Katalog

SAYFA CUMHURİYET 20 MAYIS 2005 CUMA 12 EKONOMt ÖCTÎN AKGÜÇ Ekonomıde onsel (apnori) kabullerden btn de yabancı sermayenın ekonomıye sağlayacağı yarariar ve yararlı olacagı savıdır Ekonomıde temel eksıklık maddı sermaye olarak goruldüğunden, yabancı sermaye ıle bu eksiklığin gıdenleceğı, yatınmlann, ıstıbdamın dolayısıyla ulusal gelınn artacagı: yenı yonetım anlayışınm, yeni teknolojının ulkeye geleceğı, dış pazara odaklt yabancı sermayenın gelmesi durumunda dışsatımda da açrama olacağı geoelde savunuiur Seilı çevrelenn, belırli yayın organlan ve sesyayarian yabancı sermayenın yarartan topluma aşılanmaya çalışılır Yabancı sermaye gelecek, ıssızlık sorunu buyuk ölçude çozulecek ıletısı venlır Hatta AB'ye gınş tçın genış halk kestmlennın destegını sağlamak uzere, sosyal hakiann sağlanacagı. yabancı sermaye gınşının artacağı umudu venltr. Bu bağlamda yabancı sermayeye ılışkın otarak e k o nomik açıdan en az şu uç sorunun ırdelenmest gerekır (i) Yabancı sermaye bır ulkeye nıçin gıder? (ii) Hangı aianlara yatınm yapar? (iıi) Yabancı sermaye ekonomık yükumluluk getınr mı? Yabancı sermaye bır ulkeye kâr elde etmek, en azından bir orta surede kânnı ençoklamak, çoğunsamak (maksımıze) etmek ıçın gıder, kâr fırsatlan görürse gıder Doğrudan yabancı sermaye yatmmlannda, yenı bır üretım ünrtesı. tesısı kuracak mal veya hızmet uretmek ıçın yapılan yatınmlarda ıç pazann genışliğı, ıç pazariann olanakJanndan yararianma, ucuz ışçılık veya hammadde sağlanması, dış pazarlara yakınlık ya da dış pazarlara gtnş ıçın atlama tantası olarak kullanma başlıca etkenlerdır. Yabancı sermaye. doğrudan yatınm dışında, mevcut ışletmelen satın almak ıçın de gelır. Burada ışletmenın ucuza, yenne koyma veya yenısmı yapma mal^ettntn aftında alınması veya bır rakıbı kontrol attına alma, rakıpten kurtuima gıbı guduler etkılı olur Bızde 2001 bunalımı, ardından özelleştırme uygulamamız. Korkut Boratav'ın da vurguladığı gıbı "Batan gemımn mallan bunlar" anfayışı ıle ucuza satılmasına, yabancı sermayedarlann, havadan ınme kârlar elde etmesıne yol açmıştır, Bu tutum surerse, gelecekte de yabancılara bu tur kârlar saglayacaktır Yabancı sermaye. bızım gibı ülkelere, daha çok bınnci ya da otomotıv gıbı ıkıncı sanayi devnmı urunlen üretmek ıçın gelmekte, daha çok ucuz tsçılıkten yararlanmakta, bitgı yoğun ılen teknolojı uygulanmasını gerektıren üçuncu sanayi devnmı urunlen uretmemektedır. Yabancı sermayenın bır gelış nedenı de, yıne matıyet duşuklugüne bağlı olarak çevre sonjnlandır. Çevrenın korunması nedeniyle kendt ulkesınde kuramadığı ya da çevre komnma yatınmlan nedeniyle malıyetlerin çok arttığı alanlarda. sanayi tesıslennı. gelışmekte olan ulkeferde kurmakta ya da satın almaktadır Bu çozumleme doğru ise bır ekonomı. yabancı sermaye ıle atılım yapamaz, bır ust kumeye çıkamaz, yaratılan katma degen daha duşuk, vasıfsız işçılerin düşuk ucretie ıstıhdam edıldığı ya da çevre sorunlan yaratan sanayılere mahkum kalır Bılgı toplumu asamasına geçemez. Ulkemıze