Katalog

SAYFA CUMHURİYET 9 KASIM 2006 PERŞEMBE 10 DIŞ HABERLER dishab?cumhuriyet.com.tr ABD’de güvenoyuna dönüşen seçimlerden Demokratlar zaferle çıktı Bush’a seçmen tokadı Dış Haberler Servisi ABD’de önceki gün yapılan Kongre seçimleri sonucu Temsilciler Meclisi’nin kontrolü, George Bush’un Cumhuriyetçi Parti’sinden Demokrat Parti’ye geçti. Kongre’nin üst kanadı Senato için her iki parti arasında başa baş bir mücadele sürüyor. ABD Başkanı Bush bir anlamda kendi yönetimi için güvenoylaması olarak görülen seçimlerden ağır bir darbe alırken Irak politikasının partisine pahalıya patladığı yorumu yapılıyor. 2008 başkanlık seçimleri öncesinde, ABD seçmeni Bush yönetiminin başta Irak politikasına olmak üzere yolsuzluk ve seks skandallarına bulaşmasına kırmızı kart gösterdi. Tüm dünyanın merakla izlediği ABD Kongresi ve valilik seçimlerinde gülen taraf Demokratlar oldu. Ülke genelinde aralarında kürtaj ve eşcinsel evlilikler konularının da oylandığı referandumlarda muhafazakâr Cumhuriyetçi kesim istediği kararları çıkaramadı. ? ABD seçmeni, Bush yönetiminin başta Irak politikasına olmak üzere yolsuzluk ve seks skandallarına bulaşmasına kırmızı kart gösterdi. Temsilciler Meclisi’nin kontrolü, Bush’un Cumhuriyetçi Parti’sinden Demokrat Parti’ye geçti. Kongre’nin alt kanadını oluşturan 435 üyeli Temsilciler Meclisi’nin tamamı ve üst kanat Senato’da 100 üyelikten 33’ünün yenilendiği seçimlerde, Cumhuriyetçi Parti 12 yıldır kalesi durumundaki Temsilciler Meclisi’ndeki kontrolü yitirdi. Demokratlar Senato için hedef aldıkları altı eyaletten dördünde seçimi kazandılar. Ancak sonuçların birbirine çok yakın çıktığı Virginia ve Montana eyaletlerinde oyların yeniden sayılabileceği belirtiliyor. Beyaz Saray yetkilisi Dan Bartlett, “Bush sonuçlardan hayal kırıklığına uğradı” dedi. Beyaz Saray sözcüsü Tony Snow ise “Temsilciler Meclisi’ndeki yeni çoğunlukla Irak, teröre karşı savaş ve ekonomi konularında birlikte çalışmak istiyoruz” diye konuştu. Katılımın yüksek olduğu seçimlere ilişkin sonuçların resmileşmesinin ardından, Demokrat Parti azınlık lideri Nancy Pelosi’nin, Temsilciler Meclisi’nin başkanlığını üstlenmesi bekleniyor. Böylece Pelosi, ABD Temsilciler Meclisi’nin tarihteki ilk kadın başkanı olacak. Pelosi: Irak’ta yeni politika Pelosi, Irak’ta yeni bir politika istediklerini belirtti. ABD halkının değişim için kendilerine oy verdiğini kaydeden Pelosi, sözlerini şöyle sürdürdü: “Mevcut politikada ısrar, ülkemizi daha güvenli bir yer haline getirmedi, askerlerimize verilen sözleri yerine getirmedi ve Ortadoğu’da istikrarı sağlamadı.” Valilik seçimlerinde Cumhuriyetçilerin güçlü olduğu güney eyaletlerinde bile başarılı sonuçlar alan Demokratlar, 36 eyaletin 28’inde seçimleri kazandı. Güney Dakota Eyalet Meclisi’nden yıl başında büyük çoğunlukla geçen kürtaj yasası, referanduma katılan halk tarafından yüzde 55 karşı oyla reddedildi. Yasa, sadece annenin hayatının kurtarılması için zorunlu olduğuna karar verilmesi durumunda kürtaja izin veriyordu. Arizona’da evliliği “bir erkekle bir kadından oluşan kurum” olarak tanımlayan ek düzenleme reddedildi. İsrail saldırısında ölen ve yaralananların çoğunu çocuklar oluşturuyor. (Fotoğraflar: REUTERS) Bush hayal kırıklığına uğradı İlk seçim sonuçlarına göre, Demokrat Parti, Temsilciler Meclisi’nde 223 sandalye kazanırken Cumhuriyetçiler 201’de kaldı. Demokratlar, böylece 