Katalog

2 ARALIK 2006 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA HABERLER 7 DIŞ BASINDA PAPA YORUMLARI Papa 16. Benedikt’in laikliği hedef alan açıklamaları büyük tepki topladı İktidarla paralel söylem Haber Merkezi Papa 16. Benedikt’in, Türkiye’ye gelirken uçakta yaptığı “laikçilik” kavramını gündeme getiren açıklaması tepki çekti. Papa, 4 günlük Türkiye ziyareti için Ankara’ya gelirken uçakta gazetecilere, “Atatürk, Türkiye’yi yeniden inşa ederken Fransız Anayasası’nı örnek almıştır. Günümüz Avrupası’nda biz, laiklik ile laikçilik arasında sağlıklı bir tartışma içindeyiz. Türkiye ile gerçek diyalog bu tartışmadan geçiyor. Kamu yaşamıyla geleneksel değerler arasında katı bir ayrım gerektiren laikçilik çıkmaz yoldur” demişti. Konuyla ilgili olarak değerlendirme yapan CHP Hatay Milletvekili İnal Batu, “Dün olduğu gibi bugün de laiklik kavramı önemini korumaktadır. Kimse bunu çarpıtmasın. Laikçilik diye yapay bir ayrım yaparak laikliği küçüksemekse amaç, bunu tasvip etmek mümkün değil. Kimse, laikliğin gerçek amacını küçümsemeye kalkmasın” diye konuştu. olmaması doğaldır ve anlaşılabilir bir durumdur. Çünkü Fransa’da laiklik ve laicite, toplumu ağır bir karanlığa gömmüş olan Hıristiyan bağnazlığını yıkma doğrultusunda devrimci bir atılımdır.” ‘Camide dua büyük jest oldu’ Haber Merkezi Papa 16’ncı Benedikt’in Sultanahmet Camisi’nde İstanbul Müftüsü ile dua etmesi, dünya basınında geniş yankı buldu. Papa’nın camide dua etmesine geniş yer veren dünyanın önde gelen gazeteleri, bunun görülmemiş bir jest olduğu ve adeta ziyaretin sembolü haline geldiği değerlendirmesinde bulundu. İspanyol El Pais gazetesi, Papa 16’ncı Benedikt’in Türkiye’nin ziyaretinin en şaşırtıcı sahnesinin Sultan Ahmet Camisi’nde meydana geldiğini, Papa’nın “görülmemiş bir jest” yaptığını belirtti. İspanya’nın büyük gazetelerinden El Mundo da Papa’nın Sultanahmet Camisi’ne yaptığı ziyaretin Türkiye ziyaretinin “sembolü” haline geldiğini belirtirken “Papa İslama yeni bir jest yaptı” ifadesini kullandı. ‘Laikliğin yanında olmaz’ İstanbul Üniversitesi (İÜ) Kadın Araştırmaları Derneği Başkanı Necla Arat ise Papa 16. Benedikt’in laikliğin yeniden tanımlanmasıyla ilgili sözlerini eleştirerek “TBMM Başkanı Bülent Arınç da aynı görüşü savunmuştu. Papa’nın sözleri ile AKP iktidarının görüşlerinin paralel olması çok ilginç” dedi. Laiklik tanımının yeniden yapılması gerektiğini söyleyen TBMM Başkanı Bülent Arınç’ı eleştiren Prof. Arat, Türkiye’de laiklik ve laikçilik ayrımı olduğu ileri sürülerek başlatılan tartışmanın Papa 16. Benedikt’in konuşmasıyla yeniden gündeme geldiğini belirtti. Bu tartışmaların yazılı ve görsel basında tartışmaya açılmasının “düşündürücü” olduğunu dile getiren Arat, “Ne yazık ki son yıllarda Türkiye’de laiklik ve laikçilik gibi sanki iki ayrı anlayış varmış gibi bir eğilim belirdi. İktidar partisinin üyeleri, laiklik tanımının yeniden yapılması türünden demeçler verdi. Çeşitli medya organlarında bunun tartışması