Katalog

21 EKİM 2006 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ ekonomi?cumhuriyet.com.tr Sayıştay’ın 2005 Hazine Raporu’na göre 138 milyon YTL ’lik teşvik kredisinin takibi yapılmadı 13 İŞÇİNİN EVRENİNDEN ŞÜKRAN SONER Teşviklerde takip skandalı ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Sayıştay’ın ‘‘2005 Hazine İşlemleri Raporu’’nda Devlet Bakanı Ali Babacan’a ‘‘mahsuplaşma kayırması’’ suçlaması yapıldı. Raporda, Hazine’nin TMSF’den mahsuben Adalet ve Maliye bakanlıkları için iki gayrimenkul karşılığı tahsilat yaptığı belirtilerek ‘‘Bahsi geçen mahsuplaşma işlemi benzeri bir talep 2002 yılında Kültür Bakanlığı için gündeme gelmiş ancak Hazine’den sorumlu bakan tarafından reddedilmişti. Buna rağmen benzer nitelikli diğer işlemlere aynı bakan imzasıyla olur verilmiştir’’ denildi. Sayıştay Başkanlığı’nın yayımladığı raporda yer alan bazı tespit ve öneriler şöyle: ? 31 Aralık 2005 itibarıyla Hazine alacak stoku 91.45 milyar YTL’ye ulaştı. Bunun yüzde 74’ü TMSF’ye, yüzde 14’ü belediyelere, yüzde 5’i de Değişim Rüzgârları İngiliz Genelkurmay Başkanı’nın Irak’ta ve Afganistan’da bulunmalarını eleştiren açıklaması, bizim medyamızda teğet geçiştirilmiş olsa da, çok önemli bir değişimin işareti. Bizim askerler konuştuğunda ‘‘siyaset yapıyorlar’’ diye tepki verenlerin, AB dünyasının, sesinin çıkmamasının çifte standart boyutu üzerinde durmayacağım. Arkadaşımız Hikmet Bila geçen çarşamba günkü yazısında hem bu konuya hem de ABDİngiliz ittifakının Irak ve Afganistan işgallerinde yarattıkları insanlık trajedilerinin can alıcı son boyutlarına ayrıntıları ile değindi. Askeri sorumluluk üzerinde olan İngiliz Genelkurmay Başkanı’nın işgallerde çıkmaza girildiği ve geri çekilmenin gündemde olması gerektiğini vurgulaması da önemli. Savaş suçlarının birinci elden, siyaseten baş sorumlusu Blair’in, Genelkurmay Başkanı’na karşı çıkmak şöyle dursun, suçlamaları kabul eder nitelikteki açıklaması, işin rengini değiştirecek içerikte. Aynı gün ABD kaynaklı haberlerde, Irak bataklığında kalındığının itirafı niteliğindeki açıklamalar, ABD önderliğindeki işgalci askerlerin çekilmesi gerektiği yönündeki raporlarla birleşince, ortaya önemli bir siyaset değişikliği zorunluluğu tablosu çıkıyor. Her ne kadar Beyaz Saray, Başkan Bush’un Vietnam benzetmesi açıklamasını düzeltmiş olsa da, son durumları özetleyen ayrıntılı raporlar Irak’taki durumun vahametini tüm çıplaklığı ile ortaya koyuyor. Besbelli ABD şahinleri penceresinden çok da anlamlı olmayan her gün ölen ve yaralanan Iraklıya ilişkin gelişmeler, giderek daha etkin ABD ve de petrol şirketleri çıkarlarını vuruyor. Direniş eylemlerinin petrol üretim ve dağıtım sistemlerini hedef alan sabotajları, yangınlar yıllar içinde azalmayıp artıyor. Üstüne giderek daha anlamlı sayılarda ABD askerinin ölmesi, çatışmanın odağında hedef