Katalog

2 OCAK 2006 PAZARTESİ CUMHURİYET SAYFA 2005’İN ARDINDAN Kültürsanat alanında başarılı çalışmalar, Kültür Bakanı Atilla Koç’un icraatlarının gölgesinde kaldı 11 YİTİRDİKLERİMİZ Tartışmalar damgasını vurdu K ültürsanat alanında son yıllarda gözlenen bir eğilim 2005’te de sürdü. Her yıl yapılagelen etkinliklere bu yıl da yenileri eklendi. 2004’ün sonlarında açılan İstanbul Modern’i bu yıl Pera Müzesi izledi. Bir yenilik de dünyaca ünlü sanatçıların özgün yapıtlarının Türkiye’de sergilenmeye başlanmasıydı. Picasso ve Dubuffet sergileri bu konuda başı çekti derken, bunlara dünyaca ünlü heykelcimiz İlhan Koman’ın retrospektif sergisini de eklemeliyiz. Londra’da açılan ‘Türkler’ sergisi de bir başka ilk olarak 2005 takvimine işlendi. Unutulmaması gereken bir ilk de Bodrum Turgutreis D Marin Klasik Müzik Festivali’ydi. ATİLLA KOÇ’UN GAFLARI 2005’e şöyle bir geriye çekilip baktığımızda ise gözümüze ilk kültür bakanı Atilla Koç çarpıyor. Gerçekten de, Koç, Devlet Tiyatrolarındaki genel müdür değişikliğiyle, İstanbul Atatürk Kültür Merkezi’ni yıktırıp yerine daha büyüğünü yaptıracağını söylemesiyle, ‘‘100 kiloluk balerinlerimiz var’’ demesiyle sık sık gündeme oturdu ve tepki çekti. Bu tepkilerin en yoğun ve uzun sürelisi Devlet Tiyatroları Genel Müdürü Lemi Bilgin’in yerine bir dramaturg olan ve kamuoyunca tanınmayan Mine Acar’ın atanması üzerine oldu ve pek çok istifa ya da görevden almayla sonuçlandı. Devlet Tiyatroları 2006’ya yeni bir genel müdür, baş rejisör, edebi kurul ve bölge tiyatro müdürleriyle giriLemi Bilgin yor. Devlet Opera ve Balesi’nin doruğunda da görev değişikliği oldu ama bu sessizce gerçekleşti: beş yıldır genel müdür olan Remzi Buharalı istifa edince yerine uluslararası ünlü balerinimiz Meriç Sümen atandı ve Sümen de Buharalı’yı çok emek verdiği uluslar arası Antalya Opera ve Bale Festivallerinin başına getirdi. EN ÇOK TARTIŞILAN TİYATRO Yavuz Turgul’un yönettiği ‘Gönül Yarası’ Kültür Bakanlığı’nca 2006 Akademi Ödülleri’nde Türkiye’yi temsil etmek üzere seçildi. Attilâ İlhan Lazar Berman (Rus piyano sanatçısı) Siqten Ehrling (İsveçli orkestra şefi) Marcello Viotti (İtalyan orkestra şefi) Nuri İyicil (Orkestra şefi, keman ve viyola sanatçısı) Gary Birtini (İsrailli orkestra şefi) Sedat İçgören (Korno sanatçısı) Samim Bilgen (Besteci) Vitoria de los Angeles (İspanyol soprano) Ara Berberian (Şancı) Kazım Koyuncu (şarkıcı) Clarence Brown (Country ve Caz gitarcısı) Dr. Moog (sintisayzırın yaratıcısı) Francy Boland (Caz piyanisti ve besteci) İbrahim Ferrer (Küba Müziğinin ustası) John Baldry (gitaristblues sanatçısı) Bob Stata (Caz basçısı) Ronald Winans (Gospel şarkıcısı) Pierre Moerlen (davulcu) Oscar Brown Jr. (Caz şarkıcısı, kompozitör) Nuri İyem Melahat Pars (sanatçı) Nusret Parsa (şarkıcı) Arnie Lawrence (alto saksafoncu) Stan Levey (Caz davulcusu) Niels Henning Orsted (basçı) Johnnie Johnson (piyanist) Ehud Manor (besteci) Hideaki Sekiguchi (basçı) Melih Kibar (besteci) Grand Johannesen (piyanist) Peter Hester (baterist) Edward Patten (Eski Gladys Knight The Pips topluluğunun üyesi) Jim Capaldi (gitarist) Paul Nash (Caz gitarcısı) Jimmy Smith (Caz müzisyeni) Teoman Alpay (besteci) Merle Kilgore (Country Koyuncu şarkıcısı) Attilâ İlhan (şair yazar) Sulhi Dölek (yazar) Stefanos Yerasimos (yazarmimar) Hanefi Ermiş (yayıncı) Ferit