Katalog

SAYFA CUMHURİYET 4 MAYIS 2006 PERŞEMBE 10 DIŞ HABERLER dishab?cumhuriyet.com.tr ABD ve İsrail’in telkinleri üzerine Erdoğan’ın Ahmedinejad ile ayaküstü görüşmesi planlanıyor Görüşmeye izin çıkmadı BAHADIR SELİM DİLEK ANKARA Tahran ile Washington arasında esen soğuk rüzgârlar, Ankara’daki sıkıntıyı arttırdı. ABD ve İsrail’in, yarın Azerbaycan’ın başkenti Baku’da yapılacak Ekonomik İşbirliği Örgütü (ECO) toplantısında bir araya gelmesi öngörülen Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ile İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad görüşmesine ilişkin olarak gayriresmi yollardan, ‘‘Bu temasa çok sıcak bakmıyoruz’’ mesajını ilettiği öğrenildi. Ankara da bu mesaj üzerine, ‘‘önceden kesinleştirilmiş randevuyla yapılacak temas’’ yerine, Erdoğan’ın Ahmedinejad ile ‘‘ayaküstü’’ ya da ‘‘çok fazla gündeme taşınmayacak’’ şekilde görüşülmesi formülünü geliştirdi. Cumhuriyet’in edindiği bilgilere göre, ECO toplantısına Erdoğan ve Ahmedinejad’ın katılacağının kesinleşmesinden sonra ABD ve İsrail’den gayriresmi yollardan telkinler gel ? ABD ve İsrail’in, Baku’da yapılacak toplantıda, Erdoğan’ın Ahmedinejad ile görüşmesine ilişkin olarak gayriresmi kanallardan ‘‘Çok sıcak bakmıyoruz’’ mesajı ilettiği, Ankara’nın da bunun üzerine yeni bir formül geliştirdiği belirtiliyor. meye başladı. Bu çerçevede, bire bir olarak ‘‘Erdoğan’ın Ahmedinejad ile bir araya gelmemesi’’ istenmedi, ancak Washington yönetimi, bu görüşmeye soğuk baktıkları, böyle bir temasın uluslararası kamuoyunda hassasiyet yaratabileceği mesajını iletti. Bu noktada ABD’nin, yine gayriresmi yollardan ‘‘ErdoğanAhmedinejad görüşmesini üst düzey görüşme formatında yapmasanız iyi olur’’ telkininde bulunduğu belirtildi. Ahmedinejad’dan ECO toplantısı öncesi randevu alınmaması, toplantı sırasında ‘‘ayaküstü’’ görüşülmesi veya ‘‘toplantı marjında, spontane olarak yapılacak temaslarla, çok fazla gündeme taşınmayacak şekilde görüşülmesi’’ kararlaştırıldı. Bu nedenle de toplantı öncesinde gerek Dışişleri Bakanlığı gerekse Başbakanlık’tan sürekli, ‘‘Bizim randevu talebimiz yok. İran tarafından da randevu talebi gelmiş değil. Ama Erdoğan ve Ahmedinejad Baku’da, toplantı marjında ikili görüşme yapabilir. Böyle zirvelerde bu tür ikili görüşmeler doğaldır’’ açıklaması yaptılar. Ankara, bu formülüyle, ABD ve İsrail’in hassasiyetlerini anladığı mesajını verirken diğer yandan İran’ın gönlünü de hoş tutmuş oldu. Ahmedinejad, ECO zirvesine katılan her ülke lideriyle, ‘‘talep edilmesi durumunda’’ ikili görüşme yapacağını açıklamıştı. Şirketlere 6 ay süre verildi. (Fotoğraf: AFP) Tan yalanladı Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Namık Tan ise Başbakan’ın ya da herhangi bir yetkilinin, herhangi bir ülkeye yapacağı ziyaretin planlanmasının veya gündemden kaldırılmasının başka ülkelerin telkinleriyle ilgili olmasının