Katalog

10MAYIS2005SALI CUMHURİYET SAYFA dishabCcöcumhuriyet.com.tr 11 KAVŞAK OZGEN ACAR VVashington'daki Cadı Kazanı VVashington'dacadı ka^anları kay- nıyor. ABD'nin Birleşmiş Milletler'e atayacağı büyükelçi adayı ortalığı ka- rıştırdı. ABD Dışişleri Bakanı Condo- leezza Rice, öncülü Colin Povvell'ın "silah denetimi ve uluslaratası güven- likten sorumlu yardımcıs\" John R. Bolton'u (57) bu göreve| atadı. Bu atamanın ardında Bush'u da yöne- ten adam olarak bilinen Başkan Yar- dımcısı Dick Cheney vardı. Bolton, bir diplomat-hukukçu. Dışişleri ile adalet bakanlıklarında görev yaptı. Dışişlerindeki adı "şahinlerin şahini", adalet bakanlığında ise ''yeriı sağın avukatı" idi. 2000 seçimlerinde Ge- orge W. Bush'un başkanjığını Flori- da'da güvenceye alan kişi idi. ABD'nin BM Büyükelçi: üyesidir, oy hakkı yoktur. i hükümet Bu koltuk- ta baba Bush, Jane Kirkpatrick, sonra bakan olan Madleine Albricht, Richard Holbrook gibi ünlüler de oturmuştu. John Negroponte ise bu görevden Irak'a vali-elçi olarak gittikten sonra CIA-FBI ve istihbarat kurumlarının 6 için yeni kurulan Ulusal öteki tüm ışgüdümü İstihbarat ABD'nin yem bıiyuKelçm 'guven meUııbumı sunmaya getdı. Kurumu'nun başına getiri di. BM Genel Yazmanı Kofi Annan, ABD'nin Irak'ı işgaline te'pki olarak "Güç kullanmanın tekyasal kaynağı BM'dir" deyince BM büyükelçi ada- yı Bolton, "Eğer bu görüşü ka- bul edecek olursak ABD'nin ulusal çıkarlanna kar- şı gelecekte güç kullanma- mız olanaksız- laşır" sözleri ile niyetini açıkla- mıştı. Bolton, 38kathBM'nin "10 katı yok olsa, BM'de hiçbir şey değişmez" diye de eklem şti. Eski 59 ABD büyükelçisi Bolton'a karşı çıktı. Elçiler, Senato Dış llişkiler Komitesi Başkanı Richard G. Lu- gar'a 29 Mart'ta ortaklaşa imzalayıp gönderdikleri bir mektupta "Sizi, bu adaylığı reddetmeye çağınyoruz" de- dıler. I Bolton'a en ilginç tepki öski patro- nu "güvercin" olarak tanınan Po- well'dan geldi. Yedi eski ({lışişleri ve savunma bakanları, Senato Komite- sine Bolton'u destekleyerjı bir mek- tup göndermek istediklerinde Po- well, eski yardımcısına arka çıkma- yıp mektubu imzalamadı. Bolton kar- şıtlığının iplerini perde arkasında Po- well oynatıyordu. ABD yasalarına göre büyükelçi adayları Senato Komitesi önünde kendilerini tanıtmak, bu göreve uy- gun olup olmadıklarını inarîidırıcı bel- gelerle hesabını vermek durumunda- dırlar. Komiteye Bolton'a tepki darak mek- tuplar, bildiriler, tepkileryagdı. Bunla- rın başında Bolton'un Irakftan sonra Suriye'nin nasıl silahlanıp Ortadoğu'da barışı bozduğuna ilişkin açıklamaları- nın gerçek dışılığı savı geliyordu. Ba- zı istihbarat ve CIA ajanları, kendile- rinin Suriye'ye ilişkin kitlesel imha si- lahları (KİS) hakkında verdikleri gizli ra- porları Bolton'un nasıl çarpıttığını bil- dirdiler. Bu bildirimler Cumhuriyetçi- ler ile Demokratlar arasında sürtüşme- ye yol açtı. Eski istihbaratçı Fulton Armstrong, Bolton'un kendisine "Kü- ba'nın biyolojik silahlar konusunda verdiği raporun sonucunu kendi iste- ği doğrultusunda değiştirmesini" öner- diğini açıkladı. Mesleki suçlamalan