Katalog

SAYFA CUMHURİYET 15 AĞUSTOS 2004 PAZAR 14 KULTUR [email protected] Uygarlık geçmişe tutsaklık değil, geçmişteki yaşam biçiminden - onu yeniden değerlendirerek -yararlanmaktır Kültürü uygarlığa dönüştürmekABDULLAHTEKtN Kültur ve uygarlık ka\xamlan çoğu kez bırlıkte anılır ve aynı anlamda yorumlanır. Kımı kez de kultürün uygarlık yenne kullanıldığı görülür.. Oysa bu ıkı kavram ayn ayrı ele alınmahdır Ancak ıkı kavramın bırbınnı tamamladığı noktanın, ozellıkle kultürün uygarlığa donuşmesının büyük onem taşıdığı unutulmamahdır Kültur "bir toplumda geçerli olan ve gelenek halinde devam eden ber türlü dü, duygu, düşünce, inanç, sanat ve yaşayış öğelerinin tümü" bıçımınde tanımlanabılır (Türk Kultür Tanhı, Şerafettin Turan, s 13) Buna karşıhk uygarlık "içinde bütün insanlıgın, herkesi kapsayan tek bir ailenin ü\eleri olarak tam bir uyum içinde yaşavabilecekleri bir toplum durumunu yaratmak için girişilen çabalar" olarak tanımlanır (s 16) Kürtürel blrlkimden uygarlıfla... Bu tanımlamanın ötesınde kültürü ulusiann çağdaş uygarlığa katıhş bıçımı olarak mteleyenler de var Ancak uygarlığı bu- kültur bırıkımı olarak nıtelemek, vanlacak en sağlıklı sonuçlardan bırıdır Çeşıtlı ortam ve koşullarda farklı ınsanlann kulturlu olmalanna karşın uygar olmayan davranışlanna tanık olunur Bu tablo, çağdaş bir yaşam ıçın kültürlü olmanın ancak uygarlığa c^^ eşitli nedenlerle zengin kültür birikimimizi seçkin uygarlıklara dönüştüremediğimiz için -Ziya Gökalp Bey'in değindiği gibi- Atatürk, Batı uygarhğırn ölçek olarak almak durumunda kalmıştır. Türkiye, günümüzde, zengin kültürleri olan fakat bunu çağdaş uygarlığa dönüştüremeyen bir görünüm sergilemektedir. Çok yönlü sıkıntılanmızm temelinde bu yatmaktadır. yonelme noktasında ışlevsel olacağını ve onem taşıyacağını gostenr. Kulturel bınkımın uygarlığa donuşrurulmesı gerekır Nıtekım bu çerçevede Ziya Gökalp Bey, Turk toplumunu kültur yonunden zengin fakat uygarlık yonunden fakır olarak gorur Buradakı temel yaklaşım, zengin bır kültur bınkımının uygarlığa dönüşmemış veya donuşturulmemış olmasıdır. Konuyu daha ıyı kavrayabılmek ıçın Ispanya'dan bır ornek venlebıhr Uzun yıllar Musluman Araplann egemen olduğu Andalucıa (Endulus) bolgesuıde bınalardakı mıman tarzın, o donemın ızlennı taşıdığı gozlenır. Toprak damh e\ lenn varlığı ve kullanıldığı nokta, toplumun geçmış kulturlerden yararlandığını ve onu değerlendırdığını gostenr Ancak evlenn ıç ve dış mekânlannın pırıl pınl olması, koylerde muze, supermarket, ATM "Information" ofıslennın bulunması, salt kulturun ahnması değıl, aynı zamanda uygarlığa donuşrurulmesı bıçımınde yorumlanmalıdır Hemen yanı başındakı Fas'ta ıse aynı mıman tarz gorulur fakat kulturel