Katalog

20 MAYIS 2005 CUMA CUMHURİYET SAYFA KULTUR cumhuriyet.com.tr 15 KEDİGOZU VECDİ SAYAR Üç ünlü ustadan aşk ve erotizme ilişkin festivallik 'Eros' bugün başlıyor Cinsellik başa (tatlı) bela... Ne MuUu Kediyi Bilene ... Bugün gösterime giren Eros, son istanbul Festıvalı'nde galası yapılan fîlmterden bin Davetkir adından anlaşılacağı gıbı, farklı kuşakJardan 3 ünlü yönetmenın (Antonioni. Soderbergh, Wong KarWai'nın) aşka ve erotizme bakışmın ürünü olan. 3 bölumlu Erosun tanıtma yazılan, çagdaş bır grailk tadının ve zevkının yansıdıgı. çeşitlı sevişme pozisyonlannın resmedıldiği, manga tarzını çağnştıran ve İtalyanca bır şarkı eşliğınde geçen bırtakım anımasyonumsu ıllüstrasyonlara dayanıyor Italyan ressam ve çizgi romancı Lorenzo Mottotri'nin bu ıllüstrasyonlan. bölümleri bırbirine bağlama işlevini de görüyor aynı zamanda. Antonioni'nin irrualad'ığı ılk bölum "Olaylann Tehlikeli Dizüişi"nde. besbelli gıtgide tükenıp tekdüzeleşmiş ılışkilen. sözcüklenn artık karşıdakine bıçak gıbı saplandığı, kalp kıncı bir dtbeyde seyreden, yolun yansını dönmüş, habıre didışen bır çıfti ızîiyoru/ Toskana'nın cennet gıbı mekânlannda dolanıp duran bu çıftın kadını, göl kıyisında güneş banyosu yapan ttaiyan Chloe (Regine Nemni ı ağzını açtıgında zehır lcusuyor Amenkah kocasına (Christophcr Buchholz). Yönetmenleri: Michelangelo Antonioni, Steven Soderbergh, Wong KarWai / Senaryo: M. Antonioni, Tonio Guerra, S. Soderbergh, W. KarWai / Kamera: Marco Pontocorve, S. Soderbergh, Christopher Doyle Müzik: Enrica Antonioni, Vinicio Milani, Chico O'Farrell, Peer Raben Oyuncu1ar: Luisa Ranieri, Regina Nemni, Christopher Buchholz, Robert Downey Jr., Alan Arkin, Ele Keats, Chang Chen, Gong Li, Chang Chan HongKong, ABD. İtalva 2004 (Umut Sanat) le sanp sarmalanmış " E l " , HongKong 1u, genç ve bakır terzı yamağmm (Chang Chen), ustasınm en kaprisli muştensı olan. pahalı alışkanlıklara sahıp, şuh kibar fahişe Hua'ya (Zhang Yimou'nun filmlenyle tanıdığ»mi2, 1990'lt yıllann Çinli ılahesı Gong Li) duyduğu karşılıksız aşkı anlatıyor. 'onuçta cinsellİği, sevişme arzusunu. gerginliği yansıtmak isterken. çıplaklığa aşın yer vermekle eleştirilen Antonioni'yle sapkın bir güldürünün enginlerine yelkert açan Soderbergh'den çok "Chungkin Ekspresi"nden bu yana kuşkusuz günümüzün en dikkatle izlenmeye değer yönetmenlerinden biri olagelen. HongKonglu genç usta Wong KarVVai'nin hikâyesinin öne çıktığı Eros, bizce yeni haftanın kaçınlmayacak filmi. yüzyıh aşkın, uzun kariyerinde kuşkusuz bir dönüm noktası ve kimılennce de rnodern sinemanın başlangıcı sayılan ünJü "L'avventuraSerüven", La NotleGece, L'Eclısse Guneş Tutulması (1960,1 % 1.1962 > üçlemesını (ve modern yaşamuı bunalıma soktuğu bireyın çıkmazını anlatarak bu üçlemeyı izleyıp tamamlayan, ılk renkii filmi II Deserto Rosso Kızü ÇöTü 1964» çagnşüran temalan ve atmosfenyle baştan sona l960iann havasını yansıtıyor "Olayların Tehlikeli Dizilişi". Serüven'den beri degişmez senaristi olan, 80'li yaşlanndaki efsanevi