bakıldığmda, son yıllarda doğrudan yabancı sermayenın ımalat sanayıme de pek gelmedtğı. daha çok sabıt sermaye yatınmt gereksınımı az olan htzmetter sektorune yoneldığı gorulmektedır. Gerçekten 2004 yılında yabancı sermayenın. belkı daha doğru bır deyışle dışanda yerleşıklenn doğrudan yatınmlannın yuzde 75 7'sı hızmetler sektorune gıderken. ancak yüzde 22.4'u ımalat sanayıme yönelmıştır. Doğrudan yabancı sermaye yatınmian ıçınde tanm ve madencılık sektörlennın payı düşuk duzeyde bulunmaktadır Yabancı sermaye, polıtık etkılennı bır yana bırakalım, "Ekonomık açıdan dış yukümlülük yaratır mı" sorusunu yanrtlamaya çalışayım. Kısa surede yabancı sermaye gırışının dış odemeler dengesı üzenne etkisi olumludur. Can ışlemter açığı veren ulkeler, yabancı sermaye gıriş tuianna gore, can ıştemler açjğıntn bir bolumu ya da tarnamını kapatabılırler, hatta ulusiararası rezervlennı de arttırabılırler Bununla beraber yabancı sermaye yatınmlan ekonomık açıdan ıkı yukümfülük getınr. Bu yükumluluk bır Orta vadede dış ödemelerde açıga neden oiabılır ıkı Sermaye hareketlen serbest olduğuna gore. geien sermaye yurtdışına çıkabılır. Bu da sermaye hareketlennı ulke açısından eksıye çevırebılır. Hızmetler sektorune gelen yabancı sermaye ıse daha kolay ulkeyı terk edebılır. Yabancı sermaye en azmdan bır sure sonra yurtdışına kâr transfenne başlar. Kâr transfen can ışiemler dengest üzennde olumsuz etki yapar. Yabancı sermaye yatınmlannın buyük boyutlara ulaştığı ekonomılerde, Gayn Safi Yurtıçı Hasıla (GSYH) ıle GSMH (Gayn Safi Mıllı Hasıla) arasındakı fark buyur. Kâr transfen yolu ıle yurtıçınde yaratılan katma değenn bır bolumu yurtdışında kalır. Daha açtk bır deyışle GSMH, GSYH'nın altında kalır. Türtoye gıbı bır ulke ekonomık kalkınma açısından yabancı sennayeye odaklanamaz Ekonomide yabancı sermaye egemenlığı, Turkıye'nın ilen sanayi aşamalanna geçmesını, bılgı yoğun ılen teknolojıler kullanmasını engeller, daha çok katma değen duşuk ve/ veya çevre sorunlan yaratan sanayılere mahküm olmasını dogurur. Uzun surede de dış odemeler sorununu ağırlaştınr. Sivil toplum kuruluşlannın tepkisi üzerine hipermarket yasa tasansı 15 gün önce geri çekildi YORUM Ibre şnııtlMv esnaftan yana ANTALYA (AA) Uzun süredır BaşbakanlıJc'ta bekleyen ve "Hipermarket Yasa TasansT olarak adlandınlan Buyuk Mağazalar Yasa Taslağı gen çekıldı. Sanayı ve Tıcaıet Bakanı Ali Coşkun, taslagın Avmpa Bırlıgı ve sıvıl toplum kurulu^lanndan gelen bazı uyanlarla esnafın taleplen üzenne 15 eün önce gen çekıldığını açıkladı Coşkun, "Herhalde önömüzdekî haftayı takip eden günkrde yeni taslağı sevk edeceğiz, \ma /annedhorunı, 1 Temnıuz'da Mecüs tatik çıkacağı için, bu dönent çıkamayacağı gi Yabancı Sermaye • Sanayi ve Ticaret Bakanı Ah Coşkun, hazırlanacak yeni hipermarket yasa tasansıyla şehre uzaklık değil, park ve depolama alanı olan uygun yer şartı aranacağını, esnafın da konınacağım duyurdu. bi ekiroe kalıyor" dedı. En onemlı husıısun, bu tür büyük mağazalann ımar planında