olması, katlanan askeri maliyetlerin ekonomiye olumsuz yansımaları, raporlara çarpıcı veriler olarak yansıyor.. ??? ABD kaynaklı en son strateji raporlarında, Irak işgali ile hedeflenen amaçlardan giderek uzaklaşıldığının belgi bilgileri öne çıkıyor. Sonuçlar ABD şahinlerini de fazlası ile ürkütmüş olmalı ki, artık Suriye, hatta İran’la anlaşmalı çözümlerden söz ediliyor. ABD işgali sayesinde Irak’ta çıkan büyük toplumsal yangında, ırklar ve mezhepler eksenindeki iç savaştaki tırmanışın önünün alınamayacağı, Irak’ın Kürtler, Şiiler, Sünniler ekseninde bölünmesinin de asla çözüm olamayacağı, hatta yangına körükle gitme, iç savaşı tırmandırma anlamına geleceğinin altı çiziliyor. Belki dikkatinizi çekmiştir; bugünlerde Irak’tan gelen günlük haberlerde çatışmanın odağında sıkışmış ABD askerleri ile yapılan röportajlar sıkça yer alıyor. ABD kaynaklı siyasi ve askeri stratejik söyleşilerde ise bugüne kadar gündeme gelmeyen, Irak gelişmelerinin, büyüyen iç savaşın bölgeyi tehdit eden boyutlarına işaret ediliyor. Tesadüf olduğu söylenebilir mi? Aynı tarihlerde, uzun süreli yapay bir suskunluk, barış dönemi geçirmiş olan Afganistan’da öne çıkan eylemler gündemde. Hemen her gün yeniden tırmanışa geçen direniş örgütleri ile çatışma haberleri geliyor. Yorumlar karamsar. Afganistan işgalinde gerçek savaşın henüz patlamak üzere olduğu vurgulamaları yapılıyor. ??? Ortadoğu’da sıkışan ABD güdümündeki emperyal işgalcilerin güdümlediği İsrail’in Lübnan bombardımanı, işgali, acaba stratejik anlamda, şahinlerin saldırgan politikalarında son bir sıçrama, arayışı mı idi? Gerçi İsrail son günlerin Filistin politikalarında yeni saldırgan, sıçrama arayışlarını denemekte. Ancak Lübnan işgalinde stratejik hedefe ulaşamadıkları kendi askeri, siyasi kaynaklarının, medyaya yansıyan itirafları ile ortada. Sorumluluğun BM gücüne devredilmesi de somut belgesi. Estirilen bu değişim rüzgârlarının anlamı, boyutları ne? En iyimser insanlık, barış adına en abartılı yaklaşımla nasıl bir senaryo üretilebilir? Emperyal işgalde şahinler politikaları ile beklenen sonuçlar alınamayınca, çıkarların, işin içinden en az zararla çıkma hesaplarının gereği, simge olmuş kadrolarda değişim yaşanır. BushBlair, askersivil şahin kadrolardan en vitrinde görünenleri iktidarlarından, görevlerinden olurlar. Yeni ittifaklarla, yeni dengeler, çıkarların korunması arayışlarına girilir. Göreceli şahinler poltikaları reddedilir. Hatta kademeli asker çekilmesinde anlamlı jestler yapılır. Barışçı tezlerle ortaya çıkan siyasilere bile yol açılabilir.. Sonrasını ise kestirmek gerçekten çok zor. Dünya ölçeğinde, Ortadoğu’da, dinlerkültürlermezhepler çatışmaları ekseninde öylesine büyük yangınlar çıkarıldı, öylesine yaralar, delikler açıldı ki.. Şimdilik barış düşü görmek bile olanaksız.. soner?cumhuriyet.com.tr En borçlu Kocaeli Belediyesi ? Hazine’ye