Katalog

SAYFA CUMHURİYET 13 ARALIK 2008 CUMARTESİ 12 KOBİ CMYB C M Y B Küresel ekonomilerde başlayan mali krize karşı tüm dünya ülkeleri reel sektörü des- tekleyici bir dizi ekonomi paketini devreye so- karken ülkemizde önlemler paketi yerine bölük pörçük, birbirinden kopuk çözümler ara- nıyor. AKP, tek başına hükümet olmasına kar- şın, ekonomi ya da benzer konularda ba- kanların farklı açıklamaları adeta, tek partili koalisyon hükümetinin örneklerini sergili- yor... KOBİ’ler ve imalat sanayiindeki esnaf ve sa- natkâra yönelik destekler arasında en fazla rağbet ise “cansuyu kredileri”ne eski Sana- yi ve Ticaret Bakanı Ali Coşkun’nun 2007 Ni- san ayında başlattığı KOBİ’lere “Sıfır faizli KOSGEB ihracat destek kredisi” ve “kayıtlı ele- man istihdamını destek kredisi” Zafer Çağ- layan’ın göreve gelmesiyle gerek miktar ge- rekse çeşit yönünden geliştirilerek adı “can- suyu kredileri”ne dönüştürüldü. KOBİ’lerin bu krediden yararlanabilmeleri için, 250 kişiden az çalışan istihdam etmek, yıllık net satış hasılatı ya da mali bilançosu 25 milyon YTL’yi aşmamak, imalat sanayi sek- töründe faaliyet göstermek, KOSGEB veri ta- banına kayıtlı olma önkoşulu var. İmalatçı kadın, esnaf ve sanatkâra 30 bin YTL, çalışan sayısı 1-9 arasında olan işlet- melere 25 bin YTL, 9’dan fazla çalışanı olan KOBİ’lere 25 bin YTL, kredi tabanının üzeri- ne çalışan başına artı 2 bin YTL ek kredi im- kânı sağlanıyor; kredinin üst limiti 100 bin YTL. Kredilerin vadesi 12 ay, kredi ilk 3 ay geri öde- mesiz, kalan 9 ayda eşit taksitler halinde öde- me yapılacak, kullanılacak kredi faizinin ta- mamı KOSGEB tarafından karşılanıyor. KOS- GEB’le protokol yapan bankalar ise şunlar: Halkbank, Ziraat Bankası, Vakıfbank, Türki- ye İş Bankası, Yapı Kredi Bankası, Garanti Bankası, Akbank ve TEB. İşletmelerin cansuyu kredilerinden faydalanabilmesi için, KOSGEB KOBİ Beyannamesi ve Yararlanıcı Durum Tes- pit Formu (YDTF) doldurmuş ve KOSGEB ta- rafından onaylanmış ve bankalarca ve kredi mevzuatı çerçevesinde kredinin tahsis edil- miş olması gerekiyor. Bir cansuyu desteği de TOBB’den Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Halk Bankası arasında imzalanan protokol ile KO- Bİ’lere, her iki kaynaktan toplam 1.5 milyar YTL’lik can suyu kredisi kullandırılacak. Söz konusu krediyi ticaret, sanayi, ticaret ve sa- nayi odaları, ticaret borsaları ve odalar birli- ği üyeleri kullanacak. Kredinin vadesi 12 ay, aylık faizi yüzde 1.2, kredi aralığı ise 20 ile 50 bin YTL olacak. Söz konusu kredi eşit taksitler halinde ödenmek üzere 36 ay vadeli, aylık fai- zi yüzde 2.25 olacak. Bankanın kullandıracağı krediden yararlanacak üretimi destekleyen fir- malar ile sanayi ve tarımsal sanayi firmala- rından, banka, sigorta ve muamele vergisi alınmayacak. Gerek KOSGEB gerekse TOBB tarafından verilecek desteklerde kredi riski anlaşma yapılan bankalara ait. Bunun anlamı ise iş- letmenizin kredi koşullarını taşıması, bilan- çoların düzgün ve kredi teminatlarınızın ye- terli olmasıdır. Bilançonuz ve kredi koşulla- rınız yeterli olmasına karşın teminat bulma- da sorununuz var ise bu aşamada KGF’ye (Kredi Garanti Fonu) başvurabiliyorsunuz... Bakan