Katalog

9 KASIM 2006 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA DİZİ 9 Ecevit, 12 Eylül sonrasında ‘CHP misyonunu tamamladı. Artık yokum’ diyerek yeni bir parti ile siyasete giriş yaptı ‘6 ok’tan ‘ak güvercin’e C Kimler geldi kimler geçti HP defterini kapatan Ecevit, 12 Eylül sonrasında siyasal yaşama yeni bir parti ile döndü. ‘‘CHP misyonunu tamamladı. Artık yokum’’ dedi ve yeniden başlama kararı aldı. Ancak, yasaklıydı. Bu nedenle eşi Rahşan Ecevit ‘‘emanetçisi’’ oldu. Rahşan Ecevit, DSP’nin kuruluş başvurusunu 14 Kasım 1985 günü yaptı. Kurucular arasında ‘‘birçok değerli arkadaşının resmen kurucu olamadığı bir ortamda kurucu üye olmayı içine sindiremeyen’’ Rahşan Ecevit yoktu. 23 Kasım 1985’te gerçekleştirilen kurucular kurulu toplantısında Rahşan Ecevit, genel başkan seçildi. 18 Mayıs 1986’da gerçekleştirilen ikinci kurucular kurulu toplantısında ‘‘Doğal Genel Başkan’’ Bülent Ecevit, Rahşan Ecevit’in davetlisi olarak DSP kürsüsünden konuştu. ülent Ecevit 12 Eylül sonrası yeni bir partiyle siyasi hayata atılmıştı ama yasaklıydı. Bu yüzden eşi Rahşan Ecevit ‘emanetçi’ oldu. Partinin kuruluş başvurusu 14 Kasım 1985’te yapıldı. 23 Kasım 1985’te Rahşan Ecevit, genel başkan seçildi. 18 Mayıs 1986’da gerçekleştirilen ikinci kurucular kurulu toplantısında Bülent Ecevit, DSP kürsüsünden konuştu. B şan Ecevit MHP’den kuşkularını gizlemiyordu: ‘‘MHP’nin değiştiğine inanalım mı?’’ Rahşan Ecevit, geçmişte akan kanları unutmadıklarını söylüyordu. Rahşan Ecevit’in bu açıklaması koalisyonun kuruluşunu zora soktu. Rahşan Ecevit bu sözlerini geri almadı, ancak MHP ‘‘Bülent Ecevit’i muhatap almayı’’ yeğledi. Yoğun kulis çalışmalarından sonra gerginlik giderildi ve DSPMHPANAP hükümeti kuruldu. tiyle girdi. Ecevit, 20 yıl aradan sonra yeniden başbakandı. CHP dışındaki 4 partinin desteğiyle başbakanlığı üstlenen Ecevit’in yeniden yükseliş dönemi başladı. Seçime iki ay kala, Abdullah Öcalan yakalanarak Türkiye’ye getirildi. Rüzgâr, DSP’den yana esmeye başlamıştı. Örgütlere ‘‘Bu olayı siyasi çıkar sağlamak için kullanmayın. Kutlamalarda DSP bayrağı kullanılmayacak’’ talimatı verildi. 18 Nisan 1999 seçimleri Ecevit’e zafer getirdi. Ecevitler’in partisi 22.19 oy alırken CHP barajı aşamadı. Ecevit’i MC hükümetleri öncesinde olduğu gibi, yine zor günler bekliyordu. İkinci parti MHP olmuştu, FP üçüncü, ANAP dördüncü, DYP beşinci partiydi. MHP’li koalisyon konusunda kaygılar vardı. Bizzat Rah PARTİNİN İLK GRUBU DSP, 1986 yılında yapılan ara seçimlerde barajı aşıp Meclis’e milletvekili sokamadı. SHP’den istifa ederek Halk Partisi’ni kuranlar 76 saat sonra DSP’ye katılma kararı aldı. Böylece, DSP’nin 20 milletvekilinden oluşan bir grubu oldu. Halkçı Parti’den ayrılarak daha önce DSP’ye katılanlarla birlikte DSP’nin milletvekili sayısı 25’e çıktı. D SP, Türk siyasal yaşamına değişik bir parti modeli olarak girdi. Partinin yetkili organları çoğu kez göstermelik