senaryocu, yazar ve şair Tonino Guerra 'yia bir kez daha ışbırlığı yapan. nıcedır yan felçlı, 931ük Antonioni'nin "Yönetmenin HikâyelerT adlı kendi kıtabındakı ikı hıkâyeden uyarladığı Olayiann Tehüketı Dızıhşı. ustanın konuşmalara a? yer veren, uzun, durgun planiara dayanan, mekânı kullanması ve oyuncu yönetımiyle seçkinleşen, kendme özgü anlatımının yenı birmilenyum versiyonu sayılabılir. Tıpkı birkaç yıl önce eskı hayranı Wim VV'enders'ie yaptıgı "Bulutlann Ötesinde"deki gibı. ymeyaşından umulmayacak bır kışkırtıcılık içeren, ayak fetışizmıyle kanşık, ateşiı se\ ışme sahnelen çekmış Antonioni usta. Kamcramanı da bır başka eskı tanıdıgın, "Cezayir Savaşı"yla yıllar önce belleğımıze kazınmış yönetnien Gillo Pontecorvo'nun oğlu Marco Pontecono. Yenı kuşaklarca bıraz burun kı\Tilarak bakılan, hatta artık demode bulunan Mıchelangelo ,^ntonıon! 100 ya^ına da gelse, çektığı her fılm bızce seyretmeye deger hâlâ. ıster kısa film olsun, ıster orta metraj. Eros'un ıkincı hıkiyesi "Denge", 16 yıl önce Canncs'da Altın Palmiye kazanan "Seks \a!anlan"yla tanıdığımız. artık ünlü yıldızlarla de\ bütçelı. bdyük stüdyo filmlen de ımzalayan, bağımsız kökenii yönetmen Steven Soderbergh den. Senaryosu da Soderbergh "e aıt Denge, sıyah beyaz görüntulerie v enlen, 1955'inNew York'unda bır ruh doktorunun di\anında geçen bir terapi seansı. Sureklı aynı rüyayı gören \e işindeki sorunlar nedenıyle strese giren reklamcı Nick Penrose {Robert Downey Jr.) rüyasında sevıştiğıni gördüğü. orgazm sonrasında banyoya girip giyınen kadınuı (Ele Keats) kim oldu g\ınu bır türlii anımsayamayan ve kansı larafından terk edıleceği endı^esınden kurtulamayan bın. Kadınm banyo fashnı renkJı güriıncülerle anlatan Soderbergh ın ruh doktoruysa (Alan Arkin), müştensınıhastasını dınlerken dürbünle pencereden röntgencıhk yapan, kâğıttan uçak yapıp uçuran, adı gıbı (Doktor Pearl) cıns btr psıkıyatr Sonunda ruh doktoru Pearl bürosunu terk ederken doktora artık kendısini lyı hıssettigını söyieyen Pertrose'un dıvana kıvnlıp yeniden uyuduğu ve yine o kadım, aynı rüyayı gördügu Denge, fılmin komedi skeci gibı duruyor Antonionı'yle KarVV'aı'nın hıkâyelen arasmda, Bıraz ruh doktoruterapı bağımlılığıyla da dalgasmı geçen Soderbergh, ara yerdekı hafıf ama ıncelıkler banndıran, keskın bır güldürü tavnnın esen bu Denge"yle ötekı 2 bolumü de dengeliyor Eros'ta. Fıimın bızce en esaslı hikâyesiyse, tadı damağımızda kalmış "Aşk Zaman r n ı n yönetmenı Wong KarVVai'nın yazıp ynne demırbaş kameramanı Christopher Doyle'la çektıgi " E r . Yine ıncecıkten yağan yağnıur sesiyİe iç içe geçmiş, Wong KarVvai'ye özgü bır hüzün ve melankolıy Klllt sahneler... Hros'un en uzun ve akılda kalan bolümii dıyebileceğimiz El. aşm erotik görüntü bombardımanına kalkışmadan da, arzu \e şehvetı seyırctye duyumsatmanın üstesinden gelıyor. Terzt yamağmın yan odada ı§ üstündekı kibar fahişenın sevişme çığlıklannı mecburen dînleyerek tahrik olduğu ve kadınm ellenyle bakir delikanlıya mastürbasyon \aptırdtğı gibisınden