Çağlayan, istihdam endeksli sıfır fa- izli cansuyu kredisi için 9 bin 530 firmadan 477.6 milyon YTL’lik talep geldiğini, kredinin 700 milyon dolara çıkarılacağını bildiriyor... Ül- kemizde KOSGEB verilerine göre imalat sa- nayiinde 240 bin KOBİ, TESK’e kayıtlı ülke ge- nelinde sicilli 1 milyon 903 bin 999 esnaf ve sa- natkâr, yaklaşık 1 milyon civarında ise TOBB üyesi bulunduğunu anımsatmakta yarar var. Her iki girişimi olumlu bulmakla birlikte, bu koşullarda reel sektörün, KOBİ’lerin beklen- tisi daha kalıcı ve gerçekçi çözümler. Sonuç olarak cansuyu kredilerinden yararlanabil- menin temel koşulu bankacılık yönünden Ba- sel II koşullarına uygun işletme olmanız... Kı- saca şirketinizin sicilinin temiz, mali açıdan güvenilir, her açıdan sorunsuz ve sağlam ol- ması yani tuzunuzun kuru olması gerekiyor. Haklı gerekçeleriniz bile olsa, bu koşullara sa- hip değilseniz cansuyundan yararlanmanız söz konusu olamayacak... Cansuyundan Kimler Yararlanıyor? GÖRÜŞ / HİLMİ DEVELİ kimyasal madde üretimi ve bilgi- sayarla ilgili faaliyetlere verilen desteklerde sürekli artõş var. AB ülkelerinde KOBİ’ler, istih- damõn yüzde 66’sõnõ, katma değe- rin yüzde 57’sini oluşturuyor. AB ülkeleri, Türkiye’ye göre bu işlet- melere çok fazla destek veriyor. AB ülkeleri GSMH’nin binde 22’sini imalat sanayiine hibe olarak veriyor. Türkiye’de ise bu oran yüz binde 6. ? Yazõlõm destekleri ihtiyaca göre verilmiyor. Çok küçük ölçekli işletmelere büyük yazõlõmlar ve- rilmiş ama nasõl kullanõldõğõna ilişkin izleme yapõlmamõş. ? Türkiye’de son 4 yõlda imalat sanayiinde 54 bin civarõnda işlet- me kurulduğu düşünüldüğünde, yeni kurulan işletmelere fon sağ- lama ve desteğin önemi ortaya çõ- kõyor. Ancak girişimcilik destek- leri, toplam içinde çok küçük bir orana sahip. ? KOBİ’lerin yüzde 90’õnõn kre- diye ihtiyacõ olduğu, bunlarõn da yüzde 90’õnõn kefalet problemi olduğu ve Kredi Garanti Fonu AŞ’nin yõlda sadece 200-250 KO- Bİ’ye kefalet verdiği göz önüne alõndõğõnda, KGF uygulamasõnõn çok yetersiz olduğu ortaya çõkõyor. Bölgesel desteklerin gelişme- miş bölgelerde kullanõmõ da son de- rece az. Bu dönemde KOBİ’lere yönelik destekler İç Anadolu Böl- gesi’nde yoğunlaştõ. Toplam des- teğin yüzde 64’ünü bu bölgedeki KOBİ’ler kullanõrken bunu yüzde 22 ile Marmara bölgesi, yüzde 4 ile Ege ve Karadeniz Bölgeleri, yüz- de 3 ile Akdeniz Bölgesi ve yüz- de 2 ile de Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgeleri izledi. Bir çıkış yolu: İnovasyon ve kalite Küreselleşen pazarda, KOBİ’lerin hayatta kalmasõ ve büyümesi gittikçe zorlaşõrken buna bir de büyük ölçekli bir krizin eklenmesi farklõ çõkõş yollarõnõ zorunlu kõlõyor. Bunlarõn içinde kilit noktalardan biri inovasyon, Ar-Ge ve kalite. KOBİ’lerin Ar-Ge ve inovasyon yapabilmeleri için öncelikle bunun öneminin anlaşõlmõş olmasõ gerekiyor. Oysa verilen desteklerin yarõsõnõn bile kullanõlamamõş olmasõ bir motivasyon eksikliğine işaret ediyor. AB 6. Çerçeve Fashionet Projesi kapsamõnda 41 KOBİ arasõnda yapõlan anketin sonucuna göre işletmelerin çoğu, yeniliği yalnõzca vizyon ve ekip çalõşmasõ olarak algõlõyor. AB Çerçeve Programlarõ için TÜBİTAK tarafõndan hazõrlanan bir raporda