Katalog

17 KASIM 2006 CUMA CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ ekonomi?cumhuriyet.com.tr Hükümet ‘asgari geçim indirimi’ni getirmeyi düşünüyor ama sonuçta kazanan işveren olacak NOT DEFTERİ ZEKERİYA TEMİZEL Yazarımızın bu haftaki yazısı elimize ulaşmadığından yayımlayamıyoruz. 13 Vergi iadesinde ‘illüzyon’ ? Her yıl KDV fişi toplayıp vergi iadesi alma devri bitiyor. Buna karşılık Maliye, asgari ücretin yarısını vergi dışı bırakacak bir formül üzerinde çalışıyor. Taslak bu şekilde yasalaşırsa, işverenler işçiye eskisi kadar net asgari ücret ödeyecek ama vergi indiriminin esas kazançlısı onlar olacak. En düşük ücret alanların cebine 43 YTL fazla para girecek ama daha yüksek ücret alanlar kayba uğrayacak. Ekonomi Servisi Hükümet, ücretlilerden kesilen vergilerde yeni bir formüle hazırlanıyor. Başbakanlık’a gönderilen vergi taslağıyla vergi iadesi uygulamasından vazgeçilirken, emeklilerden sonra çalışanların da fişfatura toplamasına son verecek vergi iadesinin yerini, asgari geçim indirimi alacak. Ücretlerde vergi iadesinin kaldırılması ilk bakışta asgari ücretliler eskiye göre daha çok kazanırmış gibi gözükürken esas kazanan, ücretleri net ödeyen ve istihdam maliyetleri düşen işverenler olacak. Görünürde asgari ücretlilerin cebine eskisine göre daha çok para geçerken devletin bu yolla kaybettiği gelirin yükünü yüksek gelirliler karşılayacak. AA muhabiri Türkan Al’ın haberine göre işçi ve memurlara “Özel gider indirimi’’ adıyla verilmekte olan vergi iadesi kaldırılırken, yerine bir dönem “özel indirim’’ adıyla uygulanan “asgari geçim indirimi’’ getirilecek. Asgari geçim indirimi de, “brüt asga YENİDEN DEĞERLEME İ S M M M O B A Ş K A N I YA H YA A R I K A N : YA N L I Ş V E R İ S K L İ Bakan Unakıtan’ın açıkladığı “gider indiriminden” sadece brüt ücret üzerinden, kayıtlı çalışan çok az bir kesimin yararlanacağını belirten İstanbul Serbest Muhasebeciler Mali Müşavirler Odası (İSMMMO) Başkanı Yahya Arıkan, “IMF’nin istediği standart indirim, vergi iadesinin yerine getirilemez. Bu yanlış ve riskli” dedi. Arıkan, açıklamasında şu görüşlere yer verdi: ? Türkiye’de çalışanların yüzde 90’ı işveren ile net ücret pazarlığı yaparak işe kabul edilmekte. İşveren ücreti net rakam üzerinden ödemekte. İşverenin vergi farkını maaşa yansıtacağı düşünülemez. ? Getirilmesi düşünülen sistemden sadece kamuda çalışanlar, sendikalı ücretliler ve kurumsal yapıda brüt ücret üzerinden yararlanacak. İşveren, daha az Gelir Vergisi stopajı ödeyecek. ? 1984 yılından bu yana uygulanan Vergi İadesi sisteminin kaldırılması ile Hazine, KDV , Gelir ve Kurumlar Vergisi kaybına uğrayacak. Çalışanlar, belge toplarken gönüllü denetim elemanlığı yapıyor. ? Vergi iadesinin kaldırılmasının yerine tüm harcamaların iade kapsamına alınarak 3 ayda bir vergi indiriminden yararlanma sistemi getirilmeli. linde ise 92.9 YTL’ye, bu iki indirimi de almaları halinde ise 97.9 YTL’ye yükselecek. Yüksek ücretliler kaybedecek Vergi iadesinin kalkarak yerine asgari geçim indiriminin gelmesi, asgari ücretle