Katalog

4 ŞUBAT 2005 CUMA CUMHURİYET SAYFA EKONOMÎ ekonomif/f cumhuriyet.com.tr 13 Özaydınlı, 'Türkiye'nin vizyonu AB ise, bizim vizyonumuz da bu alanda lider şirketlerden biri olmaktır' dedi DÇ, Avrupa'da zirveye oynuyor i Ekunomi Servisi - Şim- dıye kadar en çok gıınır duy- dukları hedeflerinden biri- nin "Türkiye'nin her lıane- siııdc bir Koç üriinii hıılıııı- nıası" olduğunu belirten Koç Toplulu- ğu'nun CEO'su Bülend Özaydınb, "Şinıdi hcdcflcrimizdcn biri Avru- pa'nın her hanesinde bir Koç üriinii görmek. Biliyoruz bu, iddialı bir hedef- lir. Ancak, topluluğumuzun son yıllardaki performan- sı bizc güvcn veriyor" de- di. Özaydınlı, 12'ncisidü- zenlenen Koç Toplulu- ğu basın , ve kamu- oyunu bilgi- lendirme toplan- tısında yaptığı ko- nuşmada, Türki- ye'nin vizyonu Av- rupa Birliği'ne tamüyelikse,hol- dingin vizyonu- nun da hızlı ve kârlı büyüme ıle Avrupa'mn lider şir- ketlerinden biri olmak ol- ğunu söyledi. 'Beyaz sayfa açıldı 1 Konuşmasına son dönemde Türkiye'nin üç önemli hedefte başan sağjadığını belirterek başlayan Özaydınlı, sıyası ıs- tikrar, ekonomik istikrar ve AB üyelik müzakerelerinde başarı olaıak sıralayarak "Bu istikrarda tek parti iktidan ve AKP hükümetinin krilik ko- KOÇ TOPLULUĞU 2002-2004 Değerlendirmesi ve 2005 Hedefleri KonsOİİde Cİro (Milyar YTL*) "2004 sonu sabit fiyatı 17.6 21.8 24.4 2002 2003 2004 Milyar $ 6.8 (%64) 11.1 (%46) 16.2 Milyar * 6.5 (%36) 8.9 (%34) 11.9 2005 • Türkiye'nin önündc beyaz bir sayfanın açıldığını belirten Koç Holding'in CEO'su Bülent Özaydınlı, "Şimdiye kadar en çok gurur duyduğumuz şeylerden biri, Türkiye'nin her hanesinde bir Koç ürünü bulunmasıydı. Artık hedefimiz, Avrupa'mn her hanesinde bir Koç ürünü görmek" dedi. • YurtdlŞlCİrO(M/7yar$J 'Sffl3.1 ( L'tofci 2002 2003 Milyar i 3.3 (%36) 4.4 (9436) 1 8.2 2004 2005 6.0 1 lhracat(Myar$) 2 2.3 3.7 2002 2003 Milyar* 2.4 (%39) 3.3 (%38 U 6.3 2004 2005 4.6 nulardaki toplumsal uzlaşma arayışla- n önemli rol oynanıış(ır" dedi.ABmü- zakereleri konusıında "bardağuı dolu tarafinabakmakgektiğuü" vurgulayan Özaydınlı, Türkiye'nin önünde beyaz bir sayfanın açıldığını ileri sürdü. Özay- dınlı özetle şunlan söyledi: Koç Topluluğu, 2004 yılı konsolide cirosunu yüzde 23 büyüme ile 21.8 mil- yar YTL'ye (16.2 milyar dolar) çıkar- dı. 7 yıllık hedefimize 2 yılda ulaştık. 2004 sonu itibanyla clde ettiğimiz 21.8 milyar YTL konsolide ciro, 16.2 mil- yar dolara karşılık gelıyor. Aynı şekılde kombıne ciromuzıı da iki yılda yüzde 67 artırdık. Koç Hol- ding'in hisse değeri 2002 yılı sonunda 3.5 milyar YTL'den, 2004 sonunda 7 milyar YTL'ye ulaştı. Bu rakamlar Koç Topluluğıfnun Avrupa'mn lider şirket- lerinden biri olma hedefıne doğm ıler- lediğini gösteriyor. lç piyasada lider konumda bulundu- ğumuz birçok sektörde, içeride büyü- me imkânı çok kısıtlı olduğundan, yurtdışına açılma bir zorunluluk hali- ne geldi. 157 şirketimizden 55'i yurtdışında faaliyet gösteriyor. Yurtdışı gelirleri- mız 4 yılda 5 katına çıkarak 2004 yı- hnda 7.5 milyar dolar oldu. Aynı dö- nemdc ihracatımız 5.7 milyar dolara ulaştı. Önümüzdeki 5-10 yıl içinde de gelirlerimizin yüzde 50'sini yurtdışı satış ve hizmetlerden elde etmeyi he- deilıyoruz. 