düşünülemeyeceğini belirterek ‘‘Biz hiçbir ülkenin telkinine ve tavsiyesine göre ziyaretlerimizi programlamayız. Biz gerekli görürsek her türlü ziyareti yaparız, herkesle de görüşürüz’’ dedi. Tan, bununla birlikte Türkiye’nin dost ve müttefiki olan ABD ile dünya siyasetinin gündeminde olan bazı konular üzerinde görüş alışverişinde bulunduğunu ve bunu sürdüreceğini de dile getirdi. Venezüella ve Küba’dan destek: Bolivya’nın adımı cesaret veriyor Dış Haberler Servisi devlete ait Yacimientos Bolivya’nın petrol ve do Petroliferos Fiscales Boğalgaz kaynaklarını ka livianos şirketine göndermulaştırma kararı Küba meleri talimatı vermişti. ve Venezüella’dan destek Bolivya’nın ilk yerli buldu. Küba Meclis Baş devlet başkanı olan Mokanı Ricardo Alarcon, Bo rales, ayrıca kararnamelivya’nın petrol ve gaz kay ye karşı çıkan şirketlerin naklarını kamulaştırma 6 ay içinde Bolivya’yı kararının, başta Bolivya terk etmeleri gerektiğini lılar olmak üzere Latin bildirmişti. Amerika halkları için ‘‘ceKarardan etkilenen ülsaret verici bir işaret’’ ol kelerse harekete geçiyor. duğu değerlendirmesinde Brezilya hükümeti, Brebulundu. zilya, Venezüella ve ArPrensa Latina ajansında jantin devlet başkanlarıki habere göre Alarcon, nın bugün Morales’le bir Küba’nın başkenti Hava araya geleceğini açıklana’da Bolivya hükümeti dı. Arjantin’in Puerto Igune dayanışma ve desteği azu bölgesinde yapılacak ni sunduğu konuşmasında, olan liderler zirvesinde, Bolivya’nın petrol ve do Morales’in kamulaştırma ğalgaz yataklarını geri al kararı tartışılacak. masının yankılarının ülMorales de, Brezilya ke sınırlarını aştığını söy Devlet Başkanı Luiz Igledi. Alarcon, Havana’da nacio Lula da Silva da ülKüba ile uluslakelerinin çıkarrarası dayanışlarını gözeterek ma toplantısıancak birbirlena katılan 60 rini fazla zorlarezilya, ülkenin bin kamayacak bir şeVenezüella dar delegesine kilde açıklamave Arjantin lar yaptılar. hitaben yaptığı devlet Morales, Telekonuşmada, başkanları sur’a yaptığı ‘‘Bu özellikle açıklamada sizler için geçerbugün ‘‘Brezilya’nın li bir derstir’’ Morales’le kaygılarını çok ifadesini kulbir araya iyi anlıyoruz. landı ve Latin gelecek. Ancak onlar biAmerika’nın zim müttefikiilerici yönetimmiz ve Bolivlerine Bolivya’yı destekleme çağrı ya’nın doğalgazından yararlanmaya devam edeceksında bulundu. Morales’in enerji kay ler’’ dedi. Lula da Bolivnaklarını kamulaştırması ya’nın doğal zenginliklenı Venezüella Devlet Baş rini kamulaştırmaya hakkanı Hugo Chavez de ‘‘ül kı bulunduğunu belirtti ve kenin kendi kararı’’ ola iki ülkenin ilişkilerinin karrak niteledi. Chavez, ‘‘Evo şılıklı yararını gözetecek Morales, bir egemenlik an biçimde Petrobas’ın çıkarlayışıyla Bolivya’daki pet larını korumayı sürdürerol ve gazı kamulaştırma ceğini söyledi. Morales’in yabancı şirya karar verdi. Bolivya hükümetinin bu adımını des ketleri etkileyen kararı