çalışanlara ek bir getiri sağlayacak. Buna karşılık yüksek ücret alanlar kayba uğrayacak.Asgari ücretliler, bugünkü tutarlar üzerinden yılda 434.8 YTL vergi iadesi alıyordu. Bu rakam asgari geçim indirimiyle 477.9 YTY’ye çıkacak. Yeni sistemde asgari ücretli 43 YTL daha fazla kazanacak. Ancak brüt ücretler yükseldikçe, asgari geçim indiriminin sağladığı katkı azalacak ve giderek vergi iadesinin altına inecek. Örneğin aylık vergi matrahı 2 bin YTL olan bir ücretli halen 1140 YTL vergi iadesi alabiliyor. Asgari geçim indiriminin bu ücretliye getirisi bunun 502.8 YTL daha altında, 637.2 YTL olacak. Aylık vergi matrahı 5 bin YTL olanlar bugün için vergi iadesi yoluyla 2 bin 580 YTL alabiliyor. Vergi iadesi kalkıp geçim indirimi getirilince bu ücretlinin eline bugünkünden 1716 YTL daha az (863.4 YTL) geçebilecek. Otomobilin vergisi yüzde 7.8 artıyor ? Maliye’nin 2006’nın yeniden değerleme oranını belirlemesinin ardından emlak vergisine tabi değerler 2007’de yüzde 3.9 oranında yükselecek. ANKARA (AA) Maliye Bakanlığı, 2006 yılının yeniden değerleme oranını yüzde 7.8 olarak belirledi. Bu durumda, yeni yılda çeşitli vergi ve cezalar, yüzde 7.8 oranında artacak. Maliye Bakanlığı, Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) üretici fiyat endeksinde ekim ayı sonunda, 12 aylık ortalamalara göre oluşan yüzde 7.76’lık artışı dikkate alarak, yeniden değerleme oranını yüzde 7.8 olarak tespit etti. Buna ilişkin Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğ Taslağı da, Resmi Gazete’de yayımlanmak üzere Başbakanlık’a gönderildi. Düzenlemeler şöyle: Hükümetin yeni yılda da ‘yeniden değerleme oranına bağlı kalması’ halinde motorlu taşıtlar vergisi, damga vergisi, çevre temizlik vergisi, harçlar ve vergi cezaları, 1 Ocak 2007 tarihinden itibaren yüzde 7.8 oranında zam görecek. 13 yaş grubundaki motor silindir hacmi 1300 cm3’e kadar olan otomobillerin halen 305 YTL olan motorlu taşıtlar vergisi, yılbaşında 329 YTL’ye çıkacak. Motor silindir hacmi 1301 cm3 ile 1600 cm3 arasındaki otomobillerin vergisi de 487 YTL’den 525 YTL’ye yükselecek. Bu gruptaki otomobillerin en yüksek vergisi de 10 bin 988 YTL’den 11 bin 845 YTL’ye çıkacak. 1 yıllık pasaport harcı 136.5 YTL olacak. İş yerlerinden alınan çevre temizlik vergisinde de en düşük tutar 14 YTL, en yüksek tutar da 1.656 YTL’ye yükselecek. Fatura, gider pusulası, müstahsil makbuzu vermeme ve almamanın cezası 10 YTL artışla 139 YTL’ye çıkacak. P R O F. Ş Ü K R Ü K I Z I L O T: İ Ş V E R E N E YA R A R Fiş toplamanın kaldırılmasının kayıt dışını arttıracağını vurgulayan Prof. Şükrü Kızılot’a göre, uygulamanın sonuçları şöyle olacak: ? Ücretlilerin vergi matrahından, “En az geçim indirimi” adı altında bir indirim yapıldıktan sonra, gelir vergisi hesaplanacak.Yabancı ülkelerin çoğunda başarı ile uygulanan bu müessese ile; insanın insanca yaşayabileceği bir tutar vergi dışı bırakılıyor. Bu yerinde ri ücretin yarısı kadar” olacak. Böylece, bütün ücretlerin, brüt asgari ücretin yarısı kadarki bölümünden vergi alınmayacak. Habere