201Q'da 1 milyon oto Ford Otosan, Ford'un önemli üretim merkezlerinden biri oldu. Tofaş, sade- ce Fiat'adeğil Peugeotve Citroen'e de üretim yaparak Türkiye'de bir ilke im- za attı. 2010 yılında Koç Topluluğu yıllık otomotiv üretimini 1 milyona ulaştırabileceğiz. Koç patent zengini Türkiye'de 1999-2003 yıllanarasm- da yapılmış patent başvuı ularının yüz- de 12'sini biz gerçekleştirdik. Arçclik, Türkiye'de en fazla patent alan yerli şirket. 2004 için 61 patent başvurusu hedefliyorduk. Şirketlerimiz 111 adet başvuru gerçcklcştirdi. 2005 hcdefi- mız 177 başvumdur. Beko Elektronik, satın aldığı Grundig vasıtasıyla 700'den fazla patentin de sahibi oldu. Türkiye teknoloji merkezi Bugün Türkiye'nın, Avnıpa'nın tek- noloji merkezi olma şansının, üretim merkezi olma konusundaki şansından daha fazla olduğuna inanıyoruz. ÖNCELlK ÇUKUROVA'DA 'Koç, zora düşmüş grubun durumundan yararlanmaz' Ekonomi Servisi - Koç Holding'in basın toplantı- SUlda Bülent ()/,;ıydııılı'ya yöneltilen soruların önemli bir kısmı, Yapı Kredi'nin (YKB) bünyc- sindeki Turkcell ve diğer şirketlerin hisse satışına odaklandı. Özaydınlı, his- selerin şu anda fiilen el değıştirnıediğiııi hatırla- tarak devir gerçekleşlik- ten sonra Çukurova'ya opsiyon lanıyacaklarını açıkladı. Özaydınlı, "Iledefimiz bankacılık sektöründe ön sıralara tırmanmaktır. Yoksa yeni bir holding sa- lıibi olnıak ya da ycni bir holding yönctinündc do- laylı da olsa sahiplik ka- zanmak dcğildir. Biz do- laylı olarakbir şirketin sa- hibi ülına veya finans sek- törii dışındaki şirketleriaI- ma gibi bir işleme girme- dik. Bizim zora düşmttş bir grubun bu zor duru- mundan yararlanmak su tetiylc herhangi bir şckil- dc bu şirketleri değerlen- dirmek gibi bir niyetimiz yok" dedi. Özaydınlı, YKB yöneti mi için de "Hiçbir şjrkenn yönetim kurulu İıen bu- rada yasal olarak bclli yet- kilere sahibim, kendi başı- ma hareketedebilirim' de- memelidir. Bankanın hâ- kinı ortağı konumunda olaıı kimse,-bunu hepimiz Iıiliyorıı/,, Çukun>va- bu doğrultuda banka yöneti- minin hareket etmesi ge- rekir" ifadesini kullandı. Buna karşılık, Digitıırk ve Superonline Yönetım Kurulu Başkanı Ali Ihsan Karacan yaptığı yazılı açıklamada, "Digiturkve Superonline şirketlerinin satışı konusunda bu şir- ketlerin sahibi olan YKB ve Pintur'un yetkili organ- lan gerek ana sö/Jeşme ge- rekse yasalar açısmdan tek yetkili konumdadır- lar" dedi. ÖIB YENÎDEN KARAR VERECEK Özeüeştirrneîdaresi 'nin SEKA itirazı reddedüdi ANKARA (Cumhuri- yet Bürosu) -Ankara Böl- ge tdare Mahkemesi, Ozelleştirmc tdaresi Baş- kanlığı'nın Ankara 9. tdare Mahkemesi'nin SEKA'yla ilgili yürühne kararına yaptığı itirazı reddettı. Selüloz-İş Sendikası, Özelleştirme Yüksek Kurulu'nun(ÖYK)tzmit SEKA fabrikasının kapa- tılmasına ilişkin kararı- nın ıptalı vc yürütmcnm dıırdurulması istemıyle dava açmıştı. Ankara 9. ldare Mahkemesi, ÖYK'nin bu kararının yürütmesini davalı idare- den savunma alınıp yeni- den bir karar verinceye kadar durdurmuştu