Katalog

SAYFA CUMHURİYET 6 EYLÜL 2007 PERŞEMBE 14 KÜLTÜR kultur?cumhuriyet.com.tr 25 yıl önce bugün yitirdiğimiz düşün ve bilim insanı, yazar, çevirmen Azra Erhat’ı saygıyla anıyoruz Yaşamı sevgiyle kucakladı Gerçek Anadolu aydını CENGİZ BEKTAŞ T üm yapıtlarıyla, kültür değerlerimizin Anadolumuzun geçmişindeki uygarlıklarla bağıntısını kanıtlama çabasını yetkinlikle sergileyen Azra Erhat’ın (6 Haziran 1915, İstanbul) ilk çevirileri Batı’nın, Doğu’nun kültür yapıtlarının dilimize çevrilmesi için kurulmuş “Tercüme Bürosu”nun Tercüme Dergisi’nde yayımlandı. 1950’den sonra çeşitli dergilerde, güncelerde düşün, yazın sorunları üzerine incelemeler, denemeler yayımladı. A. Kadir’le birlikte çevirdikleri, Homeros’un İlyada’sının birinci bölümüyle 1959’da Habip Edip Törehan Bilim Ödülü’nü; üçüncü bölümüyle de 1961’de Türk Dil Kurumu Çeviri Ödülü’nü aldı. Diğer önemli çevirileri: Homeros’tan Odysseia (A. Kadir ile), Hesiodos, Eseri ve Kaynakları (1977, Sabahattin Eyuboğlu ile), Sophokles’ten Elektra (1946), Aristophanes’ten Barış (1948), Aiskhylos’tan Zincire Vurulmuş Prometheus (Sabahattin Eyuboğlu ile), Rabelais’den Gargantua, Safo (Üzerine Konuşmalar, Şiirlerinin Çevirileri, Cengiz Bektaş ile 1978). Denemelerini İşte İnsanEcce Homo (1969), Sevgi Yönetimi (1978); gezi yazılarını Mavi Anadolu (1960), Mavi Yolculuk (1962), Karya’dan Pamfilya’ya Mavi Yolculuk (1979) adlarıyla kitaplaştırdı. Mitoloji Sözlüğü (1972), Mektuplarıyla Halikarnas Balıkçısı (1976), Troya Masalları (1981) diğer yapıtları. evgili Azra Erhat... Gözlerini vermiştin… “Al git, benim için de gör” demiştin. Ben de o gün bugün, o gözleri çoğaltıp, “petek göz” edip, gördüm, gördürdüm. Yetmiyor, daha çok olmalı Azra Erhat’ın gözlerinden… Sen gideli, baktım da, çeyrek yüzyıl olmuş. Çeyrek yüzyıldır bildiğin yollardayım. Seni, seninkilerle birlikte, Balıkçı’yla, Eyuboğlu’yla birlikte anlatıyorum öğrencilerime. Bilirsin hep umut doluyuzdur. Bugün de öyle... Kimi kez zorlansak da… Çabalar, çabalarımız çoğalmalı, yurdumuzun her yanında çiçekler açmalı, değil mi? Bize bir tasarı sundunuz… Anadolu tasarısı… Bana göre en küçük bir sanal yanı olmayan… Gerçeğin ta kendisi… Az önce döndüm Efes’ten, Afrodisyas’tan, Magnesia’dan. Çocukların, arkeologlar, bizim arkeologlarımız arı gibi çalışıyorlar. Yıllar yılı ellerin nelerimizi söküp götürdüklerini de daha iyi anlıyoruz. Boş bırakmaya gelmiyor hiçbir alanımızı, hemen talana girişiyorlar. Talancılardan kurtulmak için, kendi S ? Azra Erhat Yunanca, Latince, Fransızca, Almanca, İngilizce biliyordu. Bu dillerden, özellikle Yunancadan yaptığı çevirilerle ünlendi. mizi tanımak, tanıtmak adına daha çok çalışmamız gerekiyor. ALIŞANLARIN AZRA ANASI’ Bunun için çalışanların “Azra Ana”sıydın oldum olası. Bugün de öylesin. Bize yalnız coğrafyamızı değil, bir kültür vatanını armağan ettiniz. Böyle bir tasarı, Cumhuriyetin en önemli ürünlerinden biriydi bana göre. Arkasının geleceğine bugün de inanıyorum. Çünkü bütün bir ordu çalışıyor bunun için. Bakma kimi aymazlılara… Sevgili can Azra, herkes, bugün de seni kaynak olarak kullanıyor. Bugün de alanında tek çalışma olan mitoloji sözlüğünden bir alıntı, bir aktarma yapmadan edemiyorlar. Batı dilleri üzerinden değil de doğrudan özgün dilinden çevirmenin sonucu bu biraz da…Kendimizi kendimizin yorumlamasının sonucu … Troya Savaşı’nın bir yanının Anadolu olduğu, Anadoluluların ülkelerini korumaya koştukları, sen gittikten sonra, Troya’nın Hitit kültürünün kenti oluşunun kanıtlanmasıyla gerçek anlamına kavuştu. “Grek, Helen ya da Anadolu üzerine, Girit üzerine Batılının söylediklerinin ne denli sağlam dayanağı var ki? Benim söyledik lerimin doğruluğu en az onlarınkince varsayılabilir” dediğini aktarmıştın bana Halikarnas Balıkçısı’nın… Artık “en az onlarınki kadar” sözleri bile geçerli