Katalog

29HAZİRAN2004SALI CUMHURtYET SAYFA NATOISTANBUL DORUGU 2004 11 Zirvede uzun süredir tartışılan İstanbul Işbirliği Girişimi Belgesi üzerinde uzlaşma sağlandıErdoğandan rica: 8.5 milyar masada kalsın AYHANŞtMŞEK ANKARA - ABD yönetimi, Erdoğan hükümetine 8.5 milyar dolarîık kredi için çabuk hareket etmesi tavsiyesinde bulunarak "ABD Kongrea birkaç aya kadar bunu iptal ederek başka bir yerde kuflanabiHr" mesajıru verdi. ABD Başkanı George Bush'un Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ile görüşmesinde, kredi anlaşmasında yer alan koşullann değiştirilmesinin "olanaksK" olduğunu anlattığı, Erdoğan'ın yine de Bush'tan "kredtain masada kalmasını" istediği ögrenildi. ABD'li yetkililer, "Onerimiz hâlâ masada" açıklamasını yaptılar. Bush'tan PKKve Kıbns konulannda güçlü bir destek alamayan hükümet, 8.5 milyar dolarlık kredi anlaşması konusunda da beklediğini bulamadı. Anlaşmada yer alan "Türkiye'nin Kuzey Irak'a tek yanh müdahakde buhınmamasT ve ötekı sivasi koşullar nedeniyle krediyi kuİlanmaktan kaçınan hükümet, bu koşullann değiştirilmesi için yaptığı girişimlerde başanlı olamadı. Edinilen bilgilere göre, ABD'li yetkililerin getirdiği çeşitli öneriler de koşulu tümüyle ortadan kaldırrnadığı için benimsenmedi. ABD yönetimi bunun ardından, kredınin sonsuza kadar geçerli olamayacağı konusunda Ankara'yı uyardı. Hükümete. "Eğer Türkiye kredhi kullanmayacağı izienimi vermeye devam ederse Kongre bunu başka bir yerde kullanmak isteyecektir. Birkaç ay sonra bu yönde adım atmalan büyük bir olasüuV mesajının venldığı öğrenildi. ABD Başkaru Bush'un önceki gün Erdoğan ile görüşmesinde 8.5 milyar dolarlık kredi konusu, önemli gündem maddelerinden birini oluşturdu. Hükümetin anlaşmada yer alan siyasi koşullann çıkanlması talebi için Bush, kredinin ABD Kongresi'nin kabul ettiği yasaya bağlı olduğunu, bu koşullann değiştirilmesi için yeni bir yasa çıkanlması gerektiğini anlatü. ABD Başkaru, bunu "sivasi olarak" olanaklı görmediğıni anlattı. Erdoğan'ın ise buna karşılık, yine de "kredinin masada kalmaya devam ermesini" istediği öğrenildi. ABDİtaynaklan, Türk hükümetinin kredi konusunda resmen bir yanıt iletmedigini belirtti. De Hoop Scheffer: Rusya genişlemeden endişeli İSTANBUL (AA) - NATO İstanbul zirvesi çerçevesinde yapılan NATO-Rusya Konsey'inin ardından NATO Genel Sekreteri Jaap de Hoop Scheffer, tstanbul'da bir araya gelen Konsey'in yapıcı görüşmelerde bulundugunu kaydetti. De Hoop Scheffer, Rusya'nın NATO'nun genişlemesine yönelik endişeleri bulundugunu kaydetti. De Hoop Scheffer, toplantıda, kitle imha silahJannın yayılmasının önlenmesi, Afganistan gibi konulann da aralannda bulunduğu birçok meseleyi ele aldıklannı söyledi. NATO ve Rusya'nın kitle imha silahlannın yayılmasının önlenmesi, Afganistan'da pratik işbirliği, denizde arama-kurtarma çalışmalan konulannda işbirliği planlan yaptığını ifade eden De Hoop Scheffer, ittifak ile Rusya arasında her konuda görüş birliği olmadığını. Rusya'nın NATO'nun genişlemesine yönelik endişeleri bulundugunu kaydetti. Ittifakında Rusya'dan Moldova ve Gürcistan'daki güçlerini geri çekme yönündeki taahhüdünü yerine getirmesini beklediğini söyleyen De Hoop Scheffer, "Yine