ve davalı idareye savunma- sını vermesi içinde 5 güıı süre tammıştı. Bu aşama- dan sonra Özelleştirme Îdaresi Başkanlığı Anka- ra 9. îdarc Mahkeme- si'nin tanıdığı sürede sa- vunmasını verdiği için önümüzdeki günlerde yürütmenin durdurulma- sı istemine ilişkin yeni- den bir karar verecek. Maliye Bakanı Kemal Unakıtan da, düzenlediğı basın toplantısmda, işlet- menin "lanteldeedilme- mck kaydı vc bunları tapu sicilinc kaydcltirnıdk" ko- şuluyla Kocaeli Büyükşe- hir Belediyesi'ne devre- dileceğinı ve işçılerin mağdur edilmemesı için tedbir alacaklarını kay- detmişti. îşçilerin Kurban Bay- ramı öncesinde başlattık- lan fabrikadan ayrılma- ma eylemi ise sürüyor. Müessesedc 14 Ocak 2005 itibanyla 10 me- mur, 100 sözleşmeli, 731 işçi bulunurken işçiler- den 7'si emeklilik hakkı kazanmış durumda bulu- nuyor. 72 yıllık 'Ömür' markası, GıdaSA çatısı altında piliç ürünleriyle piyasada Sabancı ^pîliç'ini buldu 'Yapı Kredi de tablonun netleşmesi iyi' Sabancı Holding Yöneüm Kurulu Başkunı Güler Sabancı, GıdaSA 'nin beyaz et sektöründeki yeni markası Ömiir 'ün tamtımı nedeniyle düzenlenen basın toplantısmın ardından gazetecilerin sorularını yanıtladı. Güler Sabancı, Yapı ve Kredi Bankası 'nin sahipliği konusunun en kısa zamanda açıklanmasının, Türkiye ekonomisi ve Türk bankacılık kesimi için memnuniyet verici olduğunu söyledi. Kamuoyuna "Tilic Aranıyor" ilanıyla duyurulan "Ömiir" markası "Bir ÖmürGençlik B sloganıylatüketicilerinbegenisinesunuldu. (Fotoğraf: AA) • Sabancı Holding Yönetim Kurulu Başkanı Güler Sabancı, "Grubumuz için gıda önemli ana işlerimızden biridır" dedi. GıdaSA'nin 2004 yılı konsolide cirosu 290 milyon dolar oldu. Bu yıl hedef, 400 milyon dolan aşmak. Ekonomi Servisi- Sabancı I Ioldıng, 72 yıllık "Ömür" markasıyla beyaz et sek- töriine gırdı Ömür'ün tanıtımı nedeniy- le düzenlenen toplantıda konuşan Saban- cı 1 Ioldıng Yönetim Kurulu Başkanı Gü- ler Sabancı, herkesin çocukluğundan be- ri bildiğı ve güvendiğı bir marka olan "Ömür" ile piliç ürünlerini tanıttıkları- nı belirterek, "Sabancı Gnıbu için gıda önemli ana işlerimizden biridir. Bu ana işi- ınizle yürüyoruz'" dedi. Sabancı Holding Gıda ve Perakende- cilik Grup Başkanı HalukDinçer de, AB ile entegrasyon siirecinde gıda sanayiinin önünü açacak her adımda GıdaSA olarak yer almayı ve öncülük etmeyi hedefledik- lerini söyledi. Dinçer, GıdaSA'nin, Sa- bancı'nın gıda alanındaki büyüme plat- formu olduğunu belirterek şunlan kay- delti: "Hedefimiz Sabancı'yı gıdada da diğer sektörlerde olduğu gibi lider dııııı- ma getirmektir. GıdaSA 2004 yılı konso- lide cirosu 290 milyon dolardır. Bu yıl he- deflmiz ise 400 milyon dolan aşmakür. Önümüzdeki 5 yıllık büyüme hedefimiz yıllık bazda yüzde 18 büyümedir." GıdaSA Çiftlik lş Birimi Genel Mü- dürü Hasan TUlgar ise Türkiye beyaz et kategonsının hızh büyüyen bırpazar olduğunu belirterek, 1995 ve 2004 yıl- lan arasında yıllık yüzde 12.5'lik üre- tün artışı sağlayan sektörün, bugün 1.6 milyar dolarlık bir büyüklüğe sahip ol- duğunu söyledi. NOT DEFTERİ ZEKERİYA TEMtZEL CHP Kurultayımn Sonucu Olağanüstü