Katalog

3O VLAYİS 2004 PAZAR CUMHURİYET SAYFA MUZIK ABDÜLCANBAZ TURHAN SELÇUK DJ2Îİ3I TA3IATL* İSTA.N'BUL EFEN'DÎSİ AKDÎJICAN3AZ' IN KARÎKLJLAD2 Türkülere bahar gelsinBeşiktaş Kültür Merkezi'nde 2 Haziran'da vereceği konserin heyecanmı yaşayan Rahmi Saltuk, dinleyicisinden ayn düştüğü yıllann acısmı çıkarmak istiyor... HATİCE TLTsCER 1 f\ /T Q dönemının "işgal 1 y O O türkücüsü". 19701ı yıllann "devrimci sanatçısı". Ahmed Arif şıırlenne yaptığı unutulmaz bestelen dıllerden hâlâ düşmeyen Rahmi Saltuk, 2 Haziran'da Beşiktaş Kültür Merkezinde bır konser verecek. Buılerce dmleyıciyle buluştuğu görkemlı konserlenne karşın, yıllar ıçınde türkülerını duyuramayan Saltuk ıçın BKM konsen çok ozel bır onem taşıyor Rahmi Saltukla uzun sohbetımız. Tunceh'nın Hozat ılçesının Sansaltık Köyu'nden başlayıp bugünlere kadar geldı. Sazla sözle ıç ıçe bır aılenin çocuğu olan Saltuk, henüz Ruhi Su'yu tanımadığı yıllarda yerel sanatçılardan Zenıel Emre'nın etkısı altındadır Saz \e sozun eksık olmadığı bu" ortamda büyüyen Saltuk, ılk ve ortaokulu Tunceh'de okur. Daha sonra bır akrabalannın asken yargıç olarak bulunduğu Balıkesır Tepebaşı Lısesı'ne göndenlır RuHİ SU'YU TANIMA Lıse bınncı sınıfı ıkı yıl okur ama aynı okulda okuyan amcasının oğlundan Ruhı Su"yu. Nâzuıı Hikmet'ı öğrenır, Yön dergisı okuma> a başlar Müzık öğretmenının önculüğunde muzık kolu kurarlar, Balıkesır"de bır yerel radyoda çıkrp türkü söylerler Derslenndekı başansızlık nedenıyle aılesı bu kez Saltuk'u Elazığ Lisesi "ne göndenr Lıseyı bıtırdikten sonra Istanbul Üniver- sıtesı Hukuk Fakültesrnı yedek lısteden kazanan Saltuk kayıt tarihıni kaçınnca bir süre köylerde \ekıl öğretmen olarak çalışır. Okullar tatıl olunca "bavulunu kapıp" İstanbul'a gelır. Akrabalannın yanında kalırken bır fabnkada ışçı olarak çalışmaya başlar ve hukuk fakültesını yenıden kazanarak kaydını yaptınr Türkıye tşçı Partisı çevresıyle ılişki kuran Saltuk, elınden bırakmadığı sazıyla arkadaşlanna söyledıgı türkülerle tarunmaya başlar Konser vermek üzere îzmır'de bulunan Ruhı Su'nun. Harbıye Açıkhava Tıyatrosu'nda düzenlenen "Nesimi Çimen Gecesi"ne yetışememesı Saltuk'un müzık \aşamındakı en önemli dönüm noktalanndan bındir "Yıl 1968'di diye haûrnyorum, hukuk fakültesi işgaUnden önceydi. Ben Nesimi Çimen Gecesi'nin düzenleyicilerindendim. Ruhi Su'nun gelemeyeceği anlaşıhnca 'Sen çık' dediler. Açıkhava ükhm ükkm... Sunucu durumu anlaüp genç bir arkadaşımız diye beni takdim etti. Ben de Ruhi Ağabey in söylediği bütün türküleri teyp gibi ezberienüşim. Kocabey, Köroğlu, Drama Köprüsü, Kiziroğlu... Çok alkış aküm, vıkıldı ortalık." R ahmi Saltuk: Bütün anlattığım yasaklar engeller bana zaman kaybettirdi, kervandan uzağa düştüm. k Bu kervan gitmiş sen de ayn düşmüşsün, fazla zorlamaya da gerek yok' diyebilmem için önce yapabileceğim her şeyi yerine getiriyorum. Giden bir katar var ve biz onun kondüktörü ya da yolcusu olabiliriz. 