Katalog

6 TEMIMUZ 2005 ÇARŞAMBA CUMHURİYET EKONOMİ ekonomi(g cumhuriyet.com.tr Yılda 3 milyar dolar kâr eden kurumun 6.5 milyar dolara satışma Haber-Sen, 2. iptal davasmı açtı 'Telekom inat uğruna Araplann'ANKARA (Cummıriyet Bürosu) - Türk Haber-Sen, Türk Telekom'un yüzde 55 hissesinin özelleştirilmesi- ne ilişkin ihalenin iptaLi ve yirütmenin dur- durulması iste- miyle idare mah- kemesinde ikinci davasını açtı. Ha- ber-Sen Genel Başkanı tsmailKaradavut, Tûrk Telekom'un 4 yılda 21 milyar dolarlık katma değer yarattığını, yılda 3 milyar dolar kâr ettiğini be- lirterek "Bu şaibeli saüş, • Türk Haber-Sen, Türk Telekom'un yüzde 55 hissesinin özelleştirilmesine ilişkin ihalenin iptali ve yürütmenin durdurulması istemiyle idare mahkemesine bir dava daha açtı. Sendika Başkanı Karadavut, kurumun yılda 3 milyar dolar kâr ettiğini belirterek "Şaibeli satış hukuktan dönecektir' dedi. hukuktandö- lekom'un özelleştirilme- ADSL, 250 bin TT Net, 75 necektir" de- sinde veterince rekabet bin ankesörlü telefon, 200 di. Karadavut dava dilekçe- sini idare mahkemesine sunarken gazetecilere yaptığı açıkla- mada, Türk Telekom'un "Türldye'nin teknolojik gelişmesinin lokomotifr olduğunu belirtti. Türk Te- sağlanamadığını söyleyen Karadavut, Avrupa ülkele- rinin hiçbirinin, Türkiye gibi Telekom'un yüzde 55 'ini yabancılann kontro- lüne vermedigini vurgula- yarak şunlan söyledi: "22 milyon sabit telefon kapasiteü, 19 mihon aktif sabit telefon, 734 bin binATMabonesi.97 bin ki- lometre fiber optik kablo hattı bulunan dünyanın 13. büyük şebekesine sahip Türk Telekom, 6 milyar 550 milyon dolara, kurulu- şunda ve bugünkre gelme- sinde bir damla ahn teri bu- lunmayanlar taranndan bir inat uğruna Arap ser- mayesine testtm edilmiştir, yanipeşkeş çekümiştir. Yıl- da yaklaşık 3 milyar dolar kâr eden, 4 yılda 21 milyar dolar katma değer yaratan, sadece ga\Tİmenkulleriııin değeri 4 milyar dolar olan bir kurumun batan genü- nin mallan gibi satüması- nın, yabancılaşnnlmasının başan olarak gösterilmesi- ni kabul etmemiz mümkün değüdir." Haber-Sen, satışıniptali- ne yönelik ilk davayı satı- şın yapıldığı 1 Temmuz Cuma günü açmıştı. ÇALIŞANLAR, TÜRK TELEKOM'UN SATILMASINI PROTESTO ETTÎ Ozefleştirmeye öfke yağdı Haber Merkezi -Yurt çapında iş bırakma eyle- mi yapan Haber-Sen ve Haber-lş üyesi Türk Te- lekom çalışanlan Türk Telekom'un özelleştiril- mesini binlerce kişinin katıldığı yürüyüşlerle protesto etti. Haber-lş Istanbul 1 No'lu Şube Başkanı Le- ventDokuyucu, Türk Te- lekom'un özelleştirilme- sinin AKP hükümetinin IMF'nin dümen suyunda gitmekte olduğunu ve sermayenin çıkarlannı Türkiye'nin üzerinde tut- tuğunu söyledi. "lşçi, memur el ele ge- nel greve", "Kahrolsun ABD, işbiriikçi AKP" sloganlan atarak AKP il binasına gelen emekçiler adına bir açıklama yapan Haber-tş lstanbul 1 No'lu Şube Başkanı Le- vent Dokuyucu, Başba- kan Recep Tayyip Erdo- ğan'ın Türk Telekom'un özelleştirilmesine karşı çıkan on binlerce işçi ve memurun sesine kulak tı- kadığını belirtti. Mer- sin'de Akdeniz