Katalog

10 OCAK 2005 PAZARTESİ CUMHURİYET SAYFA dishab(o cumhuriyet.com.tr 11 Filistin'de sandık çıkışında yapılan yoklamalara göre seçimi Mahmud Abbas kazandı Demokrasi intifadası• Filistinlilerin acılarını sona erdireceğini belirtcn Abbas, "Filistin halkına, gösterdiği demokrasi ruhu için tcşekkür ediyor ve bu demokrasi günü- nü kutluyorum" dedi. Dış Haberler Servisi - Filistinliler, Devlet Başkanı Yaser Arafat'ın ölü- münün ardından yeni lidcrlerini seç- mek üzere dün sandık başına gitti. Sandık çıkışında yapılan yoklama- lara göre seçimi yüzde 66 ıla 70 oy oranıyla Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ)Başkanı Mahmud Abbas ka- zandı. İsrail Başbakanı Ariel Şaron, Filistinlilerin seçeceği yeni liderle görüşmeye hazır olduğunu bildirdi. 9 yıldan beri ilk kez gerçekleşen ve 7 adayın katıldığı başkanlık seçim- lerine yüzde 66 oranında katılım gerçekleşti. Batı Şeria'nın Nablus kentinde iki büyük barikatın kaldırıl- manıası nedeniyle seçmenler sandık- lara gidcrken sorun yaşadı. Doğu Ku- düs'te ise bazı merkezlerde seçmen- lerin oy kullantnası engellendi. Birse- çim gözlemcisi, 500 seçmenin oy kullanmasına izin verilmediğini be- lirtti. Bazı seçmcnler kayıt yaptırdık- ları halde adları listede bulunmadığı gerekçcsiylc oy kullanamadı. Ancak daha sonra seçime gözlemci olarak katılan eski ABD Başkanı Jimıny Carter'ın girişimiyle tsrailli yetkıli- ler ve Filistin Seçim Komisyonu ara- sında anlaşma sağlandı ve sorun bü- yük ölçüde çözüldü. Oy verme 2 saat uzatıldı Merkezi Seçim Komisyonu söz- cüsü BahaEIBekri, İsrail'inoy kul- lanma işlemini zorlaştırdığını be- lirterek "Bazı seçmenler İsrail kont- rol noktalanndatutulduğuiçin oy kul- lanamadı" dedi. Filistinli yetkililer akşam saatlerinde bunedenleoy ver- me işleminin 2 saat uzatıldığını açtk- ladı. Doğu Kudüs'te çok sayıda tsrailli gösterici de seçimi engelletnek iste- Doğu Kudüs'te, Filistinlilerin kentte oy kullanmasına karşıçıkan bir grup İsıailli eylem yaptı. (Fotoğraf: AFP) 1 ÖLÜ, 3 YARALI Hizbullah fena vurdu Dış Haberler Servisi -Lübnan da etkinlik gösteren Hizbullah geril- lalarının sınır bölgesinde bir İsra- il dcvriyesine ateş açması sonucu bir Israilli subay öldü, üç asker ya- ralandı. İsraıl'in diizenlediği mi- silleme saldırısındaysa ateşkes sü- recini denetleyen Birlcşmiş Mil- letler (BM) Lübnan Gözlem Gru- bu'ndan bir Fransız yetkili yaşa- mını yitirdi. Hizbullah saldırısının ardından İsrail uçakları, gerillaların mevzi- lendiği Şebaa Çiflikleri bölgesine füze saldırısı düzenledi. İsrail uçaklarının hava saldırı- sındaysa BM gözlem grubunun aracının da vurulması sonucu bir Fransız BM görevlisı öldü, bir İs- veçli BM görevlisiyle Lübnanlı sürücü yaralandı. Lübnan'daki BM Banş Cîücü (UNIF1L) yetkıhleri, olayla ilgili soruşturma başlattı. di. İsrail bayrakları ve pankartlar ta- şıyan göstericiler, seçim merkezi ya- kınlannda yürüyüş yapmaya çalıştı, ancak İsrail polisi tarafından engel- lendi. Abbas, oyunu Ramallah'taki Mu- kata'da, Arafat'ın posterinin altında kurulan seçim sandığında kullandı. Abbas'ın en yakın rakibi, insan haklan eylemcisi Mustafa Barguti seçimde yolsuzluk saptandığını