Katalog

SAYFA CUMHURİYET 17 MAYIS 2006 ÇARŞAMBA 14 KÜLTÜR kultur?cumhuriyet.com.tr Tüm Trabzon bir sahneydi AHMET ŞEFİK ‘7. Uluslararası Karadeniz Tiyatro Festivali’ 113 Mayıs tarihleri arasında yapıldı DEFNE GÖLGESİ TURGAY FİŞEKÇİ Ahmet Erhan Kayseri’de yayımlanmakta olan ‘‘Bireylikler’’ dergisi, güzel bir vefa örneğiyle MayısHaziran 2006 sayısını Ahmet Erhan’ın şiirde otuzuncu yılına ayırmış. Derginin başlığını görünce o günleri anımsadım: Ataol Behramoğlu yönetimindeki ‘‘Militan’’ dergisinin Haziran 1976 tarihli son sayısında yayımlanmıştı, henüz on sekiz yaşında, Etlik Lisesi öğrencisi Ahmet Erhan’ın ilk şiirleri. Orada yayımlanan dört şiirde hemen görülebiliyordu, nasıl kendine özgü bir şairle karşı karşıya olduğumuz. ??? Çok geçmedi tanıştık. Ankara Etlik’te, her gün silahlı siyasal saldırıların olduğu semtte, bir apartmanın giriş katındaki odasını görünce anladım, her an kolaylıkla kurşunlanabilecek bir evde yaşamanın üzerinde yarattığı tedirginliği. Şiirinde söylediği gibi, ‘‘Her yaprak hışırtısının bir namlu’’ olduğu, ‘‘Bugün de ölmedim anne’’ diyerek okulundan evine dönen bir genç. Bu dönemi en iyi yansıtan şiir kitabı sayıldı, 1981’de yayımlanan ilk kitabı Alacakaranlıktaki Ülke. O alacakaranlık, ülkenin üzerinden bir daha da kalkmadı. 70’lerde sokaklarda kurşunlananlar, 80’lerde hapishanelerde çürütüldüler, 90’larda Sıvas’ta yakıldılar, 2000’lerde yükselen gericilikle karşı karşıyalar. Bütün bu süreçlerde Ahmet Erhan’ın şiiri, yaşadığı çağın ve toplumun sesi olmayı sürdürdü. Bugün on sekiz kitaba ulaşan şiir serüveni, aynı zamanda toplumumuzun son otuz yılının şiirle anlatılmış tarihidir. Tufanlar çağında doğdum Denizleri karalar kapladı, Karaları denizler alıp götürdü. Yıllar boyunca taşlandım. Benim adıma konuştular, kararlar aldılar Hükümleri ölümümdü Ama astıkları bütün urganlar, Kurdukları darağaçları Boğdu kendi kendini. Yaşamla ölüm arasındaki savaşımdır bütün şiirlerinde anlattığı. Oysa onun acıya odaklı lirik şiir damarı, içinde Mersin kökenli bir doğa şairini de barındırır. Portakal bahçelerini, mavi denizi, güneşin vereceği mutluluğu anlatacak bir şiir. Ama Akdeniz Lirikleri’nde görülen bu doğa şairi yanının gelişmesine izin vermemiştir yaşadığımız hayat. ??? ‘‘Doğayı yitirdik belki, ama bir Akdeniz çocuğu, ‘her şey akar’ diye sesleniyor bize hâlâ. İnsanlığın tüm değerleri kendini koruyor; onca olumsuzluğa ve zorbalıklara karşın. Dünyanın bir çekirdeği varsa, bu çekirdek Akdeniz olmalı. Bu dünyadaki bütün ilk’lerin serpilip, geliştiği yerdir Akdeniz. İnsanın kendi kendini ve tüm evreni sorguladığı bir bilinçlenmedir. ‘Soru soruyorum öyleyse varım,’ der Akdeniz insanı.’’ ‘‘Her şair bütün ömrünce bir uzun şiiri yazar’’ demişti Behçet Necatigil. Bu sözle, şairin dünyasının bütünlüğü anlatılmak istenir. Yazılan ürünler ne denli farklılaşsa da, şairin dünyaya bakışı, onu algılaması ve yansıtması aynı bütünlük içindedir. Ahmet Erhan’ın, özellikle de yirmili yaşlarının yoğun lirizminden, ülkenin ve şairin içinde bulunduğu karanlık baskı ortamına başkaldırıdan güç alan şiirleri, dönüp dönüp aynı karabasan dünyayı anlatır okuruna: Ölümün dayatıldığı, hayatın varoluş savaşı verdiği çağımızın dünyası. Ve bu dünyada durmadan biz insanların yerini soran, sorgulayan, soluğu güçlü bir şiirdir Ahmet Erhan şiiri. Direnmek, bizim en büyük özgürlüğümüz artık Acıların, gözyaşlarının da bilincine vararak Bağırıp çağırmadan, boyun büküp ağlamadan Direnmek... enginlere salınıp yücelerde coşarak. turgay?fisekci.com Makedonya Opera ve Balesi ‘Me Isadora’ adlı oyunuyla en iyi dans tiyatrosu ödülünü aldı. TRABZON Trabzon’da 113 Mayıs günleri arasında, 12 ülkeden 15 tiyatro topluluğunun katılımıyla gerçekleştirilen ‘‘7. Uluslararası KaradenizTiyatroFestivali’’nde Romanya Tony Bulandra Tiyatrosu’nun ‘Bakhalar’ adlı oyunu en iyi yapım ödülüne değer görüldü. Karadeniz Tiyatro Festivali’ne bu yıl; Yunanistan ve Romanya’dan gelen oyunlardaki çıplak sahnelerin sansürlenmesi, oyuncuların giyinmeye zorlanması, öpüşme sahneleri nedeniyle yaşanan tar tışmalar damgasını vurdu. Bu yıl ilk kez oluşturulan festival seçici kurulunun yaptığı değerlendirme sonucu 5 dalda ödüller verilmesi ise festivalde yaşanan bir başka ilkti. Çıplak sahnelerde oyuncuların giydirildiği Romanya Tony Bulandra Tiyatrosu’nun ‘Bakhalar’ adlı oyunu en iyi yapım ödülüne değer görülürken; Makedonya Opera ve Balesi ‘Me Isadora’ adlı oyunuyla en iyi dans tiyatrosu, Gürcistan Liberty Tiyatrosu ile Rusya Kostroma Alexander Ostrovsky Devlet Tiyatrosu oyuncuları da en iyi erkek ve kadın oyuncu ödüllerini aldılar. Trabzon Devlet Tiyatrosu (TDT) sanatçısı Ceyhun Gen’e ise ‘Ayak Bacak Fabrikası’ adlı oyundaki rolüyle özendirme ödülü verildi. Festivale 12 ülke katıldı TDT Müdürü Kadri Özcan, önceki yıllarda ‘tiyatro buluşması’ olarak anılan etkinliğin bu yıl birçok yenilikle birlikte festivale dönüştürüldüğünü belirterek ‘‘İlk yılında katılan ülke sayısı 6 iken bugün festivalimiz nitelik ve nicelik bakımından zenginleşmiş, sadece tiyatro değil, sanatın hemen hemen her dalından örneklerin sergilendiği, tiyatro adamlarının önemseyip geldiği ödüllü bir sanat festivaline dönüşmüştür’’ dedi. İki hafta süresince kentin önemli noktalarında çeşitli etkinlikler yaptıklarını dile getiren Özcan, ‘‘Kızlar Manastırı ve Ayasofya Müzesi’nde sokak tiyatroları gösteri yaptı. Trabzon Müzesi’nde defileler sunuldu. Ayrıca bu yıl oyunlar 2 salonda sanatseverlerle buluşturuldu. Festival boyunca çeşitli ülkelerden uluslararası düzeyde tanınmış yönetmen ve festival yöneticilerinin katıldığı ‘workshop’lar gerçekleştirildi. Kentte festival havası hissedildi. Dünya festivali olma yolunda ilerleyen festivalimiz, etkinliklerin zenginliği ve seyirci ilgisi bakımından oldukça