Katalog

2 ARALIK 2006 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA ENERJİ neriman?cumhuriyet.com.tr 15 DÜNYA BANKASI Selim Şiper: Muş’taki vatandaş, İstanbul’a göre enerjiye 28 kat fazla ödüyor Sektörde vergi adaletsizliği NERİMAN ÖZCAN ‘Reformlar’ doğayı kirletiyor Dünya Bankası uzmanları, özelleştirmeler ve fiyat ayarlaması sebebiyle ortaya çıkan enerji reformlarının, kentlerde hava kirliliği ve ormansızlaşma gibi olumsuz sonuçlara yol açtığını belirterek, söz konusu reformların gözden geçirilmesini istedi. Enerji reformlarının yanı sıra, eski Doğu Bloku ülkeleri, Orta Asya ülkeleri ve Türkiye’nin yakıt tüketiminin yanı sıra ülkemizdeki belediyelerin oy kaygısıyla bedava kömür dağıtmalarının yol açtığı hava kirliliği Dünya Bankası’nın enerji raporunda yer aldı. Raporda yoksul kesimin doğalgaz, elektrik gibi ağa bağlı yakıtları bulamadığından geleneksel yakıtlara yöneldiğine dikkat çekildi. Raporda ayrıca, “Geleneksel yakıtların çevresel ve toplumsal maliyetleri bulunmaktadır. Temiz enerjinin fiyatını yükselten bu reformları yaparken, bu maliyetlerin boyutları ve ekonomik etkileri de dikkate alınmalıdır” ifadeleri yer aldı. Enerji politikalarının uzun vadeli belirlenmediği Türkiye’de, bir dönem teşvik edilen enerji kaynakları bir süre sonra yüksek zamlar ve vergilerle kullanılamaz hale getiriliyor. Yakın zamanda doğalgaza yapılan zamlar, enerji kaynaklarının adil bir şekilde vergilendirilmediğine ilişkin tartışmaları da beraberinde getirdi. “Geçmişte LPG’de yaşadığımız durum doğalgazda da yaşanacak mı” sorusu hakkında Cumhuriyet’e açıklamalarda bulunan İpragaz Genel Müdü rü Selim Şiper, enerji kaynaklarındaki vergi adaletsizliğinin yeni bir gündem yaratacağını söyledi. Şiper, LPG ve akaryakıt konusunda dünyada en yüksek vergi uygulayan ülkenin Türkiye olduğunu ve devlet tarafından doğalgazdan neredeyse ÖTV alınmadığını belirten Şiper, devletin vergi hedefini tutturmak için diğer enerji kaynaklarına fazla yüklendiğini iddia etti. “Doğalgaz konusunda belirlenmiş miktarı tüketmek zorundayız. Bazıları, doğalgazı yaydığımız zaman insanların ödedikleri para daha az olacak, diye düşünüyor. Ben buna katılmıyorum. Diyelim ki, Türkiye’nin her tarafına doğalgazı götürdünüz. Bugünkü fiyattan doğalgazı tükettirebilecek misiniz’’ diye soran Şiper, doğalgaza geçerken devreden çıkarılan diğer enerji kaynaklarından bugün alınan verginin bir şekilde yerine konulması gerektiğinin altını çizdi. Bugün devlet vergilerinin yüzde 25’inin enerji kaynaklarından toplandığını söyleyen Şiper, “Türkiye’nin her tarafını doğalgazla donattığınız zaman vergi ihtiyacınız olmayacak mı? Tabii ki olacak. Herkesin doğalgaz kullanacağı zaman yapacağınızı bugünden yapmaya başlarsanız iyi olur derim’’ dedi. Şiper, İstanbul’da doğalgaz kullanan bir vatandaşın yaklaşık 1520 günlük yemek pişirme ihtiyacı için 2.77 lira ÖTV verdiğini, Muş’taki vatandaşın ise bu enerjiyi (LPG’yi) kullandığı zaman 78.46 YTL ÖTV ödediğini anımsattı. Bugün LPG’nin ÖTV’sinin doğalgaza göre 28 misli daha fazla olduğuna dikkat çeken Şiper “Muş’taki vatandaşa kadar doğalgazı götürdüğünüzde 1 lira ödemeyecek. İstanbul’daki 5 lira ödüyorsa Muş’taki de 5 lira ödeyecek’’ dedi. “Diğer enerji kaynakları kullanan vatandaşlar, doğalgaz kullananları sübvanse ediyor’’ diye anımsatan Şiper, BOTAŞ’ ın bugünkü borçlarının kamusal şirketlerden toplayamadığı paralardan kaynaklandığını, toplayamadıkların vatandaşın