netekliyoruz’’ dedi. Chavez deniyle İspanya, Bolivayrıca ‘‘Bolivya’nın ege ya’ya gelecek günlerde menliğini yeniden elde ede özel bir heyet göndermeyi kararlaştırdı. ceğini’’ söyledi. Bolivya’da faaliyet gösMorales, 1 Mayıs’ta doğalgaz ve petrol sanayisi teren petrol şirketleri arani kamulaştırma kararı al sında Brezilya’nın Petromış, 56 kadar yatağı ka bas, İspanyaArjantin ormulaştırdığını açıklamış, taklığı Repsol YPF, İngiyabancı enerji şirketlerine, liz British Gas ve British çıkardıkları gaz ve petro Petrolium ile Fransa’nın lü, satış ve işlenmesi için Total firması yer alıyor. Randevu talebi yok Ankara’da, ortaya çıkan bu hassasiyet üzerine bir formül bulunması tartışılmaya başlandı. Yapılan değerlendirmeler sonucunda I RAK’TA YİNE ONLARCA KİŞİ ÖLDÜRÜLDÜ Saldırıların gölgesinde meclis toplantısı Dış Haberler Servisi Irak’ta dün yeni meclisin ilk çalışma oturumu saldırıların gölgesinde başladı. 275 sandalyeli meclisin 154 üyesinin katıldığı oturumda, biri anayasal değişikliklerin teklif edilmesinden, diğeri ise meclis iç tüzüğünün oluşturulmasından sorumlu olacak iki komisyon kurulması konusu ele alındı. Sünniler, anayasada başta federalizm olmak üzere pek çok değişiklik yapılmasını istiyor. Meclisteki başlıca bloklardan Sünni Ulusal Uzlaşma Cephesi’nin sözcüsü Zafer el Ani, ‘‘Anayasayı değiştirmek istiyoruz. Bu anayasa sekterlik kokuyor. Biz tüm Iraklıları temsil eden bir anayasa istiyoruz. Özellikle güneyde federasyona kesinlikle karşıyız. Bu bizim kırmızı çizgimiz’’ dedi. Meclis Başkanı Mahmud el Meşhedeni, açılış konuşmasında, milletvekillerinden, ‘‘Irak’ın derin mezhep bölünmelerini ortadan kaldırmalarını’’ istedi. Meclis, geçen yıl kurulmasından bu yana üçüncü kez toplanmış oldu. Felluce’de polis olmak isteyen Iraklıları hedef alan intihar saldırısında 18 kişi öldü. İntihar komandosunun, kayıt yapılan karakolun önünde sırada bekleyen kalabalığın içinde kendisini havaya uçurması sonucu, çoğu ağır 20 kişi de yaralandı. El Anbar Valisi’ne yönelik önceki günkü saldırıda 10 sivil öldü, Vali Mamun Sami Raşid ise yaralanmadı. Bağdat’ta silahlı kişiler bir öğrenci minibüsünü durdurarak 4 öğrenciyi aşağı indirip öldürdü. Önceki gün kentin 5 ayrı yerinde 20 ceset bulunmasının ardından dün de 14 ceset bulundu. DEVLET ARAZİLERİ KÜRTLERE VERİLİYOR KERKÜK (AA) Irak Türkmen Cephesi Meclis Başkanı Yunus Bayraktar, ‘‘Kürt liderlerin devlet arazilerine konut yaptırıp çevre illerden getirdikleri aileleri yerleştirdiklerini’’ belirtti. Bayraktar, Irak’taki petrolün yüzde 40’ı ile doğalgazın yüzde 70’inin sağlandığı Kerkük’ün statüsünün belirleneceği ve 2007’nin son aylarında yapılması öngörülen referandumla ilgili şöyle konuştu: ‘‘Türkmenlerin silahlı birlikleri yok. Bizler sorunlarımızı demokratik yollardan çözmeye çalışıyoruz. Ancak özellikle Kürtler, seçimdeki ihlallerini referandumda da yapmayı