başarılı geçti’’ diye konuştu. Festivale katılan tüm oyuncular, yönetmenler ve eleştirmenlerin festivali mükemmel olarak nitelediğini belirten Özcan, ‘‘Festival süresince konuk ekipler Trabzon’un tarihi, doğası ve kültürünü de yakından tanımış oldu. Bu bağlamda festivalimiz sanatsal bir etkinlik olmanın yanında ilimizin tanıtımı için de yararlı oldu’’ dedi. Özcan, festivale katılan Yunanistan ve Romanya ekiplerinin oyunlarına yönelik eleştirilerle ilgili olarak da şunları söyledi: ‘‘Yunanistan’ın Corfu Iros Agellos Belediye Dans Tiyatrosu’nun ‘II. Edward’ adlı oyunu ile Romanya Tony Bulandra Tiyatrosu’nun ‘Bakhalar’ adlı oyunlarında, oyuncuların çıplak kaldığı sahneler vardı. Yunanistan ekibi, bizim isteğimiz olmadan bu sahnelerde değişiklik yaptı ve oyuncular tümüyle soyunmadı. Buna rağmen erkek oyuncuların öpüşmesi ve giyimleri eleştirildi. Romanya ekibinin yönetmeniyle festival başlamadan önce söz konusu sahnelerde oyuncuların çıplak kalmaması yönünde görüşmüştük ve bu isteğimiz kabul edilmişti. Ancak bu yönetmenin festivale gelmemesi üzerine bir kopukluk oldu ve Romanya ekibi izleyiciye ‘oyunun özgün oynanışında çıplak sahneler olduğunu’ söylememiz şartıyla isteğimizi yerine getirdi. Bu durum da ‘sansürcülük’ olarak eleştirildi.’’ Düşevi Anadolu yollarında CEMİL CİĞERİM LİKYA CANLANIYOR NTALYA (Cumhuriyet Bürosu) Ressam Aydın Çukurova’nın, ‘Yaşayan Likya/Akdeniz Gerçeği’ başlıklı fotoğraf ve resim sergisi Antalya’da açıldı. Sanatçı Çukurova’nın 7 yıllık çalışmasının ürünü olan sergi, Likya’nın 6 kentini dolaştıktan sonra, Avrupa turnesine çıkacak. Serginin, 120 fotoğraf ve 60 resimden oluştuğunu belirten Çukurova, ‘‘Sergi Antalya’dan sonra, başta İstanbul Arkeoloji Müzesi, Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesi, İzmir Resim Heykel Müzesi’nde de açılacak. Ayrıca 8 Eylül’de, Kırmızı Korsan Yayınları ve Mavi Kum Kitap’ın ortaklaşa düzenlediği, İstanbul’daki Dünya Akdeniz Yazarları Buluşması’nda da konsept sergi ve gösteri olarak yer alacak’’ diye konuştu. Serginin 2007 yılında Yunanistan, İtalya, Fransa, Avusturya, Almanya, Hollanda, İngiltere ve İsviçre’de sergilenmek üzere Avrupa turnesine çı Anadolu’dan yazın dergileri ültür Servisi Türkiye’nin çeşitli bölgelerinde yayımlanan yerel sanat ve edebiyat dergilerine bir yenisi daha eklendi. Sahibi ve Sorumlu Yazıişleri Müdürü Vefa Önal olan ‘Paspatur’ adlı iki aylık sanat ve edebiyat dergisinin ilk sayısı çıktı. Fethiye’de çıkan dergide Vefa Önal, Bülent Fidan, Dilber Noyan, Nurten T. Yüksel, Coşkun Karabulut, Müşerref Saatli, Emel Güz, Erhan Pınarbaşı, Işık Taban, Nihat Akkaraca, Osman Baykuş, Beste Beygo’nun adlı yazıları ile Salih Gözek, Hasan Sertkaya, Aydanur Saraç, Şafak Ahmet Deniz, Aydın Şimşek, Lenore, Osman Derin, Aziz Gürkan, Vefa Önal’ın şiirleri bulunuyor. Zonguldak, Devrek’te çıkan ‘Şehir’ adlı iki aylık kültür ve edebiyat