göre taslakta şu değişiklikler öngörülüyor: bir uygulama. ?Ancak, vergi iadesi kaldırılırken bunun yerine “en az geçim indirimi” getirilmesi, özellikle işçiler için çözüm değil. Çünkü, 100 işletmeden 99’unda, işveren işçi ile “net ücret” tutarı üzerinden anlaşır. Vergi ve primleri de işveren üstlenir. Böyle olunca, en az geçim indirimi ile sağlanacak vergi indirimi avantajı, işçiden çok işvereni memnun eder. rimi 265.5 YTL şeklinde belirlenecek. Bu rakam eşi çalışmayan ücretliler için 270.81 YTL’ye, eşi çalışmayan ve en az 2 çocuğu olanlar için de 278.77 YTL ’ye çıkacak. Bu durumda da asgari ücretle çalışanlar, her ay 39.8 YTL ile 41.79 YTL daha az gelir vergisi ödeyecek. Söz konusu tutar, yüksek gelir gruplarında yer alan ve eşçocuk indiriminden yararlanmayanların yüzde 35’lik vergi dilimine ulaşmaları ha Eş ve çocuk indirimi Eşi çalışmayan işçi ve memurlar için asgari ücretin yüzde 10’u kadar ek bir indirime gidilecek. Aynı şekilde 2 çocukla sınırlı olmak üzere her 1 çocuk için yüzde 7.5’lik çocuk indirimi yapılacak. Böylece asgari ücrete tabi bekâr ya da eşi çalışan ve çocuğu olmayan bir işçinin aylık brüt ücretinin yarısı vergiye tabi olmayacak. Eşi çalışmayan ve 2 ya da daha fazla çocuğu bulunan bir işçinin ise brüt ücretinin yüzde 75’i, bir başka ifadeyle dörtte 3’ü vergi dışı kalacak. Buna göre halen 531 YTL olan brüt asgari ücrete göre, asgari geçim indi Maskeli ‘nerden buldun’ Yeni düzenleme, gider bildirimi esasına dayanacak. Bu çerçevede Maliye Bakanlığı, beyan ettiği gelir ile yaptığı harcamalar arasında uyum sorgulanabilecek. Düşük beyana karşılık, harcaması yüksek olanlara “Harcama yaptığın bu paraların vergisini ödedin mi’’ diye sorulacak.. Emlak yüzde 3.9 artacak Enerjide soğuk duş ? Danıştay, lisansı olmayan akaryakıt bayilerine ikmal yapan şirketlerden Aytemiz’in cezasını durdurmadı. Sırada Petrol Ofisi ve Opet de var. ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Danıştay 13. Dairesi’nin, Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu’nun (EPDK) Aytemiz şirketine verdiği cezayı durdurmaması, 1.7 milyar YTL’lik cezaya çarptırılan 28 akaryakıt şirketi için ‘‘soğuk duş’’ etkisi yarattı. Diğer şirketler için de benzer kararların çıkması ve Danıştay İdari Dava Daireleri’nin de 13. Daire ile aynı görüşte olması durumunda, cezalar ödenmeye başlanacak. En yüksek ceza alan şirketlerin başında 499 milyon YTL ile Petrol Ofisi, 165 milyon YTL ile Opet ve 113 milyon YTL ile Turcas geliyor. EPDK’nin, Aytemiz dağıtım şirketine verdiği 88 milyon 593 bin 40 YTL’lik idari para cezasının yürütmesinin Danıştay 13. Daire’de durdurulmaması sonucunda, Aytemiz’in bu karara Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu’nda itiraz hakkı bulunuyor. İtirazın kabul edilmemesi durumunda ise cezanın ödenmesi gerekecek. Öte yandan Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu, lisans almadan akaryakıt bayiliği yaptığı için ErDer Akaryakıt şirketine para cezası verilmesine ilişkin kararın yürütmesinin durdurulmasına yapılan itirazı reddetti. Arçelik