Katalog

SAYFA CUMHURİYET 14 EKİM 2006 CUMARTESİ 10 DIŞ HABERLER dishab?cumhuriyet.com.tr Fransız tarihçiler yasayı ‘tahrik’ olarak nitelendirdi, Chirac’a düzenlemeyi reddetmesi çağrısında bulundu ‘İstanbul, Paris’ten daha özgür’ Peçe ısrarı görevden etti ? LONDRA (ANKA) İngiltere’de bir Müslüman öğretmen, ders sırasında peçesini çıkartmayı reddettiği için görevinden alındı. West Yorkshire’daki bir ilkokulun öğrencileri, ders sırasında öğretmenleri Ayşe Azmi’nin (24) dudaklarını göremedikleri için dersleri zor buldukları şikâyetinde bulundular. Bunun üzerine okul yönetimi, Azmi’ye peçeyi koridorlarda ve öğretmenler odasında kullanabileceğini ancak sınıfta çıkartması gerektiğini bildirdi. Ancak Azmi, peçenin kültürel kimliğinin bir parçası olduğunu savunarak bunu reddetti. Azmi’nin, iş mahkemesine itirazda bulunduğu kaydedildi. ELÇİN POYRAZLAR Fransız Meclisi’nin Ermeni soykırım iddialarını tanımayanlara hapis ve para cezası öngören yasa önerisini kabul etmesine, Fransa’nın dünya ünlü tarihçilerinden tepki yağdı. Fransa’da ünlü tarihçileri bir araya getiren ve 600 üyesi bulunan ‘‘Tarih İçin Özgürlük Derneği’’, yasa teklifinin kabul edilmesini ‘‘gerçek tahrik’’ olarak niteleyerek, Fransa Cumhurbaşkanı Jacques Chirac’a yasayı reddetmesi çağrısında bulundu. Fransa’nın önde gelen tarihçilerinden Pierre Nora, önerinin kabul edilmesini ‘‘felaket’’ olarak niteleyerek, ‘‘İstanbul, Paris’ten daha özgür. Ermeni meselesini tartışabilmek için İstanbul ya da Londra’ya gitmemiz gerekecek’’ dedi. Fransa’da aralarında Rene Remond, Mona Ozouf, Pierre Nora ve JeanPierre Azema gibi ünlü tarihçilerin de bulunduğu 600 üyeli Tarih İçin Özgürlük Derneği, Fransız Meclisi’nin önceki gün Ermeni soykırım iddialarını tanımayanlara hapis ve para cezası öngören yasayı kabul etmesini kınadı. Dernek, dün yayımladığı bildiride, yasa teklifinin kabul edilmesini ‘‘gerçek tahrik’’ olarak ni ? Fransa’nın önde gelen tarihçilerinden Nora, “Bundan sonra Ermeni meselesini tartışabilmek için İstanbul ya da Londra’ya gitmemiz gerekecek” diye konuştu. “Ben Türkiye’nin AB üyeliğine karşıyım ve soykırımın olduğunu düşünüyorum. Ancak konu bu değil” diyen Nora, bu tasarının geçmesinde, Türkiye’nin AB üyeliğine karşı olan grupların çabalarının etkisi olduğunu vurguladı. teledi. Tarihçiler, teklifin senatodan geçmesi halinde, Cumhurbaşkanı Jacques Chirac’a yasa teklifinin iptal edilmesi yönünde girişim yapması çağrısında bulundu. Tarihin, kurbanların anısına derin saygı duyulduğu ifade edilen bildiride, bununla birlikte teklifin demokratik özgürlüklerden geri adım anlamına geldiği vurgulandı. Bildiride, Chirac’ın daha önce açıkladığı, ‘‘parlamentoların tarih yazamayacağı’’ görüşü de anımsatıldı. Tarih İçin Özgürlük Derneği üyesi tarihçi Pierre Nora, Cumhuriyet’e yaptığı açıklamada, yasa önerisini ‘‘felaket’’ olarak