Katalog

12 OCAK 2005 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA kultur(« cumhuriyet.com.tr 15 ALLEGRO EVİN İLYASOĞLU Onat Kutlar'ın aydınlığındaOn yıl önce bugünlerde, Onat Kutlar'ın acı ölümünden sonra yazdığım yazıyı yine- lemek ve onunla yine sanatın aydınlığını pay- laşmak istiyorum. "Onat Kutlar için çok şey ya/ıldı, daha da yazılacak. Yazıldıkça da Onat Kutlar yaşa- yacak. Kitaplığımdaki üç kitabını indirdim raflardan. Ne kadar ilginç, bu kitaplarda yeniden başlamaya, tükenmekle üretmenin iç içeliğinc dair, yeryüzüne umutla, sevgiy- le bakmaya ilişkin inıgclerin altını çizip der- lenıişim bir zamanlar. İşte, İshak'tan bir horozresimlemcsi:'Yalnızcabirhoroz. Çına- rın çıplak dalları altında, nasılsa unutulmuş büyük bir ayna gibi duran havuzun sularına eğilmişti. Altın tüylerini titretiyordu. Bu soluk, yıkık, kederli havaya hiç uymayan bircanlılık- la öttü. Sabah yırtıldı.' Peralı Bir Aşk tçin Divan'dan: 'Sevccen gözlennde tükeni- yor/Hasret rüzgârıyla Anadolu/Gene de üreti- yor ellerin/Yeni baştan ve umutla sevdanf. Ye- ter ki Kararmasın'dan: 'Ölümüne dayanır- lar. Ama ya bizler? Biz dayanabilecek miyiz? Onların yiiz binyıllık Anadolu toprağı gibidir. Üstünden galiplcr, fatihler ve muzaff'erler geç- miştir. Gene de uzun ve donıık kış uykuların- dan sonra en inanılmaz çiçeği verirler.'.. 'Ya- şam, bir özsuyıı gibi damarlarıma yeniden ağır ağır doluyordu. Benimle paylaştığınız o bir ayın sonunda, o bodrum katında giiçlü bir ağaç gibi boy verdi yaşam'... 'Üstelik umutsuz da değiliz. tster diyalektik düşünün, ister başka türlü. Çürüyen meyveden çıkar yeni ağaçların tohumu. Doğa'nın da insanın da gençliği bu yüzden muhaliftir. Ve sizin hayallerinizin bile ulaşamayacağı yepyeni bir yaşam oradan do- ğar.'... 'Çünkü sizin ortamınızda, insana onur ve umut veren bir şeyler vardi. Yaşamından bir anlam yaratmaya çahşan, bir amaç için sı- kıntıya güler yüzle katlanan, direnen insanla- nn onuru. Ama daha önemlisi, yeryüzüne sev- giyle bakıyordunuz.'..." " Yüreklerimiz kurşun gibi ağır, bir yan- da Onat Kutlar'ı uğurlarken onun erdem- li kişiliğinde odaklaşan aydınlık düşünce- ler dalgalanıyor kafanıızda. Onat Kut- lar'ın aydınlığa, yeniden başlayışların ışı- ğına inancını yaşatmak gerekiyor. Sanatın her dalında düzcyli, disiplinli, araştırma- cı ve yenilikçi olabiliriz. Yeter ki aydın ol- ınanın sorumlulıığunda, karamsarlığa izin vermeyelim. Yeter ki kararmasın!" (Cum- huriyet-18Ocak 1995) İnsan sesinln kutsaliığı Insan sesi, çağlar boyu en kutsal çalgı ola- rak değerlenmiştir. Ortaçağ dincileri orgdan ve insan sesinden başka çalgıyı kiliseye al- mamış; Rönesans, A Cappella korodaki (çal- • Cumartesi akşamı îşsanat 'taki konserde Moskova Oda Orkestrası eşliğinde, son yülarda adından çok söz ettiren bariton Dimitry Hvorostovsky yi izledik (üstte, solda). Aynı gün yapılan ÎDSO konserinde şefVesna Souc 'un kesin vuruşlu, titiz yönetiminde dinlediğimiz Kiiba asıllı soprano Eglise