faturasına yansıtmak zorunda olduklarını söyledi. ALARKO’DAN TÜKETİCİYE UYARI Kombi beyaz eşya değil Anadolu’da birçok bölgeye doğalgaz gelmesiyle birlikte önümüzdeki 5 yıl sonunda iç piyasada kombi satışlarının 700 bin adede ulaşacağı tahmin ediliyor. Kombi, radyatör, tesisat ve işçiliği ile doğalgaz pazarı 1.2 milyar dolarlık bir ekonomik büyüklük oluşturacak. Kullanım kolaylığı, temizliği, az yer kaplaması ve sessiz çalışması nedeniyle kombi kullanımı Avrupa’da olduğu gibi ülkemizde de gün geçtikçe yaygınlaşıyor. İnsanların konfor beklentilerine paralel olarak, kombi cihazları da teknolojik açıdan sürekli gelişiyor: Otomatik kontrol sistemlerine geçişle birlikte kombiler tüketiciye artık daha fazla konfor ve yakıt tasarrufu sağlıyor. Artan rekabet koşulları ile birlikte pazardaki firma sayısı da sürekli artış gösteriyor. Alarko Carrier’ın kombi satışlarını iki yıl öncesine göre yüzde 50 artırdığını ve tek vardiyada 50 bin adet kombi üretebileceğini belirten Alarko Carrier Pazarlama Şubesi Müdür Yardımcısı Kemal Bıçakçı, “Tüketici artık çok daha bilinçli olmak zorunda, çünkü çok sayıda marka ve farklı özelliklere sahip cihazlar var” diyor. Bıçakçı “Kombi alırken, ısıtacağı mahallin büyüklüğü ve ısı kaybı (binanın konumu, izolasyon şekli, pencere büyüklükleri vb.) montajı yapılacak mahallin özellikleri, banyo sayısı, kullanıcının cihazdan beklentileri ve evde kaç kişinin yaşayacağı gibi sorulara mutlaka yanıt aranması gerekiyor” dedi. İAHE’DEN G8’E Hidrojen ekonomisi daveti Uluslararası Hidrojen Enerjisi Derneği (İAHE), G8 ülkeleri başkanlarına, yaklaşmakta olan enerji ve iklim felaketine karşı kalıcı çözüm olarak ‘Hidrojen Enerjisi Teknolojileri’ne destek vermeleri için bir davet mektubu yolladı. Hidrojen enerjisini, devletlerin gündemlerine taşımalarının hedeflendiği mektupta, geleneksel fosil ve nükleer yakıtların oligopolleşmesinin ve bu yakıtların üretimine küçük bir grubun sahip olmasının kaygı verici olduğuna yer verildi. Mektupta devletlerin güvenli nükleer enerji ve yenilenebilir enerji kullanımına yönelmesi ve bunların başında da hidrojen enerjisinin gelmesi gerektiğine dikkat çekildi. Alırken dikkat Bıçakçı’ya göre kombi alırken beyaz eşya alır gibi değil, bir teknik ekibin gözlemi ve raporu doğrultusunda hareket edilmeli. Kombinin montajının yetkili bayiler ve uzman kişiler tarafından yapılması gerektiğini ifade eden Bıçakçı, tüketicinin kombinin uluslararası standartlara ve CE’ye uygun olup olmadığını kontrol etmesi gerektiğini söyledi. Bıçakçı, kış aylarında ısınmak için gerektiğinden daha fazla para ödediğimizi, çevre dostu doğalgazın diğer yakıtlara göre daha ucuz olmakla beraber alınacak ilave tedbirlerle yakıt sarfiyatının yüzde 2025 mertebesinde azaltılabileceğini belirtti. Çatı izolasyonu olmayan evlerde ısı kaybının yüzde 20 daha fazla olduğunu, bu nedenle çatıların izolasyonunun yapılması gerektiğini, konutlardaki toplam ısı kaybının yüzde 15’inin pencere ve kapılardan olduğunu, “sıcaklığın içeride kalması için pencerelere ısı cam yapılmasının, geceleri ise perdelerin örtülü olmasının enerji tasarrufu sağlayacağını, radyatörlerin örtülmesinin verimlerini yüzde 1015 düşürdüğünü ve yakıt sarfiyatının artmasına neden olduğunu” vurguladı. Bıçakçı, oda sıcaklığındaki 1 derecelik artışın yakıt sarfiyatını yüzde 5 artırdığını, bu nedenle yaşam mahallerinin standartların öngördüğü sıcaklıklara göre kontrol edilmesi gerektiğini ve