Genel Müdürü Özdemir: Tüketici elektroniği alanında rekabet gücü artacak Beko’da ilk hedef tasarruf TÜPRAŞ’ın kuruluşunun 23. yıldönümü dolayısıyla İzmit Rafineri Müdürlüğü’nde düzenlenen törende konuşan Ömer Koç (sağda) “Avrupa’nın lider şirketleri arasında yer alma vizyonumuz ile kurguladığımız planlarımız, stratejilerimiz ve hedeflerimizde önemli gelişmeler kaydettik” dedi. Ekonomi Servisi Tüketici elektroniği alanındaki varlığını ve dayanıklı tüketimde rekabetçiliğini artırmak için Beko Elektronik’teki hisse oranını yükselterek hâkim ortak olan Arçelik’in Genel Müdürü Gündüz Özdemir, bu satın alma sayesinde ilk etapta Beko Elektronik’te 2007 için 50 milyon Avro tasarruf hedeflediklerini bildirdi. Arçelik, Koç Holding Beko Ticaret, Temel Ticaret ve Koç ailesine ait olan Beko Elektronik hisselerini 190.03 milyon YTL ’ye satın alarak, bu şirkette sahip olduğu payı yüzde 22.36’dan yüzde 72.46’ya yükseltti. Reuters’ın sorularını yazılı olarak yanıtlayan Özdemir, Beko Elektronik’in önemli varlıklarından Grundig’de de benzer sinerji ve tasarruf alanları gördüklerini anlattı. Özdemir, “Grundig’in finansal yapısını güçlendirmek ve kârlılığını artırabilmek konusunda bir plan geliştirmek için, uzun süredir, yabancı danışmanlarla birlikte çalışılmaktadır. 2007 için 20 milyon Avro tasarruf sağlamayı planlıyoruz” dedi. İlk dokuz ayda Beko 81.3 milyon YTL (yaklaşık 44 milyon Avro) ile piyasa beklentilerinin üzerinde bir net zarar açıklarken, Arçelik’in dokuz aylık net kârı yıllık bazda yüzde 43 artışla 204 milyon Avro’ya çıkarak piyasa tahminlerinin üzerinde gerçekleşti. Öte yandan “sendika.org” adlı internet sitesinin haberine göre, Beylikdüzü’nde bulunan Beko Elektronik Fabrikası’nda Türk Metal üyesi 300 işçi işten çıkarıldı. Habere göre, işçilerin 100’ü önceki gün, 200’ü ise dün işten çıkarıldı. Emlak vergisine tabi değerlerdeki artış ise yeniden değerleme oranının yarısı kadar, yani yüzde 3,9 oranında olacak. Emlak vergisi açısından Türkiye’nin en değerli yerleri olarak belirlenen İstanbul Takı Zafer Caddesi ile Bursa Kapalıçarşı’da halen 8 bin YTL olan birim değer de 8 bin 624 YTL olacak. Birim değer açısından İstanbul Boğazındaki villaları bile geride bırakan Hakkari’nin Cumhuriyet ve İstiklal Caddelerinin sakinleri de, yeni yılda 1200 YTL yerine 1293,6 YTL üzerinden emlak vergisi ödeyecek. ‘Pınar, Arap ülkelerinde lider’ Ekonomi Servisi Yaşar Holding Yönetim Kurulu Başkanı Feyhan Kalpaklıoğlu, global bir marka olabilmek için yerel mutfaklara girip bölge insanlarına hitap edilmesi gerektiğini Feyhan Kalpaklıoğlu. söyleyerek yakın zamanda pazara dönük ürünlerle de gireceklerini kaydetti. Yine Yaşar Holding bünyesindeki DYO’nun ‘‘32’nci Resim Yarışması’’nın ödül töreni sonrası gazetecilerin sorularını yanıtlayan Kalpaklıoğlu, Kuveyt, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri ve Yemen’de Pınar’ın en çok satılan ürününün Labne peynirleri olduğunu söyledi. DYO olarak Ortadoğu’daki inşaat potansiyelini çok iyi gördüklerini, önümüzdeki dönemlerde DYO’nun