Gutierrez 'in adını yarınlarda çok duyacağız (üstte, sağda). Aynı konserde izlediğimiz bas Bıırak Bilgili ise sahneye hâkimiyeti, gür ve güzel sesiyle yine son derece etkileyiciydi (solda). gı eşliği olmaksızın) söylenen şarkılarla zen- gin renkleri, tınıları elde etmiştir. Şarkı söy- leyebilmek, özel yetenekler gerektirdiği gibi şarkıyı güzel söyleyebilmek de özel bir eği- lim gerektirir. Ne garıptir, sanki bir opera temsilinde işin içine tiyatro da girdiği için, şarkıcıların sesine bir konserdeki kadar yo- ğunlaşamıyor insan. Konser şeklinde, orkest- ra eşliğinde sunulan opera aryaları çok daha büyük bir sınav operacılar için. Cumartesi günkü IDSO konserinde şef Vesna Souc'un kesin vuruşlu, titiz yönetiminde bir gala kon- seri dinledik. Küba asıllı soprano Eglise Gu- tierrez'in adını yarınlarda çok duyacağız. Güzel bir ses rengi, dinamikleri ustaca işle- yişi, etkili sahnesiyle parlak bir gelecek onu bekliyor. Bas Burak Bilgili son zamanda say- falarımızın sık sık konuğu olmakta. Onu da bu hafta sonu İDSO konserinde büyük coş- kuyla izledik. Salıneye hâkimiyeti, gür ve gü- zel sesi son derece etkileyiciydi yine. Hele ondan ilk kez dinlediğim Kral Phillipo nuıı aryası, göz yaşartacak ölçüde derinlikler ta- şıyordu. Burak ve Eglise Gutierrez, Mayıs 2005'tc New York Carnegie Hall'de Beetho- ven'in Missa Solemnis'ini söyleyecekler. Ve sürpriz birtenorla karşılaştık: Şenol Ta- lınlı. Aslında 2. Leyla Gencer yarışmasın- dan belleğimizde yer etmişti. Yumuşacık to- nuyla güzelim Nessun Dorma'sında hani o ünlü do diyeze kadar çıkabilme sınavını ba- şarıyla verdı. Bariton Onay Günay da güzel ses rengiyle dikkat çekiciydi, ama ne olur, se- lam vermeyi esirgemesin dinleyicilerden! Mezzosoprano Özay Günay'ın sevimli sah- nesine karşın biraz daha şancıhkta yol kat et- mesi gerekiyor. Sabah konserleri henüz ses- leri açılmadığından şancılar için çok zorlayı- cıdır. Yine de orkestrasıyla ve solıstleriyle başarılı bir konser dinledik. Ve salonun tık- lım tıklım dolu olmasıyla kıvanç duyduk. Cu- martesi akşamı Îşsanat'takı konser ise Mos- kova Oda Orkestrası eşliğine, son yıllarda adından en çok söz ettiren bariton Dimitry Hvorostovsky'ye aitti. Sesındekı zengin tı- nı, cümle kuruşlarındaki özen, özellikle ba- rok biçemi kavrayışı, onun neden böylesine ünlü olduğunun göstergeleriydi. İkinci yarı- da söylediği folklorık şarkılar ise bambaşka bir tat taşıyordu. Aynı konserde şef Cons- tantin Orbelian'ın yönetimındeki Moskova Oda Orkestrası'ndan dinlediğimiz Şnit- ke'nin "Eski Stildeki Siiif'i, çağımızda neo-barok yaklaşımm özenli bir örneğiydi. Şnitke, ne yazık ki ülkemızde çok az çalınan bir besteci. Oysa herhalde 20. yüzyılın bes- tecilik tarihinden yarına kalacak en önemli isimlerden birisi. Barok deyişe eklediği ale- torik (raslamsal) öğelerle minimalist bölüm- ler, yapıtın yirminci yüzyıl sonunda yazıldı- ğını ortaya koyuyordu. www.evinilyasoglu.com ON'LAR GRUBU KURUCUSUYDU Nedim Günsür ölümünün 10. yılında