Ragıp Tuncer (şair, yazar) Selahattin Hilav (felsefeci çevirmendenemeci) Şahap Ayhan (resimli öykü çizeri) Prof. Nermi Uygur (felsefeci yazar) Vüs’at O. Bener (yazar) Atilla Özkırımlı (yazar, edebiyat tarihçisi, incelemeci) Manfred Osman Korfmann (arkeolog) Osman Numan Baranus (yazar) Prof.Dr. Jack Delon (dilbilimci, araştırmacı, yazar) Salim Şengil (yayıncı) Ali H. Neyzi (yazar) Metin Aksın (yazar, çevirmen, yayıncı) Melih Kibar Claude Simon (yazar) Ed McBain (yazar) Euqenio de Andrade(şair) Paul Ricoeur (felsefe tarihi profesörü) Hunter S.Thompson (yazar) Guillermo Cabrera (yazar) Pierre Daninos (yazar) Mario Luzi (şair) Andrea Dworkin (yazar) Ba Jin (yazar) Jacques Lacarriere (yazar araştırmacı) Şefik Kıran Mehmet Ulusoy (tiyatro yönetmeni) Nihat Akçan (oyuncu) Arthur Miller (oyun yazarı) Hulki Saner (yönetmen) Efkan Efekan (sinema oyuncusu) Arthur Miller Ömer Kavur (yönetmen) Virginia Mayo Simone Simon Morris Engel Teresa Wright Vincent Sciavelli John Spence Hisako Hara Pat Morita Nuri İyem (ressam) Edo Kurtic (Hırvat ressam ve grafiker) R. Kundera W. Kappis (Alman ressam) Şeref Bigalı (ressam) Sinema için verimli bir yıl B Sanat dallarına tek tek göz attığımızda da sanat etkinliklerinin yanında tartışmaların hiç eksik olmadığını görüyoruz. En çok tartışmalı olay görülen alan ise tiyatro oldu diyebiliriz. Örnek, Kültür Bakanlığı’nın 149 özel tiyatronun 164 tasarısına verdiği toplam 1. 579.579 YTL desteğin yarattığı tartışma. Bu paranın tiyatrolar arasındaki paylaşımı tartışılırken, kurulduğu 1996’dan bu yana birçok önemli oyun sahneleyen, ödüller kazanan ve bir repertuvar tiyatrosu olma yolunda gelişen Tiyatro Oyunevi’nin 2006 tasarısı ‘Lorcahane’ye hiç destek verilmemesi eleştirildi. İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisi’nin çok önemli ve İstanbul Şehir Tiyatroları’nın geleceğini etkileyecek bir kararına da, gözlerden kaçmaması için, burada değinelim: Meclis, Şehir Tiyatroları’nın 1931’de Muhsin Ertuğrul’un çabasıyla kazandığı ‘katma bütçe’ hakkını iptal etti. Bu kararı burada belediyenin bütçesine vergileriyle katkıda bulunan yüzbinlerce tiyatrosever İstanbullunun dikkatine sunuyoruz. Öte yandan ‘Tiyatro... Tiyatro...’ dergisi ekonomik sıkıntı nedeniyle kapanmak üzereyken derginin yayın yönetmeni Mustafa Demirkanlı ile yazarı Üstün Akmen Kocaeli Belediye Başkanı İbrahim Karaosmanoğlu’na hakaret ettikleri gerekçesiyle toplam 12,000.50 YTL tazminat ödemeye mahkum oldular. Devlet Tiyatroları’nın Taksim Sahnesi’nin, sahibi iş merkezi yapmak istediği için kapatılacağı haberi tiyatro severleri üzerken, Mısır Apartmanı’nda kurulan DOT iki yeni oyunla hızlı bir başlangıç yapıyordu. YURTDIŞINDAKİ OYUNLARIMIZ u yıl sinemamız için oldukça verimli geçti. Pek çok Türk filmi izleyiciyle buluştu. En çok ses getirenler Çağan Irmak’ın ‘Babam ve Oğlum’u ile Yılmaz Erdoğan’ın yıl sonunda gösterime giren ‘Organize İşler’ oldu. Ses getiren bir diğer film olan ‘Gönül Yarası’ (Yavuz Turgul) ise Kültür Bakanlığı’nca 2006 Akademi Ödülleri’nde Türkiye’yi temsil etmek üzere seçildi. Antalya Altın Portakal Film Festivali’nin 42. yılında 1. Uluslararası Avrasya Film Festivali’nin de eklenmesiyle uluBabam sal kimlikten uluslar arası kimliğe geçmeve Oğlum si ülkemiz sineması adına yılın en önemli olayıydı denebilir. Buna yılın sonlarına