niteledi. İstanbul’un bundan böyle Paris’ten daha özgür bir kent olacağını söyleyen Nora, önerinin Türkiye karşıtlarının siyasi bir manevrası olduğunu belirtti. Nora, ‘‘Bir Fransız vatandaşı bir entelektüel ve bir tarihçi olarak, demokratik bir ülkenin tarihte yaşananları resmi bir gerçeklik olarak tanımlamaya kalkmasını kabul edilemez buluyorum. Bu mantık çok tehlikeli. Bu karar Fransız Parlamentosu’nun gündeminde bekleyen kölelik ve sömürgeciliğe yönelik diğer yasaların da görüşülmesinin önünü açacak’’ dedi. ‘Deliliğe hapsolduk’ Tasarının arkasında ‘‘çok iyi organize olmuş siyasi bir güç’’ bulunduğunu anlatan Nora, yasa önerisinin Ermenistan için de olumsuz sonuçlar doğuracağına dikkat çekti. Türkiye’nin AB üyeliğine karşı olduğunu, Ermeni soykırım iddiala rını da kabul ettiğini belirten Nora, ‘‘Fransa Ermeni soykırımıyla hiç ilgisi yokken bu yönde bir yasa çıkarmaya kalkıyor. Bunun ardından Fransa’nın geçmişini ilgilendiren en az 12 yasa tasarısı gündeme gelebilir. Bu yasa tasarısının kabul edilmesiyle bir çeşit delilik çemberine hapsolduk. Konu demokratik özgürlüklerin kısıtlanması. Bu deliliği yalnızca Fransa’nın yapmış olması ise oldukça ciddi bir durum. Bu tasarının geçmesinin nedenleri yalnızca siyasi. Fransa’daki seçimler öncesi oy kaygısının yanı sıra Türkiye’nin AB üyeliğine karşı olan grupların çabaları da var. Hatta bu grupların Ermenilerin meselelerine önem vermelerinden çok Türkiye’yi AB sürecinde engelleme çabaları öne çıkıyor’’ diye konuştu. Yasanın mecliste kabul edildiği günü kendisi için ‘‘yas günü’’ ilan ettiğini belirten Nora, ‘‘Tüm bunlardan öte Fransa’nın imajı çok ciddi biçimde zarar gördü’’ dedi. Öte yandan, merkezi Paris’te bulunan Sınır Tanımayan Gazeteciler Örgütü de yayımladığı bir bildiriyle yasa teklifinin kabul edilmesinden ‘‘büyük üzüntü’’ duyduğunu kaydetti. Fransız Bakan Lagarde: Pahalıya mal olacak ? The Guardian’daki yorumda, ‘‘Bu teklifle Avrupa’nın Hıristiyan kulübü olduğu bir kez daha doğrulandı, Türkiye’deki İslamcı milliyetçilerin eli biraz daha güçlendi’’ denildi. Dış Haberler Servisi Fransa’da Meclis’ten geçen ve Ermeni soykırımı savlarının inkârının cezalandırılmasını öngören yasa önerisi Avrupa ve dünya basınında büyük yankı uyandırdı. Fransız basınında dün çıkan haber ve yorumlarda, meclis genel kurulunun yasa teklifini önceki günkü oylamada kabul etmesine karşı çıkıldı. Le Monde ve Le Figaro’da önceki gün çıkan başmakalelerden sonra sol eğilimli Liberation gazetesinin dünkü başmakalesinde de yasa teklifinin ‘‘zararlı’’ olduğu vurgulandı. Başmakalede, daha önce ‘‘sömürgeciliğin olumlu yanlarının okullarda öğretilmesiyle’’ ilgili kabul edilen yasaya dikkat çekilerek meclisin bir kez daha aydınların ve tarihçilerin görev alanını ‘‘ihlal ettiği’’ kaydedildi. Diğer bir haberde, Ermeni seçmenlerin baskısının dışında Türkiye’nin