CHP kurultayında ne oldu? Kurultay, "kavga ile damgalandıktan" sonra "Bu partiden bir şey olmaz" denilmesini gerektirecek bir sonuç mu doğurdu, yoksa partide değişimin yol- larını mı açtı? CHP'nin olağanüstü kurultayına kavgaların dam- gasını vurduğu birgerçek. Insanı en yücedeğersa- yan, kaba güçten nefret eden, tüm sorunların ba- rışçı yollarla çözülmesinden yana olan sosyal de- mokratların kafası, acımasızca birbirine saldıran in- sanların görüntüleri ile ciddi biçimde karıştı. Peki bu kurultayın başka bir sonucu yok mu? Gerçekten de CHP, kavgalarda boğulan, partinin hedeflerine yönelmek yerine birbiriyle uğraşan, or- tak bir ideolojileri olmayan, ülke sorunları için çö- züm üretemeyen, dünyanın sorunlarından kopuk insanların oluşturdukları bir kalabalık mı? Emperyalist devletlerin küreselleşme yaygarası- nın etkisiyle kendisini bu rüzgâra kaptırmış, ülke ve dünya gerçeklerinden kopmuş bir parti mi? • •• Öne çıkarılan görüntülerle ideolojisi olmayan ve gitgide lümpenleşen bir parti görüntüsü yaratılma- yaçalışılsada kurultayda, CHP'nin böyle birgidişe teslim olmayacağının ipuçları fazlasıyla vardı. özellikle kavga damgası kaldırılarak bakıldığında, partinin bir dönüşüm sürecine gireceğine ilişkin önemli sonuçlara ulaşmak mümkün. 1. öncelikle CHP Genel Başkanı'nın konuşmasın- da, Türkiye'nin IMF politikalarına mahkûm olmadı- ğının, başka ulusal çözümlerin savunulacağının ipuçları görüldü. Sayın Baykal iki yıldan beri bu po- litikaların sorumlusuymuşçasına, sessiz kalmanın nedeni olan yükleri sırtından atacağının işaretlerini verdi. 2. CHP bu kurultayda ABD'nin Yeni Dünya Düze- ni'ne teslim olmayacağını da ortaya koydu. Emper- yalist ülkelerin küresel düzeninden yana değil ge- lişmekte olan ülkelerin "farklı bir dünya düzeni ola- naklıdır" görüşünün yanında yer alacağının da işa- retlerini verdi. 3. En önemlisi de CHP bu kurultayda, toplumun gereksinimlerinden doğan sol kimliğini terk etme- yeceğini, liberal sağ politikaların merkezine kayma- yacağını ilan etti. Partinin kimlik değiştirmesine, il- kelerinden sapmasına ve küresel amaçlara uygun hale getirilmesine direneceğini göstermeye çalıştı. Iktidar partisinin politikalarını benimsemek ya da desteklemek yerine, ona seçenek oluşturacak po- litikalarla halkın güvenini sağlayarak, kitleleri kaza- narak büyüyeceğini ortaya koymaya çalıştı. ••• Sonuç olarak CHP, lümpen kültüre teslim olma- dı. CHP'yi kimlik değişikliğine uğratacağı umuduyla partiye gelenleri hayal kırıklığına uğrattı. Parti yöne- timini iktidarın ekonomik uygulamaları ve sosyal so- runlar karşısında duyarsız kalmayazorladıktan son- ra ilk parti içi çekişmede yıprandığını varsaydıkları yönetimi devireceğini düşünenler, umdukları dönü- şümü sağlayamayacaklarını gördüler. Şimdi yapılması gereken ne? Şimdi yapılması gereken bu politikaların somut- laştırılarak ortaya konulması ve üretilen çözümlerin de halkla paylaşılması. Parti içi tam demokrasiyi sağlayarak, geniş toplum katmanlarının da katılımı- nı sağlayarak toplumsal bir muhalefetin örgütlene- bilmesi. Cumhuriyetçi, laikdemokratikgüçlerin