1994’ten bu yana ilk kez Temsilciler Meclisi’nde çoğunluğu sağlamış oldu. Cumhuriyetçi Parti, Bush’un görevde olduğu son altı yıldır Kongre’nin iki kanadında da çoğunluktaydı. Beyt Hanun’da çocuk katliamı Dış Haberler Servisi İsrail ordusu, Gaz saldırı eylemlerini başlatmaya çağırıyoze Şeridi’nin kuzeyinden çekildiğini açıkla ruz” dedi. Katliamın ardından Filistin kabimasının ardından dün sabaha doğru Beyt Ha nesi olağanüstü toplantıya çağrıldı. nun’da katliam yaptı. İsrail saldırısında, çoğu çocuk ve kadın 19 Filistinli öldü, 40 kadarı ya ‘İsrail dünyadan silinmeli’ ralandı. İsrail ordusu, yaklaşık bir hafta süFilistin hükümet sözcüsü Dr. Gazi Hamad, ren “Güz Bulutları” operasyonunun amaç İsrail’i kastederek “Bu ülke, insanların yalarına büyük ölçüde ulaştığı gerekçesiyle Beyt şadığı bir ülke değil. Hayvanlar ve çeteciHanun’dan çekildiğini açıklamıştı. Ancak dün ler topluluğu ve dünyadan silinmesi gerekisabah saat 05.00’ten sonra bir anda tanklar yor” dedi. Filistin Devlet Başkanı Mahmud dan top ateşi ve Apache helikopterlerinden fır Abbas, “korkunç ve çok çirkin bir katlilatılan füzelerle kente yeniden saldırdı. am” olarak nitelediği saldırının ardından, BM İsrail tankları, saat 06.00’ya doğru, Beyt Ha Güvenlik Konseyi’ni toplanmaya çağırdı. İsrail Savunma Bakanı Amir Peretz, olanun’daki beş katlı bir binanın dördüncü katını vurdu. Komşulardan ve civardaki evlerden yın soruşturulmasını istedi. Ancak İsrail “opeçok sayıda Filistinli, evdekileri kurtarmak rasyonlarının” devam edeceği açıklandı. İsamacıyla binaya geldiği sırada, tank ateşi, yar rail Başbakanı Ehud Olmert, “olaydan üzüntü duyduğunu” açıkladıma gelen ve sokakta topdı. İsrail parlamentosu lanan Filistinlileri hedef milletvekillerinden, Mealdı. Ordu radyosu, tankretz Partisi Başkanı Yoslardan 15 dakikada 6 kez si Beilin, Beyt Hanun’daateş edildiğini bildirdi. Salki saldırı için “Beklendırıda ölen ve yaralananmedik değil” diyerek hüların hepsini siviller oluşkümeti, saldırıları bir an turuyor. Görgü tanıklarıönce durdurulmaya ve na göre, sokakta bir kaateşkes için görüşmelere dın, elinden tuttuğu çocubaşlanmaya çağırdı. ğuyla birlikte olay yerinde hayatını kaybetti. ÖlenBM: Şaşkın ve lerden 13’ünün aynı aileüzgünüz den, 7’sininse çocuk olduğu öğrenildi. İsrail parlamentosunun Beyt Hanun’daki hastaArap milletvekillerinden nelere getirilen yaralılara Ahmed Tibi de Savunyataklarda yer bulunamama Bakanı Peretz’in istiması nedeniyle kanlar içefasını istedi. Tibi, İsrail risindeki yaralıların birçoordusunun sivil, kadın ve ğu, yerlere serilen battaçocuklara karşı savaş suçu işlediğini söyledi. niyelerin üzerinde tedavi İsrail ordusu sivilleri hedef aldı. İslam Konferansı Örgüedilmeye çalışıldı. Filistin’de üç gün yas ilan edildi, okullar tatil oldu. tü (İKÖ), İsrail’in saldırısının savaş suçu olarak kabul edilmesi gerektiğini açıkladı. İKÖ’den 1 yaşındaki bebek de öldü yapılan yazılı açıklamada, BM Güvenlik KonHedef alınan iki evin, Said ve Sadi El seyi’nden, İsrail’in saldırılarını durdurmak ve Atamneh kardeşlere ait olduğu belirlendi. Filistin halkını, İsrail’in “devlet terorizminÖlenlerin 13’ü bu iki ailenin üyeleri. Ancak den” kurtarmak için derhal gerekli düzenleölen diğer kişilerin çoğunun tank ateşiyle meleri yapması talep edildi. BM’nin Ortadoğu özel temsilcisi Alvaro parçalanması nedeniyle kimliklerinin