üyeliğine karşı çıkanların da bu teklifi ‘‘kullandığı’’ yorumu yapıldı. Le Figaro da ‘‘Türkiye ve Fransa arasında açık kriz’’ başlığıyla oylamayı duyurdu. Gazete, yasa teklifinin iki ülke ilişkilerini tahrik ettiği yorumunu yaptı. Le Parisien, ‘‘Milletvekillerinin riskli oylaması’’ başlığıyla verdiği haberde, Dış Ticaret Bakanı Christine Lagarde’ın ‘‘Bu teklif bize pahalıya mal olacak’’ açıklamasıyla Türkiye’deki tepkileri aktardı. BM, K. Kore’yi tartışıyor ? ANKARA (AA) BM Güvenlik Konseyi’nin, nükleer deneme yaptığını açıklayan Kuzey Kore’ye yaptırımlar konusunda bir karar tasarısı üzerinde uzlaşmaya yakın olduğu bildirildi. Üst düzey diplomatlar, ABD’nin Rusya ve Çin’le zorlu müzakerelerden sonra, daha yumuşak ifadeler içeren ve sadece askeri olmayan yaptırımlara izin veren yeni bir karar tasarısı metni sunduğunu belirtti. Çin’in baskısıyla revize edilen karar tasarısında ekonomik yaptırımların yanı sıra diplomatik ilişkilerin kesilmesi veya hava yolculuğunun yasaklanması gibi önlemler bulunuyor. T ASARININ KABULÜ Rehn: Amaca zarar veriyor Dış Haberler Servisi Avrupa Birliği (AB) Komisyonu’nun genişlemeden sorumlu üyesi Olli Rehn, Fransız meclisinin Ermeni soykırımının reddedilmesini suç sayan yasa teklifinin ‘‘amaca zarar verdiğini’’ söyledi. Rehn, Finlandiya’nın başkenti Helsinki’de gazetecilere yaptığı açıklamada, yasa teklifinin ‘‘fikir tartışması başlatmayacağını ve olumsuz etkisi olacağını’’ kaydetti. Olli Rehn, Türkiye’nin AB’ye katılım müzakerelerinin kritik bir aşamada olduğunu ve Fransız meclisinin yasa teklifini kabul etmesinin Türkiye’de demokratik sürece zarar verebileceğini ifade etti. Rehn, şunları kaydetti: ‘‘Türkiye’de net ve daha ciddi bir süreç var. Ültimatomlarla gerçek diyaloğa ve gerçek uzlaşmaya ulaşamayız ama diyalogla ulaşırız. Dolayısıyla bu yasa teklifi amaca zarar veriyor.’’ Diplomatik aptallık İngiltere’de yayımlanan Financial Times’ın (FT) başyazarı ‘‘kararın ifade özgürlüğüne büyük tehdit oluşturduğunu, meclisin bu tarihi yargılama girişiminden vazgeçmesi gerektiğini, böyle bir karar alarak diplomatik aptallık ve seçim fırsatçılığı örneği sergilediğini’’ belirtti. ‘‘Kararın, başkalarının düşüncelerini ikna yoluyla değil, yasayla değiştirmeye kalkışma girişimi olduğunu, Avrupa’nın ifade özgürlüğü ve tartışma geleneğine ters düştüğünü’’ belirten yazar, ‘‘tartışmaların Türkiye’nin AB müzakere sürecine denk gelmiş olmasını’’da eleştirdi. Yazar, tasarının yasalaşması halinde Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın da Fransa’da tutuklanma tehlikesi ile karşı karşıya kaldığını kaydetti.