35 yıllık geçmişime karşın ben şimdi yeniden dişimle tırnağımla yolumu açmaya çalışıyorum. İSCAL TÜRKÜCÜSÜ 1968'in en sıcak günleri gelmiş, Deniz Gezmiş. ışgallen örgütlemıştır Rahmi Saltuk a "Sen işgal komitesine ginne de işgal türkücümüz ol" derler "Geceleri hocalann masasına bağdaş kurup Ruhi Ağabey'den ne du\du\sam patlatnorum. Hozat'n köyünden kop gel birden hukuk fakültesinde türküler söyle. Yaşar Kemal'i. Ilhan Selçuk'u, Doğan Ozguden'i taru... Bunlar çok önemh' şeylerdi benim için." Geçımını ınşaatlarda boyacılık yaparak sürdünneye çalışan Saltuk, bır tanıdığının aracılığıyla Sıraselvıler'dekı Onay Kulüp'te sahne almaya başlar' "Haftanın 5 günü program, günde 25 lira yani büyük para airvordum. Dormen Tiyatrosu'ndan sanatçılar. Bedn Koraman geüyordu. Yakın bir yerde çıkan Ruhi Su'ya uğruyordum. 'Ağabey, benım ıçın Ruhı Su'yu taklıt edıyor' diyorlar dedim. Ruhi Su 'Sen canıru sıkma, her sanatçı kendınden öncekı beğendığınden etkılenır. Büyük bır ıhtımalle ılerde sen de kendi yolunu bulacaksın" dedL Halk Oyunculan Tiyatro Topluluğu'nun sahneye koyduğu "Pir Sultan" / oyununda anlatıcı ozan olarak rol alması Saltuk'un sanat yaşamındakı en önemh gelışmelerden bındır: "Umur Bugay, Tuncer Necmioğlu, Tuncel Kurtız, Aydın Engrn Halk Oyunculan Tiyatro Topluluğu'ndaydL Ashnda bana teküf ertikleri rol için Ruhi Su'yu, Mahzunı Şenf i istemişler ama onlan yönetmeleri zor tabü ki. Ben memnuniyede kabul ettim. İstanbul'da oynamaya başladık ^e bugünkü deyimle patladı. Bir gecetiyatroylaAnkaraŞa gittik. Ankara'da 1969-1970'te iki sezon kapah gişe oynadık." Daha sonra tıyatrodan aynlan Saltuk, ozel gecelerde, Dcs -Genç gecelennde çıkar. Pir Sultan repertman genışlemıştır "Jandarma Biz Sosvafistiz'', "Tann Baba", "Dersim Dört Dağ Içinde" gibı türkülerle konser mekânlan ayağa kalkmaktadır. KERVANI KACIRDIK ALMANYA YILLARI 12 Mart 1971 darbesiyle Türkıye'de sayısız aydın. sanatçı ve gencın olduğu gibı Saltuk'un da yaşamı altüst olur Ankara'da kaldığı evın basılması üzenne yurtdışına gıhneye karar \enr ve Almanya'ya gıder Almanya'da sendıkacı dostlan Rahmi Salruk'a uzun bır turne hazırlar ve 35 konser \enr. Söylediği türkulen Ahmed Arıf'ın şiın "Dağlanna Bahar Gelmiş Memleketimin" Hasan Hüsejin'ın "Acıyı Bal Ejiedik" şıınne bestelennı ekler. Çeşitlı A\Tupa kentlennde konserler \eren Saltuk, \r urtdışında ikı buçuk yıl kaldıktan sonra döner Bu arada reddet- mekten şımdi pışmanlık duyduğu bır teklif alır "Paris'te 1973'te Nâzım Hikmet'in 10. ölüın yıldönümü nedenhle müthiş bir anma gecesi yapıhnıştı, ben de üç türkü söyledim. Abıdın Dıno bana "Sana bır kafede "Acıyı Bal Eyledik " ve "Açıhn Kapüar Şaha Gidelim " al- bümlerini yeniden yayım- layan Rahmi Sal- tuk, bugünlerde 2 Haziran Salı günü Beşiktaş Kültür Merkezi'nde vereceği konserin heyecanı içerisin- de. Dinleyicisinden ayn düştüğü yıl- lann acısını çıkarmak ve genç kuşakla yeniden buluşmak istiyor: "Ben geçmişimle hep barışık oldum. Hep muhalif oldum ama muhalefet yapmak için muhalefet yapmadım. Bunıı gençler hisseder. Bütün anlat- tığım bu yasaklar, engeller bana zaman kaybettirdi, kervandan uzağa düştüm. 