Bolton'un bi- reysel ilişkilerine tepkiler izledi. Eski Güney Kore Büyükelçisi Thomas Hubbard, "Verdiği talimatın yanlış- lığını anlatmaya çalıştığı Bolton'un bağırarak telefonu yüzüne kapattığı- nı" söyledi. Dışişleri istihbaratının başı Carl Ford "Elindeki gücü tümüyle kötüye kulla- nan, emrindekileri kendi isteklerine uymaları için tehdit eden biri" diye tanımladı. KİS analizcisi Christian Westremann "Bolton'un makamın- da bağırıp çağırarak kendisini kova- cağını söylediğini" açıkladı. ABD'nin Orta Asya'daki Yardım Örgütü'nün sorumlusu bir bayan ise "kendisini Moskova 'da bir otelin ko- ridorunda ko- valadığını, ar- kasından bel- geleri fıhatmak- la kalmayıp odasının kapı- sının altından içeriye tehdit mektupları at- tığını" önesür- dü. Bolton, 13 Nisan oturu- munda komite- ye neden BM'ye karşı olduğunu an- latmaya çalıştıysa da beceremedi. Demokrat üyeler Bolton soruştur- masının genişletilmesini isteyince 19 Nisan'da oylama ertelendi. Demok- rat Joseph Biden, Bolton'un özellik- le Suriye'yle ilgili belgelerinin komi- teye sunulmasını istedi, aksi durum- da senato çalışmasının engellenece- ğini açıkladı. Geçen hafta sonuna doğru Rice, bazı belgeleri komiteye gönderdi. Biden, bunların istenen bel- geler olmadığını, 12 Mayıs'a kadar bu belgeler sunulmazsa, karşı belge ve tanıkları komiteye getireceklerini açık- ladı. 12 Mayıs Perşembegünü komite- de dananın kuyruğu kopacak. Rice belgeleri vermezse Demokratlar oy- lamayı askıya alabilirler. Oylamada bir Cumhuriyetçinin karşı oy kullan- ması durumda 9-9'luk sonuç Bol- ton'un adaylığını düşürüp Bush-Che- ney ikilisinin yüzünü kızartacak. Bir ki- şinin çarpıklığı ile Suriye'nin işgaline yol açacak, komşumuzda yeni bir savaşın tohumlarını atacak tarihsel bir oylama ile karşı karşıyayız. Ankana'da Elçisiz 4 Temmuz Beyaz Saray'ın ulusal güvenlik kana- dından Ankara'ya gelen Büyükelçi Eric Edelman 19 Haziran'da ayrılıyor. Da- ha önce de yazdığımız gibi Edelman, Pentagon'da Savunma Bakanı Donald Rumsfeld'in iki önemli yardımcısın- aan biri olacak. Peki, Bush Ankara'ya kimi atayacak? Bir ara Ankaralıların yakıhdan tanı- dıkları, büyükelçilik eski müsteşarı Ja- mes F. Jeffrey'in adı çıktı. Jeffrey, Fran- sızca, Almanca, Türkçe bijen, Anka- ra'ya müsteşar atanmadan önce Ada- na'da başkonsolosluk yapmış, Was- hington'da Yunan Masasını|yönetmiş- ti. Ankara'dan sonra ilk kezj büyükelçi olarak Amavutluk'a gitti. Bir yıl kaldığı bu görevden sonra Bağdatlta vali-elçi Negroponte'nin yardımcılıgına getiril- di. Almanya ve Vietnam'dâki askerli- ğindeyüzbaşılığayükselen, çeşitli mes- leki ödülleralan Jeffrey'in büyükelçi ola- rak dönmeyişi pek çok Ank^ıralı tanıdı- ğını üzdü. Jeffrey de Edelman gibi çok önemli bir göreve yükseliypr. Rice'ın Ulusal Savunma Danışmanlığf nda sağ kolu olan ve geçtiğimiz kasfmda istifa etmek zorunda kalan Robert Black- will'in yerine Irak ağırlıklı "Stratejik Plan- lamanın" başına getiriliyor. Blackvvill, Kuveyt'te bir otelde Ameri|<alı bayan diplomata saldırdığı için istifa etmek zorunda kalmıştı. Bu olay ^Imasaydı Rice, onu