kalırken, partide Ecevitler’in egemenliği tartışılmazdı. Örgüt Rahşan Ecevit’ten soruldu hep. Rahşan Ecevit, genel merkezde üye kayıtlarından hesaplara partinin tüm işlerini yürüten, denetleyen tek yetkiliydi. Partinin kurucularından Sedat Akman’a göre, ‘‘politikacı mezarlığı’’ olan DSP’den kimler geldi, kimler geçti... DSP’nin tarihinde küskün, kırgın, yılgın bir eski partililer ordusu vardı. Bunlardan bazıları DSP ile kavgalarını mahkemelerde sürdürdü. DSP’den kimler geldi, kimler geçti? Hemen akla gelen bazı isimler şöyle: Halil Tunç, Murtaza Çelikel, Sedat Akman, Necdet Karababa, Celal Kürkoğlu, Erdal Kesebir, Haluk Özdalga, Seyfettin Gürsel, Sema Pişkinsüt, Rıdvan Budak, Mümtaz Soysal, Mehmet Sevigen, Uluç Gürkan, Şükrü Sina Gürel, Hüsamettin Özkan, İsmail Cem, Hikmet Uluğbay, Zekeriya Temizel, Hasan Gemici, Aydın Tümen, Gönül Saray Alphan, Mustafa Yılmaz, Fikret Ünlü, Tayyibe Gülek, Metin Şahin, Emin Karaa, İstemihan Talay. Atilla Akar’ın 2002 yılında yayımlanan ‘‘Öteki DSP’’ adlı kitabında ‘‘DSP’nin geleceğine dair öngörüler’’ bölümünde Ecevit’siz bir DSP konusunda umut verici değerlendirmeler yer almıyor. 1987 yılında yapılan referandumla yasakların kalkmasından sonra Ecevit, resmen genel başkan oldu. 29 Kasım 1987 erken seçimlerinde DSP barajın altında kaldı. SHP yüzde 24.7 oy almıştı. O dönem ‘‘bir bölen’’ diye eleştirilen Ecevit, seçimlerin ertesi günü aktif siyaseti bırakmaya karar verdiğini açıkladı. DSP Genel Merkezi önünde ağlamalar, bağırmalar, bayılmalar, intihar girişimleri yaşandı. Ecevit, gözyaşları içinde genel başkanlığı bıraktı. Yerine Necdet Karababa genel başkanlığa seçildi. Ancak Karababa bir yıl olmadan istifa etti. Ecevit, 5 Ocak 1989’da geri döndü. 20 Ekim 1991 seçimlerinde DSP barajı geçti ve 7 milletvekiliyle TBMM’ye girdi. Bu arada CHP yeniden açıldı ve Deniz Baykal genel başkan oldu. Bunun üzerine DSP’li bazı milletvekilleri CHP’ye geçmek üzere istifa etti. DSP’nin sadece 3 milletvekili kaldı. Ecevit, TBMM koridorlarında arkasında sadece iki milletvekiliyle dolaşıyordu. Bunlardan biri Hüsamettin Özkan, diğeri ise Erdal Kesebir. Daha sonradan bu iki milletvekiliyle de yolları ayrılacaktı. GERGİNLİKLER Koalisyon hükümeti, Başbakan Ecevit’i çok yordu. Koalisyon protokolünde ‘‘uzlaşı kültürü’’nden söz ediliyordu, ancak 3 parti arasında böylesi bir ‘‘uzlaşı’’yı yaşama geçirmek kolay değildi. Abdullah Öcalan, sürekli bir gerilim ve kriz konusuydu. Seçim meydanlarında ‘‘Apo’yu asacağız’’ sözü veren MHP ile idama karşı olan DSPANAP arasındaki gerginlikler sık sık su yüzüne çıkıyordu. Buna karşın özelleştirme konusunda DSPMHP daha birbirine yakın duruyor, bu konuda da ANAP’la anlaşmazlıklar yaşanıyordu. Koalisyon içinde krizler ve bunlarla ilgili lider zirveleri eksik olmadı. Bu krizlerin çoğu ‘‘rafa kaldırma’’ yöntemiyle geçiştirildi. BARAJI AŞTI Ecevit, ‘‘demokratik sol’’ parti ısrarı ve bütünleşmelere açıkça karşı çıkan tavrından hiç ödün vermedi. Bu arada CHP erimeye başladı. 