Katalog

ekonomi@cumhuriyet.com.tr SAYFA CUMHURİYET 1 EKİM 2008 ÇARŞAMBA 12 EKONOMİ CMYB C M Y B Geçen hafta KAGİDER’in “Kadın Gi- rişimciliği: Tutum ve Davranış Araş- tırması”nın sonuçlarını ele almış ve kentli kadınların hemen hemen yarı- sının “Kadın ekonomik özgürlüğüne sahip olmalıdır” ifadesine katılma- dıklarını söyleyenlerin ve “Kadının yeri evi ve çocuklarının yanı olmalıdır” diye düşünenlerin daha çok 15-19 yaş grubu içinde olduğunu yazmıştım. ODTÜ mezunu ve evli bir kadın oku- rumun bu konudaki görüşlerini sizin- le paylaşmak istiyorum. İlkay Yılmaz, “Kadınların ekonomik özgürlüğü ile ilgili yazınızdan sonra si- ze yazmak istediğim bir şeyler var. Da- ha doğrusu bunlar benim hissettikle- rim. Ekonomik özgürlüğü elbette ki is- terim ama bunun bedelleri çok ağır. Bu devirde artık devletin herhangi bir kurumunda çalışabilmek çok çok zor. Özel sektördeki çalışma koşulları ise nedense hiç kimsenin isyan etmedi- ği; isyan etse bile dışa vurmadığı, hiç- bir yazarın değinmediği bir sorun. Neden bu ülkede kimse özel sektör- de çalışanları koruyamıyor. Bir insanın çok komik rakamlarla, nerdeyse 12 sa- at çalışması sizce normal mi? Ve çok yasalmış gibi, çalışan ne kadar maaş alırsa alsın, sigortasının işveren tara- fından asgari ücret üzerinden öden- mesi ve bununla ilgili hiçbir denetimin yapılmaması sağlıklı bir düzen mi? Ben bir kadın olarak haftanın 6 günü akşam saat 8’de eve gelerek yaşamak iste- miyorum, çocuk sahibi olursam ço- cuğumu yetiştirebilmek, onunla vakit geçirebilmek ve kendime ait zaman ayırabilmek istiyorum. Hiçbir patronun kölesi, esiri olmak istemiyorum. İşte bu yüzden ekonomik özgürlük de iste- miyorum...” diyor. Belli ki İlkay Hanım gibi düşünenlerin sayısı hiç de az değil. Türkiye’de ka- dınların iş yaşamına çekilememesinin en önemli nedeninin istihdam yaratı- lamaması olduğu biliniyor. “Gele- nekler” ve “önyargılar” en az onun kadar rol oynuyor. Ama bir de vahşi kapitalizm düzeninin sömürü bo- yutu mevcut. Sonuç olarak, kadınlar, iş yaşa- mında var olmanın kendilerini kurtar- maya yetmediğinin farkına vardılar. Kadınların emek piyasasına girmele- rinin önünü açmanın yolu “Çocuk da yaparım kariyer de” demek olmadığı- nı da gördüler. Ancak yine de hem ev- de, hem işte iki kere sömürülmenin çözümü istihdama katılmamak ya da sınırlı ölçüde katılmak olmamalı... İlkay Yılmaz’a “...Değişmeyeceğini düşündüğümüz koşullar bir anda ter- sine dönüveriyor ve gün geliyor kadı- nın kendi ayakları üzerinde durabilmesi için ekonomik özgürlüğün yaşamsal önem taşıdığı anlaşılıyor. Bu yüzden ‘Ben ekonomik özgürlüğümden vaz- geçiyorum’ demek yerine belki de mü- cadeleyi farklı bir platformda sürdür- mek gerekiyor” diye yazmıştım. Yılmaz ise “Evet haklısınız, bir şekilde müca- deleyi