Katalog

SAYFA CUMHURİYET 9 TEMMUZ 2005 CUMARTESf L0 İNGILTERE'DE TERÖR dishab@cumhuriyet.com.tr Patlamalar karşısında sergilenen sakinlik klasik İngiliz soğukkanlılığından kaynaklanmıyor 1 [NG 'L Ig, Londra'nınbaşanlı sınavı ŞIRISA Ğ KORKUSU MUSTAFA KEMAL ERDEMOL LONDRA - Önümüzdekı günler- de artması kuvvetle olası çok sayıda can kaybına, bine yakın kişinin de ya- ralanmasına yol açan patlamalar kar- şısında, özellikle saldınnın ilk saat- lerınde Ingilızlerin nasü soğukkanlı davrandıklan merak ediliyorsa eğer, meraklılar şunu bümeliler; bu sakin- lik, Ingilizlerin o çok bılinen soğuk- kanlılıklanndan kaynaklanmadı. Gö- rüntüler öylesine korkunçtu ki, kayıt- sız kalmak, etkilenmenıek Ingiüzler için bile kolay değildi. Psikologlar, kent yöneticileri ile güvenlik makamlan için ders alına- biJecek bir sakinlik sergileyen Ingi- lizlerin bu "soğukkanh" duruşla- rmın ardında, uzun zamana yayıl- mış bır "teröre karşı" eğitim yatı- yor. Ingilizler, son yıllarda sürekJi bu konuda uyanldılar, dikkatli ol- maya davet edildiler. Zaman zaman gerçeğinden ayırt edilemeyen tatbi- katlara alışkınlar. Bir görgü tanıgının "Yine bir te- rör tatbikan yapıbyor sandım" de- mesi örnektir buna. Önce kaza dendi YakJaşık 5 yıldanberi Londra'nın da terör ile doğal afetler karşısında uygulamaya sokulacak bir Acıl Mü- dahale Planı vardı. Bu planın terör- le ilgili maddelennın, ılk saldınnın gerçekleştirildıği Aldgate metro is- tasyonundakı patlamadan hemen sonra uygulandığına tanık olundu. İlk ilke; durumu açıklarken ger- A Müslüman kuruluşlar endişeliDış Haberler Servisi - Sabah saatlerinde başlayan kargaşanın bir terör eylemi olduğu kesinlik kazandıktan sonra, olayla ilgili olarak henüz herhangi bir Islamcı örgüt de suçlanmamışken, Ingiltere'de faaliyet yürüten önde gelen Müslüman kuruluşlar saldınlan ilk andan iribaren lanetlediler. Blair, G-8 Zirvesi'nde saldınlarla ilgili yaptığı konuşmada bu kuruluşlara teşekkür etti. Bombanın ilk patladığı metro ıstasyonunun bulunduğu Aldgate semti, azınlıkların, siyahlann ve Müslümanlann çok yoğun olarak yaşadıklan bir bölge. Savaş karşıtı politikacı George GaDoway, azınlık ve Müslümanlann kurduğu Respect partisi adayı olarak en çok bu bölgenin de içinde bulunduğu yerlerden oy alarak parlamentoya girmişti. Müslüman kuruluşlar, "Terörün, ABD ya da tngütere karşıtnğı yok. Bu bir bahane, kayıplar ile yaranlar arasında çok sayıda Müslüman var" diyorlar. Buna karşın Islam toplumu liderleri, sağcılann Müslümanlara karşı eylemlerde bulunmalanndan endişe ediyor. Müslüman liderler polis şefleri ve yerel yönetimlerle görüşmeler başlatırken özellikle camilerin korunmasına özen gösterilmesini istediler. Tehdit mesajlan gehyor Ingiltere Islam Konseyi Başkanı tkbal Sacranie, saldınlann Müslüman bir grup tarafından yapıldığına dair yaygın bir inanç oluştuğunu behrterek, "Oysa bu saldınyı düzenleyenler toplum olarak bizim moranmizi bozmak ve aramıza nifak sokmak isteyenlerdir. İngiliz toplumu olarak din, dil aynmı yapmadan pohsin yardımma koşmah, bu saldınyı düzenleyenlerin yakalanmasuu sağlamahyız" dedi. Müslüman toplumun