söy- ledi. Barguti, bazı seçim merkezle- rinde mükerrer oyu önlemek için seç- menlerin parmağına sürülen sabit mürekkebin kolayca çıktığını öne sürdü.Başbakan Ahmed Kurey, seçi- min, halkın banş ve demokrasi giri- şimini ortaya koyduğunu söyledi. İs- rail ile görüşmelerden sorumlu Ba- kan SaibErakat, ise "Tarihteilkkez, bir devletin işgali alnndaki halkın san- dıklaragittiğinr dıkkat çekerek "Ba- nş istiyoruz, barışçıyollarla bağımsız- Iık ve özgürlük istiyoruz" dedi. Abbas 'zafer' ilan etti Seçimi, sandık çıkışı yoklamala- nna göre seçimi yüzde 66 ila 70 oy oranıyla Mahmud Abbas kazandı. Yoklamalarda Mustafa Barguti'nin oy oranı ise yüzde 19.7 ile yüzde 24.5 oy aldı. Oy sayım işlemleri de- vam ederken sandık çıkışı anketle- rine göre büyük farkla önce giden FKÖ lideri Mahmut Abbas zaferini ilan etti. "Filistin halkına, gösterdiği demok- rasi ruhu için teşekkür ediyorum ve bu demokrasi gününü kutluyorum" diyen Mahmut Abbas, "Filistin hal- kının acılarını sona erdireceğini" be- lirtti. Yaser Arafatverüm Filistin hal- kına ithaf ettiğini kaydeden Abbas, "Filistin halkının acılann sona erdi- receğim. Çünkü bu halk saygımızı ve bağlıuğunızı hak ediyor" şeklinde ko- nuştu. John Kerry de Filistin'de Seçimleri, aralarında 12 kişilik Türk ekibinin de bulunduğu 800'ü yabancı 22 bin gözlemci izledi. Göz- lemciler arasmda ABD başkanlık seçiminin Demokrat adayı John Kerry, eski ABD Başkanı Jimmy Carter, eski Fransa Başbakanı Mic- hel Rocard da bulunuyor. Şaron'un üstdüzeybirdanışmanı, Başbakan'ın yeni Filistin lideriyle en kısa sürede görüşmeye hazır oldu- ğunu söyledi. Danışman, göriişmenin ana konusunu güvenlık sorunlarının oluşturacağını söyledi. İsrail Dışişleri Bakanı Silvan Şalom da "Seçimlerin ardından teröre ve kışku-tmalara karşı savaşma yönün- de stratejik bir karar alınmasını bek- liyoruz" diye konuşlu. İslamiCihad ve Hamas'tan işbirliği Devlet başkanlığı seçiminin boy- kot edilmesı çağrısında bulunan aşı- rı dinci Hamas ve tslami Cihad ör- gütleri, yeni devlet başkanıyla işbir- liği yapacaklarını açıkladı. Fransa'daki iktidar partisi lideri Sarkozy ile Alman muhalefet lideri Merkel anlaştı Türldye'ye ortakitiraz Nicolas Sarkozy. Dış Haberler Servisi - Fransa'da iktidardaki Halk Harcketi Birliği'nin lide- ri Nicolas Sarkozy ve Al- manya'da muhalef ette bu- lunan Hıristiyan Demok- rat Birlik Partisi'nin lide- ri Angela Merkel, Türki- ye'nin birliğe alınmama- sı yönündeki fikirlerinin özdeş olduğunu açıkladı. Sarkozy, Almanya'nın Kiel kentinde düzenlenen Hıristiyan Demokrat Bir- lik Parti Meclisi toplantı- sına katıldı. Sarkozy, da- ha sonra yapılan basın top- lantısında Türkiye'ye tam üyelik yerine ayrıcalıklı ortaklık verilmesi konu- suyla ilgili olarak "Ange- la Merkel ilegörüşümüzta- mamen özdeş" dedi. Merkel de "Bu konuda fıkirlerimiz tamamen ay- nı. Kaygılarunız, Avrupa Birliği'ne giren Doğu Av- rupa ülkeleri için de ge- çerli" ifadesini kullandı. İki lider, görüşbirliği için- de olduklarını gösteren bir bildiriyi de imzaladı. Fransa'da iktidardaki Halkın Hareketi Birliği (UMP) ile Alman muha- fazakârlan, Türkıye'nin Avrupa Birliği (AB) üye- liğini engellemek için iş- birliği yapmayı