Katalog

1 ŞUBAT 2006 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ ekonomi?cumhuriyet.com.tr ERİNÇ YELDAN 13 EKONOMİ POLİTİK Yazarımız yurtdışında bulunduğundan bu haftaki yazısını yayımlayamıyoruz. BİRLEŞMİŞ MARKALAR DERNEĞİ ‘‘2006’nın ilk çeyreğinde enflasyon yukarı doğru bir hareket gösterecek, ikinci çeyreğinde ise tekrar aşağı doğru yönelecektir.” ‘‘2006 yılı enflasyonu, yüzde 4.7 ile 6.3 aralığında gerçekleşecek... 2007’nin ortasında enflasyonun yüzde 3 ile 5.5 arasında olacak.” ‘‘Reel kur düzeyinin, ihracatın tek ve ana belirleyicisi olmadığı anlaşılmalı, yapısal unsurlara odaklanılması gerekliliği bir kez daha vurgulanmalı.’’ ‘‘Riskler var diye adım atmazsanız hiçbir alanda hiçbir adım atamazsınız. Eli taşın altında olan kurumların böyle bir lüksü yoktur.’’ ‘‘Yapısal reformlar, sürdürülebilir büyüme için büyük önem taşıyor. Aksamalar, sürdürülebilir büyümenin yanı sıra bekleyişleri de bozabilir.’’ ‘‘Elde ettiğimiz büyüme rakamları belli ölçüde, ithalat olmadan ulaşılması pek mümkün olan rakamlar değildir.’’ Yeni başkan Ali Murad Kızıltaş oldu İlk enflasyon raporunu açıklayan Merkez Bankası, 2006 hedeflerini risklerle birlikte ortaya koydu MB: Risksiz ilerleme olmaz ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Merkez Bankası Başkanı Süreyya Serdengeçti 2006 sonu enflasyon rakamının yüzde 4.7 ile 6.3 arasında olacağını tahmin ettiklerini söyledi. Serdengeçti, bu tahminin tutmamasına neden olabilecek pek çok riskin arasında ‘‘petrol fiyatları, tarımsal girdiler, enerji ve emtia fiyatları, kamu mal ve hizmet fiyatları, dolaylı vergiler, risk priminde oynaklığa yol açabilecek gelişmeler ve AB yolunda çıkabilecek krizleri’’ de saydı. Merkez Bankası Başkanı Serdengeçti, enflasyon hedeflemesi rejimine geçilmesi sonrası ilk ‘‘Enflasyon Raporu’’nu, dün düzenlediği basın toplantısında açıkladı. Serdengeçti, 2005 yılında enflasyondaki düşüşün geçen 4 yıla kıyasla yavaşlamakla birlikte devam ettiğini, 2005 yıl sonu itibarıyla da Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) enflasyonunun yüzde 7.72’ye gerile ‘İthalatın artması normal’ Sanayi üretiminin yapı değişikliğinde ithalatın artmasının normal olduğunu vurgulayan Serdengeçti, ‘‘Elde ettiğimiz büyüme rakamları da belli ölçüde, ithalat olmadan sanırım ulaşılması pek mümkün olan rakamlar değildir’’ dedi. Serdengeçti, bir soru üzerine, ‘‘Sıkı maliye politikalarının yanı sıra normal düzeylerde bir büyüme, cari açıkta belli istikrarı diğini belirtti. Serdengeçti, ‘‘2005 yılında yüzde 28.33 artan tütün ürünleri fiyatları, TÜFE’ye yaklaşık 1.23 puan katkıda bulunmuştur. Petrol fiyat artışları ile beraber enflasyona katkısı 2 puanı geçmiştir’’ diye konuştu. Arztalep gelişmelerinin canlılığını koruması nedeniyle artan tüketim ve yatırım talebi sonucu, ekonomik büyüme ile beraber, yatırım ve tüketim getirmiyorsa, dalgalı kur rejiminde döviz kuru bu vazifeyi görür’’ diye konuştu. Sosyal Güvenlik Reformu tasarısı anımsatılarak ‘‘yapısal reformlardaki gecikmeye nasıl baktığı’’ yolundaki soruya karşılık Serdengeçti, yapısal reformların sürdürülmesinde yaşanacak aksamaların, ‘‘sürdürülebilir büyümenin yanı sıra bekleyişleri de bozabileceğine’’ işaret