bunu sağlayan sıcaklık ayarlı oda termostatı veya program saatlerinin kullanılmasını öneriyor. Yatma sonrasında ve kullanıcının uzun süreli evde bulunmadığı saatlerde cihazların düşük sıcaklıkta çalıştırılması da tavsiye ediyor. Shell’e göre geleceğin yakıtı hidrojen Shell Hydrogen, hidrojen enerjisi üzerine yaptığı araştırmalar ile hidrojeni insan hayatının günlük yaşamı içine sokmayı hedefliyor. Önümüzdeki yıllarda, Shell Hydrogen çeşitli konsorsiyumlara katılarak geleceğin yakıtı hidrojenin güvenilir, pratik ve efektif yakıt haline getirip nihai tüketiciye ulaştırmayı amaçlıyor. Hidrojen kullanımı rafinerilerde ve petrokimya endüstrisinde çok yaygın. Shell 1998’den beri Avrupa, Kuzey Amerika ve Japonya’da hidrojen istasyonları kurarak pek çok önemli projeye imza attı. Shell:Gelecekte en önemli sorunlar, temiz ve güvenli enerji sağlanması olacak Enerji dünyasından... Bir yılda 90 bin ton petrol Kazakistan Enerji ve Doğal Kaynaklar Bakanı Bakhtykozha İzmukhambetov, 2010 yılında yıllık 90 bin ton petrol çıkarabileceklerini açıkladı. Rusya ve Mısır’dan stratejik ortaklık Mısır Petrol Bakanı Sami Fahmi, Mısır ve Rusya’nın petrol ve doğalgaz sahaları konusunda stratejik ortaklık planı yaptığını söyledi. Gürcistan, İran’dan alacağı doğalgaza çözüm buldu Gürcistan Devlet Bakanı Zurab Nogaideli; “İran’dan aldığımız doğalgazı, İran’a elektrik enerjisi satarak karşılayacağız’’ diye konuştu. Rusya ve Beyaz Rusya petrol fiyatları konusunda anlaşmaya varamadı İki ülkenin devlet temsilcileri, 15 Aralık’ta ilk sevkıyatının yapılacağı petrol transferi için ortak bir noktaya varamadı. BP Solar’dan 70 milyon dolarlık yatırım BP Solar güneş enerjisi kapasitesini iki katına çıkaracak yeni projelere 70 milyon dolarlık yatırım yapacak. Enerji güvenliğinde kilit ülke: Türkiye Shell’in ‘2025 Senaryoları’ başlıklı konferansında konuşan Shell’in Baş Politik Analisti Cho Khong, dünyanın “enerji güvenliği” endişesine çare olacak anahtar ülkelerden birinin Türkiye olduğunu söyledi. Khong, “Bugün enerji güvenliği, en önemli endişe konusu. Hem enerji üreticilerinin hem de onu tüketen ülkelerin arz, pazarlar, enerji kaynağı ve ulaşım güzergâhında alternatifler geliştirmesi gerekiyor. Türkiye bu bölge için önemli role sahip” diye konuştu. Khong, petrolün Ortadoğu’nun jeopolitiğinde büyük rolü olduğunu vurgulayarak “Ortadoğu’nun en düşük maliyetli ‘hidrokarbon’ üreticisi olmayı sürdüreceğini kabul etmemiz gerekiyor. Dolayısıyla bu bölge, global enerji ihtiyaçlarına anahtar rol oynamaya devam edecek” dedi. Dünyada şu anda kullandığımız geleneksel enerji türünde, petrol ve gaz bolluğu olduğunu belirten Khong, “Önümüzdeki yıllarda gelişen teknoloji sayesinde yeni petrol kaynaklarına daha fazla ulaşabileceğiz. Ancak bu, petrol fiyatlarını yükseltecek” dedi. Cho Khong “Artan karbondioksit oranı tehlikeli boyutlara ulaştı. Daha çevreci enerji kaynaklarına ihtiyacımız var. Shell sürdürülebilir enerji kaynakları geliştirme çabasını sürdürüyor” dedi. Khong’a göre, iklim değişiklikleriyle ilgili kaygılarımız, önümüzdeki 20 yıl içindeki davranışlarımızı etkileyecek. Kyoto Anlaşması’nın bugün yetersiz kaldığına dikkat çeken Khong küresel ısınmayı durdurmak için daha sıkı tedbirler alınması gerektiğini öne sürdü. Shell’in 2025 senaryolarına göre Çin 20 yıl sonra, açık farkla ABD’nin önüne geçerek dünyanın en büyük ekonomisi haline gelecek, dünya genelinde enerji tüketimi iki katına