sürdürmek gerekir, şikâyet et- mek savaşmayı bırakmak için gerek- çe olamaz...” diye yeni düşünceleri- ni aktarmıştı. Aslında kadının iş yaşamında var ol- ma mücadelesinde önemli bir platform da girişimcilik. Kendi işinin patronu ol- mak, kadının iş dünyasında karşısına çıkan sorunların da bir dereceye ka- dar çözümü olabiliyor. Buradan giri- şimciliğin kolay olduğu sonucunu çı- karmayalım tabii. Ayrıca hem kadının kendisinden kaynaklanan bireysel al- gı, hem yakın çevre ve toplumun ka- dının kendi işinin sahibi olmasına karşı yaklaşımları, hem toplumsal de- ğerler ve önyargılar kadın girişimcili- ğinin önündeki büyük engeller. Belki tüm bunların nasıl aşılacağına değin- meden önce Türkiye’ye insanları (ka- dın erkek ayırımı yapmadan) girişim- ciliğe yönelten nedenlerle ilgili küçük bir bilgi notunu aktarmakta yarar var. Global Girişimcilik Monitor’un 42 ül- kede yaptığı 2006 araştırmasına gö- re bireyleri girişimciliğe yönelten 2 te- mel neden bulunuyor. Bunlardan ilki, bir iş fırsatı yakaladıklarını düşün- meleri. Bu tip insanlara “fırsat kollayan girişimciler” deniyor. İkinci neden ise bireylerin önlerindeki diğer kariyer olanaklarını tatmin edici bulmamala- rı veya girişimciliği sığınacak son liman olarak görmeleri. Bu tarz insanlar ise “mecburiyetten girişimci” olarak ta- nımlanıyor. Türkiye’de insanları giri- şimciliğe yönelten temel neden mec- buriyet olarak belirlenmiş. Türkiye’nin girişimci profili ise 25-34 yaş arası er- kek, ilkokul ve lise mezunu ve orta ge- lir seviyesinde olarak tanımlanıyor. Aslında kadınları kendi işlerini kur- maya özendirecek birçok mekaniz- ma mevcut. TOBB bünyesinde yeni oluşturulan Kadın Girişimci Kurulu 81 ilde örgütleniyor; KAGİDER (Türkiye Kadın Girişimcileri Derneği) ise kadın girişimciliğini geliştirmek üzere 2009 yılında 1 milyon dolarlık bir bütçe ayır- dığını açıkladı. AKP’nin tüm kadın kar- şıtı politikalarına rağmen bu ülkede güzel çabalar da yapılıyor. Önemli olan bunları giderek daha çok sayı- da kadın için birer fırsata dönüştü- rebilmek... Ekonomi Servisi - ABD Temsilciler Meclisi’nin 700 milyar dolarlõk pi- yasalarõ kurtarma planõnõ reddetmesi dünyada tepki yarattõ. “Zengin ülkeler sorumsuz” Brezilya Cumhurbaşkanõ Luiz Inacio Lula da Silva ABD ve diğer zengin ülkeleri mali sorumsuzlukla suçla- yarak, gelişmekte olan ülkelerin son yõllarda kaydettikleri ekonomik ilerlemenin tehlikeye girebileceği- ni söyledi. “Siyaset bir kenara bırakılmalı” Avustralya Başbakanõ Kevin Rudd, ABD Kongresi’ne siyaseti bir ke- nara bõrakmasõ ve Amerikan eko- nomisi için bir kurtarma paketini onaylamasõ yönünde çağrõda bulu- narak paketin herkesin menfaatõna olduğunu söyledi. “Kararlı bir eyleme geçilmeli” İngiltere Başbakanõ Gordon Brown, Beyaz Saray’a kararlõ bir