bölgede çeşitli yatırımlarının da olacağını dile getiren Kalpaklıoğlu, Yaşar Grubu olarak bu yıl sonu ciro hedeflerinin 1.5 milyar doların üzerinde olduğunu ifade etti. Kalpaklıoğlu, TMSF’ye olan tüm borçlarını kapattıklarını hatırlatarak bankacılık sektörüne bir daha girmeyi düşünmediklerini de söyledi. TÜPRAŞ, küresel oyuncu olacak Ekonomi Servisi Türkiye Petrol Rafinerileri AŞ (TÜPRAŞ) Yönetim Kurulu Başkanvekili Ömer Koç, TÜPRAŞ’ı “faaliyetlerini geliştirerek mevcut konumundan daha iyi yerlere getirme ve küresel bir oyuncu yapmayı’’ hedeflediklerini bildirdi. TÜPRAŞ’ın kuruluşunun 23. yıldönümü dolayısıyla İzmit Rafineri Müdürlüğü’nde düzenlenen törende konuşan Koç, köklü bir geçmişi bulunan TÜPRAŞ’ın, Koç Topluluğu’nun en genç üyesi olduğunu ifade ederek “En önemli atılımımızın TÜPRAŞ’ın Koç Topluluğu’na katılması olduğu inancındayım” dedi. TÜPRAŞ Genel Müdürü Yavuz Erkut ise özelleştirme sonrası TÜPRAŞ kültürü ile Koç kültürlerinin kucaklaştığını, 10 aylık süre içinde yoğun ve verimli günler geçirildiğini söyledi. Erkut, 10 aylık performanslarına göre, geçen yıla oranla üretim kaybının kapatılarak yüzde 1’lik artışla 20.3 milyon tona ulaşıldığını vurgulayarak “Toplam satışımızın yüzde 3 artarak 21.4 milyon tona yükseldiğini, ihracatımızın yüzde 33 artışla 5 milyon tona, kârlılığımızın da yüzde 34 artarak 645 milyon YTL ’ye ulaştığını görüyoruz” diye konuştu. M A L İ Y E Geçen akşam Ankara Devlet Tiyatroları İrfan Şahinbaş Sahnesi’nde Güngör Dilmen’in yazdığı, Ayşe Emel Mesci’nin sahneye koyduğu, müziklerini Okay Temiz’in yaptığı ‘Kurban’ adlı oyunun galasındaydım Dekoruyla, müziği, oyuncuların performansı, korosu ve kostümü ile çok güzel bir oyun. Oyunda Ayşe Emel Mesci’nin tarzını hemen görebiliyorsunuz. Müthiş bir ekip çalışması. Oyunu seyrettikten sonra çöküş içinde olan tiyatrolarımız için azıcık da olsa umutlanıyorsunuz. Bu oyunda üstüne kuma getirilmek istenen iki çocuklu Zehra’nın acılı öyküsü anlatılıyor. Kocası Mahmut başta Zehra’ya âşıktır. Ona sarıldığı zaman Zehra sanki kemiklerinin kırıldığını hisseder. Murat ve Zeynep adlı iki çocukları olur. Murat koçları çok sevmektedir ve çocuk yaşıyla Tanrı’nın ihtiyacının olmadığını düşünerek kurban ettiğimiz koçların özgürlüğünden yanadır. Bu güzelliklere rağmen gün gelir Mahmut kendisine hakmış gibi on Y A Ş A M I N D A N / M U S T A F A P A M U K O Ğ L U bağlı bir ekonomik düzen devam ettikçe Anadolu’dan Zehra’nın çığlıkları her zaman duyulacak. Dileyelim ve çalışalım: O kahrolası töreleri yıkalım.. Bu töreleri besleyen din kurallarının yanlış yorumcularını tahtlarından indirelim... Töreyi haklılaştıran, erkeğin egemenliğini pekiştiren yasaları değiştirelim, ben devletim, diyen muhtarları “Zehra kapıyı aç” değil “Mahmut def ol git” der duruma getirelim... Kırsal kesimde kalkınmaya önem verelim... Mahmut’lara, akıllarından çıkaramadıkları şeyin aslında gelip geçici başka bir şey olduğunu gösterelim... Mirza’lara, uzun kurdeleli tapuların Zehra’ların adaletinde bir hiç olduğunu idrak ettirelim... Yani