bınkımın uygarlığa donuşturulmedığı bır tablo soz konusudur Ispanya'da gozlenen tabloda salt geçmişe tutsaklık ya da geçmışı yaşatma değıl, geçmişteki yaşam biçiminden -onu yeniden değerlendirerek- yararlanma soz konusudur Fas orneğınde ıse geçmişe tutsaklık gozlenmektedır •şark kafası' değiştlrllmell Çeşıtlı nedenlerle zengin kultur bınkımunızı seçkm uygarlıklara donuşturemedığımız ıçın -Ziya Gökalp Bey'in değındığı gıbı- Atatürk, Batı uygarhğını olçek olarak almak durumunda kalmıştır Turkıye, gunümuzde, zengin kulturlen olan fakat bunu çağdaş uygarlığa donuşturemeyen bır gorunum sergilemektedir Çok yonlu sıkınhlanmızın temelinde bu yatmaktadır. Ataturk donemınde goze çarpmayan "Şark kafası" gunümuzde ulkenın, başta yonetım olmak uzere çeşıtlı alanlannda gozlenmektedır Şark kafasının olduğu yerde çağdaş uygarlık duzeyınden değıl, duzeysızlığınden soz edılebılır ancak www.perarektam.com.tr • (0212) 293 89 78 m Hem boylesi bir kişiliji böylesine bir orumla izlemek, hf m de kimi tartı;malanr birinci elden vakıf olabilmek için 'Sylvia'yı kaçırmayın derim. * "Rortkal" Ujur Vanlan - Sylvia Plath ve performansıyla jöt £ lumaştıran Gvvyneth Paltrovv'un uArntrUnnın yanı sıra, dram ve ilişkile üstüne ddŞnısal filmlerden hoşlananlar için d ™ styir keyfi vaadediyor. K"' ,*» "Vatan" Eje Gorjün Sonunda ajırbaşfıj f l f l f l ^ f f i j i lezzette ve düzeyli bir filme ulaşılmıflraltrov», bu kez Oscar'ı * Tjfcerçektf n halîrtb'ri bir oyun veriyor. J^îaboh" Âtıllo Dorsay , •Cylvia, 20. yûzyilın en mmıkjairlfrinden olan fiı Plath ve Ted Hufho'<nBWjWanlara bu iki nan bir film. AKDENIZ F1LMININ YONETMENI GABRIELE SALVATORES'DEN vıawww.rr Beyoğlu Alkazar Mecıdıyekoy Odeon Clneplex Altunızade Capıtol Spectrum Kadıköy Rexx Kadıköy Tepe Clnemaxx <«dyivizyon.com. (293 24 66) (216 37 90) 14 (651 33 30) (336 01 12) (339 85 85) tr w 12 15 11 20 11 30 10 45 13 30 m> - 14 sytvî*m«vi«. 30 17 00 1340 16 15 15 30 17 40 - 13 00 15 15 -16 00 18 30 oom 19 15 21 30 18 35-20 55 - 19 45-22 00 -17 30- 19 45 - 21 00 - C /Ct -21 45 23 30 SlRLAR. İHANET. CİNAYET. HERKES ŞUPHELI IKEN KIME GUVENEBILIRSIN? I'M NOT SCARED 0212 295 89 78 *ww PERAREUAM COM TR 20 AGUSTOS'TA SINEMALARDA KADIKOY'DE İLKDEFA SADECE SİNEMAMIZDA OFSLMHayatın İçinden S Y L V İ A 1956 yılında Ingıttere deyız Sonradan çok unlu bır şaır ve yazar olarak 20 yuzyıta damgasını vuracak olan Amerıkatı Sylvia Plath 20 lı yaşlarında babasını kaybetmış ve uzennden bır ıntıhar denemesı geçrnıs bır halde Cambrıdge te burslu olarak okumaktadır Burada tanıştığı Ted Hughes le aralarındakı tınsel olduğu kadar fızıksel de olan çekıme sadece bır kac ay dayanabılır ve evlenırter Sylvia, ılerıde Ingıltere nın en saygıdeğer