de tüm konulan etkin ve samimi olarak konuşabiliyoruz, çok olumlu bir toplantı oldu" BOP'ta orlayol buhındu SERKANDEMtRTAŞ istanbul zirvesinin en önemli gündem maddeleri arasında yer alan "NATO'nun Büyük Ortadoğu Projesikapsamındaoy- nayacağı rol" konusunda ABD ve Avru- palı müttefikler orta yolda uzlaştı. istan- bul Zirvesi Sonuç Bildirgesi'nde sadece başlık olarak yer alan ve basuıa dağıtıl- mayan Istanbul işbirliği Girişimi Belge- si'ne göre, NATO başta Körfez ülkeleri ohnak üzere Genişletilmiş Ortadoğu ile terorizmle mücadele konusunda etkin iş- birliği yapacak. NATO, terorizmle müca- dele konusunda 8 maddelik eylem planı- nı açıkladı. NATO'nun 16. zirvesi dün Istanbul'da başladı. Zirvede alınan kararlann açıklan- dığı NATO Sonuç Bildirgesi de dün ya- yımlandı. Bildirgede tstanbul tşbirliği Gi- rişimi Belgesi'nin kabul edildiği ve Kör- fez işbirliği Konseyi ülkelerine önerildi- ği ifadelerine yer verilmesine karşın bel- genin basma dağıtılmamasi dikkat çekti. istanbul Ginşimı Belgesi'nde bölgeye banş ve istikrar getirilmesi için başlatılan çabalara tamamlayıcı olarak başlatılan sürecin aynntılan yer alıyor. Türkiyeli ve Avrupah müttefıklerin girişimi sonunda belgeye Israil-Filistin sorununun çözü- müne ilişkin ıfadeler de kondu. Akdeniz Diyaloğu'na koşut olarak geliştirilen gi- rişim kapsamında, NATO isteyen ülkeler- le Banş için Ortaklık mekanizmalan kap- samında işbirliği yapacak. Güvenlik alanındaki işbirliğinin güçlen- dirilmesini öneren belge, bölge ülkeleri- nin demokrasi, insan haklan alanlannda- ki gelişmelerinin de dikkate alınacağrru gösteriyor. Askeri alanda işbirliği. tero- nzm konusunda ortak mücadele yapıl- ması da gjrişimin içeriğini oluşturuyor. Bel- ge, girişimın coğrafi tanımlamasmı da geniş tutuyor. Buna göre isteyen ülkeler, terorizme destek vennemek ve kitle im- ha silahlannı geliştirmemek koşuluyla sürece davet ediliyor. Bu koşullardan Iran ve Suriye'nin kastedildiği belirtiliyor. Sonuç Bildirgesi'nde de şu unsurlar yer alıyor: • Afganistan' ın istikran ve banşının sağ- lanması ittifakın kilit önceliği. Kalıcı ba- nşın sağlanması, Afgan halkının esenli- ği ve terorizmle mücadele için çok Önem- lidir. ISAF operasyonunun tüm Afganis- tan'a yayılması için çalışmaya de\r am edi- yonız. Afganistan'daki bazı kentlerde tl tmarTimleri'nin kurulması karannı da al- dık. • Balkanlar'daki güvenlik ortamı is- tikrarlı ancak yine de kınlgan bir yapıya sahip. ittifak, Balkan bölgesinin banş ve istikrann sağlanması konusundaki karar- lılığuıı sürdürüyor. Bosna-Hersek'teki gü- venlik ortamı olumlu şekilde ilerledi, bu ülkedeki SFOR operasyonu yıl sonunda sona erdirilecek ve AB'ye devredilecek. Kosova'daki NATO operasyonu ise sür- dürülecek. • NATO'nun Akdeniz'dekı AktifGay- ret Operasyonu ittifakın bu bölgedeki te- rörist tehditlere karşı kararlılığının bir göstergesi. Bu operasyonun daha da güç- lendırilmesi karan alındı. Bu kapsamda, bazı ortak ülkeler (Rusya) ve Akdeniz Diyaloğu ülkelerinin de katkıda bulunma- sı kararlaştınldı. • NATO, terorizmle mücadele ve kit- le imha silahlannın yayılmasının önlen- mesi için yeni önlemler aldı. Bu önlem- ler arasında, müttefikler arasında istih- barat