belirlenmesinde güçlük yaşandı. Ölenlerden bi de Soto, İsrail’in kanlı bombardımanından ri, 1 yaşındaki Dima El Atamneh adlı kız sonra “şaşkın ve üzgün” olduğunu açıkladı. bebek, diğeri de yine aynı aileden Ala El De Soto, yaptığı yazılı açıklamada, olayı kınadı ve İsrail hükümetine, zaman geçirmeden Atamneh adlı kız çocuğu. Hamas ve El Fetih intikam için intihar sal bütün askeri operasyonlarına son verme çağdırıları çağrısı yaptılar. Hamas’ın önde ge rısında bulundu. Suriye, saldırıdan sonra İslen liderlerinden Nizar Rayan, İsrail’e, “Ce rail’in “devlet terorizmini” kınadı ve BM set torbalarını ve tabutları hazırlayın” di Güvenlik Konseyi’ne İsrail’i “cezalandırye seslendi ve “Mücahitlerimizi her yerde ması” çağrısı yaptı. İLK MÜSLÜMAN ÜYE Dış Haberler Servisi ABD’de dün sonuçlanan Kongre seçimlerinde Minneseto eyaletinden yarışan siyahi Müslüman aday Demokrat Partili Keith Ellison, seçimi kazanarak kongrenin tarihindeki ilk Müslüman milletvekili oldu. Ellison’ın Cumhuriyetçi rakibi Alan Fine, Ellison’ın İslam Ulusu lideri Louis Farrakhan’la geçmişteki ilişkisini kullanmaya çalışmıştı. “Bu gece tarih yazdık” diyen Ellison, seçilmesinin ABD’den dünyaya, bu ülkede Müslümanların Saldırılara karşın seçildi. politika içinde yer alabileceği, Kongre’ye girebileceği, Amerika’nın İslamla savaş halinde olmadığı mesajını gönderdiğini kaydetti. Katolikken İslamiyeti seçen 4 çocuk babası avukat Ellison, Amerikan birliklerinin Irak’tan acilen çekilmesi gerektiğini, yenilenebilir enerjiye daha fazla ağırlık verilmesini ve sağlık hizmetlerinde sosyal devlet politikasını savunuyor. Ellison, Yahudi lobisi tarafından da destekleniyordu. İngilizce resmi dil oldu Missouri eyaletinde kök hücre araştırmalarını serbest bırakan düzenleme referandumda yasallaştı. Arizona’da aşırı yabancı göçünün yarattığı hoşnutsuzluktan kaynaklanan referandumlardan birinde İngilizce, eyaletin resmi dili haline getirildi. AP tarafından yaptırılan bir sandık çıkış yoklamasına göre, seçimlerde ABD’lilerin üçte ikisi, Irak’ta her geçen gün artan asker kayıplarının, oylarının yönünü belirlemede çok önemli olduğunu söyledi. Seçmenlerin yüzde 80’i ekonomi, yolsuzluk ve skandalların da belirleyici olduğunu kaydetti. İtalya Başbakanı Romano Prodi ve Danimarkalı meslektaşı Anders Fogh Rasmussen, Cumhuriyetçilerin oy kaybetmesindeki temel nedenin Irak konusunun olduğunu kaydettiler. Çevre örgütü Greenpeace ve Dünya Doğayı Koruma Vakfı, Demokratların zaferini “iklim açısından iyi bir haber” olarak nitelendirdiler. Pelosi, Temsilciler Meclisi’nin tarihteki ilk kadın başkanı olacak (5). Demokrat Deval Patrick Massachussetts’in ilk siyah valisi oldu (6). Hillary Clinton, yine Senato’da (2). Irak’a savaşı desteklediği için Demokrat Parti’nin aday göstermediği Joseph Lieberman, Connecticut senatörü oldu (4). Irak’ta iki bacağını kaybeden Demokrat aday Tummy Duckworth Temsilciler Meclisi’ne girdi (3). (Fotoğraflar: AP / AFP / REUTERS) Bush: Savunma Bakanlığı’na CIA’nın eski başkanlarından Robert Gates getirilecek İşgalin mimarlarından Rumsfeld istifa etti Dış Haberler Servisi Kongre seçimlerinden yenik çıkan ABD Başkanı George W. Bush, ülkesinin Irak'ta izlediği politikanın ‘‘yeterince iyi ve sağlam olmadığını'' kabul ederek Irak'taki politikaların mimarlarından olan Savunma Bakanı Donald Rumsfeld'in istifa ettiğini açıkladı. Bush, Irak’ta yeni