planlıyor. Kürt liderler devlet arazilerine konut yaptırıp çevre illerden getirdikleri aileleri yerleştiriyorlar. Referandumda daha fazla oy almanın hesaplarını yapıyorlar. ’’ Bayraktar, Kerkük Valiliği’ndeki 7 üyeden oluşan Türkmen Meclisi’nin, ihlalleri engellemek için valiliğe başvurarak üyeliklerini geçici süreyle askıya aldığını da bildirdi. Bayraktar, ‘‘Yeni anayasaya göre Kürtler oyların 3’te 2’sini alırsa Kerkük, Irak’ın kuzeyindeki oluşuma bağlanacak. Ama bu oran alınmazsa Bağdat hükümetine bağlı kalacak’’ dedi. B Rusya’da yarın, Ermenistan’da yarın ve cumartesi günü ulusal yas günü ilan edildi. (Fotoğraf: AFP) Karadeniz’de uçak faciası Ermenistan’a ait Airbus uçağı denize çakıldı, 6’sı çocuk 113 kişi öldü. Kazanın nedeniyle ilgili farklı açıklamalar geliyor Dış Haberler Servisi Ermenistan’daki en büyük havayolu şirketi Armavia Havayolları’na ait bir yolcu uçağının Rusya’nın Karadeniz kıyısındaki Soçi kenti yakınlarında düşmesi sonucu 6’sı çocuk 113 yolcu öldü. Armavia Havayolları’na ait Airbus A320 tipi uçak dün Soçi yakınında Adler Havaalanı’na inişine az bir süre kala denize çakıldı. 60 derecelik bir açıyla denize çakıldığı sanılan uçağın enkazının sahil şeridine yakın bir yerde, 450 metre derinlikte bulunduğu açıklanırken Rus yetkililer 8 kişilik mürettebat da dahil olmak üzere uçaktaki 6’sı çocuk toplam 113 kişiden kurtulan olmadığını bildirdi. Düşen uçakta 26 Rus, 1 Ukraynalı ve 1 Gürcünün bulunduğu, diğer yolcuların Ermenistan vatandaşı olduğu belirtildi. Enkaz çevresinde yapılan ilk incelemelerde saldırı izine rastlanmazken uçağın düşüş nedeniyle ilgili yetkililerden farklı açıklamalar geldi. si’ne dayanarak verdiği haberde uçak mürettebatının acil durum sinyali vermediği öne sürüldü. Armavia Havayolları yetkilileri kazayı kötü hava koşullarına bağlarken, aynı kurumdan bir yetkili uçaktan kontrol kulesine yapılan acil iniş isteğine yoğun yağış nedeniyle geç izin verildiğini savundu. Yetkililer cesetlerin çıkarma işlemi sırasında, kurtarma yeleği giymediği görülen yolculara acil iniş için yeterli uyarının yapılmadığının anlaşıldığını bildirdi. Enkazda 19 tekne ve çok sayıda dalgıç çalışıyor. Kara kutunun bulunması için deniz dibi robotu kullanılıyor. Boğulmasını izlediler Bu arada, Iraklı bir genci kanala atıp boğulmasını izlemekle suçlanan 4 İngiliz askeri, İngiltere’de askeri mahkeme tarafından yargılanıyor. Essex’deki Colchester kışlasındaki mahkeme tarafından yargılanan dört askerin, 15 yaşındaki yüzme bilmeyen Ayad Salim Hanon’u silah zoruyla kanala attıkları ve taşladıkları öne sürülüyor. Gencin paniğe kapıldığını ve yüzemediğini gördükleri halde eylemlerini sürdürdükleri iddia edilen dört askerin, astım hastası olan ve yüzme bilmeyen Hanon’un yanı sıra üç genci yağmalamalara katıldıkları gerekçesiyle kanala attıkları ifade edildi. Deniz dibi robotu Rusya Acil Durumlar Bakanlığı, uçağın