yapılmaya başlandı. Papa 16. Benedikt’in aslında bir din adamı olarak geldiği Türkiye’de, laikliklaikçilik bölümlenmesi bağlamında bir konuşma yapması biraz şaşırtıcı. Çünkü bir teolog olarak kendisinin laikliğin yanında olması beklenemez. Bir devlet başkanı olarak baktığımızda da Vatikan laik bir devlet değil. Türkiye Cumhuriyeti’nin kendi iç işi olan bir konuda görüş belirtmesi ve bu görüşünün de şu anda iktidarda olanların görüşleriyle neredeyse paralel olması oldukça ilginç” diye konuştu. ‘Kalplerdeki buzları eritmeye çalıştı’ İngiliz Guardian gazetesi, henüz üç ay önce Müslümanları kızdıran Papa’nın dün “İslamın dua etmek için en güzel yerlerinden birinde” İstanbul müftüsü ile saf tutup dua ettiğini yazdı. Daily Telegraph gazetesi de 16. Benedikt’in, tarihte bir camiyi ziyaret eden ikinci papa olduğuna dikkat çekerek Papa’nın Müslüman kalplerdeki buzları eritmeye çalıştığı yorumu yaptı. Independent gazetesi de tarihte ikinci kez bir papanın bir camiyi ziyaret ettiğini hatırlatarak “tarihin en felaket papa ziyareti olma potansiyeli taşıyan” bir gezinin iyi bir finalle sonlandığı değerlendirmesinde bulundu. “Papa, Müslümanlarla barışma kampanyasını bir adım daha ileriye götürdü” yorumunu yapan İngiliz The Times gazetesi ise Papa’nın “tarihsel jesti”nin tepki yaratan Almanya’daki konuşmasından sonra, “Müslümanları kucaklama isteğini” yansıttığını yazdı. Fransız Le Figaro da, Papa’nın bir cami ziyaret eden ikinci papa olduğuna, Mekke’ye dönerek dua ettiğine dikkat çekti. ‘Ilımlı İslam kılıfıyla örtüşüyor’ İstanbul Barosu Başkanı Kazım Kolcuoğlu da, “laiklikle ilgili yeniden tarif yapma özleminin, aslında laiklikten rahatsızlıktan kaynaklandığını” söyledi. Kolcuoğlu, Papa’nın laiklik konusundaki söylemlerinin, ABD’nin, Türkiye’ye Büyük Ortadoğu Projesi’nde çizmiş olduğu ılımlı İslam kılıfıyla örtüştüğüne dikkat çekti. “Laik bir düzenden din düzenine geçilmesi konusunda bir yumuşama var” diyen Kolcuoğlu, “Milli mücadele ile birlikte din toplumundan akıl toplumuna geçilmiş olması ve devrimlerin bunun üzerinden uygulanarak laikliğin düzenlenmesi ve Cumhuriyeti çağa doğru taşımanın yöntemi ve yolu çizilmiştir. Lozan Antlaşması ile kurulan düzeni ortadan kaldırma girişimleri olduğu ise apaçık. Cumhuriyetin ve ‘Yurtta barış dünyada barış’ sözünün adeta temelini oluşturan Lozan Antlaşması’nı ortadan kaldırlmaya yönelik talepler olduğu görülüyor. Bunları Papa 16. Benedikt’in yanı sıra Batı’daki pek çok devlet adamı ve kuruluş da dillendiriyor” diye konuştu. Siyasal Bilgiler Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Alpaslan Işıklı da şu değerlendirmeyi yaptı: Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer’in resmi davetlisi olarak üç gündür Türkiye’de bulunan Vatikan Devlet Başkanı ve Katolik dünyasının ruhani lideri Papa 16. Benedikt, dün Türkiye’den ayrıldı. Atatürk Havalimanı’nda ziyaretini değerlendiren Papa, dinler arası diyaloğun güçlendirilmesi temennisinde bulunarak “Kalbimin bir