dışişlerinin 2 numarası yapa- caktı. Blackvvill'in yükselişini Powell İs- tifa etmezse belgeleri başına sızdırı- rım" tehdidi ile önledi. Ankara'daki 2. adam Robert De- utsch da diplomaside yükseklere tır- manıyor. Irak, özellikle Kürtlerle ilişki- leri, deneyimi bulunan Deutsch, Dışiş- leri "Irak eşgüderliğine" getirildi. De- utsch, dikeyde VVashington-Bağdat ilişkileri ile yatayda VVashington içinde Beyaz Saray, Pentagon, Ulusal Gü- venlik, Ulusal İstihbarat gibi konularda bakanlığı ile iletişimi yönlendirecek. En çok konuşacağı kişi, kendinden önce Ankara'da aynı koltuktan oturan Beyaz Saray'daki Jeffrey olacak.. Bir ara Dışişleri sözcüsü Richard Boucher'in veTürk-Yunan-Kıbrıs Ma- sası Müdürü Scott Marciel'in de ad- ları geçti. Son günlerdeki söylentilerin adayları arasında eski KATA ve Mos- kova Büyükelçisi Aleksandır Versh- bow, eski Azerbaycan Büyükelçisi Ross. L. VVilson, Müsteşar Ekonomik Işler Yardımcısı Anthony VVayne'in ad- ları ortaya atıldı. Bilinen gerçekler ise şöyle: Aday saptandıktan sonra Ankara'dan olur istenecek ki, henüz başvuru ol- madı. Atanacak kişinin Senato'da he- sap vermesi gerekiyor. Bolton'un du- rumubelliolmadığınagöreAnkaraata- masında da zaman sarkması olacak. Haziranda ongünlük ara tatilinden son- ra Senato ağustosta yaz tatiline gire- cek. Böylece "Atatürk Bulvarı 100" nu- maradaki ABD Büyükelçiliğinin 1. ve 2. koltukları boş kaldığı için 4 Temmuz Bayramı kutlamasınageçici görevli bir diplomat ev sahipliği yapacak. Erdoğan'ın ABD Gezisi Kursağında Başbakan Recep Tay- yip Erdoğan da ne ya- pıp edip en geç haziran- da Beyaz Saray'da Bush ile bacak bacak üstüne atmaya hevesleniyor. An- kara'da büyükelçisi ol- mayan, cadı kazanının kaynadığı VVashington'a gitmenin tam sırası! Sa- yın Erdoğan'ın yerinde olsak, yeni bir takvim saptardık. Bu arada, ABD basınının Musa Kart'ın karikatürüne verilen cezayı gündeme getireceğini düşünerek hazjrlık yapar- Elmek: oacar(a)superohline.com dık. Amerikalı çizerlerin, hiciv anlayışını öğrene- bilmesi için Sayın Baş- bakan'a ünlü karikatü- rist David Levine'nin 1984'te yayımlanan bir hicvini sunuyoruz. Ame- rikan çıkarlarını simgele- yen bayrağı, yorgan ni- yetine örtüp altında dün- yayı beceren Henry Kis- singer'ın yerine Erdo- ğan'ı, dünya yerine de Türkiye'yi koyarak çiz- seydi, acaba Erdoğan Levine'yi ABD'de dava edebilir miydi? Faks: 0312. 442 79 90 50'den fazla ülkenin lideri Nazilerin yenilmesinin 60. yıldönümünde Moskova'daydı Dünya zaferi kutladıDış Haberler Servisi - Nazi Almanyası'nın yenilgiye uğ- ratılmasınm 60. yıldönümü ne- deniyle Moskova'da düzenle- nen tören, 50'den fazla ülkenin liderini bir araya getirdi. Kızıl Meydan'da dünya liderlerine seslenen Rusya Devlet Başka- nı Vladimir Putin, "Artıkhalk- lar arasında ne soğuk ne de sı- cak savaşın yaşanacağı yeni bir kültürün yaratılnıası gereki- yor'" dedi. "Zafer Günü" törenlerine, aralarında ABD Başkanı Ge- orgeBush, Almanya Başbaka- nı Gerhard Schröder, Fransa Cıımhurbaşkanı Jacques Chi- rac ve Başbakan Recep Tay- yip Erdoğan'ın da bulunduğu 50'den fazla