en fazla borcu olan kuruluşlar sıralamasında TMSF’yi, 3.28 milyar YTL ile Kocaeli Büyükşehir Belediyesi, 1.89 milyar YTL ile Ankara Büyükşehir Belediyesi ve EÜAŞ izledi. Ankara Büyükşehir Belediyesi’ne bağlı EGO’nun borcu da 1.1 milyar YTL oldu. ? Toplam 91 milyar 458 milyon YTL’ye ulaşmış Hazine alacağının, yüzde 36’sına denk gelen 32 milyar 572 milyon YTL ’sini vadesi geçmiş alacaklar oluşturdu. na da hizmet binası ihtiyacı için Maliye Bakanlığı’na tahsis edildi. ? Mersin ve Ankara’daki gayrimenkullerin TMSF tarafından tek taraflı olarak belirlenen arsa değeri üzerinden verilmesinin ne derece doğru bir uygulama olduğu da tartışılır. ? Hazine’ye vadesi geçmiş borcu bulunan belediyelerin borçları, uzlaşma kapsamında yeniden yapılandırılmıştır. Bunun sonucu olarak önümüzdeki dönemde belediyelerin Hazine garantili kredi taleplerinin artması beklenmektedir. KİT’lere ait. ? TMSF’nin Hazine’ye borcu 2005 sonu itibarıyla 67.63 milyar YTL oldu. TMSF’den 2005 yılı sonuna kadar yapılan tahsilatlar, yaklaşık 5.3 milyar YTL ile sınırlı kaldı. Hazine, TMSF’den olan vadesi geçmiş alacaklarının yalnızca yüzde 21’ini tahsil edebilmiştir. ? Hazine Müsteşarlığı’nın yeterince aktif rol üstlenmediği, TMSF’nin gönderdiği kadarıyla alacak tahsilatı yapılmasına devam edildiği anlaşılmaktadır. ? 4749 sayılı Yasa’ya göre, vadesinde ödenmeyen Hazine alacakları için 6183 Sayılı Kanun hükümlerinin uygulanması gerekmektedir. Ancak, bugüne kadar TMSF hakkında bu yasa hükümleri uygulanamamıştır. ? 2005 yılında 4 milyar 220 milyon YTL ’lik tahsilatın 170 milyon 975 YTL’lik kısmı önceki yıllardan farklı olarak nakit değil, mahsuben yapıldı. ? TMSF’ye ait Mersin’de bulunan bir arsa, adliye binası yapılması amacıyla Adalet Bakanlığı’na, Ankara Çankaya’da yer alan 34 dairelik bir bi ? Uzlaşma yapan 13 kuruluşun Hazine’ye borcu toplam 7.45 milyar YTL iken uzlaşma sonrası bu tutar 4.97 milyar YTL ’ye düştü. Hazine’nin alacaklarından feragat ettiği rakam, yaklaşık 2.47 milyar YTL’yi buldu. ? Hazine’ce verilen teşvik kredilerine ait muhasebe kayıtları hatalıdır. 2005 yılında gerçekleştirilen 138.1 milyon YTL’lik teşvik kredisi ödemesi karşılığında da ‘alacak’ yaratılmamıştır. ? Deriner Barajı ve Hidroelektrik Santralı (HES) Projesi’nin maliyeti, keşif artışlarına bağlı olarak yükselmiştir. Projeye sağlanan 570 milyon ABD Doları ek finansmanın yanı sıra, 750 milyon ABD Doları ve 9.6 milyon İsviçre Frangı tutarındaki dış kaynağın bulunması Yüksek Planlama Kurulu’nun 19 Haziran 2006 tarihli kararı ile onaylanmıştır. Merkezi Yönetim Bütçesi, Unakıtan’ın açıklamalarının gerçeği yansıtmadığını ortaya koydu Vergi artışı kaçınılmaz MURAT KIŞLALI Cargill’in kapısına kilit vuruldu Ekonomi Servisi Tarım arazisi üzerine kurulduğu gerekçesiyle Haziran 1998’den bu yana hakkında birçok dava açılan Cargill’in Orhangazi Mısır