rctrospektifbir sergiyle anıldı. Nedim Günsür'ü anımsamak Kültür Servisi - Çağdaş Türk resim sanatının unu- tulmaz adlarından, On'lar Grubu kurucu üyesi Nedim Günsür'ün aramızdan ayn- lışının 10. yılında ilk kez bir retrospektif sergisi açıldı. Antik Sanat Galerisi'nde 15 Ocak Cumartesi gününe ka- dar gezilebilecek sergide, Günsür'ün 1945-1993 yıl- ları arasında yaptığı, bütün dönemlerini kapsayan top- lam 82 yağlıboya ve deseni bulunmakta. Yerelden evrensele Yapıtlar, Günsür'ün aile kolcksiyonundan, özel ko- leksiyonlardan ve Istanbul Resim Heykel Müzesi'nden özel olarak bu sergi için alınmış. Sergi kapsamında rh+ Sanat Yayınlan'nca ya- yımlanan Nedim Günsür ki- tabında, sanat tarihçileri Nilgün Yiiksel ve Bilge Ay- doğan, ünlü sanatçının ya- pıtlarım eleştirel bir yakla- şımla değerlendirirken ga- zeteci Özlem Altunok da Nedim Günsür'ün yaşam öyküsünü eşi Emine Gün- sür'ün ağzından anlatıyor. Mutluluğu çizen adam Önsözünde Turgay Gö- nenç'in Nedim Günsür şiiri- nin yer aldığı kitapta, Gün- sür'ün Akademi yıllarından Paris'te geçirdiği sürece, On'lar Grubu çalışmaların- dan kendi yolunu çizdiği Zon- guldak yıllarına, son yaptığı deniz resimlerine uzanan re- sim serüvenine ayna tutulu- yor: "Nedim Günsür, 'Sanat kuramlardan değil, yaşam- dan kaynaklanıyor' diyerek yerel öğelerden evrensele uzanan bir yolculuğun izle- rini sürmüş resimleriyle. Maden işçileri, balıkçılar, gurbetçiler, bayram yerle- ri... Gerçekçi bir anlatım ıli- line, dilindeki acıya karşın 'mutluluğu çizen adam' olarak tanınmıştır Günsür. Çünkü her resnıinin içinde bir kenara gizlenmiş umu- du, yaşam coşkusunu, şiir- selliği görmek nıümkün- dür." (0 212 244 74 31) Rıılıi Su türkülerle amldı ozan Ruhi Su anısına düzenlenen geleneksel dinleti büyük beğeni topladı İstanbul Haber Servisi - Halk mü- ziğinin özgün sesi, büyük ozan Ruhi Su, türkülerle anıldı. Ruhi Su Kültür ve Sanat Vakfı'nın her yıl belirli aralıklarla düzenlediği ge- leneksel büyük dinletılerden 2005'in ilk etkinliği önceki gün Yeni Melek Gösteri Merkezi'nde yapıldı. Büyük beğeniyle izlenen, sunuculuğunu Or- han Alkaya'nın yaptığı gecede dinle- yiciler, Ruhi Su'nun sesinden "Mer- haba" türküsüyle birlikte duygulu an- lar yaşadı. Etkinlikte, Ruhi Su Dostlar Korosu ile Yavuz Bingöl ve annesi Şahsenem Bacı sahneye çıktı. Koro ve ana oğulun birlikte söylediği türkülcre izleyiciler de katıldı. Türküle- re getirdiği yeni yorumla halk müziğine öncülük eden büyük ozan Ruhi Su adı- na düzenlenen etkinlikte reji ve koreog- rafisini Merih Çimenciler'in yaptığı "Fırat'a Ağıt" gösterisinde Hülya Ak- sular ve Oktay Keresteci de halk mü- ziği eşliğinde danslannı sundu. Etkinli- ğe sanatçı Kenan Işık da okuduğu şiir- lerle renk kattı. Yeni arayışlara yöneldi Yakalandığı hastalığa karşı sürdürü- len tedavisi için çok gerekli olduğu hal- de 12 Eylül döneminde kendisine pasa- port verilmemesi nedeniyle Avrupa'ya gıdemeyen Ruhi Su, 20 Eylül 1985'te yaşamını yitirdi. Söylediği bir türkü yü- zünden radyodaki işine son verilen Su, 1952-57 yılları arasında hapis yattı. 