ülkenin lideri ka- tıldı. Rus askerlerının Sovyet bayrakları taşıdıklan törende, binlerce gazi de yürüdü. Daha sonra savaşta ölen milyonlar- ca Sovyet anısına "Meçhul As- ker Anıtı"na çelenk kondu. • Rusya Devlet Başkanı Putin, Zafer Günü mesajında "Ne soğuk ne de sıcak savaşın yaşanacağı yeni bir kültürün yaratılnıası gerekiyor" dedi. Moskova'ya gelişi öncesinde Putin'i hedef alan Bush, Kızıl Meydan'da bir törene katılan ilk ABD Başkanı oldu. Yan yana clurdular Ikinci Dünya Savaşı'nın Av- rupa'da bitış tanhı olan 8 Ma- yıs 1945'e kadar 40 milyon ki- şi öldü. Ölenlenn 27 milyonu Sovyetler Birliği vatandaşıydı. Avrupa turunda yaptığı açık- lamalarda Moskova'yı hedef alan Bush, törende Putin'le yan yana durdu. Bush, Kızıl Mey- dan'da bir törende yer alan ilk ABD Başkanı oldu. Putin "şer güçler" karşısında elde ettikleri zaferden dolayı gazileri kutladığı konuşmasın- da, yeni tehditlere karşı bırlık Putin ve Bush, gerilime yol açan konuları tarbşmaya bir günlüğüne ara verdiler. (Fotoğraf: AP) çağnsı yaptı. "Tünı Sovyet cum- huriyetleri halklan bu savaş sı- rasında çok büyükkayıplarver- di. Her aileden bir kişi yaşanıı- nıyitirdi'' dıyen Putin, Kızıl Or- du'nun, bu savaşın zaferle so- nuçlanmasını sağladığını anlat- tı. Almanya-Rusya arasındakı yakınlaşmayı "savaşsonrasıdö- ncnıin önemli kazanımlarından biri" olarak değerlendıren Pu- tin, şöyle konuşur "Bizhiçbirzaman, 'bizım ve- ya onlann zaferi' diye bir ayrun yapnıadık. Nazi faşizmine kar- şı birlikte savaştığunız nıütte- fiklerimizi hiçbir zaman unut- mayacağız. Ben, kardcşliğin ve dostluğun başka altenıatifı ola- mayacağı konusunda emininı. larih bize ülkeler ve halklann, bu tip doktrinlere karşı nıüca- delede ellerinden gelen her şeyi yapınası gerektiğini öğretiyor. Yeni tehditlere karşı da ortak nıücadele gerekiyor. Gerçekbir teroriznı tehdidiyle karşı karşı- ya bulunduğumuz bugün, ba- balannuzın anılannı hanrlanıak zorundayız. Aıiık halklar ara- sında ne soğuk ne de sıcaksava- şın yaşanacağı yeni bir kültü- rün yaratılnıası gerekiyor." Putin ve aralannda Bush'un da bulunduğu lıderler, konuşma- dan sonra Meçhul Asker Anı- tı'na kırmızı karanfıl bıraktılar. ABD Başkanı Titlis e gitti Moskova'dakı törenler, ABD Başkanı Bush'la Rusya Devlet Başkanı Putin arasında demok- rasi, SSCB ve Ikinci Dünya Sa- vaşı konularında yaşanan söz düellosunun gölgesinde geçti. Bush, Letonya'nın başkenti Ri- ga'da SSCB'nın İkinci Dünya Savaşı sonunda "Doğu Avrupa ülkelerini işgal etmesinin tarih- te yapdan en büyükyanlışlardan birisi olduğunu" söylemişti. "Dünyayı faşiznıden Sovyefler Birliği kurtardı" dıyen Putin de SSCB'nin dağılmasını "geçen yüzyılın en büyükjeostratejikfe- laketi" olarak adlandırmıştı. Rusya'dan özür talep eden Es- tonya ve Litvanya ise Rusya'nın Zafer Günü'ne katılma çağn- smı reddetti. Bush'la Putin arasında Mos- kova'da önceki akşanı gerçek- leşen ikilı görüşmenin "dosta- ne" bir havada geçtiği brldiril- se de Bush, Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice ile birlikte dün Putin muhalifleriyle görüş- meyi ihmal