bir perspektife ihtiyaç olduğunu kabul etti. Beyaz Saray'da basın toplantısı düzenleyen Bush, muhalefetteki Demokratların zaferiyle sonuçlanan ara seçimlerde Cumhuriyetçi Parti'nin aldığı başarısız sonucun ‘‘büyük bölümünün sorumluluğunu'' üstlendiğini açıkladı. Bush ayrıca, seçimlerde çok sayıda ABD'linin Irak'ta gelişme olmamasından duyduğu hoşnutsuzluğu ifade ettiğini de kabullendiğini kaydetti. Ardından Rumsfeld'in istifa ettiğini açıklayan Bush, kendisi ve Rumsfeld'in, ABD Savunma Bakanlığı Pentagon'un yeni liderinin zamanının geldiği konusunda hemfikir olduklarını kaydetti. Bush, Rumsfeld'in yerine Amerikan Merkezi Haberalma Teşkilatı'nın (CIA) eski başkanlarından Robert Gates'in getirileceğini bildirdi. Donald Rumsfeld. üyük satranç ustası Kasparov geçen günlerde Türkiye’ye geldi. Kasparov’un yazdığı “Benim Ustalarım” adlı kitap, Türkiye’de eğitim müfredatına alındı. Kasparov, Türkiye ziyaretinin önemli bölümünü siyasi söylevlere ayırdı. Rusya’da olduğu gibi Türkiye’de de esti gürledi. O şimdi politikacı! 1963’te Azerbaycan’da bir YahudiErmeni ailesinde doğan Kasparov, 1985’te Anatoliy Karpov’u yenerek dünya şampiyonu olmuş, 2000’de şimdiki şampiyon Vladimir Kramnik’e yenilene kadar unvanını korumuştu. 19841990’da Komünist Partisi üyesi olan Kasparov, son 6 yıldır Rusya siyaset sahnesinin sağ kanadında faaliyet göstermeye çalışıyor. Satrancı bıraktığını açıkladığı 2005 Mart’ından sonra ise liderliğe soyundu. Kasparov’un Rusya’daki demokrasiye yönelik eleştirilerine diyeceğimiz yok. Ama o, kendi iktidarı için Sovyetler’i parçalayan Yeltsin’in, hızlandırılmış kapitalizme geçme programı ile sosyal dengeleri altüst eden Gaydar’ın ve uluslararası politikada “Rusya’ya doğru yolu gösteren” ABD’nin yanında olageldi. Şimdi de aklından Rusya başkanı olma hayali geçiyor. Bilirsiniz, on parmağında on marifet olan üstün yetenekli insanlar vardır. Ve de onlardan esinlenenler: Mankense şarkıcı olur, şarkıcıysa filmde oynar, oyuncuysa kitap yazar... Bazen insanın en iyi başardığı işin yanında öteki uğraşları zayıf kalır, hatta onun asıl misyonunu gerçekleştirirken kazandığı üne gölge düşürür... “Hayat satranç gibidir; iyi bir hamle yaparsan kazanırsın, kötü hamle yaparsan kaybedersin” demiş Kasparov. Doğru söze ne denir! On Marifetin Riski B PERŞEMBENİN GELİŞİ HAKAN AKSAY ırgızistan son bir buçuk yılda dünyanın en fazla gösteri yapılan ülkesi. Mart 2005’teki parlamento seçimlerinin ardından yaşanan çatışmalar sonucu Akayev iktidarı devrilmişti. Eski Sovyet cumhuriyetlerinde “renkli devrimler” Rusya’yı güçten düşürürken ABD’nin konumunu pekiştirdi. Bu görüşü savunanlar, gerçekten de ABD yanlısı olan Yuşçenko (Ukrayna) ve Saakaşvili (Gürcistan) iktidarlarının yanına Bakıyev’i (Kırgızistan) neredeyse otomatik olarak yerleştiriyorlar. Oysa gelişmeler bunu doğrulamıyor. Kırgızistan’da yaşananlar, daha çok, farklı coğrafi ve etnik kökenli güçler arasında, kimilerinin deyişiyle farklı kabileler arasında yaşanan mücadeleyi yansıtıyor. Bişkek yönetiminin Batı ile [email protected] Kırgızistan’da Devrim mi, Kabile Savaşı mı? K Dünyanın en yoksul insanı, paradan başka hiçbir şeyi olmayandır. Arthur Schopenhauer Kültürünüz Kaç Para Eder? ir Türk işadamı Rusya’yı geziyor. Gittiği yerB lerde ona büyük konukseverlik gösteriyorlar. Ve adamın aradığı malları göstermeden önce, tarih ve kültürleri üzerine bilgi