paylaşımının güçlendirilmesi ve Te- rörist Tehdit tstihbarat Birimrnin kurul- ması da yer ahyor. Kımyasal, biyolojik ve nükleer saldınlann sonuçlannın gideril- mesi için mağdurülkeye hızlı şekilde yar- dım edilmesi, AWACS'lar aracılığıyla önemli etkinliklere güvenlik sağlanması, AktıfGayret Operasyonu'na katta sağlan- ması, Balkanlarve Afganistan'dateronz- mın yeniden canlanmasının önlenmesi, gelişmiş teknolojiler kullanılarak terörist saldınlann etkisiz hale getirilmesi, Sivil Acil Eylem Planı ve Terorizme Karşı Or- taklık Eylem Planı geliştirilmesi ve daha fazla ışbırhğınin sağlanması da dığer ön- lemler arasında yer alıyor. • ittifak, kitle imha silahlannın yayıl- masının önlenmesi için de bir dizi karar aldı. • NATO, Avrupa'da Konvansiyonel Kuvvetlerin Indirimi Anlaşması kapsa- mındaki yükümlüluklerine uymayan Rus- ya'yı Gürcistan"dan bir an önce çekilme- si yönünde uyardı. • NATO'nun açık kapı politikasımn başansı memnuniyet yarattı. Kapı yeni üyeliklere de açık. • Avrupa-Atlantik Ortaklığı'ru gelişti- rirken özellikle Kafkasya ve Orta Asya odak olacak. Bu çerçevede NATO, bu ül- kelerde irtibattemsilcileri atayacak. Gür- cistan, Azerbaycan ve Özbekistan'ın NA- TO ile bireysel Banş tçin Ortaklık plaru geliştirme istemleri memnuniyet yarattı. NATO İstanbul zirvesinin açılışını Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer yaptı Türkiye katkı vermeyi sürdürecek' Cumhurbaşkanı Sezer ve NATO Genel Sekreteri Scheffer, Lütfî Kırdar Kongre ve Sergi SarayTna gelen Ikterleri kapıda karşıladılar. Sezer ve Scheffer, tngiltere Başbakaru Tony Blair'e, fotoğraf sırasında durmasıgerekenyeri işaretettiler.(Fotoğraf: REUTERS) 26 üye ve 20 ortak ülke- nin katıldığı NATO zır\e- si dün Istanbul'da Lütfı Kır- dar Kongre Salonu'nda Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer" ın açılış ko- nuşmasıyla başladı. Ro- manya, Bulgaristan. Slo- vakya, Slovenya, Lırvan- ya, Letonya ve Estonya ılk kez tam üye olarak NATO zirvesıne katıldılar. tlk konuşmayı yapan NATO Genel Sekreten Ja- ap de Hoop Scheffer tstan- bul'un yüzyıllar boyunca gerçek bir köprü olduğu- nu, NATO'nun da benzer görevi A\Tupa-Atlantik ara- sında yaptığını anlattı. İstanbul köprü Daha sonra söz alan Se- zer, NATO'nun yeni üye- lerle taçlanmış olmasının istikrar içinde bütünleş- miş Avnıpa ülküsünü ya- kınlaştırdığını belirterek, "Böyle bir doruk toplan- tısının... Avrupa-Atlantik bölgesinde merkezi bir ağırhğa sahip olan İstan- bul'da yapdmasını da bu çerçevede tarihin güzel ve anlamlı bir \ ansunası ola- rak nitetendimorum" de- di. Sezer şöyle konuştu: "Tarihin en başardı sa- vunma ittifakı olarak ta- nunlanan NATO 1 nıın yeni üyelerinden aldığı güçle önümü/deki dönemde da- ha da başanlı olacağına inancunız sonsuzdur. Bu- gün Istanbul'da. genişle- mesinive dönüşümünü ba- şanyla sürdüren, aynı za- manda komşu bölgelere stratejik ortaklık efi uzatan ve böylece küresel istikra- nn güvencesi durumuna gelen ittifakın geleceğeyö- neHk olarak orta>a koydu- ğu sağlam vizyona tanık olmaktayız... Türkiye ola- rak ortak vizyona en etkin biçimde katkı sağlamayı sürdürecegiz.'' NATO'da Irak çatlağı sürüyor Ülkede NATO bayrağına karşı çıkan Fransa ve Almanya'nın