doğru Fatih Akın’ın ‘Duvara Karşı’sının ABD’nin en Peter büyük popüler dergilerinden Time Out NY taO’Toole ile Güney Koreli yönetmen Kim Kirafından yılın en iyi filmi seçilmesi de eklenDuk ’a Antalya’da, Sinema Tarih Buluşmameli. Ulusal Altın Portakal’ı ‘Türev’ adlı ilk filmiyle Ulaş İnanç’ın alması sürpriz olarak de sı’nda Türkan Şoray’a onu ödülü verildi. Sineğerlendirildi. Şener Şen’in ‘en iyi erkek oyun ma Yazarları Derneği’nde görev değişimi oldu. Adaylığını koymayan Attila Dorsay’ın yerine Sicu’luğu ise doğal karşılandı. nema dergisinin genel yayın yönetmeni Mehmet Açar seçildi. Oscar’da Clint Eastwood’un ‘Million Dollar Baby’si ‘en iyi film’, ‘en iyi yönetmen’ ve ‘en iyi yardımcı kadın oyuncu’ ödüllerini kazandı. Berlin’de ‘Altın Ayı’yı Mark Dodnford’un Afrika yapımı ‘U Carmen e Khayelitsha’, Cannes’da ‘Altın Palmiye’yi Jean ve Luc Dardenne’in ‘Çocuk’, Venedik’te ‘Altın Aslan’ı Ang Lee’nin ‘Brokeback Mountain’ adlı filmleri aldı. Dünyada sinema için önemli bir olay da Eisenstein’ın 1925 yapımı klasiği ‘Potemkin Zırhlısı’nın yeni kurgusunun Berlin Film Festivali’nde gösterilmesiydi. Kadıköy’deki ünlü Süreyya Sineması’nın 2005 sonunda perdelerini kapatması ise ülkemiz sineması ve özellikle de İstanbul için bir dönemin sonu olarak değerlendirilebilir. Yapının, ‘Kadıköy Belediyesi Süreyya Paşa Kültür Merkezi’ olarak yeniden hizmete açılacağı bildiriliyor. Yeni müzeler, büyük sergiler P Fikret Mualla sergisi. lastik sanatlar geçen yılın sonlarından beri ve bu yıl boyınca yeni müzeler ve büyük sergilerle gündemde oldu. Picasso, Dubuffet ve İlhan Koman sergilerinin yanı sıra başka önemli sergiler de açıldı. Zeki Faik İzer, Nedim Günsür, Cemal Tollu, Ara Güler, Joseph Beuys, Fikret Muallâ sergileri gibi. Bunların dışında, 2005 etkinliklerinin doruğunda İstanbul Bienali vardı kuşkusuz. Uluslararası katılımın önemli boyutta olduğu, çift küratörlü, sanatçıların aylarca önceden gelip ürettikleri yapıtlarla katıldığı İstanbul konulu bienalin ana sergileri Galata Beyoğlu arasındaki altı eski yapıda yer alıyordu. Türk sanatının yurtdışında kendini göstermesi açısından, Venedik Bienali’ndeki Semiha Berksoy bölümü Londra’daki ‘Türkler’ sergisiyle birlikte anılmaya değer. İstanbul Kültür Sanat Vakfı’nın geçen yılki Şimdi Berlin’den sonra bu yılki ‘Şimdi Stuttgart’ festivali de, müzikten tiyatroya, sinemadan edebiyata çeşitli dalları kapsamasıyla, önemliydi. Bu alanda, geçen yıldan akılda kalan ve hoş olmayan bir olay da, İzmir Resim Heykel Müzesi’nde iki klasik ‘nü’ tablonun kaldırılmasıydı. Öte yandan, İstanbul Resim Heykel Müzesi’nin ‘imdat’ çığlıklarını 2005’te de kimse duymadı. Özellikle de duyması gerekenler... OPERADA KADRO SIKINTISI Opera ve bale alanında yıl Antalya ve Bodrum’da düzenlenen uluslararası festivaller; İstanbul, Ankara, İzmir, Antalya ve Mersin sahnelerinde sergilenen başarılı yapımlar ve bir türlü giderilemeyen kadro sıkıntısıyla geçti. Bu arada, Ankara’da yapılması planlanan ve hem projesi, hem yeri hazır olan operakonser salonukültür merkezi tasarısı gerçekleşmek için ilgi ve elbet ödenek bekliyor. Ünlü ‘Akdeniz’ adlı heykelinin yerinin değiştirilmesi tartışmalara yol açan İlhan Koman’ın retrospektif sergisi yılın önemli olaylarındandı. Picasso İstanbul’da. de geçti, aday olmayan Üstün Akmen’in yerikâri Üşümesin’ gecesi bunlar