'Bu kervan gitmiş sen de ayn düşmüşsün, fazla zorlamaya da gerek yok' diyebilmem için önce yapabileceğim her şeyi yerine getiriyorum. Giden bir katar var ve biz onun kondüktörü ya da yolcusu olabiliriz. 35 yıllık geçmişime rağ- men ben şimdi yeniden dişimle tır- nağımla yolumu açmaya çalışıyorum." program ayarladım. Bu kafeye Aragon, Yves Montand gibı sanatçılar gelır' dedL 'Korkuyorum ben o yukü kaldıramam' dedim. Geriye baktığını zaman rastlantılar insan hayatında ne kadar öncmli. Ben Paris'teki o programı kabul etsev dim belki başka yeıierde olurdunı. bilemhorum. Sonra 1974'te Türkije'ye döndüm." Saltuk. aftan yararlanıp hukuk fakultesinı bıtınr 19 7 5te "Dosttan Dosta 1", 1976'da "Dosttan Dosta 1" uzunçalarlannı çıkanr \e resıtaller dönemı başlar Dostlar Tıyatrosu'ndakı resıtallennın yanı sıra Turkıye'run dört bır yanında konserler \enr U 1977-1978'deverdiğiın konserler bir anlamda Türkhe'nin o günkü hareketiiliğini gösterhordu. Saatin yelkoNaru demokrasiye doğru dönüyordu. Sol yükseliş dönemindeydi. O insanlar bir anlamda > ahıız türkü dinlemeye gelmivordu, nehir bizim seçtiğimiz yöne doğru akryordu." DOSTLAR... Nehnn akışına bır kez daha 12 Eylül 1980 asken darbesiyle set çekilır. Zorlu dönemler yeniden başlar. Mehdi Zana e\'inde yakalanınca bır süre saklandıktan sonra askere gıder. Askerliğı yaptığı Isparta'da yanaçık cezae\ ındekı Yıhnaz Günev'ı sık sık zıyaret eder. Güney kaçtıktan sonra Gelıbolu'ya göndenlır ve askerhğını tamamlar. Askerlıkten sonra Tunceh'ye gıdıp aMikatlık yapmayı planlasa da Egemen Bostancının teklıfını kabul edıp $an Tıyatrosu'nda resıtallere başlar. Resıtalın her tekrannda tıklım tıkJım dolu salonlara çıkar Resıtaller Ankara ve İzmır'de de sürer Ancak resıtalı Ankara'da tekrarlamak istedıklennde An Salonu'nun sahıbı Tarun Kredı Kooperatıfleri Müdürlüğü'nden ret yanıtı alırlar. Bostancı organızasyondan çekilır Saltuk artık dinleyicisinden kopmaya başlamıştır. Derneklenn, kıtabe^ lennrn düzenledığı konserler surekJı yasaklanır. SODEP'ın düzenledığı gecelerde ancak drnleyicısıyle buluşma olanağı bulur 1983-1993 yıllan Saltuk'un türkülerını söyleyemedığı yıllardır "Neredeyse hiçbir \ere çıkamıyoruz. 1993'te kendi olanaklanmla İstanbul'da Atatürk Kültür Merkezi'nde üç konser düzenledim. Bir konserin bilctlerini o dönem Munır Ceylan başkam olduğu Petrol-İş işçileri için aldı. Sonra yasaklar devam etti. Dostlannun desteğry le ayakta durmaya çahştını." Yıldızlar altında yaralı şarkılar Açıkhava, Düzağaç'la ısındı... Feridun Düzağaç, öncekı akşam Harbiye Cemıl Topuzlu Açıkhava Tıyatrosu'nda unutulmayacak bu" konser \ erdı Fıl Yapım tarafından gerçekleştınlen \e gelın Türk Böbrek Vakfi'na bağışlanacak olan konsen. soğuk ha%aya karşın bınlerce Düzağaç hayranı izledi. Yaylı çalgılarla farklı bır