde 3 geriledi. Bu oran 2008 yõlõ sonuna doğru yüzde 10’a doğru artacak.” İç satõşlarda gerileme yaşayan OYAK Çimento Grubu, Orta Doğu’da markalaşmõş ürünleri, ha- zõrlõklarõ sonucu, Rusya’da alternatif pazar ya- ratmayõ başardõğõ, grubun ihracatõnõ yüzde 69 oranõnda artõrdõğõ ifade edildi. Ekonomi Servisi - Anel Elektrik, özellikle yurt- dõşõndan son anda gelen emir iptal talepleri ne- denleriyle halka arzdan vazgeçme kararõ aldõ. Hal- ka arzõ yöneten Tera Menkul Değerler’den bor- saya yapõlan açõklamada “ilk gün İMKB birincil piyasada toplam gerçekleşen satış tutarının 3 milyon 704 bin adetle sınırlı kaldığı, planlanan halka arzda toplam satışı planlanan tutar ise 17 milyon adet” olduğu vurgulandõ. Anel Elek- trik de ilk gün yapõlan satõşlarõn incelenmesinden sonra, olasõ küçük yatõrõmcõ mağduriyetini en- gellemek amacõyla erteleme kararõnõn verildiği- ni açõkladõ. Bu gelişme üzerine Anel Grubu’nun borsada işlem gören şirketlerinden Anel Telekom yüzde 5.6, Plastikkart ise yüzde 7 değer kaybet- ti. Sermayesini 30 milyon YTL’den 47 milyon YTL’ye arttõrmak ve arttõrõlan sermayenin ta- mamõnõ halka arz etmek üzere gerekli izinleri alan Anel Elektrik’in halka arzõ 3-4-5 Aralõk 2008 ta- rihlerinde gerçekleştirilecekti. Anel Elektrik Yö- netim Kurulu Üyesi Bülent Batukan, geçen haf- ta yapõlan toplantõda, özellikle Orta Doğu’dan ta- lep gelmesini beklediklerinin altõnõ çizerek, “Sermaye piyasalarına taze kanların gelme- si lazım. Biz öncü oluyoruz. Cesaretimiz var ama bu deli cesareti değil” demişti. Sistemin çivisi çõkmõş TOBB Başkanõ Hisarcõklõoğlu: Bu dönemde Aspirin tedavisiyle katõlõmcõ demokrasiye geçilemez Küresel likidite sorununun en yoğun yaşandõğõ bir zamanda halka arz sürecine giren Anel Elektrik, 17 milyon adet hisse satmak için yola çõktõ. Yabancõlardan son dakikada gelen talep iptalleri nedeniyle 3.7 milyon adetlik hisse satabildi.