itirazlan sonucunda güvenlik güçlerinin eğitimine ilişkin ara formül bulundu. Chirac, 'Müdahale NATO'nun görevi değil' dedi BİLGE ESER NATO istanbul zirvesinde Irak konusunda üye ülkeler arasmdaki pü- rüzlergiderilemedi. ittifak üyesi ül- keler güvenlik güçlerinin eğitimine yardım önerme konusunda uzlaş- maya vardı, ancak Irak topragında NATO bayrağının dalgalanmasına karşı çıkan Fransa ve Alman- ya'nın ABD ve tngiltere ile "çetin pazarhklar" yürüttüğü bildiriliyor. Zirvede dün yayımlanan Irak Bil- dirisi'nde, 26 üye ülke Irak'ın ege- menliğine ve toprak bütünlüğüne tam destek verildi. Geçici hüküme- tin başbakaru lyadAUavi'nin 22 Ha- ziran tarihli mektubunun ele alındı- ğı bildiride şu görüşlere yer verildi: "Bugün, Irak Geçici Hüküme- ti'nin taiebini karşdamak üzereveço- kulustugücekatkıda buhmmasmıön- gören 1546 sayıh BM karan uyann- ca, güvenlik kuvvetierinin eğftimi konusunda Irak hükümetine NA- TOyanhıruönerme\ikararlasürdık. Bu itibarla, bu eğitime katkıda bu- hınma konusuna ülkeleri aynca teş- vik etmeByiz." NATO Genel Sekreteri Jaap de Hoop Scheffer, Irak konulu tarhşma- lann sürdüğünü, ancak kendısinin sonuçtan memnun olduğunu söy- ledi. Scheffer, dün düzenlediği ba- sın toplantısında karann uzlaşıyla alındığını söyledi. Eğitimin hem Irak içinde hem de dışında gerçek- leşebileceğini, ancak eğitimin nasıl olacağına henüz karar \erilmediği- ni kaydeden Scheffer, Fransa ve Al- manya'nın itirazlanna ilişkin soru- ya "Bu uziaşıyla ahnmış bir karar- dır. Yine de bireysel olarakülkelerin ikili tarüşmalanm bitirecekleri an- lanunagelnıez" yarurını verdı. Schef- fer, bildiriden memnun olup olma- dığı yönündeki bir soruya şu yanı- tı verdi: "Sayın Allavi, mektubunda eğitimleflgflibiryanhm istryordu. Bu gerçekleşti. Bu nedenle karşuıızda mutJu birgenel sekretergörüyorsu- nuz." Fransa Cumhurbaşkanı Jacqu- es Chirac, Iraklı güçlerin eğitimine destek vermek istediklerini, ancak bunun Irak içinde olmasına karşı çıktıklannı vurguladı. Dün basın toplantısı düzenleyen Chirac şöyle konuştu: "\ATO'nun görevi, Irak'a mü- dahale değü. Bö\le bir müdahale, Irak'ı psikolojik ve siyasi açıdan olumsuzetkileyecektir. Fransa,gerek- tiği durumda Irak'a eğiûm konu- sunda yarduna hazırdır. Ancak bu eğhim Irak topraklan içinde ouna- yacakür. Fransa, Almanya ya da ts- panya bu eğhim için uygundur." 'Memnuniyetlerimi bttdiririm' Chirac, U ABD Başkanı Bush, Irak'ta mutabakata\"ardığınısöjie- dL Sizin görüşleriniz nedir" sorusu- na şu yanıtı verdi: "Irak'a müdaha- le ile ügfli düm^ada çok ciddi bir gö- rüş avnhğı var. Bush, eğer Irak'ta- ki sorunun çözüme kaMiştuğunu sö\ie>ebili\orsa, ona yalnız memnu- niyetlerimi bfldirebilirim.'' Üst dü- zey bir NATO yetkilısi, Irak güven- lik güçlerinin eğitiminin ^nerede,na- sıl ve ne zaman" yapılacağının tam belli olmadığını, tartışmalann sür- düğünü söyledi. Gazetecilerin soru- lanm yanıtlayan yetkili, bazı ülke- lerin, Irak içinde bir eğitime katıl- mak istemedıklerine yönelik bir so- ru üzerine, "Evet bu doğru, ancak yine de bir udaşrva vanldı'' yanıtı- nı verdi. Türkiye'den polis eğitimi NATO'nun karan kapsamında Türkiye de Irak'ta güvenlik birim- lerinin eğitimi konusunda karar ala- cak. Bu