ha- rekete geçmesinin sağlanması. İktidarın uygulama- larının seçeneklerini oluşturarak, iktidarın ilgilenme- diği sorunlara çözümler üreterek toplum yararına ol- mayan ekonomik uygulamalar ile toplumsal çatış- maya neden olacak düzenlemeleri toplumsal katı- lımla önleyecek eylemlerde bulunulması. Topluma yeni bir yön duygusu kazandırılması, bu beklenti- deki kitlelerin partide toplanmasının sağlanması. CHP'nin ulusal çıkarların savunulmasında ulusla- rarası güçleri ürkütürüm korkusundan tam olarak sıyrıldığının sadece söylemlerde kalmaması ve ey- lemlerle de gösterilmesi. Bir kurultay için bu kadar sonuç az şey mi? teınizeli" cumhuriyet.com.tr Kale Endüstri çalışanlarından örnek davramş • Ekonomi Servisi - Kale Endüstri Holding bünyesindeki bütün çalışanlar bir günlük ücretlerini Güney Asya depreminin mağdurlarına bağışladı. Holding Yönetim Kurulu Başkanı'nın öncülük ettiği yardım kampanyasında 135.000 YTL bağış toplandı. Yardım kampanyası Kale Endüstri Holding Yönetim Kurulu Başkanı Sadık özgür'ün öncülügünde başlatıldı. Kale Kilit, Kale Ç'elik Eşya, Kale Kapı, Kale Madeni Eşya, Kale Ahşap Mobilya ve Kale lnşaat şirketlerindeki tüm personelin katıldığı kampanyada toplanan bağış, Kızılay aracılığıyla felaketzedelere ulaştınlacak. MALİYE YAŞAMINDAN /MUSTAFA PAMUKOĞLU pamukm(a)superonline.com 2005 Şubat ayında olmamız nedeniyle genel olarak sonu (0) ve (5) olan yıllarda en geç şubat ayında verilen mal bildirimi için önemli hatırlat- malar yapmak istiyoruz. Kimler Mal Bildiriminde Bulunmak Zorun- dadırlar Hertürlü seçimle işbaşına gelen kamu görev- lileri ve dışarıdan atanan Bakanlar Kurulu Üye- leri-Noterler-Kamu hizmeti gören kişiler-Kamu kurumu niteliğinde mesleki kuruluşlarda görev- li olanlar, yönetim ve denetim kurulu üyeleri-si- yasi parti başkanları-vakıfların idare organların- da görev alanlar-kooperatif ve birliklerin başkan- ları, yönetim kurulu üyeleri ve genel müdürleri- yeminli mali müşavirler-kamuya yararlı dernek yönetici ve denetçileri-gazete sahibi gerçek ki- şilerle gazete sahibi şirketlerin yönetim ve dene- tim kurulu üyeleri, sorumlu müdürleri, başyazar- lan ve fıkra yazarları-konfederasyon, sendika ve sendika şubesi başkan ve yöneticileri gibi özel kanunlarına göre mal bildiriminde bulunmak zo- runda olan kişiler. Eşlerin Durumu Yukarıdaki görevlerden biri kapsamında bulu- nan eşler ayrı ayrı mal bildiriminde bulunmak zo- rundadır. Orneğin gazete sorumlu müdürünün eşi noterse her ikisi de ayrı olarak mal bildirimin- de bulunacaktır. Ancak eşler bu görevde değil- Mal Bildirimi lerse mal bildiriminde bulunacaklar, eşlerine ve velayeti altındaki çocuklara ait bulunan malları mal beyanlarına dahil edeceklerdir. Birden Fazla Mal Bildiriminde Bulunma Bir kişi kamu görevlisi olmayıp birden fazla yukarıda belirtilen bir görevi varsa yalnız bir mer- ciye mal bildiriminde bulunacaktır. Örneğin ga- zete sahibi aynı zamanda başyazar, bir koope- ratifin yönetim kurulu üyesiyse sadece gazete sahipliği nedeniyle mal bildiriminde bulunacak- tır. Bir devlet memuru ek bir görev