Katalog

3 OCAK 2007 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA HABERLER 7 DÜZ YAZI ORHAN BİRGİT Eylül saldırılarının ardından Batı ile Rusya arasında yaşanan bahar havasını enerji savaşı sona erdirdi. Rusya’nın doğalgazı politik bir silah olarak kullanmaya başlaması Kafkas ve Hazar Denizi kaynaklarının stratejik önemini artırdı. nerjide Rusya’ya bağımlılıktan kurtulmak isteyen AB, ABD’nin desteğiyle alternatif doğalgaz boru hatları için harekete geçti. 11 Yazarımız Orhan Birgit İstanbul dışında bulunduğundan bugünkü yazısını yayımlayamıyoruz. Taksim kutlamalarına soruşturma sürüyor ? İstanbul Haber Servisi Taksim’deki yılbaşı kutlamaları sırasında, maganda kurşunu ile başından yaralanan ve beyin ölümü gerçekleşen Yıldız Teknik Üniversitesi Makina Mühendisliği Bölümü öğrencisi Adem Doğan’ın (20), yaralanmasına yol açan silahlı kişinin tespiti ve yakalanması için soruşturma sürüyor. Yaşam destek ünitesine bağlı olan gencin durumunun yaklaşık 48 saat içinde netleşeceğini ifade eden yetkililer, ailesinin organ bağışı yapıp yapmayacağına ilişkin sorulara, “Aile organ bağışı yapmayı düşünmüyor” şeklinde yanıt verdiler. E 2007 en sıcak yıl olacak ? ANKARA (AA) Uzmanlar, 2007’nin dünya genelinde en sıcak yıl olacağı tahmininde bulundu. İngiliz Independent gazetesinin internet sitesinde yayımlanan habere göre, uzmanlar, küresel ısınma ve okyanuslarda deniz suyu sıcaklığının değişmesiyle atmosferi etkileyen El Nino’nun birleşiminin 2007’yi en sıcak yıl yapacağı ve bunun geniş kapsamlı etkilerinin olacağı uyarısında bulundu. Bölgede köprü konumundaki Türkiye, yeni boru hatlarının kalbinin attığı yer olacak Enerjide küresel savaş Ekonomi Servisi Büyük güçlerin enerji kaynaklarına hâkim olma mücadelesi, küresel bir savaşa dönüşmüş durumda. Son dönemde doğalgaz kaynakları üzerinde odaklanan savaş hızla alevleniyor. Gelişmeleri tetikleyen, Ukrayna’da Batı yanlısı iktidar değişimine yol açan Turuncu Devrim oldu. Rusya, nüfuz alanından çıkmasına izin vermek istemediği Ukrayna’ya doğalgazı kesti. Uzun pazarlıklardan sonra Ukrayna, o güne kadar 50 dolardan aldığı Rus doğalgazını 120 dolardan almaya mecbur kaldı. Bu kriz Avrupa Birliği’ni (AB) de telaşlandırdı. Ukrayna’daki boru hatlarından Avrupa’ya doğalgaz sevkıyatında görülen aksamalar, enerjinin politik bir silah olarak nasıl kullanılabileceğini gösteriyordu. Doğalgazda Rusya’ya bağımlılığı her geçen gün artan Avrupa’da alarm zilleri çalmıştı. AB ile anlaşmazlıklarında enerji kartını öne süren Moskova, doğalgazda Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) benzeri bir oluşumdan söz etmeye başladı. Hava kirliliği sağlığı bozuyor ? EDİRNE (AA) Trakya Üniversitesi Tıp Fa BATILI ŞİRKETLERİN İLGİSİ ARTIYOR 11 Eylül saldırılarının ardından Batı ile Rusya arasında yaşanan bahar havası artık sona ermişti. Kafkas ve Hazar Denizi enerji kaynaklarının stratejik önemi, ABD’yi de harekete geçirdi. Azerbaycan ve Türkmenistan gibi bölge ülkelerinin kaynaklarını, Moskova’nın