edebıyatçıları arasına gırecek olan Ted ıle bırlıkte, oğretmenlık yapacağı Amenka ya doner Ted ın ışlen basıldıkça sadece edebı cevrelenn değıl kadınlarm da ılgısı uzerıne cevnlır Bunlar. kendı yaratıcılığını sorgulayan Sylvia ıçın fazladır ve çıft bırlıkte Ingıltere ye donerek, çocuk yaparlar Boylelıkle ılışkılerını tazeleyeçeklerını duşunseler de Ted ın zaman ıçınde devleşen ba$arısı, Sylvia yı golgeleyeçek ve ıçınde fırtınalar kopmasına yol açacaktır Bu fırtınalar elbette Sylvia nın yaratıcılığını besleyecek onu yıldızlaştırırken, olum duşuncesıyle de lyıce yakınlaşmasına sebep olacaktır Boylelıkle belkı de geçtığımız yuzyılın en yaratıcı, dokunaklı ve trajık fıgurlerınden bırı olarak yıldızlaşacaktır Yenı Zelandalı Chrıstıne Jeffs'ın ılk uzun metrajı olan Sylvia. sadece Ingılız dılının en onemlı ısımlennden ıkısının yaşamının onemlı bır donemıne bır pencere açmakla kalmıyor, Gvvyneth Paltrovv ve Danıel Craıg ın yıldızlaşan oyuncutuklarıyla da eleştırmenlenn takdırını kazanıyor www beyazperde com 15 AĞUSTOS PAZAR Beynğlu AFH FTTAŞ Beyoğkj OH£ MAJESTK Kac:kö,REXX AKunızade CAPfTOL SPECTRUM 14 Pe-V*GUNEY KnlVIZYONN BURSA AFM Zafer Plaza ÇMUKKALEAFM DENCUAFM ESKIŞEHmAFM (2S1 20 20) Öiûnı Oyunti 244 97 07) B«MMer 336 01 12 11 Eytül (65133 30) 11 Eylffl (11201 T«(13 I354T3 88) 11 Eyiül 1306 90 0^1 BmlmM Evleou- Msn? (225 45 60 Dooo» Dariıo (214 10 66 Tammuzda (3'1 10 49) T«2 (225 35 911 Dofıot«D«*o 11 30 14-00 16 30 191X1 21 30 11 30 1400 16 30 1900 21 15 11 15 1345 1630 19-00 2130 SınıreaK«ntM|l6-00) ÖönOyunu 1820) D6mn*(20 40) Oonnl. D«*o 122 30) 11-30 14-00 1630 19U0 21» 11-00 13-00 15O0 1700 19O0 2100 11 30 1345 1615 1845 21 15 1300 1545 1830 2100 '345 16 15 1845 21 15 '3 15 1545 1845 21 15 16 AĞUSTOS PAZARTESI Beyoğlu «FV FTTAŞ 251 20 20 Beyoğlu CtNE MAJEST1C 244 9" O 7 KadıköyREXX 336 01 12 Altunızade CAPP7OL SPECTBUM 14 S51 33 30 PenckkGONEV 354 '3 88 Kartal VIZYON 306 90 07 BURSA AFM Zafef Plaza 225 45 60 ÇANAKKALEAFU 214 1066 DENZÜAFM 37110 49 ESKİŞEHIRAFM 225 35 91 y 1130 1400 1630 1900 21.30 CuvMln VarMı Afka? 1130 1400 1630 1900 2130 B^lmH EvlMllr Ulaln? 1115 13 45 16 30 19 00 2130 DonnbOaıico 1110) 11Eylul(i320l Tez(1545) SıramzK«ı«teC800) ÖBm Oyunu (2020) Mvmt (22 40) Temiuz'da 1130 1400 1630 1900 2130 BerimtoEvtonirUlain'? 1100 1300 1500 1700 1900 2100 9 Dokuz 1130 1345 1615 1845 2115 KumunAltmda 13O0 1545 18 30 2100 BertnyeEvtonirMittn? 