üstlenmişse örneğin Hazine Genel Müdürü bir bankanın yö- netim kurulu üyesiyse genel müdürlüğü nedeniy- le mal bildiriminde bulunacaktır. Neler Mal Bildirimi ile Beyan Edilecektir Taşınmaz mallar-yapı kooperatifi hisseleri-pa- ra ve para hükmündeki kıymetli kâğıtlar (senet ve çekler gibi)-hisse senedi ve tahviller-altın ve mücevherat-her türlü kara, deniz ve hava taşıtı- ziraat makineleri-iş makineleri-hayvanlar-kolek- siyon ev eşyaları ve diğertaşınır mallar-haklar(şir- ketortaklıklar)ı-alacaklar-borçlar-gelirler. Hisseli Taşınmazlar-Müşterek Banka He- sapları-Ortak Olunan Şeyler Iştirak ve müşterek mülkiyete konu taşınmaz mallarda hisse payları-müşterek banka hesap- larında müşterek hesap sahibi kaç kişiyse hesa- bın ona bölünmesi sonucunda çıkan tutar -or- tak sahip olunan değerlerde örneğin bir kolek- siyona üç kişi ortaksa paylarına düşen tutar- bil- dirilecektir. Müşterek hesaplarda müştereklik he- saba ortaklık anlamında olmalıdır. Hesap işlem kolaylığı nedeniyle paraya sahip olmayan kişinin olması halinde hesap tam beyan edilir. Mal Bildiriminin Yapılacağı Merciler Kimin mal bildirimini nereye yapacağı yönet- melikte (Resmi Gazete'nin 15.11.1990 tarih ve 20696 sayılı nüshasında yayımlanmıştır) sayıl- mıştır. Örneğin, vakıf idare organlarında çalışan- lar Vakıflar Genel Müdürlüğü'ne; gazete sahibi, yazarlar bulundukları yerin en büyük mülkü amir- liğine (kaymakamlık veya valiliğe); kooperatif ve birlik başkanları denetimlerini yapan kuruluşla- ra, örneğin yapı kooperatifinde Sanayi ve Tica- ret Bakanlığı'na; yeminli mali müşavirler Maliye Bakanlığı'na-Noterler Adalet Bakanlığı'na vere- ceklerdir. Bu merciler mal bildiriminin süresinde verilmesini sağlamakla yükümlüdür. Süresinde Mal Bildiriminde Bulunmama İlgili merci bir ay içinde verilmesi hususunu ih- tar eder. Bu ihtara rağmen vermeyenler için cum- huriyet savcılığına suç duyurunda bulunulur. Mal Bildirimlerinin Incelenmesi İlgili merciler mal bildirimlerini karşılaştırırlar. Gerçeğe aykırı bildirimde bulunanlar-haksız mal edindikleri tespit edilenler-kaçırdıkları veya giz- ledikleıi malları olduğu anlaşılanlar hakkında cumhuriyet savcılıklarına suç duyurusunda bu- lunulur. Haksız Mal Edinme Mevzuata veya genel ahlaka uygun olarak sağ- landığı ispat edilemeyen mallar veya ilgilinin sos- yal yaşantısı bakımından gelirleriyle uygun oldu- ğu kabul edilemeyecek harcamalar şeklinde or- taya çıkan artışlar haksız mal edinme sayılır. Ör- neğin bir gazete yazarı telif ücretleri ve birikimle- ri ile alamayacağı bir yata sahip olmuşsa, bir ye- minli mali müşavirin yılda 500.000 YTL cirosu varsa ama buna karşılık 1 milyon dolarlık yalı al- mışsa, 5.000 YTL geliri olan bir kişi çocuğunu ABD'de okutuyor ve yılda 30 bin dolar harcıyor- sa bunlar haksız mal edinme sayılmaktadır. DİKKAT: 4. dönem geçici vergi beyanlarını ve- recek olanlar enflasyon düzeltmesi yapmaya- caklardır. 2003 ve 2004 yılı bilançolar 15 Nisan 2005 tarihine kadar enflasyon muhasebesine ta- bi tutulacaktır. Geçici vergi beyan süresi 15 Şu- bat 2005 tarihine kadar uzatılmıştır.