‘‘19151918 arasında Ermenilerin öldürülmüş olmasına bir isim takmanın, Fransa’nın öncelikli çıkarı olmadığını’’ ifade eden başyazar, ‘‘Bu ancak 2007 seçimleri öncesinde, ülkedeki 450 bin Ermeni kökenli Fransız vatandaşı için büyük önem taşır’’ dedi. The Guardian’daki yorumda, ‘‘Bu teklifle Avrupa’nın Hıristiyan Kulübü olduğu bir kez daha doğrulandı, Türkiye’deki İslamcı milliyetçilerin eli biraz daha güçlendi’’ denildi. İsrail askerleri El Aksa’ya gitmek isteyen Filistinlileri gaz bombası kullanarak engelledi. (Fotoğraflar: REUTERS / AFP) Halkın gözü önünde idam ? MOGADİŞU (AA) Somali’nin büyük bölümünde kontrolü ele geçiren aşırı dinci milisler, bir aydan az süre içinde ikinci kez bir kişiyi halkın gözleri önünde idam etti. Cep telefonunu çalmaya çalıştığı bir işadamını öldürmekten suçlu bulunan Ahad Osman Ugas (23), dün binlerce kişinin gözleri önünde, 6 kişilik idam mangası tarafından vurularak öldürüldü. Öldürülen kişinin kabilesinin önde gelenlerinden Sultan Ali Sultan Ahmed, ‘‘Oğlumuz adaletsiz biçimde öldürüldü. Karara itiraz ettik ama mahkeme başvurumuzu reddetti’’ dedi. Filistin çifte ateş altında Dış Haberler Servisi İsrail’in Filistin’de Gazze Şeridi’nde önceki gün ve dün düzenlediği şiddetli saldırılarda aralarında 8 yaşında bir çocuğun da bulunduğu 11 kişi öldü. Gazze Şeridi’nde yaşayan 1.5 milyona yakın Filistinli, bir taraftan ekonomik zorluklar ve yokluklarla boğuşurken diğer taraftan da hem İsrail’in son birkaç gündür yoğunlaştırdığı kara operasyonları ve füze saldırıları hem de yeniden alevlenen iç çatışmaların kaygısını yaşıyor. Han Yunus’un Farehen bölgesine önce gün düzenlenen füze saldırısında bulunan İsrail askerinin bunun ardından helikopterlerin yoğun ateşi altında bölgeye girdikleri belirtildi. Saldırılarda aralarında bir çocuğun da bulunduğu 6 Filistinli öldü, 10 kişi yaralandı. Ölenlerden 5’inin Hamas’ın silahlı kanadı El Kassam Tugayları üyesi ve aynı aileden oldukları bildirildi. İsrail, Gazze’nin doğusunda İzzeddin El Kassam Tugayları liderlerinden birinin evine füze saldırısı düzenledi. Saldırı sırasında 2 kişi ölürken aralarında çocukların da olduğu çok sayıda kişi yaralandı. Gazze Şeridi’nin kuzeyinde dün bir İsrail uçağının Hamas militanlarına ait aracı vurduğu, saldırıda 3 kişinin öldüğü bildirildi. Cuma namazı için dün Kudüs’teki El Aksa Camisi’ne gitmek isteyen binlerce Filistinliye İsrail izin vermedi. İsrail askerleri Filistinlilerin Beytüllahim’deki kontrol noktasından geçişini engellemek için gaz bombası kullandı. Saçmalık Avusturya’da yayımlanan Der Standart, ‘‘Ermenilere yapılanlar BM sözleşmelerindeki soykırım tanımıyla örtüşüyor. Bu yüzden küçük seçim hesaplarına dayansa da teklife destek verilmesi gerekiyor. İlke olarak bir soykırımın reddedilmesi suç sayılmalıdır’’ derken Die Presse ise teklifi ‘‘saçmalık’’ olarak değerlendirdi. Ermeni toplumu güçlü Dış ilişkilerden sorumlu üye Benita Ferrero Waldner de, Fransız meclisinin yasa teklifini kabul etmesinin Türkiye’nin AB’ye üyelik sürecinde etkisiz olduğunu belirtti. Ferrero Waldner, Finlandiya Yle televizyonuna