performans sergileyen Düzağaç, son albümü "Orjinal Ah Yazıh'' albümünden parçaların yanı srra "Beni Rahatta Dinfcvin". Tüm Haklan Yalnızhğınıa Ahtir", "Köprüden Önce SonÇüaş" albümlennden parçalar söyledı. "Bu gece eski şarktlara şefkat gecesi olsun" dıyen sanatçı, "Dipteyim, Depresyonda>ım" şarkısıyla Açıkha\-a Tıyarrosu'nu dolduranlan ayağa kaldırdı. Yaralı aşk şarkılannı yıldız dekoru önünde, gıderek sennleyen havada söyleyen sanatçınm tüm parçalanna ızleyıcıler eşlık etti. İlhan Şeşen'in Rüzgâr. Ezginin Günlüğü'nün "Düşler Sokağı'', Fikret Kızılok'un v e Erkin Kora>'ın brrer şarkısını seslendıren Düzağaç, "Alev Alev" şarkısını ıkı kez söyledı. Konsen tamamladıktan sonra sahneve yeniden çağnlan Düzağaç, "Bu gece sizden dolayı kendimi şunartabilirim*' dıyerek dınleyıcı- lenne veda etti. Duzağaç'ın Açıkhava konsen gorüntulu CD kaydı yakında satışa sunulacak. Sanat lisesine kitap kampanyası T stanbul Haber Senisi - Antakya Bedıı J. Sabuncu Güzel Sanatlar Lısesı Müdürü Hüseyin Norgaz \e edebıyat öğretmeni Fügen Apa okul kütüphanesıne sanat kıtaplan sağlamak ıçın kampanya başlattı. Okul kutuphanesınde yok denecek kadar az olan kıtap sayısının üzuntüsünü taşıyan yetkıhler özellıkle sanat alanında eğıtim veren bır kuruma bu durumun yakışmadığını belırterek sanat ve eğıtim dostlannın kıtap desteğıni bekledıklerinin altını çızdıler Okul yetkılilen, Antakya Bedıi Sabuncu Lisesı. Türkıye'nın her yerinden lıse se\iyesuıdekı gençlenn gereksınunlerini karşılayacak sanat ıçerıklı kitap beklediklennı ifade ettıler (Tel: 0326 227 51 28) Turan Engin kırgın r Ty ürk halk müziğine 45 yıhnı adayan A Turan Engin, türkülerin sözlerini konuşurken unutmor, okurken anınısıyor. Soru^nn çoğunu türküler mınldanarak yanıtlı>or. Engin. "45 jılda halk müziğinde neler değişti'' sorusuna, "Halk ozanlan ve bizler, müziğûnizi bugünkü kuşaklara taşıdık ve sevdirdik. Bugün halk rnüziği akadenük düzeyde öğretüiyor. Eskiden elinde sazla gezen birini bulamazdınız. Şimdi gençler saz çaunayı öğrenmek için özel kurslara gidrvor. Bu müzik adına büyük bir geüşme" di\e yanıt veriyor. 1960'larda üç kaset yapan Turan Engin. bazı tJcari sorunlar yaşar ve Türkiye'nin genel musiki kültürüne kınldım" diyerck kaset yapmavı bırakır. "Kimse farkında olnıasa da biz bu işin son adamlan>ız" diyen Engin, özel tele>izyonlarda programa çıkanlann belJi kasetfirmalarınınsanatçılan olduğunu söjiüyor. (Fotoğraf SEV1M DABAĞ) Cençlik konseri Samsun İlkadun Anadolu Güzel Sanatlar Lisesi (İAGSL) Müzik Bölümü'yle ortaklaşa 19 Mayıs Gençtik Konseri çalışmalan yapan Trabzon Anadolu Güzel Sanatlar Lisesi Müzik Bölümü öğrencileri Samsun Atatürk Kültür Merkezi'nde konser verdi. Yaklaşık 75 öğrenci ve 10 öğrermenin görev aldığı gençtik konserine Samsun Bölge Bando Komutanhğı'ndan İAGSLde meslek dersleri veren Sefer Keskin, Özgür Tüfekçi, Yahya Öztürk, Serkan Kaçmaz \e Turgay Taşharmut enstrümanlanvla katıldılar. (Fotoğraf: MEHMET OZDEMİR) 4