intikam saldınlanndan korunmasının büyük önem taşıdığını belirten Sacranie, Konsey merkezine aşın sağcı örgüt ve kişüerden binlerce nefret, tehdit ve haraket içeren elektronık posta mesajı geldiğini açıkladı. Bütün bu mesajlann kopyalannın polise teslim edildiğini belirten Sacranie, Müslüman toplumuna soğukkanlı ve uyanık oünalan çağnsında bulundu. Hükümet de, hem Müslümanlara yönelik bir saldmyı önlemek hem de Müslümanlann polise güvenıp istihbarat vermesini sağlamak için çaba gösteriyor. Bır gorgu tanığı, patlamalar için "Yine bir terör tatbikatı yapılıyor sandnn" diyordu. Basnı iç sansür mekanizmasını çalıştnırken polis de, "suç bölgesi" olarak işaretlediği alana gazetecileri yaklaştırmadı. (Fotoğraf: AP) çeği değil, kenti paniğe sürükleme- yecek "sahte" bir neden söylemek. Bu yapıldı. Metro sistemindeki aksaklıktan kaynaklanan anzanın trenleri durdurduğu, bunun diğer istasyonlan etkilediğı, her olasılığa karşı cankurtaran, ıtfaıye ve polisın istasyonlarda hazır bekletıldiğı açık- landı. Zaten uzun zamandır ilkelli- ğı konusunda eleştirilen metrolar- da bunun doğal olduğu imajı bura- da işe yaradı. Televizyonlann canlı bağlantıla- nyla söz konusu "aksakbğın" bo- yutlannın büyüdüğü her saat yenı açıklamalarla anlatıldı. Russel Mey- danı'ndaki bombalanan otobüs ha- beri de önce "otobüs devrildi" ola- rak verildi. Polis, yanıtlann gereklı olduğu son ana kadar "aksakhğuı" ne ol- duğu konusunda bılgi vermedı. Ta kı haber bültenlerine toplam üç oto- büste patlama olduğu haberleri dü- şene kadar. Polis sonradan doğru olmadığı belırtılen "3 otobüs" ha- berinı yalanlamadı. Patlama sade- ce bır otobüste gerçekleşmişken, bunu açıklamadı. Ingiltere Içişlen Bakanı Kenneth Clarke'ın "Bu bir terör saldınsı- dır" açıklamasına kadar Ingihz po- hsı "terör" sozcüğunü kullanma- dı. Metropolitan Polis Müdürü Ian Blair, "Olanlaria terör arasında bağ kurmak için çokerken" demeye de- vam etti. Kamuoyunda "aksaku- ğm" kent yaşamını etlaler boyuta gel- dığı ana kadar panik yaşanmama- sında, dıkkath seçılen kelımelerle ya- pıhnış açıklamalar etkilı oldu. Te- rör sözcüğünün geçtığı açıklamalar- dan sonra başkent halkı ilk şoku çoktan atlatmıştı. Polis daha önce terönstlere farkın- da olmadan yol gösterici nıtelik taşı- yan açıklamalan anımsayarak, kesin olmadıkça bilgi vermedı, ıddialan doğrulamadı ya da yalanlamadı. îtalyan makamlannın ölü sayısı- nı ilk saatlerde 5O'den fazla, Ispan- ya'nın 7O'ten fazla ve ABD'nın yü- ze yakın olarak açıklamalanna po- lisin hıç tepki vermemesi, kendi ku- rumlanna güvenen Ingilizlerde sa- kın bır bekleyişe yol açtı. Medya sonımlu davrandı Havaya uçan otobüs de dahil ol- mak üzere, adeta seyyar bir hasta- neye dönüşen metro istasyonlan- nın önündeki yaralılann bile görün- tüleri ekrana getirilmedı. Görünen- ler; tedavisi ayakta yapılanlar, sar- gılar içinde olanlardı. Bunda, birkaç yıl önce Omagh kentinin Gerçek IRA tarafindan bombalanmasından sonraki kanlı görüntüleri yayımla- yan medyanın çok eleştirilmesi de etkili oldu. Medya kuruluşlannın kendı içlerinde sansür mekarüzma- sı uygulamaya kondu. îngilızler, kent