kapsamda, Irakpolislennin eğıtımini üstlenmek isteyen Türki- ye, bu eğitimi Türkiye topraklann- da gerçekleştirmek istiyor. Başkan Bush, Irak'ta egemenliğin zama- nından önce de\Tedileceğini, NATO oturumu öncesınde karşılaştığı Baş- bakan Erdoğan'a iletti. Böylece Er- doğan, birçok lıderden önce konuy- la ilgili bilgi sahibi oldu. Bush, otu- rumun kapalı bölümünde de "Biraz önce egemenüği Irak'a devrettik. Iı^'talrakUaryönetimdedkBudu- rum da NATO'nun, özgürlük ve ba- ğımsızlık gibi değerlerle temsil edil- mesinin bir tesadüfolmadığını gös- teriyor" diye konuştu. ITFH ST1TFS Bush müjdeyizirvede aldı ABD Başkanı Bush, Irak'ta egemenliğin geçici yönetime ABD'li yönetici Paul Bremer tarafından resmen devredildiğini İstanbuldaki zinede Sa\ unnıa Bakanı Rumsfeld'in kendisine uzatOgı nottan öğrendi Irak'tan gelen haber ilk olarak zirvede Bush'un arkasında oturan l lusal Güvenük Damşmam Condelssa Rice'a telefonla Uetildi. Rice bir kâğrt parçasına "Saym Başkan, Irak egemen. Sabah 10.26'da Paul Bremer'den mektup gekli"yazarak onündeoturan Rumsfeld'e uzatd. Rumsfeld de noru Başkan Bush'a iletti. Notu okuyan Bush, alüna ''Özgürlük kazansm"yazarak tekrar arkaya uzatb. Bu haberin ardmdan Bush, sağmda oturan Tony Blair'e 'müjdeyi' ftsıldadı ve ardından iki müttefik "İştebu kadar" dercesine elsıîaşü.Fotoğrafla'r: (REUTERS) SINIRLAR GENtŞLETlLDt 'Güvenlik coğrafya dinlemez' Zirvede yayımlanan bildırilerden bıri de "Yeni dönemde girvenüğimiz" başlığmı taşıyor. Avrupah üyelerin karşı çıkması nedeniyle Büyük Ortadoğu Projesi'ne ilişkin güçlü ifadelere yer verilmeyen bildinde NATO'nun Orta Asya, Kafkasya, Akdeniz ve Genişletilmiş Ortadoğu ülkeleriyle işbirliğinı genışleteceği kaydedildi. Bildırideki bazı unsurlar şöyle: • tttifakımızın, üyeliğüı sorumluluklannı yerine getirmeye ehil ve arzulu tüm A\Tupa demokrasilerine açık olduğunu ve Avrupa'da genel güvenlik ve istikran pekiştirmesi kaydıyla coğrafi konuma bakılmayacağını bir defa daha vurgulanz. • Kolektif savıınma, ittifakın temel amacı olmaya devam etmelidir. .\ncak NATO'nun bugün karşı karşıya olduğu tehditler geçmişte olduğundan çok daha geniş bir coğrafyadan kaynaklanmaktadır. • Her zaman olduğu gibi, bugün de ittifak içi dayanışma ve ittifak güvenliğinin bölünmezliği ilkesi temel öneme sahiptir. • NATO, AB'nin yam su^ Rusya. Ukrayna. Orta Asya ve Kafkasya devletleri de dahil ohnak üzere Avrupa devletleri ve aynca Akdeniz ve genişletilmiş Ortadoğu devletleriyle ortak güvenlik kaygılan çerçevesinde ışbirliğini geliştirmeye devam etmektedir. Bugün, 21. yüzyılın sorunlanyla mücadelede etkin işbirliği amacıyla, bu ilişkileri daha da güçlendirmeyi öngören kararlar almış bulunmaktayız. • Ku\"vetlerimizin daha kullanılabilir hale getirilmesi için dönüşümün sürdürülmesi ve operasyonel yeteneklerimizin güçlendirihnesi hedefine bağlılığımız sürmektedir. Bu amaçla, genel sekreteri ve Daimi Kuzey Atlantik Konseyi'ni dönüşüm sürecinin eksiksiz olarak uygulanması için gerekli adımlan atmaya ve gelecek NATO zirvesinde bızlere bu konuda rapor sunmaya davet etmekteyiz. • NATO'nun özgürlüğümüzün ve güvenliğimizin savunuhnasmda \azgeçihnez aracımız olarak kalacağına inancımız tamdır. j