TSİ 01.15’te radardan kaybolduğunu ve acil iniş sırasında düştüğünü bildirdi. Bakanlık yetkilileri, uçağın yaşı ve teknik nedenlerin de kazaya neden olabileceğini kaydetti. İnterfaks’ın Hava Kontrol Daire üfek icat oldu, mertlik bozuldu. Peki, eski komünistleri bozan ne? Globalizm mi? Yoksa mesele, ‘‘sol memenin altında’’ zaten bir cevahirin olmadığının ortaya çıkmasında mı? Halkların kardeşliği, SSCB’de 1 Mayıs gösterilerinin gözde sloganlarındandı. Şimdi ise herkes milliyetçilikle güçlenmeye çalışıyor. Komünistler bile! Her seçimde Kremlin’e yenilmeye alışmış olan Rusya komünistlerinin lideri Zyuganov, daha önce de Ortodoks dininin savunucusu kesilmişti. Birkaç gün önceki 1 Mayıs mitinginde Zyuganov ve ekibi, Nasyonal Bolşevik Parti, İllegal Göç Karşıtı Hareket ve başka aşırı sağcı, ırkçı, Rus milliyetçisi siyasi güçlerle birlikte alana çıktı. Hayatını komünist ideallere adamış birçok yaşlı insan, kendini birdenbire ‘‘Rusya Ruslarındır!’’ sloganlarının içinde buldu. Zyuganov 2008’de başkanlık hayaliyle siyasi yaşamının son tangosuna mı başladı acaba, diye düşündüm... Sonra Rusya komünistlerinin çağdaş sosyal demokrasiden hep uzak durmaları, aralarındaki reformcuları tasfiye etmesi aklıma geldi. Ve Hitler’in tartışmalı bir sözü: ‘‘Bir komünistten iyi bir faşist olabilir, ama bir sosyal demokrattan asla!’’ Aslında hayatın kendisi, en başta da iktidarlar, sol örgütlere güçlenme fırsatını fazlasıyla veriyor. Ama bazı solcular bundan inatla yararlanmıyor. Köklü bir yenilenmeden kaçınarak, aynı kadrolarla ve aşırı cilalanmış bazı ufak tefek yeni fikirlerle idare etmeye çalışıyorlar. Sonuç malum... Sağcı Komünistler T PERŞEMBENİN GELİŞİ HAKAN AKSAY ir yanımız cinsel açlık içinde... Öteki yanımız yasaklarla doyurulmuş... Bir yanımız sürekli tatminsiz ve istekli; her an çıkabilecek bir fırsatı bekliyor gibi... Öteki yanımız katı kuralların ağırlığında hayatın sesini kısmış, gözünü insani zaaflara sımsıkı kapamış durumda... Bir yanımız yabancı vücut ve yaşamların merakında: ‘‘Kim, kimle, nerede, nasıl?’’ Dikkatimiz, dedikodu haberlerinde... Öteki yanı[email protected] Erişilmez Cinsellikten Türbansız Gecelere B mız, bize ait saydığımız vücut ve yaşamları, başkalarının dikkat ve isteklerinin atış menzilinden çıkarma gayretiyle çırpınıyor... Bir yanımız gerçekleşme umudu cılız fantezilerin şaşılası etkisi altında, gazete ve TV’lerdeki tahrik edici giysilerin içinden fırlayan çıplak göğüs ve bacakların tehlikeli gölgelerinde oynaşıyor... Öteki yanımız sıkıcı, ama istikrarlı yaşanmamışlıklarını korumak için yeni kural ve yasaklar arıyor ve bulduklarına gönüllü kölelik yapıyor... Bir yanımız Dallas’larla, Yalan Rüzgârları’yla hayatımıza giren alışkanlıkların, güzellik yarışmalarının, BBG’lerin ucuz keyif ve fırsatlarının gerçekleşme ihtimaline takılmış durumda... Öteki yanımız kan ter içinde, bugünü 