yaptığı açıklamada, ‘‘Fransa’da olup bitenlerle bizim AB olarak aday bir ülkeyle yapmakta olduklarımız farklı iki şeydir’’ dedi. Waldner, Fransa’da soykırım konusunun düzenli olarak ortaya çıktığını, çünkü bu ülkede, bunu her zaman etkili bir şekilde ortaya çıkaran güçlü bir Ermeni toplumu bulunduğunu kaydetti. İç çatışmalar tırmanıyor Gazze Şeridi’nde iç çatışmalar da tırmanıyor. Gazze’de bir Hamas lideri ve karısı vurularak öldürüldü. Gazze’deki başka bir saldırıda Filistin istihbaratından bir görevli yaralandı. Silahlı bir grup önceki gece Dışişleri Bakanlığı sözcüsünün evine ve El Fetih yanlısı İşçi Radyosu’na ateş açtı. Filistin’in Palpres Ajansı, son saldırılar ve iç çatışmaların tırmanması üzerine bir yorum yayımladı. Yorumda, “İsrail ve Hamas, bir noktada uzlaştılar; Filistinlileri öldürmek ve Filistin sorununu böylece ortadan kaldırmak’’ denildi.Yazıda Filistinli aydınlara, halka birlik ve beraberlikleri korumaları, haklarını aramaları çağrısı yapıldı. Ermeni oyunu kazandı Yunanistan’daki Kathimerini, ‘‘Ankara’ya Fransız tokadı’’ başlıklı haberinde, ‘‘Yasa teklifinin onaylanmasının Fransız medyası ile gözlemcileri tarafından, Türkiye aleyhine bir darbe” olarak nitelendirildiğini yazdı. Ethnos, Türkiye’nin yasa teklifinin kabulünü ‘‘savaş nedeni’’ ve ‘‘ulusal konu’’ olarak nitelendirdiğini kaydetti. Apoyevmatini, Fransa’nın AB’nin kurucu üyelerinden olması nedeniyle Türkiye’nin, ‘‘AB hayalinin kâbusa dönüşmesinden endişelendiğini’’ yazdı. Ta Nea, teklifin yasalaşması halinde, Ankara’nın bir Fransız vatandaşı aracılığıyla Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne başvuracağını öne sürdü. Elefterotipiya ise ‘‘Fransız meclisi Ermeni oyunu kazandı’’ başlıklı haberinde, bazı yorumcuların, seçim öncesi dönemde bulunan Fransa’nın, Ermeni toplumunun oylarını almak için teklifle ‘‘ava çıktığı’’ nitelemesini yaptıklarını kaydetti. Amerikan Washington Post, meclisin yasa teklifini kabul etmesinin, TürkFransız ilişkilerini zedeleyebileceğini ve Türkiye’nin AB’ye katılım sürecini zayıflatabileceğini yazdı. Haberde, yazar Orhan Pamuk’a Nobel Ödülü verilmesinin kararlaştırıldığı saatlerde Fransız meclisinin de teklifi kabul ettiği hatırlatılarak, ‘‘500 bin Ermeninin yaşadığı Fransa’da geçen bu tasarı, Türkiye’nin AB’ye alınmasına yönelik korkuyu yansıtıyor’’ denildi. Gazeteye konuşan Londra’daki Avrupa Reformu Merkezi kuruluşunun başkanı Charles Grant, ‘‘Meclisin böyle bir teklifi kabul etmesi çok saçma. Tarihte o kadar çok grup tarafından o kadar çok katliam yapıldı ki, bunlardan biri için yasa kabul etmek ve diğerlerine dokunmamak çocukça’’ dedi. Hindistan’da ensafalit salgını ? LUCKNOW (AA) Hindistan’ın kuzeyinde, Japon ensefalit hastalığından son dört ayda 222 kişinin öldüğü bildirildi. Sağlık yetkilileri, ölen 222 kişinin arasında çocuklar olduğuna dikkat