eyleme ge- çilmesinin önemine belirten bir me- saj gönderdiklerini dile getirdi. “Washington’ın özel sorumluluğu var” AB Komisyonu Sözcüsü Johannes Latenberger, Washington’õn, kü- resel ekonomide “özel sorumlulu- ğu” bulunduğunu da belirterek dün- ya ekonomisi için “devlet adamlı- ğı” bilinciyle hareket etmesi ge- rektiğini söyledi. “Piyasalarda panik engellenemez” Dünyanõn üçüncü en zengin adamõ Carlos Slim bugünkü önlemler kri- zin etkilerini azaltmaya yetmezse, piyasalardaki paniğin engellene- meyeceği uyarõsõnda bulundu. Ekonomi Servisi - Devlet Bakanõ Kürşad Tüzmen ABD Temsilciler Meclisi’nin onay vermediği kurtarma paketine ilişkin yaptõğõ konuşmada, “Bundan evvel bize verilen reçete- lerde bankaların kesinlikle kurta- rılmaması, ekonominin kendi çark- larının yerli yerine oturması, dev- letin herhangi bir şekilde şirketleri kurtarmaması gerektiği vurgulan- mıştı. Geçmişte biz bunun örnekle- rini gördük. Enteresan bir şekilde biz de izliyoruz. Bize söylenen re- çetelerin tam tersi şu an ABD’de ya- pılıyor” değerlendirmesinde bulundu. ABD’nin tamamõyla liberal ekono- mi açõsõndan her zaman güçlülerin ayakta kalõp, zayõflarõn elenmesini gerektiren bir sistemin öncülüğünü yaptõğõnõ vurgulayan Tüzmen, “ABD Senatosu bile, liberalizmin temsilcisi, kapitalizmin beşiği bir ülkede böy- le bir şeyin kabul edilemeyeceğini söyledi. Yani, tamamen bu sosya- lizm şeklinde bir yaklaşım yaptı” di- ye konuştu. ‘ABD, verdiği reçetenin tersini yapıyor’ ozlem.yuzak@cumhuriyet.com.tr Girişimcilik Kadın İçin Bir Fırsat... B‹LG‹ TOPLUMUNA DO/RU / ÖZLEM YÜZAK ABD’de başlayan ve Avrupa’yõ da etkisi altõna alan küresel finans krizi dalgasõyla en büyük sigorta şirketlerinden AIG’nin sõkõntõya düşmesi gözleri bu alana çevirdi. Her ne kadar AIG kurtarõlsa da bat- ma tehlikesiyle karşõ karşõya kalan bir sigorta şir- ketinde sigortalõlarõn durumu ne olacak sorusu akõl- lara daha sõk gelir oldu. Cumhuriyet’in bu konu- daki sorularõnõ yanõtlayan Türkiye Sigorta ve Rea- sürans Şirketleri Birliği Genel Sekreteri Erhan Tunçay, sigortalõlar için bir koruma kalkanõ oluş- turulduğunu anlattõ. Zorunlu sigortalarda, sigorta- lõya hasar her hal ve şartta ödenirken diğer haller- de, bu kalkan ne kadar kalõn olursa olsun, yetme- diği takdirde ne yazõk ki sigortalõya da bir bardak soğuk su içmek kalõyor. Tunçay’õn verdiği bilgiye göre, hemen yerde ol- duğu gibi Türkiye’de de yasa ve yönetmeliklere gö- re hareket ediyor. Hatta biraz da geç kabul edil- mesinden olsa gerek Türkiye’deki yasa ve yönet- melikler, sektörün şeffaflõğõnõ arttõran ve fiyat re- kabetinden uzaklaştõran bir duruma getirdi. Bu yasa ve yönetmeliklere göre, sigorta şirket- lerinin AB standartlarõnda sermaye yeterlilik ras- yolarõna sahip olmasõ gerekiyor. Sermayelerinin