değil. Batı’nınkinin doğru olmadığı; bütün ışığın, bütün uygarlığın Doğu’dan geldiği konusunda kuşkumuz yok. Sizlerin hep birlikte görmeye başladığınız bu gerçek, birçok bilim adamına ışık tuttu. Her geçen gün, karşı konulamaz doğrulara ulaşılıyor bu alanda. Bu bilincin gençlerimize kazandırılması, bizim kimlik sorunumuzun ana girdilerinden biri… Artık Batılı yazarlar bile, gerçek bilim adamları da, bu doğru yolu buldular. Sevgili Azra, Bugün 6 Eylül, senin kuş olup uçuşundan çeyrek yüzyıl sonra da seni çok özlüyorum. Çok kişi özlüyor seni, özleyecekler. Sayrılar evindeki odan dolup taştıkça “Beni ne denli çok seviyorlarmış?” diyordun ya... Gün geçtikçe unutulmak şöyle dursun, sevenlerin gittikçe çoğalıyor, çoğalacak. ([email protected]) ‘Melez Anlatılar’ ? Kültür Servisi Coğrafi sınırların anlamsızlaştığı, kültürel değişikliğin yaşandığı günümüz kültürünü, tarih, kurgu ve dil kapsamında sunan çalışmaların yer aldığı “Melez Anlatılar” adlı sergi Akbank Sanat Galerisi’nde önceki akşam açıldı. Küratörlüğünü Levent Çalıkoğlu’nun yaptığı, Denizhan Özer, Işıl Eğrikavuk, Harold Offeh ve İrfan Önürmen’in yapıtlarının yer aldığı “Melez Anlatılar” 20 Ekim’e dek görülebilecek. (212 258 94 97) SEVGİLİ AZRA... Mercury Ödülü verildi ? Kültür Servisi İngiltere’nin en saygın sanat ödülü olan “Mercury Ödülü” verildi. Amy Winehouse ve the Arctic Monkeys’i geride bırakarak geçen yılın en iyi albümü ödülünü alan rock topluluğu Klaxsons bu ödülü hak ettiklerini ve çok mutlu olduklarını söylediler. Seçici kurulun “bizi kendimizden geçiren müzikal bir maceraya götürdü” dediği topluluk aynı zamanda 20.000 sterlinin sahibi oldu. ‘Ç Bedri Baykam’dan yeni bir gerçeklik Kültür Servisi Bedri Baykam’ın son dönem çalışmalarından oluşan ‘Lolitart(e)’ adlı, açılışı 11 Eylül’de yapılacak olan yeni sergisi, bugünden başlayarak İstanbul Piramid Sanat Merkezi galerisinde görülebilir. Baykam, Türkiye’de 95. kişisel sergisi olan ‘Lolitart(e)’la sanatseverlerle buluşurken; sergi, 1631 Ekim tarihlerinde New York Broadway Gallery ve 24 Kasım 6 Ocak tarihleri arasında da İtalya’da Toscana Pietra Santa de Aria Sanat Galerisi’nde açılacak. İngilizce, Türkçe ve İtalyanca hazırlanan sergi kataloğunun sunum yazarlığını İngiliz sanat tarihçisi Edward Lucie Smith. ‘Yeni Dışavurumcu’ akımın ülkemizdeki ilk temsilcilerinden olan Baykam’ın son yapıtlarının, “uyumsuzluğun uyumu”nu ve yeni bir gerçeği ortaya koyduğu vurgulanıyor. (0 212 297 31 15 [email protected]) Kaş’ta sanal sualtı müzesi ? Kültür Servisi Antalya’nın Kaş ilçesinde Sualtı Araştırmalar Derneği (SAD) ve Başkent Üniversitesi Kültür ve Sanat Araştırmaları Merkezi tarafından yürütülen Kaş Arkeopark Pilot Projesi çalışmaları kapsamında “Türkiye Sualtı Kültür Mirası Sanal Müzesi” kuruluyor. 18 ay sürecek ve internet ortamına aktarılacak tasarı kapsamında insan yapımı kent kalıntıları, batık gemiler, uçaklar sualtında görüntülenecek ve ölçümü yapılacak. Kaş açıklarında 3300 yıl önce batan ve geçen yıl replikası yapılarak batırılan Uluburun batığına kamera sistemi yerleştirilecek. Edebiyat dünyası ‘Sincan İstasyonu’nda ? Kültür Servisi Şiirde “yalınlığı duruluğu” esas alan “Sincan İstasyonu” adlı dergi, eylül ayında yayın hayatına başladı.Yayın yönetmenliğini şair Abdülkadir Budak’ın üstlendiği; Ülkü Tamer, Sina Akyol gibi Türk şiirinin önde gelen isimlerinin desteklediği derginin ilk sayısında usta yazarlar ile genç kalemlerin şiir ve yazılarının yanı sıra ilginç anekdotlara ve köşelere yer verildi. Şimdilik Ankara, İstanbul, Kayseri, Ordu, Eskişehir, İzmir, Antakya ve Bursa kitabevlerinde okuyucuyla buluşan Sincan İstasyonu, aylık yayımlanacak. B edri Baykam’ın açılışı 11 Eylül’de yapılacak olan yeni sergisi, bugünden başlayarak İstanbul Piramid Sanat Merkezi galerisinde görülebilir. CUMHURİYET 14 K