kontrolünden çıkararak, alternatif boru hatlarıyla Batı’ya ulaştırmak için çalışmalara hız verildi. Böylece, bölgede köprü konumunda bulunan Türkiye, enerjinin kalbi olarak görülmeye başlandı. ABD bölgedeki yatırımlara destek olurken, Chevron ve Total gibi Batılı petrol şirketlerinin konuya ilgisi artıyor. Bölgede yapımı süren ve tamamlanan boru hatlarına bir göz atalım: TürkiyeYunanistan Doğalgaz Boru Hattı’nın İtalya’ya kadar uzatılmasıyla ilgili çalışmalar başladı. Yunanistan’ın Preveze kentiyle İtalya’nın Otranto kenti arasındaki boru hattı ile 11 milyar metreküpe ulaşacak gazın 3 milyar metreküpünün Yunanistan’a, 8 milyar metreküpünün İtalya’ya taşınması öngörülüyor. Nabucco Projesi gerçekleştiğinde yılda 30 milyar metreküp doğalgaz Türkiye üzerinden Avrupa ülkelerine taşınacak. 2009’da bitmesi planlanan proje için AB, 4.5 milyar dolar harcayacak. Avusturya’ya ulaşacak güzergâh ile ilk aşamada Bulgaristan, Romanya, Macaristan, Slovakya, Çek Cumhuriyeti gibi ülkelerin gaz ihtiyacının karşılanması ve Avusturya’dan Batı Avrupa’ya ulaşılması hedefleniyor. Bu hattın yapımı için 11 Ekim 2002’de anlaşma imzalandı. Plana göre 2009’dan itibaren Türkiye üzerinden Avusturya’ya doğalgaz satışı başlayacak. “Nabucco” hattının Almanya bağlantısının kurulması durumunda yıllık kapasite 30 milyon metreküpe ulaşacak. Bunun 20 milyon metreküpü Avusturya tarafından kullanılacak. 2000 yılında imzalanan protokolle Mısır’dan Türkiye’ye Akdeniz’den bir hatla, yılda 4 milyar metreküp doğalgaz ihracı konusunda iki ülke niyet beyanında bulundu. Geçen yıl iki ülkenin enerji bakanları Türkiye’ye gaz ithalatı ve Türkiye üzerinden Avrupa’ya gaz iletimi hususlarında çerçeve anlaşma imzaladı. kültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı Başkanı Prof. Faruk Yorulmaz, kış mevsiminde, hava kirliliği nedeniyle astım, kalp rahatsızlığı ve yüksek tansiyon hastalarının, şikâyetlerinin arttığını söyledi. Yorulmaz, kalorifer ve sobaların daha fazla yakıldığı, havanın rüzgârsız olduğu saatlerde kirliliğin arttığını belirterek bu saatlerde dışarı çıkılmamasını önerdi. BÖLGEMİZDEKİ BORU HATLARI VE PROJELER 1 TransHazar boru hattı 2 BakuTiflisCeyhan petrol boru hattı 3 BakuTiflisErzurum doğalgaz boru hattı 4 Nabucco 5 GürcistanUkraynaAB boru hattı 6 Mavi Akım genişliyor 7 Kuzey Akım Baltık boru hattı 8 KerkükYumurtalık petrol hattı 9 RusyaUkraynaRomanyaBulgaristan doğalgaz boru hattı 10 IrakSuriyeMısırTürkiyeAvrupa doğalgaz boru hattı 11 KatarTürkiye Avrupa doğalgaz boru hattı 12 KaradenizKızıldeniz projesi (Türkiyeİsrail) 13 TürkiyeYunanistan doğalgaz boru hattı. GÖZLER YENİ PROJELERDE Mısır’ın yanı sıra Suriye doğalgazının Avrupa’ya taşınması için yapılan ön görüşmeler anlaşmayla sonuçlanırsa transit olarak taşınan gaz miktarı daha da artacak. Yıllık 10 milyar metreküp Irak doğalgazının taşınması da gündemde. Bölgede üzerinde çalışılan bir diğer proje de Rus gazının Türkiye üzerinden İsrail’e Akdeniz’in altından ulaştırılması. Mavi Akım zaten gazı Türkiye içlerine kadar ulaştırıyor. Akdeniz kıyılarına ulaşacak borular projeyi çok kolaylaştıracak. İsrail’e hat Kıbrıs üzerinden de gidebilir, doğrudan deniz altından da. Hazar Geçişli TürkmenistanTürkiyeAvrupa Doğalgaz Boru Hattı Projesi ile Türkmen doğalgazının elverişli bir güzergâhtan ve herhangi bir kısıtlama olmadan Türkiye’ye ve Avrupa’ya ihracı çalışmaları 1991 sonunda başladı. 