ye- terli olup olmadõğõnõ, satõlan poliçeler karşõlõğõnda, şirketin karşõlõklarõnõn yeterli olup olmadõğõnõ Ha- zine Müsteşarlõğõ denetliyor. Karşõlõklar hisse se- netlerine yatõrõlamõyor. Bunlarõn ancak riskli ol- mayan yatõrõm araçlarõnda değerlendirilmesi ge- rekiyor. Müsteşarlõk, yeterli görmediği karşõlõğõ arttõrmasõ için şirkete süre tanõyor, ne kadar sermaye koymasõ gerektiğini bildiriyor ve arttõrõp artõrmadõğõnõ kontrol ediyor. Eğer, karşõlõklarõ yeterli olmayan şirket, verilen süre içinde sermaye arttõrõmõna gitmezse, karşõlõklarõ arttõrmazsa, Hazine şirketin ruhsatõnõ donduruyor. Finansal zorluğa giren şirketlerde, hasarlõ si- gortalõlarõn hasarlarõ söz konusu karşõlõklardan ödeniyor. Eğer karşõlõklar, hasarlõ poliçelerin öden- mesine yetmiyorsa bu kez şirketin öz kaynaklarõ devreye giriyor. Öz kaynaklar likite çevriliyor ve hasarlar ödeniyor. Eğer bu kaynaklar da biterse ya- pacak bir şey kalmõyor. Zorunluda güvence var Tunçay’õn ver- diği bilgiye göre, yalnõz zorunlu sigortalarda her türlü maduriyete güvence hesabõ var. Zorunlu si- gortalarda, si- gorta şirketi bat- sa da güvence hesabõ devreye giriyor. Zorunlu trafik sigortasõ, tehlikeli madde, oto- büslere yapõlan zorunlu koltuk si- gortasõ gibi sorumluluk sigortalarõ bu alana giriyor. Türkiye’de 1996’dan beri uy- gulamada olan bu hesapla, üçüncü şahõslarõn mağduriyetleri tamamen ödeniyor. Türkiye’de; tehlikeli madde so- rumluluk sigortasõ, tüpgaz, karayolu yolcu taşõmacõlõğõ zorunlu koltuk ferdi kaza sigortasõ, zorunlu deprem sigortasõ, zorunlu karayolu taşõ- macõlõk mali sorumluluk sigortasõ, zorunlu sertifika mali sorumluluk gibi zorunlu sigortalar bulunuyor. Hazine Müsteşarlõğõ karşõlõklarõ ve sermayeyi yeterli görmediği şirketi uyarõyor. Sarsõntõ sõrasõnda bu karşõlõklar hasarlar için ödeniyor. Ancak şirketin sermayesinin yanõ sõra özvarlõklarõ yetmezse sigortalõya hasar karşõsõnda bir bardak soğuk su içmek kalõyor. Yasa ve yönetmelikler sigortalõyõ, şirketin herhangi bir sarsõntõ riskine karşõn çeşitli önlemleri zorunlu kõlõyor Koruma kalkanõ var ama... Finansbank’tan işsizlik sigortalõ tutsat ürünü SBN Genel Müdürü Erhan Özsertel, hedeflerin revize edilebileceğini söyledi Kriz, maliyetleri arttırabilir F inansbank, Finans Emeklilik ve Hayat işbirliğiyle sunduğu İş- sizlik Sigortalõ Mortgage (tutsat) ürünü ile işsiz kalan müşterilerinin kredi taksit ödemelerini 6 ay güvence altõna alõyor. Poliçe süresi içinde iş- siz kalõndõğõnda, müşteri resmi ku- rumlardan işsizlik belgesini temin et- tiğinde 6 kredi taksit ödemesi gerçek- leşiyor. Üründe serbest meslek sahip- leri, devlet memurlarõ, emekliler, ev ha- nõmlarõ ve öğrenciler de farklõ temi- natlarla güvence altõna alõnõyor. H alkbank, bankada 5 adet ve üze- ri otomatik