1960'ta Istanbul'da Taksim Belediye Ga- zinosu'nda sahneye çıkan Ruhi Su, bir yandan da halk türkülerini kaydedip ar- şivleme görevini üstlendi. Söylediği tür- külerdeki siyasi vurgular yüzünden aley- hinde kampanyalar başlatılan ve işinı kaybeden sanatçı, türküleri derleyip ye- niden yorumlama işıne yalnız başına de- vametti. 1975'te Dostlar Korosu'nukur- du. 1978'den sonra ürettiği kasetlerle halk müziğinin, yaygınlaşmasına büyük katkıda bulundu. RuhiSu, 1912'deVan'dadoğdu.Hiç tanımadığı anne ve babasını "Ermeni tehciri" sırasında kaybettiği biliniyor. Ruhi Su Kültür ve Sanat Vakfı tarafından düzenlenen gecede Ruhi Su Dostlar Korosu ile Yavuz Bingöl ve annesi Şahsenem Bacı sahneye çıktı. Reji ve koreografisini Merih Çimenciler'in yaptığı "Fırat'a Ağıt" gösterisinde Hülya Aksular ve Oktay Keresteci de halk müziği eşliğinde danslannı sundu. (Fotoğraflar: FATİH ERDOĞDU) Çocukluğunu, verildiği yoksul bir ai- lenin yanında ve öksüzler yurdunda geçirdi. Birara Istanbul'daaskeri okul- larda okudu, ancak müzik sevgisi onu yeni arayışlara itti. Tedavisi engellendl Adana Öğretmen Okulu'nda okur- ken Ankara'ya Müzik Öğretmen Oku- lu'na girmeyi başardı. 1935'te Cum- hurbaşkanlığı Orkestrası'na seçildi, konservatuvarın opera bölümünde de okudu ve Devlet Operası'nda çalıştı, bir süre radyoda türkü söyledi. Ruhi Su, 12 Eylül yönetiminin engelleme- leri yüzünden yurtdışında tedavi şan- sı bulamadı ve 20 Eylül 1985'te öldü. Ruhi Su'nun cenaze törenine binlerce kişi katıldı ve cenaze 12 Eylül döne- minin ilk büyük kitle gösterisi haline dönüştü. Onat Kutlar anıldı • Haber Merkezi - 1995 yılında The Marmara Cafe'ye düzenlenen bombalı saldırıda yitirdiğimiz gazetemiz yazarı, şair ve sinema adamı Onat Kutlar, ölümünün 10. yılında Aşiyan'daki mezarı başında dostları tarafından anıldı. Anma törenine çok sayıda sanatçı katılırken törende konuşan Kutlar'ın eşi Filiz Kutlar terörü kınadı. Otyam Gazetecilen Bayramı'nda • ANTALYA (Cumhuriyet Bürosu) - 10 Ocak 'Çahşan Gazeteciler Bayramı' dolayısıyla AKM'de düzenlenen gecede gazeteci, yazar ve ressam Fikret Otyam'ın 60'ıncı sanat ve 55'inci gazetecilik yılı kutlandı. Gecede, Fikret Otyam'la ilgili anılarını anlatanların konuşmalannın ardından kürsüye çıkan Fikret Otyam, geceye katılanlara yaşamından ilginç kesitler sundu. Konuşması bıttiğinde geceye katılanlar tarafından ayakta alkışlanan Otyam'a, Antalya Vali Yardımcısı Necdet Özeroğlu bir nazar boncuğu takarken, Türk halk müziği sanatçısı Hüseyin Turan da bir şişe rakı armağan etti. Hüseyin Turan'ın söylediği türkülerden sonra, salondan çıkan davetliler geceye özel hazırlanan kitabı Fikret Oryam'a imzalatmak için sıraya girdi. Malkovich 'Klimrte başrolde • VİYANA (AFP) - Şilili film yapımcısı Raol Ruiz, 19. yüzyılın ünlü sanatçısı Avusturyah Gustav Klimt'in yaşamını anlatan bir film çekiyor. Başrolde ünlü Amerikan