Katalog

SAYFA CUMHURİYET 9 MART 2006 PERŞEMBE 6 İşsiz kadın sayısı 652 bin ? ANKARA (AA) Türkiye İstatistik Kurumu’ndan (TÜİK) yapılan yazılı açıklamada, Türkiye’de kadının işgücüne katılımı, eğitim ve temsiliyet alanlarındaki durumu hakkında istatistiki bilgilere yer verildi. Buna göre geçen yıl toplam 22 milyon 46 bin işgücünün 5 milyon 700 binini kadın işgücü oluşturuyor. 2004/2005 öğretim döneminde 14 milyon 30 bin 618 öğrenciden 6 milyon 501 bin 592’sini kız öğrenciler oluşturuyor. 591 bin 11 öğretmenden ise 273 bin 361’i kadın. Geçen yıl Türkiye genelindeki 2 milyon 520 bin işsizden 652 binini kadınlar oluşturuyor. HABERLER Tecavüz kurbanlarının haykırışı P PERŞEMBE ORHAN BURSALI Savcı Bir savcının kasıtlı veya kasıtsız, bilgili veya bilgisiz, hazırladığı bir iddianamede Kara Kuvvetleri Komutanı Büyükanıt’ı sanıklar arasında göstermeye kalkması, bir ülkede bütün kurumları ve siyaset odaklarını birbirine katıyor ve ülkeyi karıştırıyorsa, o ülkede işlerin normal olmadığının açık kanıtıdır.. Diyeceksiniz ki, Avrupa ülkelerinde de böyle bir durum ortaya çıkarsa ortalık karışır! Haklısınız; ama bizdan farklı bir karışıklık yaşanır. Ya savcı gerçekten yaşanan bir olayla ilgili gizli bir iz yakalamıştır, yani olay ciddidir.. Ve ülkenin hemen hemen bütün kurumları ve siyasi odakları hemfikir olarak davranır... Ya da bizim savcının sürdüğü iz gibiyse, kabak savcının başına patlar! ??? Bizdeki gibi bir olay, Türkiye gibi, taşların yerli yerinde olmadığı, temel taşları sürekli bir devinim içinde olan, oynak, ‘‘nerede oturacağı’’, ‘‘nereye yuvarlanacağı’’, ‘‘nerede duracağı’’ bilinmeyen bir ülkeye özgü.. Sanki sürekli, ‘‘önemli olayların’’ eşiğinde yaşayan bir ülkedeyiz! Bir olay öncesi gibi.. Kurumlar, siyaset, odaklar, ülke tedirgin.. Çünkü bütün bu saydıklarımız arasında güven sıfır! Böyle ülke mi olur! AKP, dinci kadrolardan başka kimselerle iş yapmıyor.. Devlette iki yıllık eğitimlileri bir kalem oynatmakla dört yıl eğitim görmüşe çeviriyor, masadan diplomaları veriliyor ve A tipi kurumların müdürlüklerine atanır hale getiriyor! İhale yasalarını kendisi için yeniden yazıyor ve yasalaştırıyor! Müthiş, devletten AKP’lilere yeni bir kaynak transferi dalgasının bekleyişi içindeyiz! AKP üniversitelerle kavgalı.. hepsinin yönetimini değiştirmek ve yerlerine dincileri geçirmek istiyor.. Bütün bürokratlar neredeyse kendi tayfasından olacak.. Ordu tedirgin, bize de el atar mı diye! Muhalefet tedirgin! Yargı ve bütün kurumlar tedirgin.. AKP’li tayfa zenginlik merdivenlerinden hızla tırmanıyor.. Altlarında cipler.. başlarında türbanlar, badem bıyıklar.. vınnn.. vınnn... AKP, adım adım bütün devleti, özerk ve bağımsız derneklerin, birliklerin, kurumların yönetimlerini ele geçirdi gibi.. Ilımlı İslam, en azından kadro olarak gerçekleşti gibi.. Ama karşılarında yasalar var, hukuk var.. bunları nasıl devireceğini henüz bilmiyor.. ??? Hop oturan, hop kalkan bir ülkede yaşıyoruz. Bir savcı yetiyor bize.. Oku, en hassas yere gönderiyor, büyük başarıyla ve 12’den vuruyor.. Psikolojik savaş silahı gibi bir durum var ortalıkta.. Bir iddiaya göre, bölgenin ‘‘OHAL Valisi’’ sayılan bakan kardeşi var işin içinde.. Ama kendisi bunu reddediyor, tanımam bile diyor.. Fakat, eylem harekâtı, bölgedeki ‘‘KürtçüNurcu’’ tarikati görüşlerin doğrultusunda, AKP’li bazı milletvekillerinin desteğine bakılacak olursa! Bir hassas nokta yoklamasıyla güç gösterisi mi? Veya, ileriye yönelik bir siyasal mesaj mı? Veya AKP’ye karşı bir harekât mı? Belki de çok sıradan, bir megalo kişilik gösterisi! Bu savcıda bir iş var! Ne işi, işte bunu bilmiyoruz! Bildiğimiz, ülkenin hassas noktalarıyla oynamayı çok iyi becerdiği! Savcı bey gözümüze neyi sokmak istiyor? akistanlı kadınlar, 8 Mart’ta Batılı hemcinsleri gibi kutlama yapmak yerine haklarını aramak için sokaktaydı. Lahor’daki protesto yürüyüşüne 3 bini aşkın kadın katıldı. Töre cinayetlerinden, aşiretlerin katı kurallarının özgürlüklerini kısıtlamasından, daha da önemlisi aşiretler arası kavgada öç almak isteyenlerin kendilerine tecavüz ettirmelerinden şikâyetçiydi. Çoğu tecavüz kurbanı olan kadınlar, ikinci sınıf insan muamelesi görmenin öfkesini haykırıyordu. Kadınlara, ağabeyi kavgalı oldukları aşirete mensup bir kızla ilişkiye girince kızın aşiretinin ‘öç almak’ amacıyla bir çeteye tecavüz ettirdiği Pencaplı kadın hakları savunucusu Muhtaran May önderlik etti. May’a göre yaşadıkları dramı tüm dünyanın bilmesini sağlayacak en iyi yol, 8 Mart’ta sokağa dökülmekti. (AFP) Kadınlar günü ataması ? ANKARA (AA) DSP’de 8 Mart Dünya Kadınlar Günü’nde, eski bakan Melda Bayer Genel Başkan Yardımcılığı’na atandı. DSP lideri Zeki Sezer, ‘‘Cinsiyet ayrımına son vererek geleceği kadınlarımızla birlikte kuracağız’’ dedi. Bayer de Türkiye’de son zamanlarda kadınlara karşı şiddet ve ayrımcılığın arttığını, AKP döneminde karar mekanizmalarından uzaklaştırıldığını ileri sürdü. Eşitlik çok uzaklarda Kadın haklarında ‘en baskıcı’ ülke Suudi Arabistan. Yemenli kadın eşinin izni olmadan ev dışına çıkamazken Ürdün’de kadın mirasçılar erkeklerin yarısı oranında pay alabiliyor ? Kadına seçme ve seçilme hakkı en önce Türkiye’de verildi. Türkiye’de yaşayan kadınlar, diğer birçok Müslüman ülkede yaşayan hemcinslerine göre ‘‘çok daha iyi’’ durumda. Ancak kadınların eğitimi, üretime katılması ve benzeri konularda atılması gereken çok adım var. TÜREY KÖSE ANKARA Müslüman ülkelerde kadının statüsü ile ilgili yapılan araştırmalar ‘‘Ortadoğu bölgesinin toplumsal cinsiyet ayrımcılığı ve kadının düşük statüsü ile bilindiğini’’ ortaya koydu. Kadınların ehliyet alamadığı, hane halkından birinin rızası olmadan kadınlara sağlık müdahalesi bile yapılamayan Suudi Arabistan’ın ‘‘en cinsiyetçi, baskıcı’’ ülke olduğuna dikkat çekildi. İran’da kadınların mahkemedeki tanıklığının erkeğinkinin yarısı kadar olduğu, Kuveyt’in kadınlara seçme hakkını ancak 2005 yılında tanıdığı vurgulanırken bazı Müslüman ülkelerde son yıllarda yapılan reformlarla kadınlara karşı ayrımcılık uygulamalarının yumuşatıldığının altı çizildi. Kadınların seçme (1930) ve seçilme (1934) haklarını önce Türkiye’de kazandığı da anımsatıldı. Çeşitli kadın kuruluşlarının yaptığı araştırmalar ve TBMM Araştırma Ser Kuşatma