Avrupa KOBİ’lerinin sadece yüzde 5’inin Ar-Ge çalõşmasõ yaptõğõ, yüzde 25-35 arasõnda bir oranõn ise araştõrmalarõnõ dõşarõya yaptõrdõğõnõ ortaya koyuyor. Bu Ar-Ge sonuçlarõnõ sadece kullanan KOBİ sayõsõ yüzde 10 ila 20 oranlarõnda. KOBİ’lerin yüzde 50’sinin ise Ar-Ge ile herhangi bir ilgisi bulunmuyor. Türkiye’de ise teşviklerin yarõsõnõn bile kullanõlmamasõ, KOSGEB’e ve TÜBİTAK’a başvuran KOBİ sayõlarõ, Ar-Ge ile ilgili Türk KOBİ’lerinin sayõsõnõn daha da az olduğunu gösteriyor. Aslõnda KOBİ’lerin büyük işletmelere nazaran bazõ avantajlarõ var. Özellikle esnek ve dinamik yapõlarõ ile değişen koşullara uyum sağlamalarõ daha kolay. Diğer taraftan KOBİ’lerin kendi başlarõna Ar-Ge çalõşmasõ yapmasõ oldukça zor. Bu yüzden ülkeler özellikle son yõllarda KOBİ’lerini yenilikçi ürün ve hizmet üretimine yönlendirmek için değişik açõlõmlar uygulamaya başladõlar. Kalite ve verimlililiği arttõrma konusu da aynõ çalõşma içinde ele alõnõyor. Kamu ve özel sektör arasõnda bölgesel yapõlanmalar oluşturuluyor ve KOBİ gruplarõnõn pilot projeler uygulamalarõ destekleniyor. KOBİ’lere yeni dergi: INC. A BD’de her ay 700 bin adet basõlan ve 1 milyon 250 binden fazla kişiye ulaşan KOBİ dergisi INC. aralõk ayõ itibarõyla Türkiye’de. INC. günümüzün yenilikçi firma liderleri için çözümler sunuyor. INC.’nin ilk sayõsõnda yer alan bazõ konular: İyi fikir her zaman iş yapar: YüzBul ekibi, iyi bir fikri hayata geçirdi. Cep telefonunuza indirdiğiniz bu oyun sayesinde hayalinizdeki kişiyi bulabileceksiniz. Bu fikir, pazarlamada da yeni bir mecra demek… Zor zaman stratejileri: İş dünyasõnõn zeki insanlarõ, durgun ekonomide masraflarõ kõsmak, fon bulmak ve çalõşanlarõ yönetmek için neler yapõyor? Bankanõz kredinizi geri çağõrmasõn: Bankanõzõn kredinizi geri çağõrmamasõ için yapmanõz gerekenler, üst düzey finans yöneticilerinin yorumlarõyla, banka destekleri bölümünde sunuluyor. Önce kurs sonra iş... Tunceli’de kalifiye eleman sõkõntõsõ yaşayan Mun- zur Yufkacõlõk, kurs açarak eğitim verdiği 14 iş- siz kadõnõ iş sahibi yaptõ. Munzur Yufkacõlõk, hazõrladõğõ bir proje kapsa- mõnda Türkiye İş Kurumu İl Müdürlüğü’nün desteğiyle yufkacõlõk kursu açtõ. Maddi durumu iyi olmayan ve işsiz olduğu belir- tilen 14 kadõnõn katõldõğõ yufkacõlõk kursu 4 ay sürdü. Munzur Yufkacõlõk’õn sahibi Erdal Seziş, kursa ka- tõlanlarõn yüzde 70’inin istihdam edilme zo- runluluğu bulunduğunu, ancak kursiyerlerin ta- mamõnõ işe aldõklarõnõ söyledi. İmalathanele- rinde, yöresel ve kepekli ekmek, yufka, sigara böreği, mantõ ve buna benzer un mamullerinin üretimini yaparak ilde satõşa sunduklarõnõ ifa- de eden Seziş, “İşsiz kadınlara istihdam ala- nı oluşturmak ve kalifiye elaman ihtiyacımızı karşılamak amacıyla düzenlediğimiz kursa valilik, belediye ve İş Kur Müdürlüğü’nün ciddi katkısı oldu” dedi. Bardakta süt ürettiler Aydõn’õn Nazilli ilçesinde 5 bin ortaklõ hayvancõ- lõk ve süt kuruluşu Ör-Koop bardaklarda pas- törize süt üretimine başladõ. Ör-Koop Müdürü Mehmet Şimşek, süt satõşõnõ arttõrmak ve özel- likle öğrencileri süt içmeye teşvik etmek için bar- dakta süt üretimine başladõklarõnõ bildirdi. Uy- gulamanõn Türkiye’de ilk olduğunu ifade eden