yaşamını altüst edecek büyük kargaşalann yaşan- mamasını, sık sık eleştirdıklen o te- rör tatbıkatlanna borçlular. Kriz merkezlennın uyanlannı dik- kate almalar, polısin "acil bilgi tele- foulannT bir süre kullanmamalan yolundakı ısteğini bile itirazsız ka- bul etmeler, patlayan otobüsün ba- şında bekleyıp ne olup bıttığinı sey- retmek yenne cankurtaranlara yol açmalar, bir milletin soğukkanlı olup olmamasıyla değil, kent terbi- yesine sahip olmasıyla ilgilıdır. Londra halkının bu teibiyeye sahip olduğu fazlasıyla kanıtlandı. Dünya alarmdaLondra'yı kana bulayan bombab saldınlann ardın- dan bütün dünya alarma geço\ABDvebötünA\Tupaülkelerigüverılu\önlernkrimartrırtiılar.A^ başkenti YVashington ve New York'ta özellikle ulaşun sistemindeki güvenlik önlemleri en üst düzeye çıkarıldı. NATO, saldınlan değerlendirmek üze- re dün aci) toplandı. NATO Genel SekreteriJaap de Hoop Scfaeffer, terörie mü- cadelenin zaman aJacağnu, ancak müttefikler tarafindan kazanüacağını söy- ledi AB Komisyonu da biriiğin gelecek haftalarda terörie mücadeleye ilişkin ye- ni önkmfcr alacağını duyurdu. (Fotoğraflar: AFP / REUTERS) Hangî saldırı daha barbarca? / ndependentyazarı RobertFisk, Londra daki saldınlan "bar- barca " olarak niteleyen Ingil- tere Başbakanı Tony Blair'e, "Irak'ta çocukların öldürülmesi barbarca değil mi" diye soruyor. Yazann, sal- dınlan başka bir bakış açısıyla ele aldığı yazısı şöyle. Usame bin Ladin, yakın dönem- de çekilen bır video kaydından "Şe- hirlerimizi bombalarsanız, biz de sizinkileri bombalanz" demişti. Söyledıklen gibı de oldu. Tony Bla- ir'in, George Bushun "teröre kar- şı savaşı"na kahlmaya karar ver- mesinden ve Irak'ı işgalinden beri, Ingiltere'nin hedef olacağı zaten açıktı. Söyledikleri gibı, uyanlmış- tık. G-8 zirvesi "saldın günü" ola- rak çok önceden seçilmişti. Ve Blair'in dün, "Onlar değer verdiğimiz şeyleri asla yok edeme- yecekler" demesı anlamsızdı. "On- lar", "değer verdiğimiz şeyler"i yok etmeye çalışmıyorlar. Kamu- oyunun Blair'i, Irak'tan ve ABD ile olan ittifalondan, Ortadoğu siyase- tinden vazgeçmeye zorlamasını isti- yorlar. Ispanyollar Bush'a verdikle- ri desteğin bedelini öderken (Ispan- ya'nın Irak'tan çekılmesi, saldınnın amacına ulaştığını gösterdi) Avust- ralyalılar da Balı'de cezalandınldı. Blair için, dünkü saldınlan "bar- barca" olarak nitelendirmek kolay- dır, elbette öyleydı, ama ingiliz-Ame- rikan ittifakının 2003 'teki Irak işga- linde ölen sı\iller, misket bombala- nnca parçalanan çocuklar, ABD kont- rol noktalannda vurulan masum Irak- lılar, bunlar neydi? Onlar öldüğün- de "savaş zaiyatı" oluyor, biz ölün- ce "barbarca terör" oluyor. Irak'ta direnişe karşı çarpışıyor- sak, niçın direniş buraya gelmesin ki? Şu kesın: Eğer Tony Blaır, Irak'ta "terorizmle savaşarak" Ingiltere yi daha iyi koruyabileceğimıze ınanı- yorsa, bu tez artık geçerli değil. Dünyanın tngıltere üzenne odak- landığı bır anda, bombalan G-8 zır- vesiyle eşzamanlı patlatmak için dâ- hi olmak gerekmez. Patlayıcılarla 30'dan fazla insanı öldürmek, bir başkenti felç etmek amacıyla, bir sonraki Bush-Blair