dergisi de okurla buluşmaya devam ediyor. Celal Telci’nin Yazıişleri Müdürlüğünü yaptığı dergide Altay Öktem, Seray Kolkıran, Ahmet Öztürk, İbrahim Tığ, Fahrettin Koyuncu, Sedat Kısa’nın yazıları ile Mevlüt Kırnapçı, Fahrettin Koyuncu, Mithat Yaban, İbrahim Tığ, Rüştü Onur, Sevgi Ulukuş, Sami Arslan, Mehmet Can Doğan, Sabahattin Batur, M. Tayyip Uslu, İhsan Topçu, Hasibe Sönmez, Aziz Kemal Hızıroğlu, Eşref Karadağ, Sedat Kısa, A. Uğur Olgar’ın şiirleri yer alıyor. A S AMSUN Samsun Düşevi Oyuncuları; Ferda Kaynar, Hanife Küçükler, Ergül Atmaca, Bülent Sönmez, Mustafa Can, Metin Piyale, Bülent Göksal ve Cem Kaynar’ın yazdığı, Cem Kaynar’ın yönettiği ‘3. Sayfadan Kadın Hikâyeleri’ adlı oyunla Türkiye turnesinde tiyatroseverlerle buluşuyor. ‘3. Sayfadan Kadın Hikâyeleri’ İstanbul’daki üç oyunun ardından şimdi Çanakkale, İzmir, Eskişehir, Ankara, Antalya, Aksaray ve Konya’da sahneleniyor. Oyunu yöneten Cem Kaynar, ‘‘Bir yıldır üzerinde çalıştığımız ve tiyatromuzun her şeyiyle ilk özgün denemesi olan yeni oyunumuz, Türkiye’de kadına yönelik şiddetle ilgili bir oyun. ‘3. Sayfadan Kadın Hikâyeleri’ adlı oyunumuz gazetelerdeki gerçek yaşam hikâyelerinden yola çıkarak olanı olduğu gibi gösterme gibi bir anlayışla sahnelenmiş olan ‘yeni gerçekçi’ bir oyun. Şimdiye kadar kadın sorunlarını ele alan birçok oyundan farklı bir anlatım tekniği ve kurgusu olan oyun, Töre, Laz Kızı, Ana, Mahur Beste, Mahkum Kadın ve Gerdek adlı 6 bölümden oluşuyor. Kadının toplum içerisinde karşılaştığı şiddete ilişkin erkeğin nerede durduğu ve kimin gerçek özne olduğu üzerine ise oyunun söyleyecek çok şeyi var. Hiçbir televizyon kanalında, dizilerde oynamayan ve ünlü olmayan oyuncularımızla çıkarmış olduğumuz oyunumuz İstanbulluların da ilgisini çekti’’ dedi. Samsun Düşevi Oyuncuları’nın 1998 yılında kurulduğunu ve kurulduğu yıldan beri Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan yardım almaya hak kazanan az sayıdaki Anadolu tiyatrosundan biri olduğunu söyleyen Kaynar, tiyatro olarak TİYAP (Tiyatro Yapımcıları Derneği) ve ASSİTEJ (Uluslararası Çocuk ve Gençlik Tiyatroları Birliği) üyesi olduğunu da sözlerine ekledi. kacağını belirten Çukurova, ‘‘Topkapı Sarayı Müzesi Müdürlüğü’ne atanan eski Kaş Kaymakamı Nurullah Çakır öncülüğünde başlatılan Yaşayan Likya/Akdeniz Gerçeği Tasarısı’nın ana içeriği, Likya uygarlığının 45 yerleşim yerinin fotoğraflarından oluşan Yaşayan Likya Fotoğraf Albümü ile saydam tekniğiyle yapılan resimler. Bütün bunların bir bütünlük içinde yer alacağı serginin açılışlarında saydam gösterileriyle birlikte sunumlar da yapılacak’’ dedi. K Ressamların görmek istediği Mersin ABİDİN YAĞMUR MERSİN Grafik öğrenimi görmüş olmalarına karşın resim alanında da çalışmalar yapan iki Mersinli ressam Mehmet Acar ve Bilal Çınar, 26 Mayıs’ta Kılıçdoğan Resim Atölyesi’nde bir sergi açacaklar. Genç ressamların suluboya çalışmalarının yer alacağı yeni sergilerinin konusu, Mersin’den insan manzaraları ve kentin tarihi yapılarına ‘bakış açıları’. 