2004’te faaliyete geçmesi öngörülmüş olmasına rağmen boru hattının özellikle Gürcistan sınırına kadar olan bölümü ile ilgili çalışmalarda ilerleme kaydedilemedi. AzerbaycanTürkiye (Şahdeniz) Doğalgaz Boru Hattı Projesi, Azerbaycan gazının Gürcistan üzerinden Türkiye’ye taşınmasını amaçlıyor. Karadeniz Doğalgaz Boru Hatları, Doğu Karadeniz için geliştirildi. Proje kapsamında, Doğu Anadolu Doğalgaz Ana İletim Hattı’ndan bir uzantı alınarak ana sistemin Gümüşhane ve Bayburt üzerinden Rize’ye uzatılması ve doğalgazın güzergâh boyunca kullanımı planlanıyor. Batı Karadeniz için ise Ereğli’den alınacak bir uzantı, Zonguldak, Devrek, Çaycuma ve Bartın’a uzatılacak. ‘Keskin viraj uyarıcısı...’ ? İSTANBUL (AA) Haliç Üniversitesi Bilgi sayar Mühendisliği Bölüm Başkanı Prof. Dr. Ali Okatan, viraja hızlı girilmesi halinde uyarı veren cihaz icat etti. Prof. Okatan, kazaların büyük çoğunluğunun araçların virajı alamamasından kaynaklandığını belirterek insan hayatına mal olabilen bu tür kazaları aza indirmek için bir cihaz geliştirdiğini söyledi. Şantajcılar yakalandı ? İZMİR (Cumhuriyet Ege Bürosu) İz mir’de, çıplak görüntüledikleri erkeklerden şantaj yaparak para istedikleri öne sürülen 2’si kadın 3 kişi yakalandı. Bir avukatın şikâyeti üzerine bir internet sitesini izlemeye başlayan ekipler, sitenin B.P. adlı yöneticisinin “IP’’ numarasını belirledi. Düzenlenen operasyonda B.P. (32) ile erkeklerle “sohbet’’ ettikleri öne sürülen hemşire E.E. (22) ve huzurevi personeli A.Ö. (29) yakalandı. T ürkiye’nin önemli bölgesel projelerinden biri olan BakuTiflisCeyhan ham petrol boru hattı geçen yıl temmuz ayında Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Gürcistan Devlet Başkanı Mihail Saakaşvili ve 32 ülke bakanlarının katıldığı bir törenle Ceyhan’da açılmıştı. Tekkeye restorasyon ? BURSA (AA) Bursa’nın merkez Osman Rusya’nın ‘nüfuz’ mücadelesi usya karşı ataklarla bölgedeölge ülkelerinin alternatif boru hatlarına yönelmesi R ki nüfuzunu kaybetmemeye B Rusya’yı milyonlarca dolar zarara uğratacak. Bu çalışıyor. Ukrayna’nın ardından durumun TürkiyeRusya ilişkilerinde de bir kriz Gürcistan, Azerbaycan ve Belarus’a sattığı doğalgazın fiyatını 230 dolara çıkaran Rusya, Türkiye bağlantılı boru hatlarını kullanarak daha ucuz gaz arayışında olan söz konusu ülkeleri baskı altına alıyor. Bölge ülkelerinin alternatif boru hatlarına yönelmesi Rusya’yı milyonlarca dolar zarara uğratacak. Bu durumun TürkiyeRusya ilişkilerinde de bir kriz yaratması endişesi her geçen gün artıyor. Türkiye’nin doğalgazda yüzde 65 oranında Rusya’ya