fatura ödeme talimatõ bulunan veya 3 adet yeni ödeme talimatõ veren müşterilerine yönelik bir yõllõk ferdi kaza-işsizlik sigortasõ kam- panyasõ başlattõ. Kampanya kapsamõn- da, müşterilerin bir yõllõk fatura borçlarõ istem dõşõ işsizlik, kaza sonucu ölüm ve sürekli sakatlõk riskine karşõ Birlik Si- gorta güvencesi altõna alõnacak. Bir yõl süreyle geçerli olacak ferdi kaza-işsiz- lik sigortasõ poliçesinin teminat limiti- nin aylõk 200 YTL, yõllõk toplamda ise 2 bin 400 YTL olarak belirlendi. Halkbank’tan kampanya Ş ekerbank TAŞ Per- soneli Munzam Sos- yal Güvenlik Sandõ- ğõ Vakfõ tarafõndan 2007 yõ- lõnda satõn alõnan Ticaret Sigorta AŞ, adõnõ, logosu- nu ve marka kimliğini ye- nileyerek SBN Sigorta ol- du. SBN Sigorta Genel Mü- dürü Erhan Özsertel, ön- ceki adõn daha önce faali- yette bulunmuş bir ban- kayla ilişkilendirildiğini ve adlarõnda Şekerbank ile olan organik bağõ öne çõ- karmak için bu değişikliğe gittiklerini, SBN’nin, Şe- kerbank’õ çağrõştõran bir kõsaltma olarak tasarlan- dõğõnõ anlattõ. Bu yõl itibarõyla 50 mil- yon YTL poliçe kesen SBN Sigorta, 2009’da 100 mil- yon YTL poliçe kesmeyi hedefliyor. 23 milyon YTL sermayesi olan SBN Si- gorta, yõl sonuna kadar 70 milyon YTL’yi hedefliyor. Türkiye genelinde 250 şu- be 1500’ü aşkõn satõş nok- tasõyla hizmet verdiğini ha- tõrlatan Özsertel, küresel krize ilişkin yaptõğõ açõk- lamada şunlarõ kaydetti: “Küresel krizin Türki- ye’ye doğrudan bir yan- sıması olmadı, ancak krizle birlikte sigortacılık maliyetleri yükselebilir. Bu anlamda hedeflerin revize edilmesi gereki- yor. SBN Sigorta olarak hedefimiz bireysel ve KO- Bİ sigortacılığı olduğu için bu alanların küresel krizden fazla etkilenme- yeceğini düşünüyorum. Her kriz aslında bir fır- sattır. Bu krizi de fırsata çevirirsek çok iyi bir nokta yakalanmış olur.” SBN Sigorta Ge- nel Müdür Yardõm- cõsõ Murat Özda- mar da şirketin viz- yonuyla ilgili ola- rak “Şekerbank ku- rum kültürünün devamı niteliğinde, yerel davranabilme yetkinliği- ne sahip yüz yüze iletişi- me önem veren, bulun- duğu bölgeye hâkim in- san kaynağı yapımızdır. Biz bu yönümüzle sigor- talının yalnızca poliçe za- manında değil, ha- sar yani zor zamanında da yanın- da olaca- ğız” dedi. ORANTA’NIN TAMAMINI ALDI Eureko Rusya’ya hızlı girdi Türkiye pazarõna Garanti Sigorta’nõn yüzde 80 hissesi- ni alarak giren Eureko B.V, bölgedeki büyümesini Rusya’nõn önde gelen sigorta şirketlerinden Oranta Insurance Com- pany ile sürdürecek. 