altındalar I Şiddete karşı ilginç öneri ? ADANA (AA) TBMM Töre ve Namus Cinayetleri Araştırma Komisyonu Başkanvekili ve CHP Adana Milletvekili Gaye Erbatur, kadına şiddet uygulamanın temelinde, erkeğin kadını kendine bağlama düşüncesinin yattığını söyledi. Çukurova Üniversitesi’nde düzenlenen ‘‘Kadına Yönelik Şiddet Konusunda Ne Yapıyoruz’’ konulu panelde konuşan Erbatur, ‘‘Size bir şiddet uygulanırsa bağırın, herkes duysun. Gerekirse kafasına çantayla vurun’’ dedi. raklı tutuklu Sacide Muhammed el Şemari’nin cezaevinde yaptığı tabloda resmettiği ağlayan çarşaflı kadın da hapiste. Ona elini uzatan kızı ‘‘Bu kelepçeleri annemin elinden çıkarın’’ diye haykırıyor. Ancak gözü yaşlı kadın suç işlediği için cezaevinde olan bir tutuklu değil. O, her gün yeni bir patlamayla sarsılan Irak’taki baskıcı düzenin hapsettiği bir kadın. Şemari’nin tabloları Kadınlar Günü nedeniyle Bağdat’ta sergileniyor. Ve belki de Iraklı kadının içinde bulunduğu durumu dünyaya en iyi şekilde bu tablolar anlatıyor. Tıpkı, Iraklı Kadınların Özgürlüğü Organizasyonu’nun açıklamasında vurguladığı gibi: Iraklı kadın İslamın kuralları, işgalci güçlerin varlığı ve barbar geleneklerin yarattığı baskı altında eziliyor. Kuşatma altında yaşıyor. (AFP) visi’nin bazı Müslüman ülkelerde kadının statüsü ile ilgili olarak hazırladığı bilgi notu, bu ülkelerde kadının statüsünün ‘‘düşük’’ olduğunu ortaya koydu. NDONEZYA Kadınlar oy kullanma ve seçilme hakkını 1945’te kazandı. Koca, ailenin reisi, kadın da ev halkının annesi diye tanımlanır. Kocanın ilk eşinin rızasıyla ikinci bir kadınla evlenmesine izin verilir. AS Kadınlar 1963’te oy kullanma F ve seçilme hakkını kazandı. Kadınerkek eşitliği alanında son yıllarda bir dizi reform gerçekleştirildi. Yasal evlilik yaşı 18’e çekilerek çokeşlilik yeni kı E sıtlamalarla neredeyse yasak hale getirildi. 325 sandalyeli Meclis’in 30 sandalyesi kadınlara ayrıldı. RAN Kadınlar oy kullanma ve seçilme hakkını 1963’te kazandı. Pasaport alabilmek için baba, eş ya da bir erkek akrabadan izin almak zorunda. 290 kişilik Meclis’te 12 kadın temsilci var. Ülkede uygulanan İslam yasaları, erkeklere 4 eşe kadar evliliğe izin veriyor. Ceza Kanunu, zina ile suçlanan kadın ve erkeğin taşlanarak öldürülmesine yönelik hükümler içeriyorsa da 2002 sonunda hükümetin bu uygulamaya son verilmesine dair resmi kararıyla hâkimlere bu tür cezalara son vermeleri talimatı ve İ Çiçekli kutlama ? ISPARTA (AA) Isparta Belediye Başkanı Hasan Balaman, Dünya Kadınlar Günü nedeniyle Isparta Genelevi’ni ziyaret ederek kadınlara karanfil verdi. Başkan Balaman, ‘‘Buradaki kadınlarımız da birer insandır. Belediye olarak onları da hatırlıyoruz ve kendilerini ziyaret ediyoruz’’ dedi. Ölümle yaşıyorlar Ulusal Direniş Konseyi’nden Feride Kerimi: Mollaların İran’da iktidar olmalarıyla, kadınların koşulları öncekinden de kötüleşti BERİV AN TAPAN Pankartla iş arayan anne ? MERSİN (AA) Mersinli 5 çocuk annesi Atile Şavk (46), Kadınlar Günü’nde, üzerinde iş talebini dile getiren dövizle caddelerde gezerek sorununun giderilmesini istedi. Şavk, 6 yıl çalıştığı bir belediyede merdiven temizliği