kılit sahneler ıçeren El'de AIDS benzeri ölümcül bir hastalığa yakalanıp sağlıgını. varlıklı durumunu. gücünü ve ıtibanm yiürerek sokağa düşen kibar fahışenm dramını ve ona tutkun, utangaç terzı yamağının kara sevdasmı 40 dakikaya sığdınyor Wong KarWaı. Sonuçta cınselliği, sevişme arzusunu, gerginliği yansıtmak isterken, çıplaklığa aşın yer vermekle eieştınlen Antonionı'yle sapkın bır güldıirunün enginlenne yelken açan Soderbergh'den v'ok "Chungkio Ekspresi"nden bu yana kuşkusuz günümüzün en dıkkatle ızlenmeye değer yönetmenlerinden biri olagelen, HongKonglu genç usta Wong KarWai'nin hikâyesinin öne çıktığı Eros, bizce yeni haftanın kaçınlmayacak filmi. Aşkm olanaksızlıflı E vliliklerinin çıkmaza girdıgını kabullenmekte zorlanan, hep aittan alırcasına boynu eğik. ezık, suskun erkek de farkında artık aynlmak aşamasında ofduklannm, Yaz sonu güneşınin kendinı göstenmekte bıraz nazlandığı, yeşılle mavinin ıç ıçe geçtiği yerlerde dolaşan. saydam biuzunun altındagögüslerı meydandaki Chloe, Amerikalı kocasına resrnen "Hadi git, istenmiyorsun artık" çekiyor. Okey'i bastıran iizgün sibgün koca da derdinın dermanmı. restoranda rastladığı, blucıninı ve çızmelennı çekmiş. kanstnı andıran daha gerıç. dolgun ve şuh birbaşkaesmerafetin. Lında'nın (Luisa Ranieri) kollanna atılmakta buluyor hemen Arabasıyla at siirüsünü kovalayan Chtoe'mn soyunup dökünerek denız kıyısında çıplak raks eden Linda'ya katıidığ) bır fmale eıkan Antonioni'run bölümü, estetik ve erotik bakımdan fılmin en ateşli ve kışkırtıcı sahnelennı ıçenyor. Geneide aşkın olanaksızlığı, iletişimin sürdürülemeyişi ve kopukJuğu, yabancıiaşma vb. gıbı temalanyla sürekJı al takke ver külah halindekı Antonioni'nin, vanm Sanat dünvamizın en özgün yaratıcılanndan biri, Balkan Naci Islimyeli ile ortak bir tutkumuz var Kedi... Her ne kadar Cihat Burak gibı kedıfennı çantasında taşımasa da, onlarsız yapamaz. Geçen hafta, Istanbul'da Galeri GArt'ta, Selma Gürbüz ve Gürbüz Doğan Ekşioğlu ıle bııiıkte açtıklan sergı nedeniyte Nacı'nın ya2dığt bır metın geçtı elıme. Sizinle paylaşmak ıstedim... "Türk resminin en büyük kediseveri Cihat Burak'ın anıstna, saygıyla' diye başlıyor söze Balkan Nacı Islimyeli ve devam ediyor: "Sanatçıtar kediiere oldum olası hayrandırtar. Nedeniaçık: özledikleri, zortadıklan. biçim vermeye çalıştıklan pek çok nitelik kedilerin o küçücük heitenİBrindeözetlenmiştirsanki. Öncelıkîekedıler bırer tasanm harikasıdıriar, binlerce yıldır evrim geçirmeye tenezzüt eîmeyecek kadarmukemmel, baştan özenli bir proje; çekık, derin ve pariak gözier, mınicik pembe bir burun, dudak ve yanağın nefıs yaytarta birteştiği duru bir yüz, gül yaprağı inceliğinde zarif bir dil, her tür10 duyguyu ifade etmede usta üçgen kulaklar (bir de insantann kuiaklannı duşünün), gövdeyi dalgaiandırarak yol alan çevik ahenkli bir omurga, yumuşacık patiler arasına gizlenmiş yırtıcı ttmakiar ve bütün bu guzeltiklere adate tüy diken görkemli birkuyruk. Kediler biriciktır. Çünkü onlardan bekledigimizi