kısmı İstanbul’da kalıyor” dedi. Türk Hava Yolları’na (THY) ait “Bodrum’’ adlı uçakla saat 13.10’da Roma’ya hareket eden Papa’yı, Atatürk Havalimanı Devlet Konukevi’nden, İstanbul Valisi Muammer Güler, Emniyet Müdürü Celalettin Cerrah, Fener Rum Patriği Bartholomeos, Türkiye Ermenileri Patriği Mesrob II, Türkiye Musevileri Hahambaşı İshak Haleva, Vatikan Büyükelçiliği İstanbul Temsilcisi George Marovich, Dışişleri Bakanlığı İstanbul Temsilcisi Fazlı Keşmir ve öteki ilgililer uğurladı. Papa’ya uğurlama “Atatürk’ün muhteşem sentezinin 1789 Fransız Devrimi ile 1917 Sovyet Devrimi’nin üzerine inşa edildiği bilinir. Dolayısıyla cumhuriyetin oluşumunda Fransa’nın bu yönünün belli ölçüde etkili olduğunda kuşku yoktur. Özellikle laiklik, cumhuriyetçilik, milliyetçilik ilkeleri Atatürk Devrimi’ne Fransız Devrimi’nin etkileriyle yansımıştır demek yanlış olmayacaktır. Ancak, laikçilik deyimini anlamakta zorluk çektiğimi ifade etmek isterim. Bu uydurma bir sözdür. Laicite sözcüğünün çevirisinin ise laikliğin karşıtı olan bir eğilimi ifa de ettiğini söylemek mümkün değildir. İkisi de aynı kökten gelir. Laiklik belli bir görüş sahibi olmayı ifade eder. Laicite de belli bir görüşe sahip olmanın gerektirdiği siyasal duruşun ifadesidir. Papalığın Fransız Devrimi’nde ifadesini bulan laiklik ilkesinden pek memnun ‘Mekke’ye dönerek dua etti’ New York Times da “İki ay önce Müslümanlar arasında bir öfke dalgasını yaratan Papa 16’ncı Benedikt, perşembe günü dünyanın en önemli camilerinden birinde bir Müslüman din adamının yanında, yüzü Mekke’ye dönük olarak sessizce dua ediyordu” diye yazdı. Fransız Le Monde gazetesi, “Papalık diplomasisi” başlıklı başyazısında Almanya’daki konuşmasının yarattığı polemiğin Papa’yı Türkiye’nin AB üyeliğini başka bir bakış ile değerlendirmeye ittiğini yazdı. Washington Post gazetesi, Papa’nın İstanbul Müftüsü Mustafa Çağrıcı ile birlikte Sultanahmet Camisi’nde yüzünü Mekke’ye dönerek dua ettiğini yazdı. Muhafazakâr yayınlarıyla tanınan Washington Times gazetesi ise diğer gazetelere göre daha kısa kullandığı haberde Vatikan yetkililerinin cami ziyaretini “ileriye dönük kesinlikle büyük bir adım” şeklinde nitelendirdiği bildirildi. SAMİ SELÇUK BENZERİ YAKLAŞIM apa’nın uçakta kullandığı ifadeler ve kavramlar esP ki Yargıtay Başkanı Sami Selçuk’un 19992000 adli yıl açılış töreninde yaptığı ve o dönemde büyük tartışma konusu olan konuşmasında da yer almıştı. Selçuk, söz konusu konuşmasında Papa gibi Türkiye’nin laiklik konusunda Fransa’yı örnek aldığını vurgulamış, laikçilik kavramını gündeme getirerek şöyle demişti: “Fransa’yı örnek alan Türkiye, dindevlet ilişkisi açısından, Fransa’nın yaşadığı hastalıklardan bir türlü kurtulamamanın sıkıntısını çekmekte, laiklik Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin yumuşak karnı olmayı sürdürmektedir. ... Dini devletleştiren bu sistemin adı, laiklik (laicité) değil, laikçiliktir (laicisme, laisizm). Şovenizm nasıl ulusçuluğun yozlaşmış, hastalıklı