bağımlı olduğunu, Ukrayna krizi sırasında Türkiye’de de sıkıntılar yaşandığını burada hatırlatmak gerek. Son olarak Rusya ile Belarus arasında yaşanan fiyat anlaşmazlığı AB’yi tehdit eder hale geldi. Bin metreküp Rus doğalgazına 47 dolar ödeyen Belarus, yeni yılda 105 dolar ödeyebileceğini bildirirken Rus gaz tekeli Gazprom fiyatı 200 dolara çıkarmak istiyor. Gazprom, fiyat anlaşmazlığını bitirecek bir anlaşmaya varılamazsa Belarus’a gaz ikmalini askıya alacağını bildirmişti. Belarus da Batı Avrupa’ya Rus gazını ulaştıran kendi toprak ‘TÜRKİYE KİLİT NOKTADA’ Bölgeye yönelik ABD politikasını özetlemek gerekirse, enerji kaynakları üzerinde kontrolü sağlamak, Hazar petrollerine ulaşmak, Rusya’dan geçmeyen çoklu boru hatlarını desteklemek, bölgeye yatırım yapan Amerikan firmalarına destek vermek, bölgede İran ve Rusya’nın etkinliğini kırmak öne çıkıyor. ABD’nin etkili gazetelerinden Wall Street Journal’da yayımlanan bir haberde, “Türkiye AB için kilit noktada önemli bir ülke haline geldi” denilirken Türkiye’nin Avrupa ve ABD’ye enerji kaynaklarının sevk edildiği, stratejik önemde bir geçiş üssü olduğu vurgulandı. İngiliz Financial Times gazetesi de Türkiye’nin enerji kaynakları için bir koridor haline getirilmesi konusunda ABD ve AB tarafından ortak bir politika ortaya konulduğunu yazdı. Türkiye artık yatırım planlarının hedefi halinde. Dünya Bankası, Türkiye’nin 6.29 milyon varil petrole eşdeğer enerji depolamasını sağlayacak bir tesisi destekleyecek. BakuTiflisCeyhan (BTC) ve KerkükYumurtalık dışında, BakuTiflisErzurum Şahdeniz’den çıkarılan Azeri doğalgazını Türkiye’ye ulaştıracak. AB, yakın gelecekte enerji ihtiyacının yüzde 70’ten fazlasını Türkiye üzerinden sağlamayı hedefliyor. Türkiye doğubatı, kuzeygüneybatı istikametinde genişleyecek enerji arz ve taleplerinin tam merkezinde yer alıyor. Dünyadaki petrol ve doğalgaz rezervlerinin yaklaşık dörtte üçüne sahip bölgelerin kavşağında olmanın avantajlarını da buna ekleyelim. gazi ilçesinde 13. yüzyılda yapıldığı tahmin edilen “Seyit Usul Tekkesi’’nin restore edileceği bildirildi. Restorasyon çalışmalarının yapılacağı tarihi yapıda incelemelerde bulunan Osmangazi Belediye Başkanı Recep Altepe, zaman içinde “semahane’’ ve diğer aksamları yıkılan tekkenin, restore edildikten sonra ‘’sosyal ve kültürel amaçlı tesis’’ olarak kullanılacağını söyledi. yaratması endişesi her geçen gün artıyor. larındaki boru hatlarından gaz akışını engelleyeceğini duyurmuştu. Rusya, Hazar Denizi’nin statüsü konusunu da öne sürerek, bölgede kendilerini de içine alan bir anlaşmaya varılmadan hiçbir şey yapılamayacağını iddia ediyor. Sovyetler Birliği dağılmadan önce İran ve Sovyetler Birliği, Hazar Denizi ve ürünlerini yarı yarıya paylaşıyordu. Sovyetler yıkılınca Kazakistan, Azerbaycan ve Türkmenistan da Hazar Denizi’ne ortak oldu. Azerbaycan, Kazakistan ve Rusya, Hazar’daki enerji kaynaklarının kıyı uzunluğuna göre, İran ise Hazar’ın göl olduğu gerekçesiyle eşit paylaşımını savunuyor. Paylaşım