Şimşek şöyle dedi: “Pastörize süt bardağı, küçük ayran bardağı for- matında ve 200 cc hacminde. Sütün kullanım süresi 4 gün. Günlük süt tüketimi bilincini art- tırmayı ve kolay ambalajla özellikle okul ça- ğındaki çocuklara ulaşmayı hedefledik. Bu proje tüm Türkiye’ye yayılırsa süt tüketimi- nin artacağına inanıyoruz. Şu anda tesisleri- mizde günlük 5 ton pastörize süt işleniyor.” TTNET’ten GittiGidiyor.com’da dükkân avantajõ TTNET’in, hem mevcut hem de yeni TTNET İŞ- YERİM paketi üyelerine, “www.GittiGidi- yor.com’’da 12 ay boyunca yüzde 50 indirimli dükkân açma olanağõ sunduğu bildirildi. TTNET’ten yapõlan yazõlõ açõklamada, “www.Git- tiGidiyor.com’’ ile TTNET arasõndaki işbirliği ile TTNET İŞYERİM Esnaf ve Esnaf Ekstra paketleri üyelerine GittiGidiyor Temel Online Dük- kânõn aylõk 25 YTL yerine 12,5 YTL’ye, TTNET İŞYERİM Pro- fesyonel ve Profesyonel Ekstra pa- ketleri üyelerine GittiGidiyor Pro Online Dük- kân’õn aylõk 50 YTL yerine 25 YTL’ye sunul- duğu kaydedildi. Verilen bilgiye göre kampan- ya, 18 Şubat 2009 tarihine kadar devam edecek. NE YAPILMALI? ? KOBİ’ler kredi alõrken gerekli teminatõ sağlamak üzere yeni Kredi Garanti Fonlarõ kurulmasõ konusunda bankalarla, meslek odalarõ ve yerel aktörlerle işbirliği yapõlmalõ. ? Yeni kurulan işletmelerin KOSGEB tarafõndan yönlendirilmesi halinde imalat sanayiinde teknolojiye dayalõ yapõsal değişim sağlanabilecek ve çok daha yüksek katma değerler elde edilebilecektir. ? KOBİ’lerin önemli bir kõsmõnõn kredi alabilmek için gerekli güvenceyi sağlamaktan yoksun olduğu için kredi sisteminden ve KOSGEB kredi desteklerinden yararlanamadõğõ görülüyor. Bu nedenle, Kredi Garanti Fonu uygulamasõ yaygõnlaştõrõlmalõ ve bu amaçla kullanõlan kaynaklar artõrõlmalõ. ? Bankalarõn işlem masraflarõ nedeniyle çok küçük kredi taleplerini değerlendirmemesi sorununun çözümüne yönelik olarak, KOSGEB bir fon çerçevesinde, bankalarõn masraflarõnõ karşõlayarak KOBİ’lerin daha fazla kredi kullanmasõnõ sağlamalõ. ? KOSGEB tarafõndan finansmana erişimin arttõrõlmasõ amacõyla, mali plan hazõrlanmalõ. Bankadan kredi talebinde bulunulmasõ ve finansmanla ilgili diğer hususlarda KOBİ’lere yönelik eğitim programlarõ uygulanmalõ. Destek bitince çalışanlar kapıya... K OSGEB, KOBİ’lerin rekabet gücünün arttõrõlmasõ ve bu işletmelerde nitelikli eleman çalõştõrõlmasõ için istihdam desteği sağlõyor. Bu destekle, işletmelerin ihtiyacõ olan elemanlara ödenen ücretin yüzde 80-90’õ KOSGEB tarafõndan karşõlanõyor. Ancak, verilere göre, KOBİ’lerde istihdam desteğinin sona ermesiyle birlikte, çalõşanlarõn da işine son veriliyor. KOBİ’lerde istihdam edilenlerin yaklaşõk yüzde 75’inin destek sona erdikten sonra işletmede kalmadõğõ belirlendi. 2003-2008 döneminde KOSGEB, toplam 21 bin 796 işletmeye toplam 150 milyon YTL destek sağladõ. 