kararlaş- tırmışlardı. Sarkozy, Alman Hıristi- yan Sosyal Birlik Parti- si'nin (CSU)Kreuth ken- tinde yapılan toplantısına katılmış ve Alman mııha- fazakârları ile bu konuda görüş ayrılıklan olmadığı- nı belirtmişti. CSU Başka- nı EdmundStoiber ise AB Anayasasf nın çoğunluk- la karar alma mekanizma- lannın Türkiye'nin büyük nüf'usu olan bir ülke ola- rak merkezi bir rol edin- mesini kolaylaştıracağını, bu nedenle bu konuda ana- yasaya itirazları bulundu- ğunu savunmuştu. l8CSUmılletvekilinin, ulusal parlamentolara da- ha fazla yetki tanımayan AB Anayasasf nın sorun- lar yaratacağına inandık- ları için reddedeceği de CSU 'nun toplantısında di- le getirildi. 21 yıllık iç savaş bitti Dış Haberler Servisi - Su- dan'ııı güneyinde 21 yıldır sü- ıvıı ve 2 milyondan fazla insa- nın öliimünc ncden olan iç savaşı sona erdirecek banş anlaşması dün inızalandı. An- cak anlaşma Darfur bölgesindcki çatışmalan kapsaınıyor. Sudan Devlet Başkan Yar- dımcısı Ali Osnıan IVluhamnıed Taha ile ülkcnin güncyindcki en büyük isyancı grup Sudan Halk Kurtuluş Hareketi'nin (SPLM) lideri John Garang, banş görüşmeleri- nin yürütüldüğü Kenya'nın başkenti Nairobi'de kapsamlı banş anlaşmasuu törenle imzaladı. Anlaşmaya göre, iktidardaki Ulusal Kongre Partisi ile SPLM bir koalisyon hükümcti kuracak, petrol gelirleri paylaşılacak, birleşik bir ordu kurulacak, giinev- de şeriat uygulanmayacak. 6 yıl sürecek geçici döneınden sonra, güney "aynlma" ko- nusunda halkoylaması düzeııleycbilecck. Hıristiyan ve animist isyancılar özerklik ve ülkenin doğal kaynaklanndan daha fazla yararlanmak istiyorlardı. (AFP) ABD Irak'ta direnişçilere karşı 'vurucu timler' oluşturacak Peşmergeye yeni rolDış Haberler Servisi - Irak'taki askeri operasyonlarında bir strateji değiştirme ihtiyacı içinde bulunan ABD Savunma Bakanlığı'nın (Pentagon), 20 yıl önce Orta Amerika'da solcu gerillalara karşı kullandığı taktiklere benzer biçimde, direniş liderlerini hedef alacak elit "vurucu timler" oluşturmayı gündemıne aldığı bildirildi. Newsweek dergisinın haberine göre, ABD özel birlikler ekibine, Sünni direnişçiler ve destekçilerine karşı savaşacak Kürt peşmergelerin ve Şii milislerin olası eğitimi ve desteklenmesi için tavsiye niteliğinde bir öneri götürüleceği belirtildi. Kaynaklar ordudan Derginin ordu içinden kaynaklara dayanarak verdiği haberde, bu timlerin, sınır boyunca Suriye tarafında konuşlandırılacağı kaydedildi. Ancak bu timlerin direnişçı liderlere suikast düzenlenmesı veya kaçınlma operasyonlannda doğrudan yer alıp almayacağının net olmadığı bildirildi. Bu yeni planın, 1980'lerin başlarında El Salvador'daki solcu gerillaların ayaklanmasına karşı bir savaş başlatan Ronald Reagan yönetiminin uyguladığı stratejiye gönderme yapılarak "Salvador seçeneği" olarak adlandırıldığı belirtildi. • Pentagon, bir türlü bastıramadığı direnişe karşı vaktiyle El Salvador'da solcu gerillalara karşı izlediği yoldan gidecek: Direniş liderleri Kürt peşmergeler tarafından öldürülecek. O dönemde, Salvadorlu gerillalara karşı savaşta yenılmeye başlayan ABD ordusu, gerilla liderlerini ve destekçilerini yakalamak ve öldürmek için "ölüm mangalan" denen "ulusal