İşleme Tesisi’ne kilit vuruldu. Nişasta bazlı şeker üreticisi Amerikan Cargill, Danıştay’ın verdiği kapatma kararı doğrultusunda dün saat 16.00’da Orhangazi Kaymakamlığı’nca kapatıldı. Orhangazi Kaymakamı Hikmet Çakmak, Danıştay kararına dayalı alınmış valilik kararı ile Cargill’i mühürlediklerini belirterek, “Verilen kararlar doğrultusunda faaliyetine imkân olmadığı görüldü ve kapatılma kararını verdik” dedi. Bu arada Cargill Türkiye’den yapılan açıklamada, faaliyeti altı yıldır sürdürülen büyük ölçekli bir sanayi kuruluşunun kapatılmasının Türkiye’ye Cargill çalışanlarına ve Türk çiftçisine bir fayda getirmeyeceği savunuldu. Açıklamada “Türk yargısının kararlarına harfiyen uyacağız” denildi. Elektrikte özelleştirmeye bir dava daha ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Türkiye Enerji, Su ve Gaz İşçileri (Tesİş) Sendikası, Başkent Elektrik Dağıtım AŞ, Sakarya Elektrik Dağıtım AŞ ve İstanbul Anadolu Yakası Elektrik Dağıtım AŞ’deki yüzde yüz oranındaki hissenin blok satış yöntemi ile özelleştirilmesine dair ihale ilanı ve idari işlemin iptali ve yürütmenin durdurulması talebiyle Danıştay’a dava açtı. Tesİş’ten yapılan yazılı açıklamada, Danıştay’a verilen dava dilekçesinde, söz konusu şirketlerin, Türkiye’nin en verimli, kayıp kaçak oranı en düşük ve kâr oranı en fazla üç şirketi olduğu belirtildi. ANKARA Maliye Bakanı Kemal Unakıtan’ın ısrarla dile getirdiği ‘‘2007 yılında vergide artış olmayacağı’’ açıklamalarının doğru olmadığı ortaya çıktı. Meclis’e sunulan Merkezi Yönetim Bütçesi’nin hükümetin gerçek niyetini yansıttığı varsayıldığında, 2007’de tüketicileri bir dizi vergi artışının beklediği ortaya çıktı. Bu vergiler şöyle: Toplam vergiler: Vergi gelirlerinin 2006 yılı gerçekleşmesi 151.2 milyar YTL olarak tahmin edilirken hükümet 2007’de, bu rakamın 173.8 milyar YTL ’ye çıkacağını öngördü. Buna göre, bütçede büyümenin yüzde 5 olarak öngörüldüğü 2007’de, vergi gelirleri yüzde 14.8 artacak. Vergi gelirlerinin büyümenin yaklaşık üç katı artacak olması, bu artışın sadece büyümeden kaynaklanamayacağını ortaya koydu. Motorlu taşıtlar vergisi: Motorlu taşıtlar vergisinden 2006’da 3 milyar 60 milyon hasılat bekleniyor. Bütçede bu rakam, 3.5 milyar YTL. Dolayısıyla motorlu taşıtlarda yüzde 15.2’lik bir artış bulunuyor. Sigara ve içki: Sigara ve içkide özel tüketim vergisinde (ÖTV) yüzde 20.3 civarında bir artış öngörülüyor. Bu rakamların gerçekleştirilmesi için ÖTV’nin yüzde 20 arttırılması gerekecek. Damga vergisi ve harçlar: Damga vergisi ve harçlarda zorunlu bir vergi artışı olacak. Bunun nedeni de bu vergilerin her yıl yeniden değerleme oranında arttırılmasıyla ilgili yasal hüküm. Akbank, sadece bireysel kredi veren şubelerini hizmete soktu ATM’den kredi dönemi başladı Ekonomi Servisi Akbank, Türkiye’de ilk kez sadece kredi taleplerine cevap veren Kredi Ekspres