ticaret merkezı olarak belırlenmış yertere kurulması oldugunu vurgulayan Bakan Coşkun, boyle bır \erde de her şeyden önce park >en \e depolama alanı gıbı ozellıklenn arandığını söyledı Uygun olan yenn seçımı konusunda beledıye v e odalann görüşünün alınacagını, valılıklenn de 15 bın metrekareye kadar olan mağazalar ıçın karar verebılecegını behrten Coşkun, İ5 bın metrekarenın üzenndekı büyuk mağazalann ıse bakanlığuı onayına tabı olacağını duyurdu Şehır ıçınde uygun bır mekân yoksa 2 apartman daıresını alıp, bırieşttnp süpermarket kurulmasının kısıtlanacağım soyleyen Coşkun, "Şehre u/jıkkğa değil uygun yere bakılacak" dedı Tasan hazırlanırken uzeruıde durutan ıkıncı konunun da esnafın korunrnası oiduğunu kaydeden Bakan Coşkun, bunun yanında tıcan teamüllen ıstısmar edenlenn de önune geçmeyı amaçîadıklannı vurguiadı Coşkun, bazı buyuk mağazalann küçük ve orta olceklı ışletmelerden mai aldığında sozleşmede yer almamasına karşın ödemelen gecıktırdıklen, raf parası veya reklanıa ıştırak parası gıbı kesıntıler yaptıklan yönünde şıkâyeller aidıklannı. burıla ra da mueyyıdeler getınleceğıni bıldirdı PromosyonJu satışlara da dıkkat ceken Bakan Coşkun, "KuUanma tarihi geçmiş \n da sonuna yaklaşmışveya teknoiojik bakundanömrünii >iürmiş l zakdoğu'dan gelen kalitesiz elektronik clhazlar falan promos> on sarhoşluğu sçinde, haksız rekabeüe pivasava sürülmektedir. Bunlar kalitesiz, servis eksikliği var. Dotayısty la bunlara da venilikler getim'oroz*' dıye konuştu Coşkun, süper ya da htpermarketlere karşı olmadıkiannı, bunlann kayıth ekonomıye geçış açısından faydasının da oldugunu kaydettı BAKAN YILDIR1M: Şişecam Grubu'na bağlı işletme, maliyette yüzde 20 tasarruf hedefliyor Onur işi gidiyor ANKARA (AA) Ulaştırma Bakanı Binali Vıkünm Onur Aır'ın Hollanda'va uçuş vasağının ardından bu ulkede, TurkıyeHollanda srv il havacılık leşkıİatlanndan temsılctlenn katıhmıyla başlaş an ve Istanbul 'da devam eden topfanülann "Gayet güzel gfttiğmi" söyledi Yıldınm, Ozel Sarnanyolu llköğrenm Okullan ögrenctlennın Mıgros Alışvenş Merkezı'nde duzenledığı enstalasyon sergısrnın açıltş törenınden aynlırken gazetecılenn sorusu üzenne, "Toplantüar bftmez, biri başlar biri biter. fyi gküyof toptantüar'dedı Teknıkdüzeyde heyetlenn lstanbul'da görüştükJenni anınısatan Yıldınm. "Gavet güzel gfctt\or. Arkadaşlar karşıhku olarak isbiriğjnin nasü artrjrüabilecegi ve bundan sonra yanhş anlamalara nedea olmarnak içiıı bir rsbirtiği planı iizcrinde çatışı>wlâr" dedı "ı ıldırım. "Pazartea gününe kadar çözüme ulaşUabilir mi" sonısuna da " l ğraşrvoriar. Bâra/daha bekJeneflm bakâhm" karşıiığını verdı. 