Postanesi önünde toplanan Türki- ye Haber-lş Sendikası Mersin Şubesi üyeleri Türk Telekom'daki özel- leştirme ve taşeronlaştır- ma uygulamalannı pro- testo etti. "Telekom'u satanı biz de satanz", "ABD'nin imamı kaça sattm vata- nı" şeklinde slogan atan grup adına konuşan Ha- ber-lş Sendikası Mersin II Temsilcisi tbrahim Kaya, 8 ilin Telekom mü- dürlüklerinde bakım, onanm ve tesis yenileme gibi işlerin taşeron fir- malara ihale edildiğini belirtti. Öte yandan, Petrol-lş Sendikası da, özelleştir- me karşıtı ünza kampan- yası başlattı. Kemeraltı girişinde, yurttaşlan bil- gilendirmek amacıyla "TÜPRAŞ geleceğimiz- dir, saülamaz" başhklı bildiri dagıtan sendika üyeleri, kampanyaya destek istedi. Yurdun çeşitli yerierinde sabah saatierinde toplanan ve "Türk Telekom Vatandır! Sablamaz" yazüı dövizler taşıyan işçiler hükümet aleyhine sloganlar atu. (Fotoğraf: ALPERİZBLX) Zorlu Grubu 'nun acı günü İZMİR (Cumhuriyet Ege Bü- rosu) - Vestel markasıyla tanınan Zorlu Grubu'nun kurucusu, Ah- met ve Zeki Zorlu'nun babası Haa Mehmet Zorhı (86) yaşamı- nı yitirdi. Zorlu'nun önceki ge- ce, tedavi görmekte olduğu ls- tanbul Memorial Hastanesi'nde yaşamını yitirdiği bildirildi. De- nizli Babadağ'daki küçük tekstil atölyesiyle bugünkü şirketin te- mellerini atan Hacı Mehmet Zor- lu'nun cenazesi, bugün öğle na- mazının ardından Babadağ'da toprağa verilecek. Enerjifaturası rekor düzeyde arttı ANKARA (ANKA) - Türki- ye'nin enerji faturası hızla büyü- yor. Büyük bölümünü petrol, do- ğalgaz ve kömürün oluşturduğu mineral yakıt ve yağ ithalatı, ilk beş ayda yüzde 45'e yakın artarak 7.4 milyar dolarla rekor düzeye çıktı. Bunun 4.2 milyar dolarlık bölümünü petrol ithalatı oluştur- du. Türkiye'nin son bir yıllık ener- ji faturası 16.6 milyar doları geçti. BP'nin her yıl yayımladığı Dün- ya Enerji Raporu'na göre, geçen yıl Türkiye'de petrol tüketiminde yüzde 2.4, doğalgaz tüketiminde yüzde 5.7, hidroelektrik enerji tü- ketiminde yüzde 18.2, kömür tüke- timinde ise yüzde 5.2 oramnda ar- tış yaşandı. Dünyadaki birincil enerji kaynaklannm tüketiminde de yüzde 4.3 gibi önemli bir artış yaşandı. İHALE İNCELENİYOR Avantaj,fazla para verende Ekonomi Servisi - Türk Telekom iha- lesinin yapılmasmın ardmdan ihale sonucuna ilişkin Ihale Komisyonu karannın, dün, Rekabet Kurulu'na gönderildiği öğrenildi. Rekabet Ku- rulu'nun komisyonun kararını, 15 gün mesleki dairenin, 15 gün de ku- rulun olmak üzere toplam 30 günlük sürede incelemesi gerekiyor. Dolayı- sıyla, ağustos başmda Rekabet Ku- rulu karannın gelmesi bekleniyor. Bu arada yetkililer, ihalede ikinci teklifi veren Etisalat'ın teklifinin pe- şin, Oger Telecom'un teklifinin ise vadeli olmasının şartnameye göre bir değişiklik yaratmadığuu vurgula- dılar. Oysa Milliyet'te yer alan bir habere göre, Ulaştırma Bakanı Bina- li Yüdınm, "İhaleyi kesin olarak şu kunım aldı diye ilan etmedik. Peşin ödeme tekHf eden Etisalat'ın önerisi- ni de düşünüyoruz" şeklinde açıkla- ma yapmış, bu da satış konusunda bir belirsizlik gündeme getirmişti. S&P'DEN