1995 seçimlerinde Ecevit, barajı aştı, partisi yüzde 14.7 ile solun büyük partisi oldu. Ecevit’in yanında artık 74 milletvekili vardı. REFAHYOL dağılırken, ülke 1999 seçimlerine Ecevit azınlık hüküme Artık yaşlı ve yorgun bir liderdi Bülent Ecevit, partisinin 88 yaşındaki lideri İsmet İnönü’yü yenip genel başkanlık koltuğuna oturduğunda 47 yaşındaydı. 49 yaşında ise ilk kez başbakan oldu. 77 yaşında yeniden Başbakanlık koltuğuna oturduğunda artık ‘‘yaşlı’’ ve ‘‘yorgun’’ bir liderdi. Bir zamanlar ‘‘Milli Şef’’i deviren genç ‘‘Karaoğlan’’ yaşlanmıştı... Başbakan Ecevit, Hindistan gezisinden gribal enfeksiyonla döndü. Başbakanlığı süresince ilk kez doktor gözetimine giren Ecevit, evinden bir hafta çıkmadı. Ortalık birbirine girince, ‘‘Herkesin ara sıra hasta olma hakkı var. Ama benim böyle bir hakkım yok galiba’’ sözleriyle durumunu açıklamaya çalıştı. Başbakan’ın kortizon kullanmasına neden olan ‘‘Miyastenia Gravis’’ (sinirlerin kaslara komut aktaramaması) tanısı Şubat 2002’de medyada yer aldı. 4 Mayıs günü, Başbakanlık Merkez Binası’nda çalışırken şiddetli bel ağrısı ile sarsılan Ecevit, Başkent Üniversitesi Hastanesi’ne kaldırıldı. Ecevit’in uzun süre devam edecek tedavisi evinde sürdü. Başbakan’ı evinde ilk ziyaret eden kişi olan Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer, gazetecilerin sorusu üzerine, ‘‘Başbakan’ın zaman zaman uzandığını ve pijamalı olduğunu’’ söyledi. Ecevit evinde tedavide ısrarlı olurken, kendisini ziyaret eden doktorları hemen hastaneye kaldırılmasını istedi. Ülke gündemi Başbakan’ın sağlığına kilitlenirken ortaklar arasındaki güven zafiyeti de belirginleşti. 21 Mayıs’ta hastanede AB zirvesi toplandı. Cumhurbaşkanı Sezer 7 Haziran 2002 tarihinde Çankaya’da AB zirvesi topladı. Ecevit bu toplantıya katılamadı. Bu zirve hükümetteki dağılma sürecini hızlandırdı.Devlet Bahçeli, AB paketine karşı çıktı. Bahçeli, ‘‘Bizim konumumuz AB’yi engelleme yolunda bir problem çıkaracaksa gerekirse hükümetten çekiliriz. ’’ diye meydan okudu. ANAP lideri Mesut Yılmaz da ‘‘Yeni hükümet formülleri gündeme gelir’’ dedi. Bu gergin ortamı Ecevit yumuşatmaya çalıştı. Evle hastane arasında gidip gelirken ‘‘Hükümet ve devlet işlerini evde uzanarak ve hareket etmeden de olsa yürütüyorum’’ gibi açıklamalar yaptı. Anayasa fırlatma krizi 1 9 Şubat 2001’de Milli Güvenlik Kurulu toplantısından ‘‘anayasa fırlatma krizi’’ çıktı. Başbakan Ecevit, siyasal yaşamının en zor günlerinden birini yaşadı. Cumhuriyet tarihinde ilk kez bir Milli Güvenlik Kurulu toplantısında sert tartışmalar yaşandı ve Cumhuriyet tarihinde ilk kez bir Başbakan MGK toplantısını terk etti. Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer’in toplantı sırasında Ecevit’e anayasa fırlattığı ve Başbakan Yardımcısı Hüsamettin Özkan’ın da kendisine ‘‘Nankör kedi’’ diye bağırdığı haberleri kulislere yansıdı. Başbakan Bülent Ecevit, Cumhurbaşkanı Sezer’i ‘‘devlet geleneklerine aykırı ve terbiye dışı’’ davranmakla suçladı. Cumhurbaşkanı Sezer, Ecevit’e ‘‘Hukuk bilmiyorsunuz, anayasa bilmiyorsunuz, bilenlerden de yararlanmıyorsunuz. Yasamayı ve yargıyı yürütmenin emri altına aldınız. Sürekli önüme hukuka aykırı kararnameler gönderiyorsunuz. Yolsuzlukların üzerine gidilmesinden neden korkuyorsunuz? Savcılara müdahale ediyorsunuz. Yürüyen soruşturmalara müdahale ediyorsunuz’’ dedi. Ecevit ‘‘Bitti mi’’ diye sorarken Cumhurbaşkanı Sezer, ‘‘Hayır bitmedi. Yolsuzlukların örtbas edilmesine izin vermeyiz. Ülkeyi soydurtmayız. Enerji Bakanı Cumhur Ersümer’in istifası gerekirdi, ettirmediniz. Bazı bakanlarınızla ilgili çok ciddi iddialar var. Çamurun üzerinde oturuyorsunuz. Örtbas etmeye çalışmayın, bırakın biz temizleyelim’’ diye sözlerini sürdürdü. Ecevit bu sözler üzerine toplantıyı terk etti. Anayasa fırlatma krizinin ardından Bakanlar Kurulu olağanüstü toplandı. MGK Genel Sekreteri Orgeneral Asparuk, Başbakanlık’a geldi. Ecevit, yazılı bir açıklama yaparak hükümetin görev başında olduğunu söyledi. Bülent Ecevit, 77 yaşında Başbakanlık koltuğuna oturduğunda artık yaşlı ve yorgun bir liderdi. Bir zamanların genç Karaoğlan’ı yaşlanmıştı. Hüsamettin Özkan istifaya çağrıldı Ecevit’in hastalanması ve ‘‘yeni Başkent kulislerinde senaryolar havada uçuşuyor çimlerden önce CHP’ye geçince YTP’li senaryosenaryo’’ arayışları sürecinde en du. İsmail Cem başbakanlığında AB hükümetin lar bazılarının düşlerinde kaldı. büyük hasarı DSP gördü. Rahşan den, Hüsamettin Özkan’ın başbakanlığına dek. Bu Arka arkaya toplanan liderler zirvelerinden erEcevit ile Hüsamettin Özkan ara senaryolar Ecevitler’in de kulağına gidiyordu. Öze ken seçim kararıyla eşzamanlı AB paketini çıkarsındaki kopukluk gizlenemez llikle Hüsamettin ÖzkanMesut Yılmaz yakınlığı ma kararı çıktı. Ancak, AB paketi ‘‘MHP’siz’’ çıbir noktaya gelmişti. Rahşan dikkatle izleniyordu. Kontrolden geçirileceği has karılacaktı. TBMM seçim ve AB yasalarını görüşEcevit, Oran’daki evde bir grup tanenin ‘‘İş göremez’’ raporu vereceği duyumları mek üzere 29 Temmuz’da toplantıya çağrıldı. Hagazeteciyi kabul ettiğinde Hü nı alan Başbakan Ecevit, Başkent Hastanesi’nden zırlanan taslakta ölüm cezasının kaldırılması, Kürtsamettin Özkan’la ilgili duygu ayrıldı. çe yayın ve dil öğretimi ve azınlık vakıfları konuHüsamettin Özkan’ın ANAP desteğiyle bir AB sunda düzenlemeler yer alıyordu. TBMM Genel larını gazetecilerle açıkça paylaşmaktan kaçınmadı: ‘‘Hüsamettin hükümeti planları yaptığı söylentileri yoğunlaştı. Kurulu, 31 Temmuz 2002 tarihinde önce 3 Kasım Özkan her yerde DSP’li olmadığını Devlet Bakanı Kemal Derviş’in ekonomi zirvesin 2002 tarihinde erken seçime gidilmesi kararı aldı, söylüyormuş. Tabanda bize, sizin de ‘‘Yeni bir senaryo lazım’’ demesiyle erken se arkasından AB paketi görüşülmeye başlandı. Papartiniz çok temiz ama sizin de çim için düğmeye basılmış oldu. MHP lideri Dev ket, MHP’siz geçti. Ölüm cezası kalktı, hesaplaşHüsamettin Özkan’ınız var, di let Bahçeli, 3 Kasım’da erken seçim istedi. Bunun malar seçime ertelendi. DSP seçimlere ‘‘hasta bir yorlar...’’ Gazeteciler ‘‘Ama Öz üzerine seçim kararı alınınca DSP’deki çözülme hız genel başkan’’ ve dağılma görüntüsü içinde girdi. kan hep Başbakan’ın DSP 3 Kasım 2002 tarihinde yapılan seyanında. Tüm fotoğraf çimde barajın altında kaldı. karelerine giriyor’’ deastalık süreci, Başbakan’ın sağ kolu olarak bilinen diğinde de Rahşan EceKTİF SİYASETİ BIRAKTI Hüsamettin Özkan ile Rahşan Ecevit arasındaki vit gülümseyerek ‘‘KenDSP’nin 25 Temmuz 2004 tarihinde yadi koşup geliyorsa, ka kopukluğu iyice su yüzüne çıkardı. Hüsamettin Özkan, pılan 6. olağan kurultayında Ecevit aktif sifasını uzatıyorsa ne ya hastaneye bile gelemedi. Başbakan’ın hastalığı üzerine yaset yaşamını noktaladı. Partililerin gözpacaksınız?’’ diyorbaşkenttte komplo teorileri yapılıyordu. yaşları ve ayakta alkışları arasında konuşan du... Ecevit, ‘‘Ödün vermeden hep doğru bildiHastalık süreci, ğimiz yolda gittik, DSP yeniden iktidara geBaşbakan’ın sağ kolu ola landı. Hüsamettin Özkan istifaya çağrıldı. 8 Temmuz 2002 tarihinde DSP’de yaprak dökü lecektir, gelmek zorundadır.’’ dedi. rak bilinen Hüsamettin Ecevit, partide kendinden sonraki dönemi de biÖzkan ile Rahşan Ecevit mü başladı. Hüsamettin Özkan, Başbakan Bülent arasındaki kopukluğu iyi Ecevit’le görüştükten sonra ‘‘Vefa bir semt adıymış’’ çimlendirdi. Eşiyle birlikte adaylardan Zeki Sece su yüzüne çıkardı. Hüsa diyerek istifa etti. Kendisine yakın milletvekilleri zer’i destekledi. Ecevitler’in işaret ettiği Zeki Semettin Özkan, hastaneye bile gele de istifa etmeye başladı. Güne 128 milletvekiliy zer, 536 delegenin oyuyla genel başkan seçildi. medi. Özkan, Rahşan Ecevit bir ara eve le başlayan DSP, akşam saatlerinde parlamentoda Zeki Sezer; Rahşan Ecevit, Necdet Karababa ve Bügittiğinde ancak hastaneye gidip Ece birinci parti olma özelliğini yitirdi. MHP birinci par lent Ecevit’in ardından DSP’nin 4. genel başkanı vit’i ziyaret edebildi. Doktorların Ece ti oldu. Pazartesi günü başlayan istifalar hafta bo oldu. Sezer’in karşısında en güçlü aday olarak gösvit’in sağlık durumunu ifade etmek yunca sürdü. 12 Temmuz Cuma gününe gelindi terilen Şükrü Sina Gürel 239 oy aldı. Ecevit, artık için kullandığı ‘‘yarı mobilize ve tam ğinde, milletvekili sayısı 84’e düşen DSP, artık ‘‘onursal’’ genel başkandı. Aktif siyaseti bıraktı, aramobilize’’ tanımları kulisleri hareket Meclis’teki 3. partiydi. Bu arada DSP’den kopan da önemli gördüğü konularda açıklamalar yaptı, parlendirdi. Başkentte her yer lar İsmail Cem liderliğinde YTP’yi kurdu. Ancak, ti okulunda dersler verdi. de komplo teorileri, hesap ‘‘İsmail CemHüsamettin Özkan Kemal Derviş SÜRECEK lar, planlar konuşuluyordu. troykası’’ düşleri yaşama geçirilemedi. Derviş, se H A CUMHURİYET 09 K