2000’den bu yana yüzde 50’yi aşkõn reel GSMH büyüme oranõ kaydeden, en büyük ve en di- namik piyasalardan biri olan Rusya pazarõna Oranta’nõn tüm hisselerini alarak giren Eureko B.V, böylece faaliyetlerini sür- dürdüğü ülke sayõsõnõ 12’ye çõ- kardõ. Eureko’nun uluslararasõ operasyonlardan sorumlu üyesi Thomas van Rijckevor- sel, anlaşmayla ilgili olarak: “Oranta, Eureko’nun büyüme hedeflerini birebir karşılıyor. Bu işlemin yarattığı po- tansiyel, stratejik hedeflerimizi hayata geçirmemizi sağ- layacak. Eureko’nun hedefi, global anlamda süregelen finansal darboğaza karşın belirlenmiş uluslararası bü- yüme stratejisini uygulama konusunda tutarlı olmak- tır. Yeni satın alma, bizim söz konusu stratejiye olan bağ- lılığımızı daha da perçinliyor” dedi. LİBERTY’DEN SERMAYE ARTTIRIMI Türkiye’ye kalõcõ olmak için geldiklerini bir kez daha vurgulayan Liberty Sigorta yeni genel müdürü Daniel Lucesoli, Liberty’nin çok iyi ko- numlandõğõnõ ve uluslararasõ krizlere açõk olma- dõğõnõ dile getirdi. Lucesoli. “Liberty Türkiye’ye kalõcõ olarak geldi ve Türkiye pazarõna oldukça bağlõ; geçen yõl operasyon için yaptõğõmõz 80 mil- yon YTL’ye ek olarak bu yõl 120 milyon YTL ek sermaye arttõrõmõna gideceğiz” dedi. BANDIRMA MAĞDURUNA ÖDEME YAPTI AIG HAYAT, YEREL MEVZUATA TABİ Axa Sigorta, 14 Eylül’de 73 araç ve sürücüsü ile 29 mü- rettebatõn olduğu Bandõrma-Ambarlõ seferini yapan Ro- Ro gemisinin batmasõndan altõ gün sonra kas- ko sigortalõsõ araçlarõn hasarlarõnõ ödedi. Ro- Ro gemisiyle birlikte batan, Sõnõrlõ Sorumlu Bigadiç Motorlu Taşõyõcõlar Kooperatifi’ne üye 15 aracõn 1 milyon 60 bin YTL tutarõndaki kasko hasar tazminatõ, Axa tarafõndan si- gortalõlarõna ödendi. AIG Hayat Sigorta AŞ, poliçe sahiplerinin, şirket tarafõn- dan verilen taahhütlerin yerine getirileceğinden emin ola- bileceklerini duyurdu. AIG Hayat Sigorta’dan yapõlan yazõ- lõ açõklamada, kõsa vadeli likit ihtiyaçlarõnõ karşõlamasõ amacõyla ABD Merkez Bankasõ’nõn (FED), AIG ile 2 yõl süreli nihai an- laşmayõ imzalayarak AIG’nin emrine 85 milyar dolarlõk kredi imkânõ sağ- ladõğõ kaydedildi. Zorunlu sigortalarda, üçüncü şahısların karşı karşıya kaldığı mağduriyetler ödeniyor. Başta zorunlu kol- tuk sigortası olmak üzere tüpgaz ve kimyasal madde taşıma sigortaları da bu kapsamda yer alıyor. Erhan Tunçel N E D E D İ L E R ? ABN Amro: Sakin olun Ekonomi Servisi - Üç devletin or- tak girişimiyle batmaktan kurtarõlan Fortis’in geçen yõl bir konsorsiyumla birlikte satõn aldõğõ ABN Amro Ban- kasõ gazetelere verdiği tam sayfa ilan- larla mevduat sahiplerini sakin olma- ya çağõrdõ. Amsterdam’da dün ya- yõmlanan gazetelerin tamamõnda yer alan ilanda, ABN Amro Bankasõ’nõn “çok sağlam ve güvenilir bir banka” olduğu, Hollanda Merkez Bankasõ’nõn bu konuda aradõğõ bütün koşullarõ en iyi şekilde yerine getirdiği belirtildi. İlanda, ABN Amro Bankasõ’nõn, şu an- da mali kriz içinde bulunan Fortis ta- rafõndan satõn alõnmõş olmasõnõn, bu bankanõn da güçlük içinde olduğu an- lamõna gelmediği, ikisinin ayrõ fi- nansman kuruluşlarõ olduğu bilgisine de yer verildi.