çekerek, Lucknow’daki hastanelerde en az 78 çocuğun tedavi edildiğini belirtti. Sağlık yetkililerinin 6 milyon çocuğun aşılanması için kampanya başlattığı, ölen çocukların aşılı olmadığı kaydedildi. Geçen yıl hastalıktan 1400 kişi ölmüştü. Bir tür beyin iltihabı olan hastalık, yoğun muson yağmurlarının yol açtığı su birikintilerinde, taşıyıcı sivrisineklerin üremesi nedeniyle yayılıyor. Rumlardan yeni başlıklara engel BRÜKSEL (Cumhuriyet) AB ile üyelik müzakerelerinin ilk adımı olan tarama süreci dün tamamlanırken Kıbrıs Rum kesiminin müzakereye hazır başlıkların açılmasını engellediği öğrenildi. AB Konseyi’nde hafta içinde yapılan genişleme grup toplantısında Kıbrıs Rum kesiminin açılış kriteri getirilmeyen sanayi ve ticaret başlığının açılmasına karşı çıktığı dile getirildi. Yunanistan’ın destek verdiği bu tutuma neden olarak Türkiye’nin Güney Kıbrıs’a limanlarını açmamış olması gösteriliyor. Rum kesimi Dışişleri Bakanı Yorgo Lillikas, konuyla ilgili açıklamasında Türkiye’nin AB’ye karşı yükümlülüklerini yerine getirmediği sürece “hiçbir şey yokmuş gibi” dav ? AB ile üyelik müzakerelerinin ilk adımı olan tarama süreci dün tamamlandı. Ancak Rum kesimi, müzakereye hazır başlıkların açılmasını bloke ediyor. ranamayacaklarını söyledi. Rum hükümet sözcüsü Hristodulos Pashardes de “Amacımız, en azından 8 Kasım’a dek TürkiyeAB üyelik müzakerelerinde geriye kalan 34 başlıktan hiçbirini ele almamak” şeklinde konuştu. şılaştırmalarından oluştu. Geriye kalan kurumlar ve diğer konulu iki başlığı aday ülkenin katılım öncesi ele alması bekleniyor. Ankara AB’den bugüne kadar bilim ve araştırma, eğitim ve kültür, rekabet ve kamu alımları olmak üzere dört başlıkta müzakere tutum belgesini sunması yönünde davet aldı. Bilim ve araştırma başlığında müzakereler açılıp kapanırken AB Konseyi’nde eğitim ve kültür başlığına yönelik görüşmeler sürüyor. Fransa, Yunanistan ve Kıbrıs Rum kesimi bu başlıkta siyasi kriterlere atıfta bu Eğitim ve kültür görüşülüyor 20 Ekim’de başlayan tarama süreci dün yargı ve temel haklar başlığının taramasının tamamlanmasıyla sona erdi. 35 müzakere başlığından 33’ü bu süreçte tarafların müktesebat kar lunulması yönündeki taleplerini sürdüyorlar. Rekabet ve kamu alımları başlıklarında ise açılış kriterleri getirildiği öğrenildi. AB Komisyonu tarama raporunda ekonomik ve parasal politika ve işletme ve sanayi politikaları başlıklarında açılış kriteri getirmemiş olmasına karşın süreç Rum talepleri yüzünden tıkandı. AB Konseyi ayrıca adalet, özgürlük ve güvenlik, sermayenin serbest dolaşımı, sosyal politika ve istihdam, tarım ve kırsal kalkınma ve mali kontrol başlıklarında görüşmelerini sürdürüyor. Kaynaklar AB Komisyonu tarama raporlarında açılış kriteri getirilen başlıkların Konsey görüşmelerinde daha da ağırlaştırılabileceği olasılığından söz ettiler. CUMHURİYET 10 K