'Soda' doğalgazdan kazmıacak • Mersın'e gelen doğalgazın kullanımma ilk olarak Soda Sanayı AŞ'de başlandı. Şişecam Kımyasatlar Gnıp Başkanı Yardımcısı ve Soda Sanayi Genel Müdürü Didın, 1.7 mıiyon dolarlık yatınm yaptıklannı söyledi. NAZMİ AKftAĞ MERStV BOTAŞ'uı Güney tletım Hattı'ndan Mersın'e gelen doğalgazın ılk olarak Soda Sanayi AŞ'de kuilanımına başlandı Mersın Valı Yardımcısı ReşatOzdemir. Şışecam Grubu'na bağJı Soda Sanayi AŞ'nın doğalgaz kullanımını saglayan ıletım tesısının açılış törenınde, Çukurova Bölgesı'ndekı sanayıcilenn çevre ve \uksek malıvet sıkıntısı çektıgını söyledi Doğalgazın Mersın'e gelmesıyîe bırlıkte bu sıkıntılann onadan kalkacağını ıfade eden Özdemır. yatınmı gerçekleştıren BOTAŞ ıle $ışecam Grubu yetkılılenne leşekkur etü. Şişecam öncü Şışecam Kjmyasallar Grup Başkan Yardımcısı ve Soda Sanayi AŞ Genel Müdürü •Ktilla Didin de şunlan k.a\dettı "Bu başlangıcin maJhît avantajı yaratacağmı umut edhoruz. \'üda yakiaşık 250 mihvn metreİdip doğalga TOPLUİŞSÖZLEŞMESI tktim (esisinin açıhşı, AKP Mersin Millcnekili \H t r , CHP Mersin MuTef\ekili Şefik Zengin, Şi^eeanı Genel Müdürü Doğan Ankan, Pelroltş Sendikası Genel Başkanı Mustafa Öztaşkın \e yelkiliierin katılinuy la yapıl(b. Açıhşın ardından temsilt doğalgaz meşaksi de yakılarak Soda Sanayi AŞ testsieri gezOdL (Fotoğraf ~ zm tüketileceği tesisimut 1.7 müyon dolarhk >atırun yupbL Bu kapsaruda matiyetlerinıjzde yiızdf 20'leri aşan tasamıf öngönıyoruz. 200 mihon dolarhk drosa ve bunun 95 mihon dolarmı 40'ı aşan ülkne vapögı ihracattan sağlayan kıınüusumuz, önciUük misyonunu bir kere daha kanıtlamısnr." Petrollş Sendıkası Genel Başkam Mustafa Öztaşkın ıse kureselleşmenın \ arattıgı rekabet karşısmda v enmın arttınlması \ e malı\ enn duşürülmesı gerektığını beluterek "Bu ctedenfe kuruluşlann a>ukta kalabDmesi için sürckK yannma ihti\aç \snfar. Soda Sanayi AŞ yapüsiı vatınnıla ınali\vt düşürme ve v^rimlüık arttırmaniD \anı ura qe\ re Uc ilgili «ınımluluklannı da yeriae getirnıckieüir. Bu istıhdanu artnran yannmcı kuruiuslann her /aman arkasında>ız" dı>e konuştu Türkîş ilk 6 ay için yüzde 13 istedi ANKARA (Cumhuriyet Börosn) Yaklaşık 3 1 ! bm ışcıyı ılgılendıren Turktş ıle hukumet arasuıdakı toplu ı$ sozleşmesı gönişmesı dun gerçekleşnnJdı Turklş ılk 6 ay ıçın \iizde 13.2, 3 ve 4 altı a\ larda da yüzde 5 oraıunda zam yapılmasıru ıstedı Başbakan Yardımcısı Mehmet AMŞabin üe Turktş Genel Başkanı Salib Kıbç \e vönetım kurulu uyelen arasındakı toplu ış sozleşmesı goruşmesı gerçekleştınldı Şalıın. '"Önerikri d e ^ r lendirdJkten sonra tekrar bir ara>« gekceğiz" dedı Kılıc. ucret konusunda bıraıcı 6 a> ıçın reel kayıplar goz onunde bulundunılarak entîasyon ve buyümeden pa\ almayı ılke olarak berumsedtkîennı. ıkıncj. uçuncu ve dörduncu alu ay larda da yuzde 5 orarunda zam talep ettıklennı belırttt Gerçekleşecek enflasyon oranının bu taleplen aşması halınde ücretlerde lyıleştırme \ apılmasını ıstedıklennı ıfade eden Kjbç. sosyal haklardakj artış taleptennı de ücret artış oranlanyla aynı oranlarda soyledi. Ağaçta domates, dalda patlıcan • Uzun yıllar doğadakı yabani türler üzerinde araştırma yapan Hasvoırt Tanmsal .Ajaşttrma Merkezi yöneticisi Selahattin Adak, pathcanla a>TU familyadan olan yabani bir ağacı aşılayarak domates ve patlıcan yetıştırmeyı başardı. IIastalıklara dirençli bitki. homıon ve ilaç istemiyor. GITISI