güçleri" desteklemeye ve onlara para yardımı yapmaya başlamıştı. İsmini vermek istemeyen bir üst düzey ordu yetkilisinin, "Herkesin üzerinde anlaştığı bir şey var. O da bu şekilde devam edemeyeceğimiz" diyerek şunları söylediği belirtildi: "Direnişçilere karşı yeni bir saldınya geçmenin yolunu bulnıak zorundayız. Şu anda savunmadayız ve kaybediyoruz. Sünni nüfus, teröristlere destek vermesinin karşıhğında bir bedel ödemiyor. Onlar açısından bakıldığında bu, maliyeti olmayan bir iş. Bu denklemi değiştirmeliyiz." Newsweek, Pentagon kaynaklarının henüz özel timleri harekete geçirme konusunda kesin bir ~ ~ kararın olmadığını vurguladıklarını belirtti. Savunma Bakanlığı ise konuyla ilgili henüz bir yorum yapmadı. ABD Savunma Bakanı Donald Rumsfeld, Irak'ta sürdürülen askeri operasyonlan ve mevcut stratejiyi gözden geçirmek üzere emekli bir general olan Gary Luck'ı gelecek hafta bu ülkeye göndereceğini açıklamıştı. BIÇAK SIRTI EROL MANİSALI Avrupa Kapitalizminin Sosyal ve Genetik Boyutları Batı kapitalizminin doğuşunun ve gelişiminin Avrupa merkezli olduğunda bir kuşkumuz bulun- muyor. Avrupa'da teknik buluşların, aydınlanma- nın ve denizaşırı sömürgelerin gelişimi birbirleri üzerinde dışsallıklar yaratmışlardır. Bunun yanında Hıristiyanlığın yayılması ile ordu- lann ve tüccarların yayılmalarını da aynı bütünleş- me (ve dışsallıklar) içinde görüyoruz. Darvvin'in te- orilerinin gelişmesi ile imparatorlukların genişleme- si arasmda bile tamamlaşmaların bulunduğunu düşünmek hiç de yanlış olmaz. Avrupa'da kapitalizmin 18. yüzyıldan itibaren hızlanarak gelişme göstermesinde şu öğelerin bir- birleri üzerinde yarattığı olumlu etkiler büyük rol oy- namıştır; -Imparatorluklar arasmda genişlemeve güçlen- me konusundaki rekabet, - Yeni buluşlar ve teknolojik gelişmelerin uygu- lama alanına girmesi, - Hıristiyanlığın yayılma çabalannın iktisadi ve si- yasi öğelerle bütünleştirilerek yürütülmesi, - Özellikle 19. yüzyılda sanayici, tüccar, işçi sı- nıflarının Avrupa kapitalizmi içinde yerlerini alarak "sistemi güçlendirmeleri", - Avrupa'daki iç sömürünün, "sömürgeciliğin gelişmesi ile denizaşırı ülkelere kaydırılması". De- nizaşırı kazançların Avrupa kapitalizmini güçlen- direrek dünya üzerindeki hegemonyasını genişlet- mesi. Avrupa kapitalizmi doğuşu ve gelişimi itibarıyla iktisadi, siyasi, askeri, dini ve kültürel öğelerin "kimyasal birleşiminden" oluşan bir olgudur. Av- rupa kapitalizminin Afrika, Asya ve Amerika'daki sömürgeciliğinde siyasi, askeri, iktisadi, dini ve kültürel öğeler bütünleşmişlerdir. Tüccarlar, papazlar, askerler ve sömürge valile- ri birlikte hareket etmişlerdir. Ordularla birlikte pa- pazlar ve tüccarlar da denizaşırı işgale katılmışlar- dır. Hep birlikte hareket... - Askerler olmasa ne tüccarlar ne de papazlar gidebilirlerdi. - Papazlar (ve kilise) olmasa tüccarlar ve asker- ler sömürgelerde uzun süre kalamazlardı. - Tüccarlar olmasa imparatorluklar (ve devlet- ler) ne askerlerini besleyebilirler ne de papazları- na (ve kiliselerine) mali destek verebilirlerdi. Avru- pa (ve Batı) kapitalizmi bütün bu parçaların oluş- turduğu bir bütündür. Bu birfiziki bütünlük