çıkacak. BAYKAL: Finans modeli gerekli 10. Enerji Zirvesi’nde konuşan CHP Başkanı Deniz Baykal, enerji kaynaklarımız olduğu halde dışa bağımlılığımızın çok fazla olduğuna dikkat çekerek “Enerji politikamızı yeni yatırımlarla mümkün kılacak bir finansman modeli geliştirmemiz gerekiyor” diye konuştu. Baykal, olası bir enerji krizi karşısında ya doğalgaz santrallarının devreye sokulması ya da radikal bir çözüm bulunması gerektiğine dikkat çekti. Kongrede söz alan Süleyman Demirel, önümüzün karanlık olduğunu ve enerji piyasasını kuramadığımıza dikkat çekti. Demirel, şöyle devam etti: “Düzenleyici kuruluşlara verdiğimiz yetkileri bırakın kullansınlar. Piyasanın hızına ayak uyduran kuruluşlara ihtiyaç var.’’ IEA (Uluslararası Enerji Ajansı) Başekonomisti Fatih Birol; “25 yıl içinde petrol ve kömür tüketimi yüzde 50 artacak. Rusya’nın enerji politikalarında süprizler yaşanabilir’’ dedi. ‘Ortadoğu kaygıları artırdı’ BP önümüzdeki 3 yıl içerisinde enerji kaynaklarının bulunduğu bölgelere yaklaşık 20 milyar dolar yatırım yapmayı planlıyor. BP’nin Grup Başkanı Lord John Browne, Columbia Business School’un katıldığı bir panelde, “Ortadoğu’daki gelişmeler özellikle bu bölgeden sağlanan enerji kaynakları açısından endişe verici. Biz bir enerji şirketi olarak dünyanın enerji ihtiyacını ve güvenirliği sağlamak zorundayız’’ diye konuştu. Browne, bugüne kadar bu bölgelere yapılan yatırımlara devlet garantisi istemelerinin, önümüzdeki 10 sene dünyada enerji güvenirliğini sağlamak için olduğunu söyledi. Orta ve uzun vadede enerjideki çeşitliliğin güvenirliliği artıracağını ve riskleri azaltacağını ifade eden Browne, “Şirket lon etanol ilave ediyoruz’’ şeklinde konuştu. Bir enerji krizi ile çevresel bir felaket yaşanmaması için şirketlerin ve bilim dünyasının birlikte çalışması gerektiğini kaydeden Browne, “Petrol fiyatının çok düşmesi, yeşil ve alternatif enerjilere yatırımları engelleyecek. Karbondioksidi azaltmak için tüm dünya bir pazar politikası uygulamalı ve karbondioksidin çevreye verdiği zarar, petrol fiyatlarına yansıtılmalıdır. Böylece alternatif enerjilere yatırım yapılmasına teşvik olacak. Yoksa küresel ısınma, çevre felaketi ile insanoğlunun sonu olacak. Ancak beraber çalışırsak radikal çözümlerle dünyamızı tehdit eden konularla baş edebiliriz’’ diyerek sözlerini tamamladı. KISA KISA... KISA KISA... Fişler fatura yerine geçiyor Maliye Bakanlığı, Vergi Usul Kanunu’nun mükerrer 257’nci maddesinin verdiği yetkiyi kullanarak, akaryakıt pompalarının bağlı olduğu ödeme kaydedici cihazlar kullanılmak suretiyle otomatik olarak düzenlenen fişlerin, “fatura yerine geçen belge” olarak kabul edildiğini açıkladı. Edremit’te jeotermal enerji hedefleri büyüdü Edremit Jeotermal AŞ hatlarını büyütüyor. Jeotermal ana hatlarını komple elden geçiren şirket yetkilileri, Edremit’in ısınması amacıyla 2 milyon dolarlık yalıtımlı boru döşediklerini söylediler. Motor dostu: Mobil Delvac XHP Extra 10W40 Mobil Delvac, ağır yol ve arazi şartlarında çalışan ticari araçlar için “motor dostu”, ekstra yüksek performanslı bir dizel motor yağı sunuyor: Mobil Delvac XHP Extra 10W40. Daha az aşınma ve daha uzun motor ömürlü bu ürün, motor aşınmasını asgariye indiriyor, daha az birikinti oluşmasını sağlıyor ve böylelikle motorun ömrünü uzatıyor. Lord John Browne. olarak biyoyakıtların yanı sıra güneş ve rüzgâr enerjisine de yatırım yapıyoruz. Yakıtlarımıza, Amerika’da 500 milyon ga CUMHURİYET 15 K