esasları denizlerde farklı, göllerde farklı belirlendiği için sorun çıkmazda. Hazar Denizi çevresindeki kaynakların önemi doksanlı yılların başlarında pek anlaşılamamıştı. Bu bölgenin doğalgaz rezervinin sekiz trilyon metreküp, dünya toplam rezervinin yüzde 6’sı civarında olduğu kesin. Ancak rezervin 20 trilyon metreküpe kadar çıkabileceği de belirtiliyor. RİSKLER VAR Bir başka risk de Türkiye üzerinden geçen boru hatlarının verimli kullanılamaması ihtimali. Hazar Denizi’nde Azerbaycan’ın payına düşen petrolün tahmin edilenden az çıkması, Kazak ve Türkmen kaynaklarının henüz BTC hattına yönlendirilememesi, petrol fiyatlarının düşmesi ihtimali, Kafkasya’da meydana gelebilecek çatışmalar, boru hatlarının verimini düşürebilir. Moskova, Batı’nın alternatif arayışlarına karşı yeni projeler peşinde. Rusya, bir yandan Baltık Denizi’nin altından geçecek ve 2020’de devreye girecek bir boru hattı ile Almanya’ya gaz götürmeyi amaçlarken diğer yandan da Karadeniz altından Türkiye’ye gaz taşıyan Mavi Akım’ı Macaristan’a kadar uzatmayı planlıyor. Rusya projesinde, Macaristan’ı başlıca dağıtım noktası durumuna getiriyor. Mavi Akım’ın uzatılmasının 5 milyar Avro’ya mal olacağı, projenin tamamlanmasının beş yılı alacağı belirtiliyor. Ortadoğu ve Sibirya’dan sonra dünyanın en büyük enerji rezervlerine sahip Hazar bölgesinin petrol ve gaz kaynaklarına tek talip Avrupa ve Türkiye değil. Türkmenistan petrol ve gazını Afganistan üzerinden Pakistan’a taşımayı hedefleyen bu projelerden biri Trans Afgan Doğalgaz Boru Hattı. Yıllık 33 milyar metreküp taşıma kapasitesine sahip. 1680 kilometrelik hata Asya Kalkınma Bankası finansal destek veriyor. Türkmenistan gazını Pakistan’dan sonra Hindistan’a ulaştırma konusunda da girişimler var. Karbonmonoksit zehirlenmesi ? KIRKLARELİ (AA) Kırklareli’nin Lü leburgaz ilçesinde, sobadan sızan karbonmonoksit gazından zehirlenen yaşlı çift, hayatını kaybetti. Edinilen bilgiye göre, Dere Mahallesi Eski Ayvalı Sokak’ta oturan Hüseyin (78) ve eşi Ayşe Çokçabuk’tan (73) 3 gündür haber alamayan komşuları, yaşlı çiftin evine gitti. Çokçabuk çiftinin cesetlerini bulan komşuları, polis ekiplerine haber verdiler. Olay yerine polis ve sağlık ekiplerinin gelmesiyle yapılan incelemede, Çokçabuk çiftinin sobadan sızan karbonmonoksit gazından zehirlendiği belirlendi. Ecstasy operasyonu ? ANTALYA (AA) Antalya’da polis ekiple rinin istihbarat çalışmaları sonucu, bir şebeke tarafından İstanbul’dan temin edilen ecstasy hapların Antalya’daki eğlence yerlerinde satışının planlandığı tespit edildi. Şebekenin liderliğini “uyuşturucu madde satmak’’ suçlarından sabıkalı M.U’nun yaptığını tespit eden polis, şebekenin üyeleri olduğu saptanan M.Ş.T, M.A.A. ve E.S’nin İstanbul’dan getirilecek ecstasy hapları teslim alacağını belirledi. Takibi sürdüren Narkotik Suçlar Büro Amirliği ekipleri, zanlılar M.Ş.T, M.A.A, E.S’yi IspartaAntalya karayolunda, şebeke lideri M.U’yla buluştukları sırada suçüstü yakaladı. CUMHURİYET 07 K