arasında. disinin söylemedim dediği ‘‘Bir milyon Erne genel başkanlığa Vecdi Sayar seçildi. meni, otuz bin Kürt öldürdük’’ sözüyle, Nobel’e aday olduğu haberleriyle ve son olarak KADIKÖY’E KÜLTÜR MERKEZİ da İstanbul’daki olaylı duruşmasıyla tartış YARDIM KONSERLERİ ma konusu oldu. Yine Kadıköy’de yeni yapılan Caddebostan KülPopüler müzik alanında, Afrika’daki yoksulluğa diktür Merkezi içinde özel yapılmış bir konser saNECİP FAZIL LİSTEDE kat çekmek için dokuz büyük kentte düzenlelonunun yer alması ise İstanbullu müziksevernen ve Pink Floyd, Elton John, Paul McCartlere güzel haber! Denizbank İstanbul Devlet Yargıtay’ın ‘korsan kitap satanların şiney, Duran Duran, Madonna gibi ünlüSenfoni Orkestrası’na, Akbank Boğaziçi Ünikâyet olmadan da yargılanabilecelerin de katıldığı ‘Live’ konserleri yıversitesi Albert Long Salonu konserlerine, Turkishbank ise Cihat Aşkın ve Küçük Arği’ kararı yazar ve yayıncıları selın önemli olayıydı. Ülkemiz için önemŞU ÇILGIN TÜRKLER li olaysa Phil Colins, Pink Martini, Dekadaşları’na (CAKA) sponsor oldu. Cemal vindirirken, Milli Eğitim Bakanep Purple, Jon Anderson, Paul Anka, Reşit Rey’in ‘Çelebi’ operasının 70 yıldır lığının ilköğretim öğrencileri için Nobel deyince hemen edebiyaDave Holland, Woody Allen gibi ünlülekayıp olan notalarının bulunması hazırladığı liste ve bu listeye sonta geçelim. Yılın edebiyata radan Mehmet Akif , Necip Fazıl girin verdiği konserlerdi. Asya’daki da güzel bir haberdi kuşkusuz. damgasını vuran adı Turgut bi adların eklenmesi eleştirilere nedeprem ve kasırgalardan zarar göKamran İnce’nin ‘Galatasaray Özakman oldu. Özakman’ın den oldu. Adam Sanat ve Adam Öyrenlere yardım için de pek çok konSenfonisi’ ise bir ilkti. İsilk 10 ayda yayımlanan 239 rokü dergilerinin kapanması üzücüydü. ser düzenlendi. Kızılay’ın başlattanbul, Ankara, İzmir, Eskimandan biri olan ‘Şu Çılgın TürkT. Özakman Türkiye Yazarlar Sendikası’nın olağan tığı kampanyada Yedikule Hisaşehir, Mersin, Side, Afyon ler’ adlı ‘tarihroman’ı 264 basgenel kurulunda yönetim kurulu ve başrı’nda düzenlenen konser, Ney’in klasik müzik ve caz festivalkı yaptı. Bu yıl sürekli gündemkan değişti. Eski yönetim kurulu seçime katılÇin turnesi, Magazin Gazetecileleri sürerken, bu yıl ilki yapılan de olan bir romancımız da Orhan Pamadı, üç grup arasındaki çekişmeyi Enver Erri Derneği’nin düzenlediği ‘Bir Turgutreis DMarin Festivali’nin muk’tu. Pamuk Frankfurt Kitap Fuarı’nda can ’ın grubu kazandı, kendisi de Cengiz BekŞarkı Bin Hayata Umut Saçsın’ addeğişik yapıda, yoğunlaştırılaldığı 5. Barış Ödülü ve Fransa’dan aldıtaş’ın yerine genel başkan oldu. Hemen ardınlı konser, Hakkâri’de depremden mış bir festival olduğu göğı Le Prix Medicis Etranger ile, yabancı Woody Allen dan yapılan PEN genel kurulu da benzer biçimzarar görenler için düzenlenen ‘Hakrüldü. bir gazeteciye söylediği ileri sürülen, ken Bu yılın Nobel Edebiyat Ödülü’nün ünlü oyun yazarı Harold Pinter’in kazanması tiyatro adına; Behiç Ak ve Tuncer Cücenoğlu’nun oyunlarının yurtdışında sergilenmesi ise tiyatromuz adına sevindirici olaylarıydı 2005’in. Trabzon’daki ‘Karadeniz’e Kıyısı Olan Ülkeler Tiyatro Festivali’ de, sahnelenen başarılı oyunlar, gösterilen ilgi ve özellikle Ermeni sanatçıların oyunun sonunda ayakta alkışlanmasıyla yılın önemli tiyatro olayları arasındaydı. CUMHURİYET 11 K