1400 yıl öncesinin satırları arasında aramanın telaşında... Bir yanımız derinliği kuşkulu ‘‘özgürlük’’ kavramını mırıldanarak hayatın siyahbeyaz karelerini renklendirmek ve maceraya koşmak aşkıyla tutuşuyor... Öteki yanımız ‘‘din ve ahlak’’ çerçevesini her bir köşesinden birer mengeneye dönüştürerek yalnızca kendi ömrüne değil, herkesin geleceğine ilişkin acımasız planlar yapıyor... Bir yanımız sorumluluklardan yorgun ve asi... Öteki yanımız kölece itaatkâr ve baskıcı... ınalarla Dünya karşılaştığın fırt tirip ge a an lim değil, gemiyi . nir ile ilg e getirmediğinl William McFee Atatürk Dirilirse Bush, Erdoğan’a hava atar: ‘‘Bizde öyle bir teknoloji var ki, ölüyü diriltiriz.’’ Erdoğan altta kalmaz: ‘‘Partimizin bütün üyeleri 100 metreyi 3 saniyede koşar!’’ Bir süre sonra, Bush’un Türkiye ziyareti arifesinde Erdoğan’ı bir düşünce alır. Danışmanına 3 saniye iddiasını nasıl kanıtlayacağını sorar. Danışman hazırcevaptır: ‘‘Bush’u Anıtkabir’e götürüp Atatürk’ü diriltmesini isteyin. Diriltemezse o rezil olur. Yok eğer diriltirse, siz zaten 100 metreyi 3 saniyede koşarsınız!..’’ Her sabah milyonlarca insan bu çelişkilerle gözlerini açıyor. Gün boyunca iki yandan açılan salvo ateşinin içinden geçiyor. Gecenin karanlığı, bir yanda kim bilir kaçıncı kez ertelenen isteklerden kalma yorgun umutların, öte yanda çatık kaşlı kuralların aşırı titizliğinde kesilmiş bıyıkların ve gizlediği mahremiyeti bir süreliğine terk etmiş sahipsiz türbanların üzerine alaycı bir perde çekiyor. Ta ki, ertesi sabaha kadar... BD ‘‘demokratik özgürlükler’’ şarkısını ne zaman söyleyip ne zaman unutacağını iyi biliyor. Yoksul Belarus’un otoriter yöneticisi Lukaşenko çoktan ‘‘kara liste’’de. Ama yakın zamana kadar Washington’dan benzeri eleştiriler alan ve uzun süre Beyaz Saray’a gelme isteği reddedilen Azerbaycan lideri Aliyev’e karşı tutum değişti. Artık ne ‘‘Azeri muhalefetine zulüm’’ kaldı ortada, ne de Baku’nun ‘‘yolsuzluklar şampiyonu’’ olduğu iddiaları... Bush tarafından 28 Nisan’da konuk edilen Aliyev, ülkesini komşu İran topraklarındaki savaşın kıvılcımlarından korumaya kararlı görünüyor. Bu, Azeri topraklarından İran’a saldırı düzenlenmesi ihtimalini geri itiyor. Ama mesele bununla sınırlı değil. İran nüfusunun önemli bölümü Azerilerden oluşuyor. Bunların ABD’ye karşı çıkma veya ülkeyi karıştırma potansiyeli kilit rol oynayabilir. Bir başka stratejik konu, zengin Hazar bölgesinin sahiplerinden Azerbaycan’ın gaz ve petrolünün kazanılması mücadelesi. Ve elbette, enerji hatlarının Rusya ve İran gibi ebedi düşmanların yolunu kesecek biçimde dizayn edilmesi. Washington, kendi çıkarları için Türkiye’ye karşı PKK ve Kıbrıs kartını oynadığı gibi, Azerbaycan’a karşı da Karabağ kozunu ortaya çıkarmaya başladı. Öteki başkentlerin ellerindeki kartlar ve etkileri de yakında ortaya çıkacağa benziyor. Azerbaycan’ın Önemi A CUMHURİYET 10 K