etti. şılmasını isteyerek alınması gereken bazı önlemleri ‘‘istihdam üzerindeki vergi yükünün azaltılması, enerji maliyetlerinin düşürülmesi, rekabetin arttırılması ve yatırım ortamının iyileştirilmesi’’ şeklinde sıraladı. malları ithalatındaki hızlı artışların da devam ettiğini kaydeden Serdengeçti, ‘‘Cari işlemler açığının, 2005 yılı sonunda GSMH’nin yüzde 6.2’si civarında gerçekleşmesi beklenmektedir’’ dedi. Serdengeçti, son günlerde özellikle ihracatçıların eleştirisine yol açan kur politikası konusunda ise ‘‘bu noktada reel kur düzeyinin, ihracatın tek ve ana belirleyicisi olmadığının’’ anla 2007 enflasyonu 1.54 aralığında Merkez Bankası Başkanı Süreyya Serdengeçti, 2006 yılı sonunda enf lasyonun büyük bir olasılıkla ‘‘yüzde 4.7 ile 6.3’’ aralığında gerçekleşeceğini söyledi. Gelecek yılın ikinci çeyreği itibarıyla enflasyonun yüzde 3 ile yüzde 5.5 arasında kalarak orta vadeli hedeflerle uyumlu olacağının tahmin edildiğini vurgulayan Serdengeçti, bu yıl sonuna kadar faizlerin yüzde 13.5 düzeyinde sabit tutulduğu bir ana senaryo altında ise enflasyondaki düşüşün daha hızlı olacağının ve yıl sonunda ‘‘yüzde 4.2 ile 5.8’’ aralığında, 2007 yılı ortasında da ‘‘yüzde 1.5 ile 4’’ aralığında gerçekleşeceğinin tahmin edildiğini belirtti. Serdengeçti, bu tahminlerden sapmalara yol açabilecek temel risk unsurlarını da ‘‘petrol fiyatlarındaki artışların devam etmesi olasılığı, tarımsal ürünler, enerji ve diğer emtia fiyatları, dolaylı vergiler, kamu mal ve hizmet fiyatları ve AB yolunda çıkabilecek olası krizler’’ olarak sıraladı. Ekonomi Servisi Birleşmiş Markalar Derneği (BMD) Başkanlığı’na Ali Murad Kızıltaş seçildi. BMD’den yapılan açıklamada, derneğin dün gerçekleştirilen 4. Olağan Genel Kurulu’nda yeni yönetimin belirlendiği bildirildi. Perakende sektörünün önde gelen temsilcilerinin hazır bulunduğu genel kurula, önceki gün babası Ahmet Nuri Kızıltaş’ı kaybeden Ali Murad Kızıltaş ka tılamadı. Başkanlık görevini Kızıltaş’a devreden Saruhan Tan, BMD’nin henüz 5 yıllık bir dernek olmasına karşın bir dizi gelenekler oluşturarak kurumsallaştığını vurguladı. Yeni yönetim kurulunun asıl üyeleri Mehmet Eren, Ekrem Akyiğit, Semih Saraçoğlu, Aslı Karadeniz, Yılmaz Yılmaz, Ahmet Said Kavurmacı, Hüseyin Kurtuluş ve Muharrem Toplusoy’dan oluştu. 18 yıllık maestro dönemi bitti Ekonomi Servisi ABD Merkez Bankası FED’in başkanı Alan Greenspan, 11 Ağustos 1987’den bu yana yürüttüğü başkanlık görevinden, dün yapılan FED toplantısıyla ayrıldı. FED tarihinin en başarılı başkanlarından biri olarak gösterilen Greenspan, birçok ekonomiste göre görev süresi boyunca dünya ekonomi tarihinin en çetin sınavlarından başarıyla çıkmasını bildi. FED’in yeni başkanı olan Ben Bernanke’nin zor dönemlerde karar alma süreçlerindeki tecrübesi dolayısıyla Greenspan’in yerini doldurabilip dolduramayacağı endişesi piyasaları meşgul ediyor. 2005’TE REKOR KIRDI İngiliz şirket, ‘Türkiye’de iyi kurumsal yönetim’ araştırmasının sonuçlarını açıkladı: Dış ticarette 43 milyar dolarlık açık Ekonomi Servisi Geçen yıl aralık ayında Türkiye 6 milyar 963 milyon dolarlık ihracat, 11 milyar 213 milyon dolarlık ithalat yaparak 4 milyar 250 milyon dolarlık dış ticaret açığı verdi. 