veriyorlar: Puşkin, Yevgeniy Onegin’in bir bölümünü kentimizde yazmıştır. Şurası, Çaykovski’nin Kuğu Gölü Balesi’ni yazarken esinlendiği yerdir. Dostoyevski Beyaz Geceler’i burada yaratmıştır. İş bitirici girişimcimiz sonunda patlıyor: Yahu ben binlerce kilometre öteden bu hikâyeleri dinlemeye gelmedim. Malı gösterin, malı! İşte yazının başlığındaki soru buradan çıkıyor. Puşkin mi, kömür mü? Çaykovski mi, kereste mi? Dostoyevski mi, boru mu? ??? Birkaç soru daha: Homeros’un MÖ IX. yüzyılda yaşadığı, İliada ve Odysseia destanlarını yazdığı dilden dile dolaşarak bugünlere gelmiştir. O tarihlerden hatırladığınız zengin bir Truvalı tüccar var mı? XVIII. yüzyılın büyük bestecisi Wolfgang Amadeus Mozart’ı tanımayan yok. Ama onun canına yeten ve bir mektubunda “Bu adamdan delicesine nefret ediyorum” diye söz ettiği patronunun adını bilen var mı? XIX. yüzyıl resmine damgasını vurmuş olan Van Gogh, yoksul yaşamı boyunca yalnızca tek bir eserini satabilmişti. Peki, o dönemden hangi Hollandalı işadamını, hangi fabrikatörü tanıyorsunuz? Peki, bugün kaç çocuk büyüyünce şair olacağını söylüyor? Kaç aile, çocuğunun piyanist veya balerin olmasından mutluluk duyuyor? Kaç kız bir ressamla evlenmeyi düşlüyor? Herkesin idealinin bir kenarına kalın bir cüzdan sıkışmamış mıdır? Tatbikatın Sonucu Bir Rus internet sitesinden: Ukrayna’nın yarın kıtalararası füze sistemini deneyeceği açıklandı. Ukraynalı generallerin, denemenin sonucunu öğrenmek için TV haber bültenlerini dikkatle izleyecekleri duyuruldu. ilişkilerini geliştirmeye çalışırken Moskova’yla bağlarını yıpratmamaya özen gösteren tutumu, Akayev’den bu yana ciddi değişiklik göstermedi. Akayev 1990’da muhalif Rus bilim adamı “Saharov’un Kırgız modeli” olarak iktidara gelmiş, ilk yıllarda demokrasiyi güçlendirmeye çalışmıştı. Ancak sonradan Orta Asya’da demokratlıkla ilerlemenin zor olduğunu görerek otoriter bir yola yönelmişti. Şimdi de Bakıyev’in muhaliflerle uzlaşma sağlamada başarılı olamaması ve muhalefetin radikalleşmesi, Bişkek’te siyasi kriz yarattı. Muhalifler arasında son dönemde konum kaybeden politikacılar, işadamları ve farklı kabile mensupları dikkat çekiyor. Bu güçlerin sokaklara çıkarak başlattığı direniş 27 Kasım’da yaşanan gerginliklerden sonra şimdilik yeni anayasa temelinde bir Kırgızistan’da uzlaşmayla yatıştırılmış görünüyor. Ama yaşanan yarın yeniden alevlengerginlikler, meyeceğinin güvenOrta cesi yok. Asya’daki Bu arada sokak gösdengeleri tericilerinin Ukrayna’da değiştirecek olduğu gibi “birileringelişmelere den para alarak” meydanları doldurduğu da kapı sıkça rastlanan haberaralayabilir. ler arasında. Acaba Batılı güçler, Kırgızistan’da gerçek bir “renkli devrim” mi yapmaya çalışıyorlar? Ülkede şu anda akla kara birbirine karışmış durumda ve yarına kimin daha güçlü çıkacağı belli değil. Kırgızistan, ABD’nin bölgeden Kafkasya’ya, oradan da Avrupa’ya uzanan enerji projelerinde önemli yer tutuyor. Ayrıca Bişkek’te güçlenme perspektifi, Çin’in kuzeyindeki ayrılıkçı hareketleri etkileme şansı vaat ediyor. Orada bozulacak dengeler, tüm Orta Asya’yı karıştırabilir. Kaldı ki Kazakistan’da 2012’de Nazarbayev’in görevden ayrılacağının, Özbekistan’da da Kerimov’un yaşlı, Türkmenistan’da Niyazov’un hasta olduğunun giderek daha sık gündeme geldiği koşullarda, bölgesel istikrarsızlığın sonunun nereye varacağını kestirmek zor. CUMHURİYET 10 K