değil bize vermeyi uygun gördüklerini verirler. Öncetik kendilendir, kendi dünyaian. Kızsanız köpürseniz de onlara htzmet etmeye devam edersiniz. Çünkü bunu hak ederter ve size kattıklannın pekâla bilincindediher. Kedileri asla aşağılayamaz. küçük düşüremezsiniz, çünkü onlarher düşkünlüğun üstünde kalan muhteşem biregoyta donatılmışlardır. En çamurlu sokaklann bıle asilzadeleridir onlar. Sefalet içinde hemen ayırdedilirler ve düştuMeriyenerdepanldamaya devam ederier. Kedileristemediklen hiçbırşeyi öğrenmezler, onlardan birşey eksıltemediğiniz gibi onlara bir şey ekteyemezsinız. Hiç slrk kedisı gördünüz mü? Stze saîacaklan hiçbir sahte 'marifetV ontara giydiremezsiniz. Onlar bir hipnoz alanı olarak ö'nünüzdedirier zaten; olduklan gibi, fettan, baştan çıkancı kimliklenyle teşhırcilikienni ustalıkla harmanlayarak sizi sürekli seyirciten kılariar. Kediler, kadmdm'ar. Kadın olsun erk&k olsun tum kediler dişiliğin labirentlerinden stzıp gelen bır teslim alma, çaresız bırakma ve 'zaptetme' gücune sahiptirier. lstedHderini eninde sonunda alırtar, çünkü zamana dayanıklıdıriar. Günluk hayatın bitmeyen koşuşturmalan içindeyseniz bir an durup bir kediyi izleyin. Konforu satın almayan fakat yaratan kedileri.. o size hayatm anlamı üzen'ne gerçek bir ders vermektedır. Güneşe bedenini şuh bir gerinmeyle açarak. başmı patileriyle sarmalayıp düş görmeye yatarak ya da bedenini diliyle uzun uzun tarayıp kendisiyle adeta sevişerek size kaçırdığınız 'an 7ar ve benlik üzerine birsöylev geçmektedir Kediler lyi anlannı uzatır, kötülerini hemen atlatıriar. En gerilimii anlanndan sınırstz bir gevşemeye dönüşuveren olağanüstü bir sinir sistemine sahiptirier. Seslere ve göruntülere olan dikkatieri, korunma güdüterinın yanında bir 'tür bılinci' ile donatılmtştır. Çelışık durum ve duygulanyine tıpkı kadınlar gibi olağanüstü bir uyum içinde yasartar. Her hareketleri anıtsaldır, kakatannı yapışlanndan, patiierini ıslaîıp yüz ve bedenlennı yıkamalanndan, bır kıre buiastıklannda ellehni gergın ve zarif silketeyişiennden, içe dönük ve atak pençe savurmalanndan, başlannı kınp dünyayı tersten seyretmelerinden, yürüyuşlerine kadar koreografik bir mükemmellik gösteririer. Kedilerkaybolmasını biliner. Güvenli hayatlannı küçücük alanlar içinde renklendirmesini de... Bir kediden sıkılamazsınız ancak o sizden sıkılır ve asla bulamayacağtntz biryerde kendine kapanır. Yine size dönerse bu onun lütfudur, Bütün ev onundur ve siz onun hayatının hizmetçileri, figüranlansınızdır. Tüylerle bezenmiş bu olağandışı yaratıklar size mmltılaha duygulannı açar, sizin kınk, mutsuz anlannızı hemen sezip yanıntza uzanınar ve ince nefeslenyle acılannıza eşlik ederier. Yaşamian boyunca özenli, temiz, güzel ve öğrBtiddiner. O kadar ki size ölümun düşkün, karanhk yüzunü göstermemek için bir gün sessizce kaybolurlar, gerçek yalnızlıklanna dönerfer ve orada ölürter Incelikleri, guzellikteri saymakla tükenmeyecek kadar yoğun bu yaratıklara, bizlere bahşettikleri sınırsız ilharn için