1981 doğumlu Mehmet Acar ile 1980 doğumlu Bilal Çınar’ın Mersinlilere sunacakları ‘Mersin görünümleri’ alışılmışın dışında ‘görünümler’. Mehmet Acar, tarihi yerlere getirdikleri ‘bakış açısı’nı şöyle açıklıyor: ‘‘Giderek karmaşıklaşan şehirler, insanlarımızın bilinçsizliği, tarihi mekânların fark edilebilirliğini giderek yok etmektedir. Biz bu mekânları resmederken ana hatlarına dokunmadan, orayı görmek istediğimiz gibi gösterdik. Kimi zaman istemediğimiz görüntüleri resimden çıkardık, kimi zaman orada olmasını istediğimiz bir nesneyi gerçekte olmamasına karşın oraya koyduk.’’ Acar ve Çınar’ın 26 Mayıs 4 Haziran tarihleri arasında açık kalacak sergisi, Mersin’in hızla yok olan tarihi yerlerine ve unutulmaya yüz tutmuş köy ve Yörük kültürüne ilgi duyanlar için önemli bir fırsat olarak değerlendiriliyor. Merter Oral’ın ardından CAN HACIOĞLU E SKİŞEHİR Eskişehir Fotoğraf Sanatı Derneği (EFSAD) ve Anadolu Üniversitesi Fotoğrafçılık Kulübü’nün (ANFO) bu yıl ikincisini düzenlediği Eskişehir Fotoğraf Haftası sona erdi. Geçen yıl aramızdan ayrılan fotoğraf ustalarından Merter Oral anısına düzenlenen festival kapsamında sergiler, sokak etkinlikleri, söyleşiler ve paneller gerçekleştirildi. Kültürel ve sanatsal etkinliklere çok önem veren Eskişehir, bu kez de ikincisi düzenlenen Eskişehir Fotoğraf Haftası’yla hareketlendi. EFSAD ve ANFO işbirliğiyle gerçekleştirilen haftanın bu yılki konusu toplumsal belgeci fotoğraftı. Toplumsal belgeci anlayışın önde gelen adlarından Merter Oral anısına düzenlenen etkinliklerde, 10 fotoğraf gösterimi ve söyleşi, 3 sergi, ayrıca bir sokak gösterisi, bir belgesel gösterimi, panel ve yarışma yer aldı. Fotoğrafseverleri bir araya getirecek 2. Eskişehir Fo toğraf Haftası, açılış kokteylinin ardından, geçen yıl yitirdiğimiz değerli hocamız, fotoğraf ustamız Mer ter Oral’ın belgesel gösterimi ‘Merter Oral’ın Ardından’ ile başladı. Sunulan belgesel, Merter Oral’ın fotoğraf geçmişi, anlayışı ve yaşamı anlatıldı. 1970’li yıllarda Ankara’da fotoğrafçılığa başlayan Oral, AFSAD tarafından yayımlanan ve Türkiye’nin ilk ciddi fotoğraf dergilerinden olan ‘Fotoğraf’ın editörlerindendi. Oral, Türkiye’de toplumsal belgeci fotoğraf üzerine yapılan ilk yüksek lisans ve doktora tezinin de sahibiydi. Fikret Otyam’ın fotoğrafları üzerine yaptığı teziyle yurtiçi ve yurtdışında pek çok sempozyuma katılan ve bbildiriler sunan Oral, fotoğrafın hem akademik, hem de toplumsal boyutuyla ilgilenen az sayıdaki sanatçıdan biriydi. Etkinliklerde en büyük ilgiyi sokak gösterileri çekti. Büyükşehir belediyesinin desteğiyle akşamları Adalar semtinde dev ekrandan fotoğraf sanatçılarının yapıtları gösterildi. Eskişehirli sanatseverler bu gösterileri ilgiyle izlediler. CUMHURİYET 14 K