YORUM: Not arttırımı için olumlu sinyal Ekonomi Servisi - Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Standard and Poors'un Türkiye analisti Faruk Soussa, Türk Telekom'un satışının bundan sonraki özelleştirmeler için başanlı bir sinyal olduğunu belirterek "Bu durum Türkiye'nin kredi notu için olumlu bir gedşme" değerlendir- mesini yaptı. CNBC-e'nin yayınmda sorulan yanıtlayan Soussa, Türk Tele- kom özelleştirmesinde verilen fiyatın tahminlerin üzerinde olduğuna dikkat çekti. Türkiye'nin kredi notunda re- vizyon için ekonomide yapısal dönü- şümün şart olduğunu vurgulayan So- ussa, Türk Telekom özelleştirmesini bunun ilk sinyali olarak nitelendirdi. Tanm arazisine kurulu Orhangazi tesisinin olduğu alan 'özel serbest bölge' ilan edildi Hükümetten CargflFe bir jest daha Ekonomi Servisi - Hükü- met, Bursa Orhangazi'de ta- nm arazisine kurulu Car- gill'in üretim tesisinin bulun- duğu bölgeyi "özel endüstri bölgesT ilan etti. Resmi Ga- zete'de dün yayunlanan, 2005 ' 8444 Sayılı Bakanlar Kurulu karanyla tanm arazi- sine kurulu olduğu için ge- rekli izinleri alamayan Car- gill, yeniden izin başvurula- nnı yapabilecek. Ziraat Mühendisleri Odası (ZMO) Genel Başkanı Gök- han Giinaydın. Cargill'i kur- tarmak üzere 3 Temmuz'da Mechs'ten geçen Toprak Ko- ruma ve Arazi Kullanım Ka- nunu'na eklenen geçici birin- ci maddeyle; 11 Ekim 2004 tarihinden önce, tanm arazi- sini gerekli izinleri almadan kullananlar için "metrekare- ye 5 YTL verenlere izin veri- lir" hükmü getirildiğini ammsattı. Günaydın, Car- gill'in Orhangazi mısır işle- me tesisinin de bu kapsamda olduğuna dikkat çekti. 'Mûcadde sûrecek' Günaydın, Bursa'da Ziraat Mühendisleri Odası ve Ba- ro'nun 5 yıldır mücadele et- tiğini belirterek hükümetin 3 Temmuz'da söz konusu ya- saya eklediği maddenin ana- yasaya aykın olduğunu ifade etti. Cargill'in tesisini "hu- kukiçinealan" 3 Temmuz ta- rihli yasanın Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer'den dönmesi için çaba göstere- ceklerini ifade eden Günay- dın, konunun Anayasa Mah- kemesi'ne gitmesini sağlaya- caklarmı da sözlerine ekledi. 'KÜRESELLEŞMENİN OLUMLU VE OLUMSUZ ETKİLERİVAR' Sezer'den işbirliğiçağnsı Ekonomi Servisi - Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer, Doğu-Batı ener- ji koridorunun yaşama geçirilmesinin. Avrasya Bölgesi'nin ıstikran ve ekono- mik kalkınması yönünden büyük önem taşıdığını bildirdi. Sezer, dün Istanbul'da yapılan 8. Av- rasya Ekonomi Zirvesi'ne gönderdiği mesajda, küreselleşme sürecinin sağla- dığı olanaklardan artan ölçüde yarar- lanmak ve olumsuz etkilerinden ko- runmak için bölgesel işbirliği yollan- nı daha da geliştirmenin gereğine inan- dıklannı belirtti. Avrasya ülkelerinin enerji kaynaklan yönünden zengin bir coğrafyada yer aldığına işaret eden Se- zer, enerji sunum güvenliğinin istikrar ve güvenliğuı önemli bir boyutunu oluşturduğunu kaydetti. Devlet Bakanı Kürşad Tüzmen de, Tür- kiye'nin Avrasya ülkelerindeki doğrudan yatınmlannın 7.5 mil- yar dolan bulduğunu bildirdi. Slovakya