K I N T ANTALVA Antalya'nın Hasyun beldesıııde, patlıcan ve domates **ağaçta">etışıyor Hastaltklara dayanıklı olduöu ıçın ılaç kullanilmayan, gemş \ apısı nedemv le hormona ıhtıyaç duymayan. serada uretımı \ apılabılen. bınm alanda 23 kat daha fazla urun veren ve agaçta yetışen patlıcaniara. şımdı ağaçta yetışen domates de eklenıyor Deneme çalışmalanna önce gıılen uretıcı. şımdı serasında venı ture yer açma hazulığmda Uzun \illar doğadakı yabani tur~lçr uzennde araştrrmn v^pan Has* yurt Tanmsal /Vraştırma Merkezı yonetıcısı Selahattin Adak patlıcania avnı famılvadan olan vabanı bır ağaca aşı yaptı Ertesı yıl bıtkının tohumunu seraya aktardı ve burada \enı bır aşıîama daha vaptı tkıncı yıl. ağaçtan urun aldı Bıtkının hastalıkiara karşı dırench oldugunu fark eden Adak. ılaç kullanmayı gereksız gordu .\raşnrmaya devam ederken bıtkının kok yapısmm ku% vetlı oluşu nedenıv le kendı vapısındakı hormonlarla mevve oluşturabıldığmı fark ettı ve hormona da ıhttyaç görmedı Adak, araştırmaiaraıı sürdürürken üretıcıler ola> a "olmay^cak iş gözuyle" baktı Şundı Hasyurt'ta 50. Dovran'da 50. Kumluca'da 3040 dönüm arazıde. pathcan ağaçta yenştuilı>or A>TII ağaç uzenne. domates aşısı \apan Adak. şımdılerde domatesı de ağaçta; etıştuıyor KUŞADASI LtMANI Kaymakam ve belediye başkamna suç dımırusu LATtFSANSÜR KLiŞADASI Kuşadası Lımaui'na \apılan ışyerlennın hukuka aykın oldugunu savunan sı\ıl toplum orguüen, hıçbır ışlem yapmamakla suçladıklan Kaymakam Ahmet Ali Banş ıle Betedıye Başkanı Faat Akdoğan hakkında cumhunyet sa\ cılıgına suç dnyunısunda bulundu ,\ralannda Kent Meclısı Başkanı Büfent Tokııço^u, CHP Ilçe Başkanı N'ail Özaonaa ADD Başkanı Z«Tİn Bağcivaıt Ticaret Odası Mechs Başkamekıh .\kanE\Ten. meclıs üyelen ve esnafin bulundugu kıştler. Akdoğan \ e Banş hakkında ayn a\n "görevi ihmal ve kötm« Inıltanma" suçlamasıyla şikâyetçı oldu Hukukçulann hazırladığı tek tıp şıkâyet dılekçesınde Ahmet Ali Banş ıçın Danıştay 6 Daırcsı'run vaırutmeyı durdurma karanna aykın. geçerlı oimayan bır ımar planına gdre yapı ruhsaü duzenienen ve buna göre yurutulen yapılaşmaiara karşı hıçbrr ışlem yapmadıgına dıkkat çekıldı Adak'uı verdığı bılgılere gore, bınm alandan elde edılen urun mıktan 23 kat fazla A; nca uretıcı, ser^^ıro h?f} ı^ }fn} fıriap rfıkmı'k 7prunda değıl Dıkıkn pallıcan ağaouıuıomru>aklaşık30\d Eğerbu uretım yav gınlaşırsa ılaç kalıntısı olmayan. hormon kullanılmayan. ureticı ıçm bu>uk masraflar gerektırmeyfn kalıt^lı urunleı elde edıl^hılecek Aşılarna, bıtkı henuz çok bo\ atmadan > apılırsa seraya uygun daha bodur bır ağaç elde edılıv or ÎTO'DAN DESTEK PROJESÎ KOBİ'lere ihmcatşansl EkonomiSenia htanbul Ticaret Odası'nın IİIO), 11 Nısan'dabaşlatılan "ırıraeata ılk adım projesı" kapsanımda. 20 KOBİ'nın temmuz a\ ı başında ıhracat bağiantısı vaçması hedeflemyor Ucretsız olan destek projesı. TOBB ve Eurochambres'ın Turk Odalan Gelıştırme Programı (TOGP) kapsamında ve Niadnd Ticaret Odası ıle yapılan ışbırlığı çercevesuıde. daha once hıç ıhracat yapmamış veya düzenh ıhraca! yapmayan KOBl'lenn dış pazarlara açılmasıru amaçlıyor lEHtEIT PİTI1I IV Em 'TÜRKAK sadece belge onaylayan kumluş oldu' FDL\T KOZOK .