şaşkın gözlerimizin gerçeği görmesini sağlayalım. Sizce zor mu? Değerli okuyucular mutlaka bu oyunu görün ve Zehra’nın acısını paylaşın. Kadının Ekonomik Özgürlüğü beş yaşında bir tazeye tutulur. Bunun adı Gülsüm’dür. Gülsüm, abisi Mirza’nın gözü dönmüş maddi hırslarıyla Mahmut’un ne olduğu belirsiz aşkı arasında çok büyük ağıtlar yakar. Mahmut, Gülsüm’ün kardeşi Mirza’nın isteklerinden bir ara bunalır, vazgeçer gibi olur ama, nafile Gülsüm’e olan tutkusunu aklından çıkaramaz; Mirza’nın her dediğini verir. Oysaki bu verdikleri Zehra’sı ile dişe diş çalışarak sağladıkları tarlalardır. Hele Değirmendere’deki yer onlar için çok önemlidir. Zehra Mahmut’a “şaşkın göz gerçeği görsün” der, der ama ne gezer. Mahmut ne aklının, ne vicdanının sesini dinler. Gider Gülsüm’ü duvağı ile eve getirir. Evin kapısı kapalıdır. Zehra kapıyı açmamaktadır. Gülsüm’ü eve sokmayacağını, eğer o eve girerse yüreğindeki başka yasayı uygulayacağını söyler. Ama bu çığlıkları ne Mahmut, ne Mirza duyar. Gülsüm’ün iç yakan gözyaşları da sonsuzluğa akan su gibidir. Ama nafile. Bunlar yetmiyormuş gibi, kapının açılması için Muhtar devreye girer. “Ben devletim. Yasalar gereği kapıyı aç” der ve törenin bekçiliğini yapar. Hiçbiri Zehra’yı ikna edemez. İsteği sadece Mahmut’un Gülsüm’ü geri göndermesidir. Ama bu işten Zehra galip çıkamaz, odaya girer uyumakta olan Murat’ını ve Zeynep’ini bu töreye, töreyi güçlendiren din kurallarının yanlış yorumuna, töreyi ve vicdansızlığı cesaretlendiren yasalara kurban eder ve tabii kendini de. Zehra’nın tragedyası aslında Anadolumuzda halen var. Kentlerde de var. Gerçi kentlerdeki biçimi değişti. Erkekler artık kumaları eve getirmiyorlar, başka ev tutuyorlar. Ancak kumalar da artık birer Gülsüm değil... Tüm bu acılar kadınların ekonomik özgürlüklerinin olmamasından kaynaklanıyor. Ya kocaya ya da ailesinin varlığına Oyak Bank’a OPET’ten Cem ’lik ödülü Yılmaz oyuncakları 1. OPET, oyuncak Gitt promosyon kampanyasından sonra yeni reklam filminde, Cem Yılmaz’ın canlandırdığı karakterlerin konuşan oyuncaklarını müşterileriyle buluşturuyor. Kampanyada, tanesi 2700 puan (27 YTL) değerinde olan bebeklerden birine sahip olmak için OPET Kart ile 200 puan harcamak, diğer bir deyişle 200 YTL’lik akaryakıt almak gerekiyor. IMI Conferences tarafından düzenlenen İstanbul Çağrı Merkezi Ödülleri 2006 Yarışması’nda, Oyak Bank Müşteri İletişim Merkezi, “En İyi Müşteri Deneyimi” kategorisinde, farklı sektörlerdeki rakiplerini geride bırakarak birincilik ödülüne hak kazandı. Bankadan yapılan açıklamada, “Oyak Bank hizmet kalitesinin sürekli iyileştirilmesi için yapılan çalışmaların bir sonucu olan bu başarı, bundan sonraki dönemlerde de artarak sürecektir” denildi. Primeur şarapları tadım günü Taze şaraplardan “Primeur’’ için ‘’Tadım Günü’’ düzenlendi. Kavaklıdere şaraplarının sahibi Ali Başman, tüm ülkelerde kasımda piyasaya çıkan Primeur şarapları için tadım günü düzenlendiğini, Türkiye’de Kavaklıdere’nin bu geleneği 19 yıldır sürdürdüğünü belirtti. pamukm?superonline.com CUMHURİYET 13 K