Başbakan Yardım- cısı Pal Csaky, Türkiye'nin, AB 'ye üye devletler için "son dere- ce güçlü bir yandaş olacağuu" belir- tirken AB Komisyonu'nun Türkiye Delegasyonu Başkanı Hans-Jörg Kretschmer de ''Türki- ye bundan birkaç sene öncesüun Türkrvesi değil, hatta geçen se- nenin Türkhesi de- ğü" diye konuştu. KASANIZA BEREKET TEM( *«^ MrrsüBiSHi C H N T E R FE 511 www.temsa.com.tr FUSO EKONOMİ POLflİK ERİNÇ YELDAN Telekom'daÖzelleştirmenin Ardındaki Gerçekler Geçen haftaki yazımda Türkiye'nin, aynı Irak'ın askeri işgaline benzer biçimde, neoliberal ide- olojinin kuşatması altında olduğunu vurgulamış idim. Yeni emperyalizmin öncü kurumları IMF ve Dünya Bankası'nın niyet mektupları ve yapısal koşullandırmalar aracılığıyla yürüttükleri neoli- beral saldırının Türkiye aleyhine yeni bir aşama- sı, geçen haftasonuçlandırılan Türk Telekom'un özelleştirilmesi oldu. Türk Telekom AŞ'nin yüzde 55 hissesinin top- lam 6.5 milyar dolar karşılığında Lübnanlı Saudi Oger, Italyan Telecom Italia ve Ingilizfîrre/con- sut şirketlerinden oluşan bir konsorsiyuma dev- ri, geçen hafta sonunda yapılan açık ihale sonu- cunda karara bağlandı. Aniaşmaya göre adı ge- çen konsorsiyum devir işleminin gerçekleşme- sinden sonra 1.6 milyar doları peşin olarak; ge- ri kalan 4 milyar doları ise dört sene boyunca yıl- da birer milyar dolarlık taksitler halinde ödeye- cektir. • • • Bu işlem ile Türk kamu maliyesi büyük birza- rara uğratılmış durumdadır: Türk Telekom'un yıllık kârı 1.7 milyar dolar düzeyindedir. Haliha- zırda şirketin kasasında 2.2 katrilyon TL (milyar YTL) olduğu bilinmektedir. Dolayısıyla Tele- kom'un yeni yöneticileri bu alışverişi aslında be- davaya getirmiş durumdadır. Şirketin Türk kamu mali sistemine yılda aktarmakta olduğu 1.7 mil- yar dolarlık kâr ile karşılaştırıldığında, kamu ida- resinin bu satıştan net kaybı 2005 için yüz mil- yon dolar, 2006-2009 arasında ise asgari yedi yüz milyon dolardır. 2009 sonrasında da kamu maliyesinin kayıpları katlanarak artacaktır. Türkiye'de kamu işletmeciliği (KİTsistemi) ka- mu maliyesine 2003 yılında 19.5 katrilyon TL, 2004'te de 20.4 katrilyon TL net faktörgeliri ak- tarmıştır. Türk Telekom yılda yaklaşık 2.3 katril- yon TL'lik kâr transferi ile bu topiamın yüzde 10'undan fazlasını sağlamaktadır. Dolayısıyla söz konusu özelleştirme ileriki yıllarda kamu ma- liyesine aktarılan faktör gelirlerinde önemli bir azalma getirecek ve bütçe dengesini olumsuz etkileyecektir. özelleştirme programında sırada bulunan TÜPRAŞ, Erdemir gibi kârlı kamusal varlıkların da benzer şekilde elden çıkartılmasıy- la bütçedeki bu dengesizliğin boyutları daha da artacaktır. • • • Türkiye faiz dışı fazla hedefini revize ederek yeni bir kamu yatınm programı başlatabilir: Tür- kiye 2005 yılı bütçe programında milli gelirinin yüzde 6.5'i düzeyinde bir faiz dışı fazla yaratma- yı hedeflemektedir. Hiçbir makro ekonomik he- saba dayanmayan bu rasgele hedef, aslında IMF'nin Türkiye'nin borç yükümlülüklerini gü- vence altına alması için saptadığı bir koşullan- dırmadan ibarettir. 