buluşmasını seç- mek için doktorluk payesi de gerek- mez. G-8'in tarihi çok önceden be- lirlenmişti, bombacılann hazırlan- masına yetecek zaman vardı. Olağan şüpheliler Dün gördüğümüz türden örgütlü bir saldınnın planlanması aylarca sürmüş olmalı Koordınasyon, aynntüı plan- lama ve sivillere yönelik actmasız- lık, El Kaide'nin tıpik özellikleri. Şımdı de, G-8'in açılışında, bu kanlı günde güvenlik servislenmizın nasıl da başansız olduğunu düşüne- lim. ü^k'ta, olmadığı halde kitle im- ha silahlannın varlığını iddia eden is- tihbarat "uzmanlarımız" aylardır süren planlann Londralılan öldür- mesini engelleyemedi. Trenler, uçaİdar, otobüsler, met- GALLOVVAY, BLAIRİ SUÇLADI LONDRA (AA) - Ingiltere'de Başbakan Tony Blair ile Irak savaşı yüzünden ters düşerek Işçi Partisi'yle yollan aynlan millervekıli George GaDoway, 37 kışınin ölümüne yol açan bombalı saldınlardan Blaır i sorumlu tuttu. "Saldırüann kurbanlannın çekrikleri acılann sorumlusu" olarak Blair'i ve hükümetıni görebileceklerini belirten Gallovvay, "Londrahlar Blair'in Afganistan ve Irak'ta savaşa kanlmak yönündeld yanuş kararlarnun bedelini ödüyor" dedi. Bombalı salduılan gerçekleştıren terönstlen lanetleyen Galloway, "Ancak İngiliz hükümeti hiç degilse şimdi yanhşmdan dönmeli ve Irak'taki askerini çekmeli" dedi. Gallovvay, geçen ilkbaharda yapılan seçimde Londra'da Müslümanlann yoğun olarak yaşadığı Bethnal Green bölgesinden "Respect" hareketinden adaylığını koymuş ve rakiplenni ezici bir çoğunlukla yenerek Avam Kamarası'na girmeyi başarmıştı. rolar... Ulaşım ağı El Kaide'nin ka- ra sanatuun uzmanlığı gıbi görünü- yor. Kimse, Londra'nın 3 mılyon yol- cusunu her gün arayamaz. Kunse her turisti durduramaz. Bazılan Euros- tar'uı El Kaide'nin hedefi olabılece- ğını düşündü ama otobüsler ve met- rolar varken prestıjlen uğruna ne- den daha zor olanı seçsinler? Sonra, bu kâbusu uzun zamandır bekleyen Ingiltere'nin Müslüman- lan... Müslüman vatandaşlanmızm her biri "olağan şüpheli" haline geliyor; kahverengi gözlü her er- kek veya kadın, sakallı her erkek, çarşaf içindeki kadm, tespihli genç, rrkçı istismara uğradığım söyleyen herkız. İsveçşanslı Dünkü saldırının bir amacı da buydu: Müslüman Ingüizlerle Müs- lüman olmayanlan (hristiyan keli- mesini kullanmıyorum) bölmek, Tony Blair'm karşı çıktığım söyle- diği ırkçıhğı körüklemek. Sorun aslında tam da buradan kay- naklanıyor. Sürekli, Ingiltere'nin düş- manlannın "değer verdiğimiz şey- leri" yok edeceklerinı söylemek, ırk- çıhğı körükler. Londra'yı hedef alan bu saldınlar, El Amara Lordu Bla- ir'in "terörie savaş"ının bir sonucu. ABD Başkanlık seçimlerinden hemen önce Bin Ladin şöyle sormuştu: "Ne- den tsveç'e saldırmıyoruz?" Isveç şanslı. Orada ne Bin Ladin, ne Tony Blair var. J Qa«la hrıııss leiTOf 1 > the heart o)' I omlıın V. . Ne milyonlar, ne teknolojiler önleyebildi... Dış Haberler Servisi - Londra'yı kana bulayan bombalann ardından ingiliz basını, dikkatini olaym sorumluluğunu üstlenen El Kaide örgütüne çevirdı. Gazeteler, ön sayfalannı paramparça olmuş otobüs kalıntısının, sedyelerde taşınan yaralılann resımlenyle