teşekkür olarak düzenledik bu sergiyi ben, Selma Gürbüz ve Gürbüz Doğan Ekşioğlu. Kediteri beslemiş, kedilerden beslenmiş üç sanatçı kendi biçemimizte onlann anılannı ve üzerimizdeki ızlerini yeniden ve değişik malzemelerie çoğalttık. Doğuştan birer sanatçı olan, küçücük bedenleriyie hayata hâkim, güzel ve ulaşılmaz kediler bızinsanyaratıcılariçin esin kaynağı olmaya devam edecekler. Çünkü asla çözümlenemeyecek zenginlikleri bitmeyecek. Ne muttu kedisi otana, ne mutlu kediyi bilene.' vecdisayar@yahoo.com Yeni Başlayanlar...Yeni Baslayanlar...Yeni Baslayanlar... Yıldız savasları Bölum ııi: sith'in Intikamı / star wars Eplsode llh Revenge of the Sltfı George Lucas'ın yönertıği filmde t w a n McGregor, Hayden Christensen, Natalie Portman rol alıyor. Savaş! Cumhuriyet, acımasız Sith Kontu Dooku'nun saldınları altında çökiiyor. Droıd'lenn şeytani lıden General Gnveous. çarpıcı bır hamleyle Cumhuriyet'ın başkentine girip Gaiaktik Senato Başkanı Palpatine'ı ele geçırir. Aynhkçı Droid ordusu ışgal aitmdaki başkentten değerlı rehınestyle kaçrnaya çalışırken ıkı Jedi şövaiyesi tutuklu başkanı kurtafmakrHfin umutsuzbir misyofl üstlenir. Galaksi üç yıl süren yorucu ve yıpratıcı savaşın ardından yenı geleceğini beklemektedır .\nakın Skyvvalker \ e Obi Wan Kenobi Droıdlere ve onlann arkasındakı şeytani komutan General Gnevous'a karşı açtıklan savaş sayesinde bırer kahraman ilan edilmişlerdir. .Anakin ve evli oldugunu herkesten gizlediğı karısı Padme Amidala uzun aylardır savaşın ayırdığı ıkı sevgıhdır. .Amıdala'nın hamile oldugunu öğrenen Anakin, sevgılı eşını görmek rçın geri döner. Fakat rüyalannda Amidala'nın çocuğunu dogururken ölümle yüz yüze kalacağını görmektedir. O seçilmiş olandır ve daha önce de rüyalarında gördüklen gerçekleşrniştir. İZLEYİCİ CÖZÜYLE... ERDAL Hilal üe salip arasında... Kudüs, üç dinin de kutsal kenri. Islamın. Museviligın, Hıristiyanlığın ortak kutsal kentı. Haçlı Seferlerinın görünurdekı nedeni. Aslında ıse fakır düşmüş Avrupa'nın yenı topraklar ve servetler arayışı. Haçlı Seferİen. Avrupa krallan ıle papalıgm onak oldugu asken hareket "Cennetin Krallığı" da burası, Kudüs. 1180 Fransa'sında Balian adında bır nalbant, kaybettiğı çocuğunun acısma dayanamayıp intihar eden sev "Cennetin Kraltığı" banşı sağlamanın ve konımanın önemini vurguluyor. gili kansını gömerken tanlanyla btrlikte savaşa karar verir Büyük bir 'Haçlı askerieri'ni görüyor. Onlara katılan Basavaştan yengiyle çıkan Selahaddın'dir. Kudüs lian fbelın Baronu Godfrey ıle karşılaşacak. kenordusu büyük bır yeni Igiye uğramış, kenti de kodine ilişkin önernli sırlar öğrenecektir. Jerusalem. bugünkü Kudüs, Hıristıyanlann elindedir ve nıyamaz duruma gelmiştır. Kentin savunmasın! Balian üstlenir. Kuşatmanm uzaması üzerine de İslam ordulan komutanı Selahaddini Ev^iıbi Balian. kenti Selahaddin'e vermeyî kabul eder, ıle bır anlaşma yapılmıştır. Ancak Hınstıvanlakarşıhgında da canları bağışlanır. nn içinde bu anlaşmaya uymayıp korsanlık yaYönetmen Ridley Scott