yaparken düştüğünü, kolu kırıldığı için bir daha işine dönemediğini söyledi. Ulusal Direniş Konseyi (CNRI) Dış İlişkiler üyesi Feride Kerimi, İran’ı terk edip Fransa’ya yerleşen bir muhalif. Köktendincilik üzerine çalışmaları bulunan Kerimi, Tahran’da 300 bin seks işçisi olduğunu, üniversite okuyanların yüzde 62’si kadın olmasına karşın bunların yalnızca yüzde 19’unun iş bulabildiğini söylüyor. Kerimi, ‘‘Şeriatçılara göre, kadınlar ahlaksızlığa ve şeytanlığa yol açıyor, erkeklerin de şeytanlaşmasına neden oluyorlar. İranlı kadınlara karşı ezici bir dini faşizm uygulanıyor. Rejim kadınlar üzerinde din kisvesi altında baskı kurmaya çalışıyor’’ diye konuşuyor. Kerimi ile İran’ı ve İslamcı rejimlerde yaşayan kadınları konuştuk. İran’da kadınların durumunu nasıl değerlendiriyorsunuz? FERİDE KERİMİ Molla iktidarıyla birlikte, kadınlar haklarının çoğunu kaybettiler. Cumhurbaşkanı Ahmedinejad döneminde de idamlar sürüyor. Nazanin adlı 17 yaşındaki genç kız, bir erkeğin tecavüz girişimine karşı kendini koruduğu için ölüm cezasına çarptırıldı. Birçok ülkede Nazanin’in durumundaki kadınlar o ülkenin hukuku ta eride Kerimi, Fransa’da yaşaF yan bir muhalif. İranlı kadınlara karşı ezici bir dini faşizm uygulandığını belirten Kerimi, ‘‘Mollalara göre, kadının yeri evi, görevi de erkeğinin kurallarına uymak’’ diyor. rafından korunurken İran’da kadınlar, ölüm cezalarıyla karşı karşıya kalıyor. Eğitimli kadınların fuhuşa yöneldikleri doğru mu? KERİMİ İran’ın başkenti Tahran’da 300 bin sokak kadını var. Kaynakları zengin olan İran’da, kadınların büyük çoğunluğu yoksulluk çekiyor. Bu durum, onların fuhuşa yönelmelerinin de başlıca nedeni. Fuhuşa yönelmede, eğitimli kadınlarla kırsal kesimde yaşayan kadınlar arasında nasıl bir ayrım var? KERİMİ Kırsaldakiler de, kenttekiler de aynı baskıya maruz kalıyor. Kadın eğitimli de olsa eğitimsiz de olsa Devrim Muhafızları’nca küçük düşürülüyor. Kadınların sorunu kültürleriyle ya da gelenekleriyle ilgili değil, politik. Toplumsal ve ekonomik ayrıcalıkları olan kadınların daha az baskıya uğradığı yönündeki iddialar doğru değil. İranlı kadının siyasetteki konumu ne? KERİMİ İran’da öldürülen siyasetçilerin yüzde 30’u kadın. Kadınların hükümette, yargıda ya da başka bir alanda çalışmaları olanaksız. Mollalara göre, kadının yeri evi, görevi de erkeğinin kurallarına uymak. Kadınlara yönelik cinsiyet ayrımcılığı ne boyutlarda? KERİMİ Kadınlara karşı ezici bir dini faşizm uygulanıyor. İslama yakın olduğunu öne sürenlerce kadınların haklarına karşı akıl almaz ve kabul edilemez bir inanç sistemi kuruldu. İranlı rejim muhalifi Halkın Mücahitleri Örgütü son birkaç yıldır rejime karşı kadınların varlığını korumaya çalışıyor. Cumhurbaşkanı olarak seçtiğimiz Maryam Rajavi’nin dediği gibi, ‘‘Gericiler, kadınlara din kisvesi altında boyun eğdiriyor. Dini satmaya çalışıyorlar. İslamı kendi amaçları için kullanıyorlar.’’ rildi. Bir kadının mahkeme önündeki tanıklığı, erkeğinkinin yarısı kadar. İBYA Kadınlar oy kullanma ve seçilme hakkını 1964’te kazandı. 