2005 yılı milli gelir hedefinin 485 katrilyon TL (milyar YTL) olduğu düşünülür- se, söz konusu faiz dışı fazla hedefinin sadece yüzde 1.5'lik birtasarrufla yüzde 5 düzeyine çe- kilmesi durumunda, kamu kesimi 7.3 katrityon TL'lik bir yatırım fonuna kavuşacaktır. Bu 7.3 katrilyon TL ile Türkiye örneğin, başta yok pahasına elden çıkartılmaya koşullandınldı- ğı Telekom, TÜPFİAŞ, Erdemir gibi işletmeleri- nin teknolojik yatırımlannı gerçekleştirebilir; ka- patmaya mecbur kılındığı Izmit SEKA selüloz ve kâğıt gibi işletmelerini yeni teknolojik yatırımlar- la üretim sürecine sokabilir ve emeği ile geçinen milyonlarca ailenin dramı haline dönüşen sağlık ve eğitim hizmetlerinin ticarileştirilmesine engel olarak bu hizmetlerin daha kaliteli ve ucuz su- nulmasına olanak sağlayacak kamu yatırımlan- nı devreye sokabilirdi. Burada bir hatırlatma yapalım: Söz konusu 7.3 katrilyon TL, Türkiye'nin 2004 yılında konsolide bütçesinden yapmtş olduğu kamu yatınmlannın toplamına denk düşmektedir. Yani, Türkiye faiz dışı fazla hedefini daha rasyonel bir düzeye ge- tirmekle kamu yatırımlannı ikiye katlayabilecek durumdadır. Ancak, "küreselleşen dünyaya ayak uydur- mak" ve "devleti küçülterek çağın gereklerini yen'ne getirmek" gibi aldatmacalarla sürdürülen yeni-emperyalist saldırının yerli müttefiklerinin bu gerçekleregözlerini kapayacağından kuşku- muz yoktur. İLGİ TOPLUMUNA DOĞRU/ ÖZLEM YÜZAK ozfetn.yuzak@cumhuriyetcom.tr İDO Genel Müdürü artık resmen itiraf etti: "Vapuhan nostaljik olarak koruya- cağız. Yenileri üretilmeyecek. Boğaz için katamaran tarzı yeni gemi tipleri devreye girecek..." Yani Istanbullular kampanyalarla, duyurularla kentin sim- gesi haline gelen o bembeyaz vapurla- nnı vermemek için ne kadar direnirlerse dirensinler Büyükşehir Belediyesi kafa- sına koyduğunu yapmakta kararlı. Işin ilginci bu sözlerin kentsel değer- lerin kent kültürünün uluslararası ölçek- te dünyanın en ünlü mimarlan ile tartı- şıldığı 22. Dünya Mimarlık Kongresi ile aynı zamana denk gelmesi. Habitat M'den sonra Türkiye'de dü- zenlenen en yüksek katılımlı uluslara- rası konferans. Dünyanın dört birtara- fından mimarlar ve mimarlık öğrencile- ri 2600 yıllık tarihi ile 3 önemli uygarlı- ğa, Doğu Roma, Bizans veOsmanli'ya başkentlik yapmış olan Istanbul'da kentleşme ile ilgili sorunlan tartışıyorlar. örnek projeler, çarpık yapılaşmalar ma- saya yatırılıyor, eski kent dokulannın, kentsel değerlerin nasıl korunacağı tar- tışılıyor. Mimarlık Kongresi'ne en bü- yük desteği veren kurumlardan biri de Dünya Mimarlan Bakın, lstanbul ve Vapurlar Nasıl Yok Ediliyorü! 