\NK\RA Cumhurbaşkanlıgı Devlet Denetleme Kurulu (DDKh yasada. akredıtasyon konusunda yetkılı tek kuruluş olrnası öngörülen Türk Akredıtasyon Kurumu'nun (TİIRK.\Kı, yabancı belgelendırme kunıluşlan nedeniyle çalışmalannda ıstenen duzeyı yakalayamadığını belırle dı "Bugüne kadar toplam 56 akreditasyon gerçekleştiiTen kurum. akreditasvondan çok belge ona> lama kuruluşu dururmına getaüştir" denılen raporda.2002>üım 346,2003'ü de 594 mılyar hra gelırle kapatan kurumun 2004te ıse 131 mılyar zarar ettiğı belirtıldı Raporda. şu saptamalara yer \enldı: Yasada, akredıtasyon konusunda yetkılı tek kuruluşun TURK.\K olması öngöriılmüş ancak yabancı betgelendınne kuruluşlannın faaliyetlen, TLTRlC\K'tn çalışmaiannın ıstenen duzeylere aetmesinı engellemiştır. Raporda; "ISO17011 Standardı da dikkate aünarak 4457 savılı yasada yer alan. karar organiannın oiusumu ve çakşmalanvla ilgili kurallar yeniden dıizenlennıeüdir" ıfadesı ver aldı. ıuc •12SÛ tEtElll fitlUl . j.iw» ac •liT TÜZMEN'DEN YÜKSEK ÖTV İTİRAFI Fınlandıya da buhman De\U>! Bakanı Kttrşad Tıtzmen Tıtrhye nın Helsınh Bın ukelçısı Osman Paksııt ıin, Türk he\ en omınma hiııitkelçıltk rezsdanssnJa verdıği knkteylde yaptığı açıklamada, gıimruklerde geç en ul\ artm kııtnlyon hra değermde kaçak mal \ akalandığım kaydeltı Tuzmen, "Özel tuketım\ergısuun (OTİ) hu denh \uksek olnıası, kaçakçritklan cuzıp hale geiımor Yenı dunenıde artan OTV tuiarlarından dulttu kaçakların arttığım gonıy onız \ anı kaçakçdık cazıp hale geln or Bu avann ty ı y apıiman lazım Bu c (.ızıbenın azaittlması gerektığıne ınanıy ontm ' dıy e konuştu İÇECEK SEKTÖRÜ YAZA HAZIR Yaklaşarıyuz. alknllu ıçecekpaztinm hareketlendırdı Turk Tııborg, \enı btr unınunu pı\ asaya sunarken Bınboa yaza ozel \orka setı hazırladı Türk Tııborg'un \em birası TBeer, yaza gırerken raflardakı \ erını aldı Şejfaf şışesıvle Turk btra se\rerlerle bulu$an kulay tçımtı ve fenıhlaticı TBeer. Dammarka dan sonra ılk defa Turkıy e depıy asay a sıtnuldıt. Yazahazırhk\apan Bınboa da votka severler ıçın y az bovunca. 70 cl "tık urunıınun \ anında bır \otka bardağı ve altı adet karıştırıcı verecek Afey Içkı 'nın nısan ayında piyasaya çıkardığı Bınboa Votka, \az boyunca hedıyelı puketırıde tuketıcısı ıle buluşacak. EV TEKSTİLİ GÖRÜCÜYE ÇIKTI ^ Gemş katıhmh \e dunvanın buvuk er tekitıl fuarları arasmda y er alan E l TEKS 2005 C\R LKPO da açıldt İstanbul Ticaret Odası ılTOf Başkanı Sfıtrat Yalçıntaş. tarafından açılan fuar 22 Mayts "a kadar açık kalaı ak Fuarda Turktve ex tekstılt sektoriınim dimy ada safup oldıığu ağırhğı gozler onııne senhtıyor Turk e\ tekstılı sektoru, ion Mİlcınia gosterdığı perjormans ve ulaşttgı ıhracat hacnm le Turkıy e ntn onde gelen sektorlennden bın Ihracatta ılk beşte \ er alan sektor deneymunı son 20 y ılda \ apılan teknolojı y annnuarıyia bırleştırdı