1-9 işçi çalõştõranlara 6 bin, 10-49 arasõ işçi çalõştõranlara 7 bin, 50-150 arasõ işçi çalõştõranlara da 9 bin YTL ortalama destek verildi. G İ R İ Ş İ M C İ L İ K Kadõn çiftçinin azmi Yozgat’ta Medine Karaaslan isimli kadõn çiftçi, kendi imkânlarõyla oluşturduğu bahçesinde “mavi ladin’’ fidesi yetiştiriciliğini başlat- tõ.Yozgat’ta mavi ladin fideciliği çalõşmalarõ ilk kez yapõlõyor ve devlet tarafõndan destekleniyor. “Çiftçilerimizin ekonomik gelirini arttırmak amacıyla örnek çalışmalarla alternatif üretime yönlendiriyoruz” diyen Yozgat Valisi Amir Çiçek, “Medine Hanım’a teknik destek ver- mek üzere il çevre ve orman müdürlüğümü- zü görevlendirdik. Kendi imkânlarıyla fide- leri temin etti, ilk parti üretim için çalışma- lara başladı. Üç yıl sonra bu fidelerden ürün alıp piyasaya satmaya başlayacak. Mavi la- din fidesi yetiştiriciliğinin de bu çalışmayla yaygınlaşacağını umuyoruz” dedi. Verilen desteklerin yarõsõnõn bile kullanõlamamõş olmasõ KOBİ’lerin bu alanda daha cesaretlendirilmeleri gereğini zorunlu kõlõyor. [email protected] T ürkiye’de işletmelerin yüz- de 99’unu oluşturan, eko- nominin bel kemiği konu- munda bulunan ve istihdamõn yüz- de 76’sõnõ sõrtlayan KOBİ’lerin içinde bulunduklarõ açmazõ DPT tarafõndan yayõmlanan ve Mehmet Cansız tarafõndan hazõrlanan “Türkiye’de KOBİ’ler ve KOS- GEB” adlõ araştõrma açõkça göz- ler önüne seriyor. DPT raporuna göre Türkiye’de KOBİ’lerin yüzde 90’õnõn krediye ihtiyacõ bulunuyor. Kaynak ye- tersizliği, KOBİ’lerin ihracat ya- pamamasõnõn da temel nedenini oluşturuyor. AA’nõn DPT raporuna dayana- rak derlediği habere göre, işlet- melerin yüzde 27’si, ihracat yap- mamalarõnõn ilk nedeni olarak ser- maye, teknoloji ve malzeme ek- sikliğini gösteriyor. Diğer nedenler de yüzde 24’le dõş pazarõ tanõmama, yüzde 15’le aracõ işletme bulamama, yüzde 8’le uygun fiyatta ve kalitede mal sunamama ve yüzde 7 ile de ya- bancõ dil eksikliği olarak sõralanõ- yor. Araştõrmaya göre, KOSGEB’in KOBİ’lere sağladõğõ katkõ da aza- lõyor. KOSGEB, 2003’te KO- Bİ’lere 161.1 milyon YTL destek sağlarken bu rakam 2004’te 171.6 milyon YTL’ye, 2005’te 112.8 milyon YTL’ye, 2006’da da 38.8 milyon YTL’ye düştü. KOSGEB, 2003-2007 yõllarõnda, KOBİ’lere 16 bin 513 adet de kredi kullandõrdõ. Bunun 10 bin 35’ini ihracat kre- dileri, 2 bin 196’sõnõ işletme kre- dileri, 5 bin 508’ini de istihdam kredileri oluşturdu. Bu dönemdeki toplam kredi hac- mi 1 milyar 695 milyon 770 bin 616 YTL oldu. Araştõrmaya göre, 1 kişinin istihdamõ için kullandõ- rõlan kredi miktarõ 2005 yõlõnda 24 bin 978 YTL iken bu rakam 2006 yõlõnda 23 bin 530 YTL, 2007 yõ- lõnda ise 19 bin 989 YTL oldu. Araştõrmada, KOSGEB destek- leriyle ilgili şu değerlendirme yer aldõ: ? 2004 yõlõndan itibaren destek- lenen işletme sayõsõ ve verilen destek miktarõ sürekli azaldõ. KOS- GEB, son yõllarda destek bütçesi- nin ve kaynaklarõnõn önemli bir kõs- mõnõ KOBİ’lere yönlendiremiyor. ? 2003-2007 döneminde maki- ne teçhizat, gõda ürünleri ve içecek imalatõ, makine teçhizat hariç fab- rikasyon metal ürünleri imalatõ sektörleri en fazla destek alan sek- törler oldu. ? Mobilya imalatõ, tekstil, fab- rikasyon metal ürünleri, giyim eş- yasõ, derinin işlenmesi ve ana me- tal sanayi destekleri, sürekli azal- ma gösterdi. ? Plastik ve kauçuk ürünleri, 2004 yõlõndan itibaren KOSGEB tarafõndan desteklenen işletme sayõsõ ve verilen destek miktarõ sürekli azaldõ. Yüzde 90’õnõn krediye ihtiyacõ var, alamõyor. Üstelik KOSGEB destekleri de artacağõna azalõyor İşteTürkiye’ninKOBİgerçeği...