2005 yılında ihracat yüzde 15.8 artarak 73 milyar 122 milyon dolar, ithalat ise yüzde 19 büyüyerek 116 milyar 48 milyon dolar oldu. İhracatın ithalatı karşılama oranının yüzde 63’e indiği geçen yıl, Türkiye toplam 42 milyar 926 milyon dolarlık dış ticaret açığı verdi. Geçen yıl dış ticaret açığı ise yüzde 24.9 artışla 42 milyar 926 milyon doları buldu. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı, 2005 OcakAralık dış ticaret verilerine göre aralık ayında ise ihracat, geçen yılın aynı ayına oranla yüzde 6.4 oranında artarak 6 milyar 963 milyon dolar, ithalat ise yüzde 7.1 artarak 11 milyar 213 milyon dolar oldu. Aralık ayı dış ticaret açığı da önceki yılın aynı ayına göre yüzde 8.1 artışla, 4 milyar 250 milyon dolar olarak hesaplandı. Bu arada ihracatın ithalatı karşılama oranı 2005 OcakAralık döneminde yüzde 63, aralık ayında ise yüzde 62.1 oldu. 2004 yılında 63 milyar 167 milyon dolarlık ihracat, 97 milyar 540 milyon dolarlık da ithalat yapılmıştı. Bu dönemde dış ticaret açığı 34 milyar 373 milyon dolar, ihracatın ithalatı karşılama oranı da yüzde 64.8 olarak gerçekleşmişti. En güvenilir kurum Merkez Bankası ? Yatırımda en önemli kriter olarak yatırımın getirisi görülürken iş ahlakı ve iyi kurumsal yönetim 7. sırada yer aldı. Ekonomi Servisi Türkiye’de potansiyel yatırımcının en fazla güvendiği mali kuruluş Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası olarak belirlendi. Türkiye’deki İsveç Ticaret Merkezi ve Capital dergisi için İngiliz araştırma şirketi MORI tarafından yürütülen ‘‘Türkiye’de Sermaye Piyasaları İtibarı ve İyi Kurumsal Yönetim’’ başlıklı araştırmanın sonuçları açıklandı. Geçen yıl ekimkasım aylarında 3 büyük şehirdeki 600 potansiyel yatırımcı, 30 fikir önderi ile ABD ve İngiltere’deki 10 uluslararası finansal analistin katılımıyla gerçekleştirilen araştırmaya göre, potansiyel yatırımcının yaklaşık onda dokuzu, iyi kurumsal yönetimin, Türkiye’nin refahı açısından önem taşıdığına inanıyor. Katılımcıların 5 en iyi olmak üzere verdikleri notlarla yapılan seçime göre, 4 puanla Türkiye’de en güvenilir kurum olarak seçilen Merkez Bankası’nı, 3.52 puanla büyük Türk işletmeleri, 3.29 puanla İMKB, 3.25 puanla TMSF, 3.23 puanla KOBİ’ler izledi. BDDK 3.19, yabancı şirketler ve SPK 3.18, bankalar 3.15, Rekabet Kurumu 3.12, kurumsal yatırım şirketleri 3.08, yabancı yatırım şirketleri 3.06, Özelleştirme İdaresi Başkanlığı 2.94 ve katılım bankacılığı 2.79 ile en son sıralarda yer aldı. Hisse senetleri, bonolar ve borsa, Türkiye’de yaygın olarak tercih edilen yatırım yöntemi olarak belirlenmezken katılımcıların büyük çoğunluğunun altın, tasarruf hesabı, mülk veya arsa gibi ‘‘daha az riskli’’ yatırım araçlarını tercih ettikleri görüldü. Katılımcılara ‘‘Bugün yatırım yapmak için elinizde 5 bin YTL/50 bin YTL olsaydı neye yatırım yapardınız’’ sorusu yöneltildi. 5 bin YTL’de altın, mücevher yüzde 43 ile ilk sırayı aldı. 50 bin YTL’de ise mülk (yüzde 71) ve arsa (yüzde 43) ezici bir şekilde öne çıktı. Borsa, her iki kategoride de yüzde 12 seviyesinde kaldı. Yarım milyon telefon devre dışı ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Kayıt dışı telefonların kayıt altına alınması işleminde uyarı çağrılarına yanıt alınamayan 500 bin telefon, dünden itibaren görüşmeye kapatıldı. Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım, konuyla ilgili süre uzatımı olmayacağını söyledi. Türkiye’ye kayıt dışı yollarla girmiş yaklaşık 20 milyon telefon bulunduğunu belirten Yıldırım, bu telefonların bugüne kadar 500 bininden, yapılan çağrılara yanıt alınamadığını dile getirdi. Öte yandan avukat Sedat Vural, kayıt dışı telefonların kayıt altına alınması sürecinde yurttaşlardan 5 YTL toplanması konusunda Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı’na suç duyurusunda bulundu. Uygulamayla, konuyla alakasız yurttaşların ‘‘kaçakçı’’ konumuna düşürüldüğünü savunan Vural, kendisinden alınan paranın da iadesini istedi. Türkiye’deki İsveç Ticaret Merkezi ve Capital dergisi için yapılan araştırmanın sonuçları MORI’nin şeref başkanı Sir Robert Worcester tarafından açıklandı. PETROLİŞ Mega bankalar yolda B Ekonomi Servisi IBM’nin Küresel Bankacılık Sektörü Baş Stratejisti Vikram Lund, bankacılıkta birleşmelerin devam edeceğini ve önümüzdeki 10 yıl içerisinde çok büyük mega bankaların ortaya çıkacağını söyledi. IBM’nin stratejik araştırma birimi İş Değerleri Enstitüsü tarafından, ‘‘Bankacılıkta 2015: Bankacılığın Geleceğini Belirlemek’’ konulu araştırma sonuçlarının açıklandığı toplantıda ko nuşan Lund, bankaların son 5 yılda tamamen kâr marjını maksimize etmeye odaklandıklarını, ancak bundan sonra odaklanacakları konunun tamamen büyümeye yönelik yönetim anlayışı olduğunu kaydetti. Lund, AB yolunda ilerleyen Türkiye’de bankaları sıkı yasal düzenlemelerin beklediğini ifade etti. Türkiye’de bankacılık sektöründe rekabetin çok yoğunlaşacağını ve yabancı banka sa yısının daha da artacağına dikkat çeken Lund, Türkiye’de bankacılık sektöründe çok yüksek teknolojiler kullanılmasının gelecekte büyük bir avantaj yaratacağını vurguladı. IBM İş Danışmanlığı Hizmetleri İngiltere Strateji ve Değişim Departmanı Yöneticisi Tamim Saleh ise ‘‘Türkiye’de konsolidasyonlar yoğunlaşacak. 1015 yılda rahatlıkla mega bankalar görülebilir’’ diye konuştu. [email protected] İ L Gİ TOPLUMUNA DOĞRU / ÖZLEM YÜZAK Emek Kütüphanesi açıldı Ekonomi Servisi Petrolİş Sendikası tarafından oluşturulan ‘‘Petrolİş Emek Kütüphanesi’’ açıldı. Sendikanın Üsküdar’da bulunan genel merkez binası içinde yer alan kütüphanenin açılışında konuşan Petrolİş Sendikası Genel Başkanı Mustafa Öztaşkın, bir ilke imza atarak Türkiye’nin ilk emek kütüphanesini oluşturduklarını söyledi. Öztaşkın, yaklaşık 10 bin kitap ile hizmete sunulan kütüphanede, emeğin tarihinden özelleştirmeye, sendika yıllıklarından Türkiye’de uygulanan sosyal politikalara, endüstri sektörlerinden çalışma ekonomisine kadar geniş bir yelpazede emeği ve emeğin tarihini içeren kitaplar bulunduğunu kaydetti. REYSAŞ Teknoloji dehası Bill Gates’in üniversite öğrencilerinin önünde yaptığı konuşma ‘yeni’, ‘yaratıcı’ ve ‘farklı’ hiçbir öğe içermiyordu. Yine de öğrenciler kendilerine seslenen dünyanın bu en zengin adamını coşkuyla alkışladılar, ‘‘kim bilir belki bir gün onun gibi olmanın’’ hayallerini kurdular. Gates konuşmasında, herkesin çok iyi bildiği, ancak ne yazık ki bir türlü yaşama geçirilmeyen önemli bir noktaya değindi: ‘‘AB, ekonomik gelişmeler çok önemli, ama bir ülkenin geleceğini yakından ilgilendiren devrimler hep eğitim aracılığı ile gerçekleşir...’’ Gelecek, devrim ve eğitim... 3 anahtar sözcük. Ve ne yazık ki Türkiye’de ‘‘günü kurtarmanın’’ derin sularında çırpınıp duran kimsenin el uzatmadığı 3 sözcük. Önceki gün Avrupa Komisyonu, ülkelerin ‘‘yenilikçilik’’ performansı Yenilikçilikte Avrupa Sonuncusuyuz nı değerlendirmek amacıyla hazırlanan endeksin 2005 sonuçlarını açıkladı: Türkiye sonuncu olmuştu. Yani ‘‘en az yenilikçi’’ ülke idi. Endeks ülkelerin eğitim, kamu ve özel sektör ArGe yatırımları, işletmelere yenilik için sağlanan kamu finansmanı, bilgi ve iletişim teknolojisi harcamaları, yüksek katma değerli ürün ihracatı ve patent sayıları gibi birçok gösterge dikkate alınarak oluşturuluyor. İsveç, Finlandiya, İsviçre, Almanya ve Danimarka yenilikçilikte Avrupa’nın lider ülkeleri. 2005 sonuçlarının geçmişe göre değişim oranlarıyla birlikte ele alındığı analizde ülkeler ‘‘liderler’’, ‘‘ortalama düzeydekiler’’, ‘‘tutunanlar’’ ve ‘‘kaybedenler’’ olarak dört gruba ayrılıyor. Türkiye, yıllık ortalama yüzde 0.6 oranıyla ‘‘kaybedenler’’ grubunda, üstelik yine en geride. Türkiye ile aynı grupta bulunan diğer ülkeler Estonya, İspanya, Bulgaristan, Polonya, Romanya ve Slovakya. ‘‘Tutunmayı başaranlar’’ grubunda Slovenya, Macaristan, Portekiz, Çek Cumhuriyeti, Litvanya, Latvia, Yunanistan, Kıbrıs ve Malta yer alıyor. Raporda her zaman olduğu gibi bu yıl da Avrupa’nın yenilikçilik ve yaratıcılıkta ABD ve Japonya’nın çok gerisinde kaldığı vurgulanıyor. AB’nin ArGe’ye yaptığı yatırım ABD’nin üçte biri, ancak Hindistan ve Çin gibi ülkeler, aradaki açığı büyük bir hızla kapatıyor. Dünya ekonomisinde itici gücün ‘‘yenilik çilik’’ olduğu artık bilinen bir gerçek. Ülkelerin gelişmişlik sıralamasında sıçrama yapmaları, ileri ve öncü teknolojilere uyumlarına ve yenilikçilik performanslarında güçlü bir gelişme sağlamalarına bağlı. Ya biz ne yapıyoruz? İşsiz gençler kervanını büyütmekten başka?.. Önümüzdeki 10 yılda hangi sanayi ve işkollarının öne çıkacağını öngörüp eğitim planlarımızı bu doğrultuda yapma konusunda en küçük bir ilerleme sağlandı mı? Neden Romanya ve Bulgaristan’ın hâlâ gerisindeyiz? Belli ki bir şeyler yolunda gitmiyor. Gates konuşuyor ve hayallerini anlatıyor. Bilişim dünyasındaki fırsatları gözler önüne seriyor. Mezun olduklarında içlerinden pek çoğunun işsiz olacağını bilen öğrenciler ‘‘hayal kurarak’’ ayakta alkışlıyor. Borsaya ilk lojistik şirketi Ekonomi Servisi Tür kiye’nin halka arz edilen ilk lojistik firması Reysaş Lojistik olacak. Reysaş Lojistik yüzde 30’luk bölümünü Finans Invest’in liderliğinde halka arz edeceğini açıkladı. Reysaş için talep toplama tarihleri ise 23 Şubat 2006 olarak belirlendi. Halka arz sonrasında sermaye arttırımı ile sermayesini 50 milyon YTL ’ye çıkarmayı hedeflediğini belirten Reysaş Lojistik Yönetim Kurulu Başkanı Durmuş Döven, Türkiye’de lojistik hizmetlerinin her geçen gün hızla büyüdüğünü, Türkiye’deki pazarın ise 40 milyar dolarlık bir büyüklüğe ulaşmasını beklediğini söyledi. Döven, ‘‘Reysaş’ın taşıyıcı gücü artık sizlerin gücü oluyor’’ dedi. CUMHURİYET 13 K