etmedi. ABD Baş- kanı törenlerin ardmdan da Ba- tı yanlısı hükümetin iş başına geldiği Gürcistan'a geçti. Başbakan Moskova'da Rusya ve Polonya liderleriyle görüştü Erdoğan'dan soykının sitemi Erdoğan, tribündekiyerini alırken Erme- nistan Cumhurbaşkanı Robert Koçaryan vebazıliderlerletokalaştı. (Fotoğraf: AA) Dış Haberler Servisi - Kızıl Meydan'daki törenlere katılan Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, daha sonra Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in Kremlın Sarayı'nda liderler onuruna verdiği resepsiyon ve öğle yemeğine katıldı. Erdoğan, burada Fransa Cumhurbaşkanı Jacques Chirac, ve Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev 'in de aralannda bulunduğu çok sayıda liderle sohbet etti. Erdoğan, Putin ve Polonya Devlet Başkanı Aleksander Kwasniewski ile görüşmesinde, Ermeni soykınmı iddialanna ilişkin Rusya parlamentosunun alt kanadı Duma'nın açıklaması ile Polonya parlamentosunun aldığı karardan Türkıye'nin duyduğu üzüntüyü dile getirdi. Bush: Sizi bekliyorum Erdoğan, ıki lidere Türkiye'nin sitemlerini de iletti. ABD Başkanı George Bush, Erdoğan ile yaptığı ayaküstü sohbet sırasmda, Erdoğan'ın ABD'ye yakında yapmayı planladığı geziyi kastederek "Sizi bekliyorum" dedi. Başbakan Erdoğan da "Yakında geleceğim" karşılığını verdi. Norveç Başbakanı Kjell Magne Bondevik ise Erdoğan'dan bir süre önce bu ülkeye yaptığı ziyarette meydana gelen olaylar nedeniyle tekrar özür diledi. Başbakan, BM Sekreteri Annan hnplanı tekrar masaya getirebileceğini belirtti Erdoğan: Rumlar olumlu bakıyor ANKARA (Cumhuriyct Büro- su) - Başbakan Tayyip Erdoğan, Moskova'da BM Genel Sekrete- ri Kofi Annan ve Kıbns Rum ke- simi lideri TasosPapadopulos ile yaptıklan üçlü görüşmenin olum- lu geçtiğinı belirtti. Dışişleri Ba- kanlığı'ndan ise "Rumlar çö- zümden uzaklaşıyor" açıklama- sı geldi. Papadopulos'un yeniden banş sürecine olumsuz bakmadığını gördüğünü söyleyen Erdoğan, ABD ziyaretinde görüşeceği An- nan ile bu konuyu aynntılı olarak ele alacaklannı ifade ettı Erdoğan, Moskova'da Kıbns'la ılgıli geliş- meleri görüşmek üzere Kıbns Rum kesimi lideri Tasos Papado- pulos ve BM Genel Sekreten Ko- fi Annan ile üçlü görüşme yaptı- ğını belirtti. Burgenstock'den son- ra ortaya çıkan Annan Planı'nı ve referandum sürecinı anımsatan Erdoğan, "Artık o süreç geride kaldı. Ama o sürecin başlayabile- ceğini saym Annan ifade ettiler. Ben GüneyKıbns'ın sürecin baş- laolmasına olumlu baküğuu gör- düm" dedi. Erdoğan, ABD ziya- retinde Annan ile bu konuyu çok daha detaylı görüşme fırsatı bu- lacağını açıkladı. Öte yandan, Dışişleri Bakanlı- ğı Sözcüsü Namık Tan, Rumla- nn 1974 öncesi Kıbns'ın kuze- yınde bıraktığı mülkler için Gü- ney Kıbns'ta Türkler aleyhine dava açmalarını, "Konunun çö- zümüne yönelik çabalardan uzaklaşma yönünde bir adım" olarak niteledi. Tan, basın top- lantısında soru üzerine, "Kıbns Rum kesimi, konunun çözü- müne yönelik çabalardan uzaklaşma yönünde adımlar atmaktadır. Biz, bu şekilde gö- rüyoruz" dedi. J\.ABlNEYE KÜRT TEHDİDİ 'Federal Irak' için yemin tekran Dış Haberler