biçimiyse, laikçilik de bir bakıma laikliğin yozlaşmış, hastalıklı biçimidir. Dinleri aşındırmaya yönelik laikçiliğin anayurdu Devrim Fransası’dır. ... Bugün Fransa’da gittikçe yumuşayan bir laikçilik; yani din ve devlet ilişkisinde katı ve düşmanca bir ayrım (séparation hostile) değil, ılımlı ve dostça bir ayrım (séparation bienveillante) söz konusudur.” ‘Tartışılmasına karşıyız’ Türk Kadınlar Birliği İzmir Şube Başkanı Şermin Akman da Papa’nın uçaktaki açıklamalarıyla ilgili olarak “Laikliğin tartışılmasına karşıyız. Kemalizmden yanayız. Tarih kitaplarında Kurtuluş Savaşı anlatılmıyor. Gençlerimiz cumhuriyetin kazanımlarını yeterince bilmiyor. Oysa Türkiye’nin geleceği Atatürkçülük, Kemalizm ve laikliktir” dedi. KISITLAMALAR TEPKİ ÇEKTİ İstanbul Papa’ya ‘kilitlendi’ İstanbul Haber Servisi Papa 16. Benedikt’in İstanbul ziyaretinde iki önemli nokta ön plana çıktı. Birincisi ziyaret ettiği Ayasofya Müzesi’nde değil, Sultanahmet Camisi’nde dua ederek jest yapması, ikincisi ise İstanbul’da kaldığı üç gün boyunca alınan güvenlik önlemleri nedeniyle yaşanan trafik çilesiydi. Papa’nın ziyareti sırasında İstanbullular o kadar eziyet çekti ki “Papa artık gitsin”, “Bu çile bize neden çektiriliyor, Papa gideceği yerlere helikopterle taşınamıyor mu? İstanbul’a gelmeden yollar neden kapatıldı?” gibi sorular yönelttiler. Papa’nın 3 gün süren İstanbul ziyaretinden akılda kalan ayrıntılar özetle şöyle: ? Papa’nın İstanbul’a gelişinden bir saat önce Sahil Kennedy Caddesi iki yönlü olarak araç trafiğine kapatıldı. Trafik yoğunluğu E5 ve E6’ya yönelince TopkapıŞirinevlerSefaköy güzergâhında her iki yönde trafik kilitlendi ve çok sayıda İstanbullu evine ve işine uzun mesafeleri yürüyerek gitmek zorunda kaldı. ? Papa, İstanbul temaslarına Fener Rum Patrikhanesi ziyareti ile başladı. Patrikhane çevresinde olağanüstü güvenlik önlemi alındı ve Eminönü ile Eyüp arasındaki sahil yolu Unkapanı köprüsünün altından itibaren araç ve yaya trafiğine kapatıldı. Taksim Meydanı’na çıkan (Gümüşsuyuİnönü Caddesi dışında) tüm yollar da trafiğe kapatıldı. ? Papa’nın Patrikhane’ye gelişinden önce çevredeki apartmanlara Fatih Sultan Mehmet posterleri ve Türk bayrakları asıldı. Patrikhane’nin önünden geçen Yıldırım Caddesi’nin trafiğe kapatılması nedeniyle çevrede yaşayan yurttaşlar evlerine gidemedi. ? Papa’nın Harbiye’deki Vatikan Temsilciliği’nde kalması nedeniyle Cumhuriyet Caddesi de 3 gün boyunca trafiğe kapatıldı. ? Papa’nın Ayasofya ve Sultanahmet ziyareti öncesi müze çevresi güvenlik çemberine alındı. Ayasofya ve Sultanahmet Camii’nin bulunduğu Divanyolu Caddesi polis barikatıyla kesildi. Sultanahmet Camii’nde öğle ve ikindi ezanları okundu ancak camide namaz kılınmasına izin verilmedi. ? Papa’yı korumak için bölgede 9 bin 500 polis görevlendirildi. Ayasofya’nın minarelerine keskin nişancılar yerleştirildi. Papa ziyareti dolayısıyla Ayasofya ve Sultanahmet içinde polisler bir gün önceden nöbet tutmaya başladı. CUMHURİYET 07 K