şubelerinin ilk ikisini Gebze ve İstanbul Beyoğlu’nda açtı. Faaliyet alanı, ihtiyaç, taşıt, konut kredisi ve kredi kartları olan şubelerden 1 dakika içinde kredi onayı alıp kısa bir sürede işlemleri tamamlayarak, verilecek “Kredi Ekspres Tüketici Kredisi” kartı ile 1600 ATM ve BTM’den kredi çekmek mümkün. Bedelsiz verilen Tüketici Kredisi Kartı 30 gün süreyle geçerli olacak. Kredi Ekspres şubelerinde nakit işlem ve diğer bankacılık işlemleri yapılmayacak. Tüketici Kredisi Kartı ile çekilebilecek günlük limit 5 bin YTL. Bu miktar Kredi Ekspres şubelerinden 7 bin YTL ’ye çıkarılabilecek. Akbank Perakende Bankacılıktan Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Hakan Binbaşgil, bireysel kredi kullanıcı sayısını artırmayı amaçladıklarını söyledi. Tarımda işsizlik artıyor Ekonomi Servisi Tür re, temmuz döneminde kiye’de bu yıl temmuz Türkiye’de kurumsal olayında, hazirantemmuz mayan sivil nüfus, geçen ağustos dönemini kapsa yılın aynı dönemine göre 1 yan üç aylık hareketli orta milyon kişilik artışla 72 lamalara göre işsizlik ora milyon 645 bin kişiye, kunı yüzde 8.8 oldu. Geçen rumsal olmayan çalışma yıl aynı dönemde işsizlik çağındaki nüfus da 868 bin oranı yüzde 9.1 oranında kişi artarak 51 milyon 701 bulunuyordu. bin kişiye çıktı. Bu yılın Türkiye İstatistik Kuru temmuz döneminde istihmu’nun (TÜİK) üçer aylık dam edilenlerin sayısı, gedönemler itiçen yılın aynı barıyla her ay dönemine göre İşsizliğin bir açıkladığı Ha30 bin kişi arnehalkı İşgü önceki döneme göre tarak 23 milbinde 3 azaldığı yon 257 bin kicü Anketi’nin “haziranTÜİK istatistiklerine şiye ulaştı. Bu temmuzdönemde, tagöre Türkiye ağustos’’ dö genelinde işsiz sayısı rım sektörünnemini kapsade çalışan sayı2 milyon 251 bin sı 836 bin kişi yan Temmuz 2006 sonuçla kişiye düştü. Yüzde azaldı, buna rına göre, 71’ini erkeklerin karşın tarım kentlerde iş oluşturduğu işsizler dışı sektörlersizlik oranı ordusunun yüzde de çalışan sayı0.8 puanlık sı ise 866 bin azalışla yüzde 55’i lise altı eğitime kişi arttı. sahip. 11.5 olarak Bu dönemgerçekleşirde, istihdam ken, kırsal yerlerde 0.4 pu edilenlerin yüzde 29.5’i anlık artışla yüzde 5.1 ol tarım, yüzde 19’u sanayi, du. TÜİK, Türkiye gene yüzde 6’sı inşaat, yüzde linde işsiz sayısının bu yıl 45.5’i ise hizmetler sektötemmuz döneminde geçen ründe bulunuyor. İşsizleyılın aynı dönemine göre rin 70.9’u erkek nüfustan 66 bin kişi azalarak 2 mil oluşuyor ve yüzde 55.4’ü yon 251 bin kişiye düştü lise altı eğitimli durumda ğünü açıkladı. Ankete gö bulunuyor. ŞİRKETLERDEN ? Doğan’dan hisse devri Doğan Yayın Holding, iştiraki olan Gayrimenkul Geliştirme Pazarlama’nın yüzde 24.5’ini Deutsche Bank’a devredecek. Doğan Yayın Holding AŞ’den İMKB’ye yapılan açıklamada, şirket yönetim kurulunun, ipoteğe dayalı konut finansmanına yönelik aracılık ve servis hizmetleri faaliyetinde