oyuncu John Malkovich rol alacak. Klimt'in arkadaşı Emilie Floege rolünde Alman oyuncu Veronica Ferres kamera karşısına geçecek. Kadın tablolarıyla ünlü olan Klimt'in hayatının anlatıldığı filmin, Venedik'in ünlü festivalinde ekim ayında gösterime gireceği yapımcılar tarafından belirtildi. Şefika Kutluer konseri Beyrufta • ANKARA (AA) - Ünlü flüt sanatçısı Şefika Kutluer, 14 Ocak'ta Lübnan'ın başkenti Beyrut'ta izleyici karşısına çıkacak. Konser tumesinin Lübnan durağında, şef VValid Gholmieh'in yöneteceği Beyrut Senfoni Orkestrası eşliğinde flüt repertuvarının en zor yapıtlarından olan J. Ibert'in konçertosunu seslendirecek. Sanatçı, bugüne dek dünyanın birçok ülkesinde çok önemli orkestralarla konserler verdi ve CD kayıtları gerçekleştirdi. Gırtlağı Sıkılan İnsanlar' • Kültür Servisi - Ingilizceden yaptığı yazın çevirileriyle tanınan Şemsa Yeğin'in 'Gırtlağı Sıkılan Insanlar' başlıklı seramik sergisi Can Yayınlarf nın yan kuruluşu olan Can Sanat Galerisi'nde açıldı. Sergi 15 Ocak Cumartesi akşamına kadar, her gün 11 .OO'den 20. OO'ye kadar gezilebilir. Sanatçı "edebiyata olan ilgisinin, kendisini insanoğlunun tarihten bu güne kullanageldiği anlatım biçimlerini sorgulamaya yönelttiğini" belirttıkten sonra, "tarihte sessiz ama derin bir rol oynayan kadınlan çamurla anlatmayı seçtiğıni" ekliyor. Daha sonra, kendisini çamura yöneltenin Picasso olduğunu söylüyor Yeğin: Ünlü ressamın bir filmde tornada çekilmiş silindir biçimindeki çamuru eline alıp söylediği 'Kadın yapmak için önce gırtlağını sıkacaksın' sözlerinden etkilenmiş. Gerçekten de, Yeğin'in sergideki işlerinde hep bu yöntemi uyguladığı dikkat çekiyor. (0 212 252 56 75) Rıfat llgaz Öykü Ödülü • Kültür Servisi - Rıfat llgaz adına, 2005 yılında verilmek üzere öykü ödülü düzenlendi. Ödüle başvurmak için, bir kitap oluşruracak oyluma sahip öykü dosyalanndan altışar örnek ve katılımcının özgeçmiş bilgilerini de içeren bir dosyanın, dilekçeyle birlikte 15 Mart 2005'e kadar Rıfat llgaz Kültür Merkezi'ne gönderilmesi gerekiyor. Başvuru sahibinin özgeçmiş bilgileri, adresi, telefon numarası ve ödüle katılma dilekçesi ile bir arada gönderilmeyen dosyalar değerlendirmeye almmayacaktır. Sonuçlan 2005 Mayıs ayının ilk haftasında açıklanacak olan ödülün tutarı, iki bin YTL Kastamonu Rıfat llgaz Kültür Merkezi'nde verilecek ödülün seçici kurulu Leyla Erbil, Tahsin Yücel, Prof. Dr. Sedat Sever, Emin Özdemir, Burhan Günel'den oluşuyor. BUCÜN • CEMAL REŞİT REY Konser Salonu'nda saat 19.30'da'Rossen Balkanski' konseri. (0 212 232 9X 30} • AKBANK KÜLTÜR SANAT MERKEZİ'nde 'Beyoğlu Caz Günleri' kapsamında saat 20.00'de 'Four Roses' konseri.fö 212 252 35 00) • KADIKÖY HALK EĞİTİM MERKEZİ'nde saat 20.00'de, şef Reinhard Seehafer yönetiminde 'Borusan tstanbul Filarmoni Orkestrası' konseri. (0 212 292 06 55) • CHEZ SAKMAN'da saat 10.00'da ' Vedat Sakman' konseri. (0 212 22711 67) • LİMAN KAHVESİ'nde saat 20.30'da 'Progres Vision' konseri. (0 216 349 98 18)