doldurdular. • The Tlmes gazetesi. "Kimierdi? El Kaide'ye bağh bir hücre mi yoksa Ingiltere'de doğup büyümüş teröristler mi" dıye sordu. Gazete, New York ve Washıngton'a yönelik saldınlann düzenlendığı tarihle amünasuıa atına bulunarak Öncekı günkü salduılardan da "7/7 saldınlan" diye söz etti. The Times, saldınlardan El Kaide'nin sorumlu tutulduğuna dikkat çekerek, Londra'da metronun ginşlenne yenı bır "vücut tarayıcı cihaz" konulmasının gündeme geldığını bıldırdı. Gazete, saldınlann, ülkede terör alarmı seviyesinin buıncı dereceden ikınci dereceye düşürühnesinın ardından düzenlendiğine dikkat çekti. • The Daily Telegraph, -EI Kaide Londra'nın kalbini vurdu" başlıklı habennde, otobüstekı patlamarun Ingiltere'nin ılk intihar saldınsı ohnası olasılığına da yer verdi. Gazete, "Bombacı yerine oturdu ve bombasuun pimini çekti" gibı ıddıalı ıfadelere yer vererek metro tünelinde patlayan bombalardan birinin de yandan geçen treni ikiye ayu"dığını öne sürdü. The Independent, "Terör Londra'ya geldi. İkinci Dünva Savaşı'ndan bu yana gerçekleşen en korkuoç sakhnda onlarca kişi öldü" dedi. Patlamalann istihbarat eksiklerini gözler önüne serdığini belrrten gazetede şöyle denildi: "Terörie savaşıma barcanan mil\onlarca steıüne, en son teknoloji ürünü izleme donanımlanna ve alarma geçmiş bir uhıs savına karşın teröristler Ingiltere'nin savunmasını aşmayı başaraV • Daily Express, meydan okuyarak "Biz tngOizier asla yenilmeyeceğiz" dedi. -2ıtRVE SONA ERDİ Blair: Terörün alternatifi G-8 Dış Haberler Servisi - G-8 üyesi ülkelerin liderlerinın tskoçya zirvesi, Londra'daki saldınlann gölgesinde tamamlandı. Londra'dan zirvenin yapıldığı Gleneagles kasabasına dönen Ingiltere Başbakanı Ton> 7 Blair, zirvede Afrika'ya 50 milyar dolarlık yardım konusunda anlaşmaya vardıklannı söyledi. Zirvenin sonunda bir araya gelen dünyanm en zengin 8 ülkesinin ve 10 Aöika üUcesinin liderleri, terörü bir kez daha lanetledi. Konuk liderlerin önünde kunılan bir kürsüden zıneden çıkan bazı sonuçlan açıklayan Ingiltere Başbakanı Tony Blair, teronzmin demokrasi karşısında yenık düşeceğini, zaferin demokrasinin olacağmı vurguladı. İkümde anlaşma yok G-8 zirvesinin dünkü bölümünü terorizmın gölgesinde sürdürdüklerinı belirten Blair. "Ama teröristler bizim başanya ulaşmakta kararb olduğumuz şeyleri engeDeyemeyecek Teronzmin başanya ulaşmasına izin vermeyeceğiz" dedi. Teronzmin kımseye umut ohnayacağmı belirten Blair, G-8 zirvesinde teronzmin ortaya koyduğu politikaya alternatifler ürettıklenni ifade etti. G-8 hderlerinin Filistin yönetimi için önemli bir yardım paketini kabul ertiğinı, Afnka'daki ıç savaşlann önlenmesı içm banş gücü dolarlık yardrm paketi hazırlanması, yenı ticaret anlaşmalan, borçlann silinmesı arayışlan, AIDS'ın önlenmesi çabalan karşılığında Afrika lıderlennden demokrasi, hukukun üstünlüğünün sağlanması gibi sözler ahndığını belirten Blair, "Bunlar birer başlangıç, son değü" diye konuştu. Zirvede iklım değışıklığı üzerinde ilerleme kaydedılemedı. Fransa Cumhurbaşkanı Jacques Chirac ıse, küresel ısuıma konusunda temel bir anlaşmaya vardıklannı söyledi.