bulunmak üzere 18 Nisan 2006 tarihinde 1 milyon 600 bin YTL sermaye ile kurulan ve sermayesine yüzde 48 oranında iştirak edilen Gayrimenkul Geliştirme ve Pazarlama Hizmeleri Ticaret AŞ’de, sermayenin yüzde 24.5’ine karşılık gelen, beheri 1.000 YTL toplam 392 bin YTL nominal değerde 392 adet iştirak payının, nominal değer üzerinden Deutsche Bank’a devredilmesine karar verdiği belirtildi. ? Denizbank’ın notu yükseldi Denizbank AŞ’nin uzun vade yerel para cinsinden mevduat notunun, BAA3’ten A3E’ye yükseltildiği bildirildi. Denizbank’tan borsaya yapılan açıklamada, uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Moody’s’in önceki gün itibarıyla Denizbank AŞ’nin uzun vade yerel para cinsinden mevduat notunu BAA3’ten A3E’ye, kısa vade yerel para cinsinden mevduat notunu ise Prime3’ten Prime2’ye yükselttiği belirtildi. ? Efes Breweries hisse ihraç edecek Efes Breweries International, 18.9 milyon adet hisse ihracı yapacağını bildirdi. Anadolu Efes’ten borsaya yapılan açıklamada, Efes International’in bu ihraçtan 300 milyon dolar elde etmeyi ve bunun 200 milyon dolarını borç ödemede kullanmayı planladığı ifade edildi. Bankalara yurtdışı yetkisi Ekonomi Servisi Bankalar, özel finans kurumları, yetkili müesseseler, PTT ve kıymetli maden aracı kuruluşları, yurtdışı muhabir ilişkilerini artık kendileri tesis edecek. Merkez Bankası genelgesi ile bankaların ve özel finans kurumlarının, “döviz pozisyon ve bilgi verme’’ yükümlülüğünün “muhabirlik ilişkileri’’ni içeren fıkrası yürürlükten kaldırıldı. Merkez Bankası’nın, “Türk Parası Kıymetini Koruma hakkında 32 sayılı karar ile Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı’nın 9132/5 sayılı tebliğine ilişkin’’ genelgesi, Resmi Gazete’nin bugünkü sayısında yayımlanarak yürürlüğe girdi. Rusya’ da enerji sıkıntısı Enerji devi Rusya’da enerji sıkıntısı başgösterdi. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, ülkede enerji sıkıntısının yaşandığını ve ekonomik büyümenin tehdit altında olduğunu söyledi. Putin, 10 yıl içinde yurtiçi milli hasılayı ikiye katlamayı planladıklarını, ancak artan enerji tüketimini göz önünde bulundurarak elektrik üretiminin geliştirilmesini amaçlayan net ve kapsamlı bir planın henüz bulunmadığını belirterek “Ekonomi, sadece doğalgaza dayanmamalı’’ diye konuştu. Gazprom, düşük fiyat yüzünden gazı iç piyasa yerine mümkün olduğunca dış piyasaya satmak istiyor. Rusya’da enerji tüketimi son 5 yılda yıllık yüzde 2 oranında artarken bu yılın ilk 9 ayında enerji tüketiminin yüzde 4.8 oranında arttığı kaydedildi. Bu arada, Rusya Merkez Bankası Başkan Yardımcısı Aleksi Ulyukayev, güçlü yatırımların artışından dolayı Rus ekonomisinin yıl sonuna kadar yüzde 6.8 oranında büyüyeceğini söyledi. Rekor düzeydeki ticaret hacmine rağmen ihracatın bu büyümenin sadece yüzde 2’sini oluşturduğunu belirtti. CUMHURİYET 13 K