162 yıllık geçmişi olan Şirket-i Hayri- ye'nin o güzelim vapurlannı işlevsiz kı- larak bizleri biraz daha hızlı ulaşım uğ- runa o garip biçimsiz konserve kutula- nna tıkacak olan lstanbul Büyükşehir Belediyesi... Dünyaca ünlü Hintli mi- mar, plancı, aktivist ve teorisyen Char- les Correa anlatıyor: " Kentlerin ken- dilerine özgü değerleri vardır ve as/o- lan bu değerleri koruyarak gelecek ne- sillere aktarabilmektir. özel karakteris- tikleri ile var olur kentler. Mimarlar ise toplum ile kentsel alanlann geleceğini planlamaktan sorumlu kurumlar ara- sında önemli bir halkadır..." Peki ya küreselleşmenin bir sonucu olarak kentleri kimlik kaybına uğratan gelişmelere ne demeli? örneğin Haydarpaşa Gan ve lima- nını, bir ticaret ve turizm merkezi hali- ne dönüştürecek "dâhiyane!" projeye. Yıllardan beri gar ve limanı ile insan- lara "Istanbul'a hoş geldiniz" diyen Haydarpaşa ile ilgili projenin, kolektif yaşamın kalitesini yükseltmek yerine ayrıcalıklı bir grup insana yönelik olma- sını nasıl değeriendiriyor dünya mimar- lar!? Bu, kentin kolektif anılarına ihanet değil mi? Tıpkı çocukluğumuzdan be- ri aşina olduğumuz, kentin gürültüsü ve koşuşturmacası arasında küçük bir soluk alma mekânı olarak kabul ettiği- miz, güvertesinde keyifle gazetemizi, kitabtmızı okuyup kimi zaman diğeryol- cularla yârenlik ettiğimiz, her şeyden önce doğal bir hakkımız olarak gördü- gümüz vapurlanmızın elimizden alın- ması gibi... Vapuriann otobüse, iskele- lerin terminale dönüştürülmeye çalışıl- dığı dünya kenti lstanbul... CHP lstanbul Milletvekili Bihlun Ta- maylıgil. TBMM'ye verdiği ve ihale sü- reci ile ilgili bilgiler istediği, lstanbul hal- kının bu konudaki mutabakatının alınıp alınmadığını sorduğu önergenin yanıtı- nı hâlâ bekliyor. Iddia, Norveçli Kvaer- nerfirmasının bu işi üstlenecek olduğu. Hatta İDO'nun talebi doğrultusunda ilk prototip gemi hazırtandı bile. Kuzey ül- keleri için tasarianan kapalı klimalı ge- mi bozuntuları için 150-200 milyon do- lar para ödemeye hazırlanıyor belediye. Boğaza özgü yeni vapurlar yapabile- cek, varolanlan yenileyebilmek için ba- kıma alacak gemi mühendislerimiz yok mu? Tabii ki var... Haliç tersanesinde atıl duran personeli bir kenarda bırakıp ge- mi ithal etme zihniyeti AKP'nin ısrarla sürdürdüğü özelleştirme mantığının benzeri değil mi? 7 bin 500 mimar Istanbul'da. Kentle- ri daha güzel, daha yaşanabilir hale ge- tirmenin, bölgesel projelerle sürdürü- lebilir kalkınmanın formüllerini tartışı- yorlar. Istanbul'un büyüleyici dokusu, tarihi ve kültürel mozaiği içinde... Yüz- de 70'inin kaçak yapılardan oluştuğu, vapuriann müzelik hale getirilmeye ça- lışıldığı, Haydarpaşa'nın küresel çıkar- lara ve ayrıcalıklı bir azınlığa kurban edildiği canım lstanbul ise can çeki- şiyor... ÜRETİCİ, ŞAPKADAĞITACAK 'Fındığım 7 milyon' kampanyası GtRESLTS (AA) - Giresun Ziraat Odası (GZO) Başkanı Özer Akbaşh, yeni ürün fmdık fi-"" yatının üreticinin istediği fiyattan oluşmasını sağlamak amacıyla Tmdığun 7 Miljon" kampanyası başlattıklannı söyledi. Akbaşlı, üreticilerin, ağustos ayının ilk haf- tasmda başlayacak yeni ürün fın- dık hasadıyla ilgili hazu"lıklara başladığmı belirtti. Akbaşlı, "Fmdık fryaünın üreti- cinin istediği fiyattan oluşmasını sağlamak amacıyla kampanya baş- latnk" dedi. Akbaşlı, Giresun'da fındık tanmı yapılan 13 ilçede, üzerinde "Fmdığ^m 7 Miljon" ya- zıh 50 bin adet şapka dağıtacakla- nnı da sözlerine ekledi.