1345 1615 1645 2115 DaimaUlyı 13 15 1545 1845 2115 17 AĞUSTOS SALI Beyoğu AFM FTTAŞ 251 20 20 Beyoğ j CINE MAJESTIC 244 97 07 Kadköy REXX 336 01 12 AJtumzade CAPTTOL SPECTRUM 14 651 33 30 Pend* GUNEY 354 1 3 38 Kana VIZYON 306 90 07 BURSA AFM Zatef Pteza 225 45 60 ÇANAKKALE AFM 214 10 66 DEMZUAFM 37110 49 ESK1ŞEHM AFM 225 35 91 Yenl Bafteyanlar Içın Hatyanca 1130 14O0 16 30 1900 2130 » Dokuz 1115 1315 1515 1715 1915 2115 Smırsa Kıntte 1115 1345 1630 1900 2130 D6vm> 11 30 DonntoDatto (13201 11 EylOI (15 30ı T « 17 55) Sınraz KanM (20 15 ÖUm Oruntı 122 35) Temfnuz'da 1130 14O0 1630 19O0 21 30 BenlmK Ev1*nlr Mtoln? 11O0 1300 15O0 17O0 1900 2100 ÖtOmOyunu 1130 1345 1615 1845 2115 DoonleDtrKo 13-00 15 45 1830 2100 Bebekler 1345 1615 1845 2115 Benlmle Evtenlc Mlsln-? 1315 15 45 18 45 2115 m/VCOVultr Central Do Brasil (Merkez Istasyon) / Yon: Walter Salles / Oyn: Fernanda Montenegro, Vınicius De Oliveira /1998, renklı, 106 dakıka / Fılm Pop-Palermo. W. SaBes'ınGOLDENGLOBEODULU' MERKEZ İSTASYON «TfNTRAI STA1ION senaryosunu yazıp yonettığı fılm, Rıo De Janeıro'nun merkez ıstasyonunda arzuhalcılık yaparak yaşamını surdurmeye çalışan emeklı oğretmen Isadora ı!e 9 yaşındakı Josue'nın yazgılannın trajık bır kaza sonucunda kesışmesını anlatıyor Beklenmedık bır olayla bır araya gelen bu ıkı yalnız ınsan, kuçuk çocuğıin babasını bulmak ıçın kıtanın otekı ucuna doğru yola çıkar Bu huzunlu, çarpıcı yol fılmınde yalancı, kendıne donuk bın olan Isadora, Josue'den etkılenır, gıderek durust, sevecen bınne donuşur Yolculuğun sonunda Josue, u\ey ağabeylennden babasının annesını aramak uzere gıtmış olduğunu, bır daha da gen donmedığını oğrenır Berlın Fılm Festıvalı 'nde Altın Ayı, Amenkan Altın Kure'de de en ıyı yabancı fılm odullennı kazanan bu etkıleyıcı dramda F. Montenegro ve ılk kez kamera karşısına geçen ayakkabı boyacısı V. de Oliveira, olağanustu oyunculuklar sergılıyorlar ••• Spartacus / Yon Stanley Kubrick / Oyn: Kirk Douglas, Laurence Olivier /1960, renklı, 188 dakıka / Unıversal-Tıglon. Howard Fast'ın romanından, ılk kez beyazperdede adı geçen, McCarthy'nın kara lısteye aldığı Dalton Trumbo'nun senaryolaştırdığı, yapımı da 2 yıl suren bu epık dram, MS 70 yılında Trakyalı Spartacus'un ınsan kolehğını sona erdırmek savaşımı uzenne duşundurucu bır çalışma Daha once goruüııemış sahnelerle yenılenmış 2 Diskö Ozel Versiyon'da yaratıcı ekıbın yorumlanyla fılmı ızleme seçeneğı, D. Trumbo'nun sahne ve muzık analızlen, çıkanlmış sahneler, galadan goruntuler, oyunculann odullen, oyuncularla soyleşıler, çekım anılan, Gladyatörler Okulu'nun kamera arkası, do\-uşlenn pro\ası, yapım fotoğraflan, lobıler, afışler, fılrnrn çızgı romanı, buyuk usta S. Kubrick'ın ozgun çızımlen, S. Bass'ın oyloı çızımlen, fragman, set goruntulen var 4 Oscar'h (yardımcı erkek oyuncu Peter Ustfaov, goruntu, sanat yonetımı, kostum tasanmı), ıletısıyle donemıne gore dıru olmayan, ılencı, bağımsız yapım, sınema klasıklen ıçındekı yenm aldı SPARTACUS D\LDA AK\DEM) ODLLL SAH1B1