Servisi - Irak'ta hükümet yetkili- lerı, Kürt liderlerin ısra- rıyla yemin metnine "fe- deraHzm" de eklenince, bir hafta içinde ikinci kez yemin etmek zorunda kaldı. Kabine üyelerı, dünkü törende, daha ön- ceki metinden çıkarılan "demokratik ve federal sistemi koruyacağız" ifa- delerini kullandı. Metindeki yeni ifadele- rin, kabinenın Kürt üyesı Berham Salih'in talebiyle eklendiği belirtildi. Irak Planlama ve Kalkınma Ba- kanı Salih, değişikliğin ge- çicı anayasaya uygun ol- duğunu söyledi. Barzani tehdit etti Irak'ta 3 Mayıs'ta yapı- lan ilk yemin töreni için ha- zırlanan taslak metinde "demokratik ve federal sis- teme bağlıyız" ifadelerı buluhuyordu. Ancak Kürt liderlerin tüm tepkısine rağmen, kabine üyeleri bu ifadelen metinden çıkart- mıştı. Kürdıstan Demok- ratik Partısı lıden Mesud Barzani, geçen cuma yap- tığı açıklamada metinden bu kelimelerin çıkarılma- sının Irak yönetimı ıçinde- ki Kürt-Şıı ıttıfakını tehdit edeceğı uyansında bulun- muştu. Başbakan İbrahim Ca- feri, liderlığindeki Şiı itti- fakı meclis sandalyeleri- nin yarısından fazlasına sahip, ancak önemli ka- rarlar için gereken üçte iki çoğunluğu 77 Kürt üye- nin desteği olmadan sağ- layamıyor. Ikinci kez yapılan ye- min törenınde IJlusal Mec- lıs'in dün onayladığı yeni bakanlar da ilk kez yemin etmış oldu Irak kabinesi 32 bakan, 4 başbakan yar- dımcısı ve başbakandan oluşuyor. Islam ülkeleri sınıfta kaldı Bağlanhsızlar Hareketi'nin düzenlediği 2 gün sürecek kadın kohulu konferans dün Malezya'nın başkenti Kuala Lumpur'da başladı. Male/ya Başbakanı Abdullah Alıınet Bedevi, toplandda yaptığı konuşmada, başta İslam ülkeleri olmak üzere gelişmekte olan ülkelerin, kadınların güçsüzleşmesine yol açan modası geçnıiş gelenekler ve dini öğretilerle nıücadele etnıeleri gerektiğine dikkat çekti. "Bedevi ülke isnıi vermeden dünyanm bazı yerlerinde kadınların daha özgür olmalanna karşm, birçok İslam ülkesinde kadınlara karşı aynmcıuk uygulandığnıı vurguladı. (AFP) Partililer Blair'e süre verecek • LONDRA(AA)- İngiltere'de yayımlanan The Independent gazetesı, 5 Mayıs seçimlerinde oy kaybeden Işçi Partisı'nin lideri Başbakan Tony Blair'e, başbakanlık ve parti liderliğini bırakması için süre tanınacağını öne sürdü. Gazete, bazı kabine üyelerinin bir grup milletvekiliyle birlikte süre tanımaya hazırlandıklannı, Blair'in tanınan sürede kendi isteğiyle aynlmaması durumunda, devnlmesi için "düğmeye basılacağını" yazdı. ABD, direnişin adresini değiştirdi I Dış Haberler Servisi - Irak'taki ABD güçleri, Ürdünlü militan Ebu Musab el Zerkavi'yı yakalamak için düzenlenen operasyonda 24 saat içinde 75 Iraklı ve yabancı direnişçıyi öldürdüklerini açıkladı. Direnişçılerin giderek artan saldınlannı önleyemeyen ABD, çareyi taktik değiştirmekte buldu. Daha önce direnişten Saddam yanhlannı sorumlu tutan ABD güçlerinin şimdiki hedefi ise yabancı savaşçılar ve aşınhk yanlılan. VVashington Post gazetesi, Irak'taki ABD'li komutanlann, direnışçilerle mücadelede, Saddam yanlılarından daha çok yabancı savaşçılara ve aşınhk yanhlanna yöneldiklerini yazdı.