760 sandalyeli halk kongresinde sadece 1 kadın var. Anayasa kadınlara eşit haklar tanımaktaysa da geleneksel yaklaşımlar ve uygulamalar kadınlara karşı ayrımcılık içeriyor. Yurtdışına seyahat edebilmek için eşleri ya da yakın akrabalarından izin almak zorunda olan kadının miras hakkı erkeğinkinin yarısı. ISIR Kadınlar seçme ve seçilme hakkını 1956’da kazandı. Önceleri kadının boşanma talep etme hakkı yoktu. Yeni Medeni Hal Kanunu, kadının koca tarafından kendisine verilen çeyizi iade ettiği ve kocayı gelecekte herhangi bir mali yükümlülükten muaf tuttuğu takdirde boşanmasına izin veriyor. Müslüman kadınların Hıristiyan erkekle evlenmesi yasak. AKİSTAN Kadınlar seçme ve seçilme hakkını 1947’de kazandı. Kadına karşı şiddet, tecavüz ve çocuk istismarı ciddi sorunlar. Ceza mahkemeleri evlilik dışı ilişki, tecavüz, kumar, alkol ve mülkiyeti ihlal suçlarını düzenleyen İslami Hadlere ilişkin davalara bakar. İslami Hadler, şeriatın gayri meşru cinsel ilişkiye girenleri taşlamak ya da bazı suçlarda suçlunun bir uzvunu esmek gibi cezaları içeren hükümler öngörüyor. UUDİ ARABİSTAN Kadınlarla ilgili yasal işler, genelde, kararlarında dini hukuku esas olarak kabul eden İslami mahkemelerin ilgi alanına giriyor. Şeriat mahkemelerinde bir erkeğin şahitliği iki kadının şahitliğine eş. Kadın, şehir içi otobüslere ayrı kapılardan girmek ve ayrı oturmak zorunda. Kadın sürücü ehliyeti alamaz ve hane halkından olmayan birinin arabasına binemez. RDÜN Kadınlar oy kullanma ve seçilme hakkını 1974’te kazandı. Medeni, adli ve ticari mahkemelerde bir kadının tanıklığı bir erkeğinkine eşit. Kadınlar erkeklerden daha az miras alır ve pasaport için başvuru yapmadan önce eşlerinin onayını almak zorundadırlar. Kadın mirasçılar erkeklerin yarısı oranında pay alır. EMEN Kadınlar oy kullanma ve seçilme hakkını 1967’de kazandı. Kişinin yerini İslami hukuk belirler. Kadın yurtdışına çıkabilmek için yasal bir erkek vasiden izin almak zorunda. Bir kadın, kocasından izin almadan ev dışına çıkamaz. Erkeklere 4 eşe kadar evlenme izni verilir. Yasal evlilik yaşı 15’tir. L M P obursali?cumhuriyet.com.tr BM’NİN BU YILKİ TEMASI S Siyasette karar alma yetkisi ANKARA (AA) BM, bu yılki Kadınlar Günü temasını, ‘‘Karar Alma Mekanizmalarında Kadınlar’’ olarak belirledi. BM Nüfus Fonu İcra Direktörü Thoraya Ahmed Obaid, yayımladığı mesajda, kadınlar için ilerlemenin, herkes için ilerleme anlamına geleceğini, kadınlara tam yetki ve katılımcılık verilmeden toplumun önemli sorunlarına çözüm bulunamayacağını belirtti. Kadınların sadece hayat vermediğine dikkati çeken Obaid, ‘‘Barışı inşa eden kadınlar, uyuşmazlıkların çözümünde tam bir rol oynamalıdır’’ dedi. Birer işçi olan kadınların emeklerinin değersiz olduğunun düşünüldüğünü kaydeden Obaid, aynı zamanda ailenin ve toplumun belkemiği olan bu varlıkların çok yönlü rollerinin farkına varılmadığını ifade etti. Siyasi karar alma mekanizmalarında cinsiyet eşitliğine ulaşılması için daha çok adım atılması gerektiğini belirten Obaid, ‘‘Bugün dünya genelinde parlamenterlerin sadece yüzde 16’sı kadın’’ dedi. Dünya genelinde halen 11 kadın, hükümet ya da devlet başkanı olarak görev yapıyor. Ü Y CUMHURİYET 06 K