değil- dir; kimyasal bir bütünlüktür. Orduların içinde ko- mutanlar kadar papazlar da görev almışlardır. Ko- lonilerin kurulması askeri, iktisadi, siyasi ve dini ko- lonların üzerine inşa edilmiş bir çatıdan başka bir şey değildir. Sosyal, siyasi, iktisadi ve dini boyutları ile siya- set, iktisat ve sosyoloji bilimlerinin ışığında yuka- rıdaki açıklamalar kendi aralarında kuşku duyul- mayan bir "tutarlık" gösterirler. Avrupa'da 18., 19. ve 20. yüzyıl kapitalizminin açıklanmasında; 20. yüz- yılın başından itibaren de ABD'nin Batı kapitaliz- minin küresel egemenliğine katılmasında bütün bu öğeler aralarında bütünlük gösterirler. Sömürgeciliğin biyolojik kanıtı Edvvard O. VVilson'un Doğanın Gizli Bahçesi ad- lı kitabınıf) okurken Avrupa kapitalizminin (ve sö- mürgeciliğinin) bu tarihi serüveninde, "sosyal bi- limler dışında da tanıklar" ve kanıtlar buldum ve heyecanlandım. Sosyo-biyolojıyi ele alan bölümlerde insan top- luluklarında "bir genin yerini başka bir genin al- ması 200 ile 300 yıl arasmda gerçekleşebiliyor" ifadesini gördüm. Bilimin teknik olarak ortaya koy- duğu bir bulgu Avrupa (ve Batı) kapitalizminin kim- liğini de ele veriyordu. Artık onun genlerinde "sö- mürgecilik" vard\. Bu, kanıtlanmış biyolojik birger- çektir. 17. yüzyılın sonlarından başlayarak 18. ve 19. yüzyıllarda hızla büyüyen Avrupa kapitalizmi (ve sö- mürgeciliği) 200 yıl içinde Avrupalının genlerini de değiştirdi. - Sömürgeci Ingilizler, Fransızlar, Hollandalılar, Belçikalılar, Isveçliler, Ispanyollar, Portekizliler ve Italyanlar... - Bu sömürgecilikten yararlanarak ona destek veren insanlar: Kendi kimliklerıni, çıkarlarını, kül- türlerini yayılmacılık anlayışı üzerine oturtan top- lumlar... 200 yılda sömürgecilik, kapitalizm, denizaşırı iş- galler; iktisadi, siyasi, dini yayılmacılık; bu özellik- ler artık Avrupa insanının genlerine işlemiş olmu- yor mu? Ben söylemiyorum, bilim söylüyor. Kapitalizmin Temel Içgüdüsü kitabını yazarken bunu hep düşünmüştüm. Sosyal, siyasi ve iktisa- di kanıtlarıma ek olarak, Edvvard O. Wilson'un ki- tabında biyolojik kanıtı da buldum. Avrupa ve Batı kapitalizmi (ve sömürgeciliği) on- ların genlerine işlemişti. Avrupa kapitalizminin ve sömürgeciliğinin başlangıcı, 200 yılı çoktan aş- mıştı. Onlar artık kolay kolay değişmezdi... Bush yönetimi ile belki de Amerikan kapitalizmi 200. yı- lını kutluyordu, kim bilir!.. (*) Doğanın Gizli Bahçesi, Edvvard O. VVİIson.TÜ- BİTAKYayınları,2000 www.istanbul.edu.tr/iktisatyemanisali Gündemde PKK tehdidi var Üçlü toplantı yann Ankara'da ANKARA (Cumhu- riyet Bürosu) - Türkiye, ABD ve Irak arasmda, PKK tehdidi başta ol- mak üzere güvenlik ko- nularının ele alınacağı üçlü toplantı yann yapılacak. ABD kaynakları, Irak'taki direniş nede- niyle şu aşamada PKK varlığına karşı bir aske- ri operasyonun mümkün olmadığını savunuyor- lar. Yeni bir af yasasını masaya getirmeyi dü- şünmeyen ABD, PKK'yi "izoleetme" ve zaman içinde örgütte çö- zülme sağlama planla- rını öne sürüyor. Öneri- lerarasında, "örgütiçiile- tişiın kanallaruun kesil- nıesi, para trafiğiniıı en- gellenmesi, örgütün ula- şım ve lojistik imkânla- rının ortadan kaldınl- ması" yer alıyor.