gene büyük yapımpanJar vardır, bu da anlaşmanın bozulması anialardan bınne ımza atarken 'her koşulda bamına gelmektedir. nş 1 temasmm altmı çiziyor. Ancak banşa nelenn engel oldugu konusu haftf bir değinmeyHer koşulda barı; le geçiştirilmiş. İOOO yıl öncesinde olduğu gibı bugün de oralarda banş yok. Hepsıntn neFılm, her ıki ordunun karşı karşıya geldigi deni de o zamanlar olduğu gıbi şımdı de 'topgörkemli sahnelerle gö? doldurmaktadır ama rak ve s e n e t elde etme hırsı'dır. Bin yıl önasıl teması, banşı saglamanın ve korumanm cesınin yennı bugün Amerika'nınalmışolmaönemine yaptıgı vurgudur. Balian, îbelin konsı bu gerçeğı değiştırmiyor. Papalık ise herzarunun oğlu oldugunu ögrenmiştır ve kont ölman olduğu gibi bugün de dinin gücünü parameden önce onu kralı koruması, bu olamıyornın desteğine vermiş durumda. sa halkı koruması ile görevlendirmiştır. AsItnda Kudüs Kralı FV. Baldnin de. Islam orDüşündürücü olan, bütün bu savaşlann. akan duları komutanı Selahaddin de anlaşmadan kanlann. yitinlen msanlann rıeyin bedelı olduyanadır: ama kral ölünce yennı alan kızkardeğudur... Bugünün petrol ve her rürlü çıkarlannın şi güzel Sybilla nın kocası böyle düşünmeödenen bedel oldugunu anlamak da her zaman mektedir. Yeni krai Gny de Lusignan komuolduğu gibi ızieyicının bilincıne kabyor. Cerl Döndüler / Les Revenants Bır gün ansızın, türn dünyada son on yıl ıçınde ölen herkes dırilir ve evlerine geri döner. Tüm devletler ve dığer kıırumlar bu şoke edici ziyaret karşısında şaşkın vazıyettedirler. Ölenlerın evlerine başkalan yerleşmıştır, eşlen başkalan ile evlenmiştir, işleri başkalanna venkn^Hr. Hayat ölenkrden sonra da devam etmış, ölenlere aıt ne varsa yaşayanlar arasmda pay edilmıştır. Rachel de eşi Mathiue'yü kaybetaıiş genç bir kadındır ve eşi de geri dönenler arasındadır. Rachel uzun süre gerçeğı kabullenmeyi reddetse de karşısındaki Mathiue'dür. ancak Mathiue de tum diger 'geri dönenler* gibı tuhaf davranmaktadır.. Robin Campillo'nun yönettığı filmde Geraldine Pailhas. Jonathan Zaccai, Frederic Pierrot rol alıvor. K U L T U R * K  M1 L Ç t Z İ K MA S A R A C I BUGUN • ATATÜRK KÜLTÜR MERKEZİnde 20.00'de tDOBden 'Kuğu Gölü' (son temsil). (0 212 251 56 00) • ATATÜRK KÜLTÜR MERKEZt'nde 19 3O'da tDSO'dan 'Bahar Konseri". Şef l.lonescu Gaiati. Solistler: Aniello Desıdero (gitar) Pamulolarrea ıbandoneon). (0 212 251 56 00) • OSMANLI BANKASI MÜZESt SİNEMASI'nda 19.30'da Christie Maln'nin Hesaplaşma Defteri adlı filmm Kösterimı. (0 212 }34 22 70) • HARBİYE CEP SAHNESİ'nde 16.00'da 'Gdlgelerin M i ' adlı saydam göstensı ve söyleşi. • FATİH REŞAT NURİ SAHNESİ'nde 19.00 da Fatih Üniversitesinden *D«rs\ • ÜSKl DAR MÜSAHtPZADE CELALSAHNESİ'nde 19.00'da Çıplak AyakJar Kıımpanyasf ndan 'Kelimeler'. • ICA.DIKÖY HALDUN TANER ŞAHNESt'nde 19.00'da Sabancı Cniversilesi Tiyatro Topluluğu ndan 'Geyikler Lanetler". • GAZİOSMANPAŞA SAHNESt'nde 19.00'da Sanyer Belediye Tiyatrosundan 'Fehim Paşa Kona*ı' adlı oyun '21. Gençlik Giinleri' kapsamında izlenebilir.