Katalog

SAYFA CUMHURİYET 27 MAYIS 2004 PERŞEMB 14 J V l J J L l U i \ kultur(acumhuriyet.com.tr 5. Sokak Tiyatrosu bugün ve yarm saat 20.30'da Muhsin Ertuğrul Sahnesi'nde 'Ashura' adlı oyunu sahneliyor Toprağınayabancı olmak ustafa ve Övül Avkıran 'ın yönettikleri 'Ashura' Anadolu, Ortadoğu ve Balkanlar'da îopraklan üzerînde 'homojen' toplumlar yaratma adına oradan oraya savndan, zorunlu olarak göç eîürilen insanları, dilleri ve dinleri anlatmakîadır. JVENAÇALİDİS "Evierimi akhlarefimden. Mutsuzyülara rast- gelmiştik;/savaşlar, yikımlar,gurbet;" Vorgo Se- feris'in *Ardıç Kuşu' şiınnde yer alan bu dıze- ler ne kadar da güzel anlatıyor göçün ınsan ya- şamında bıraktığı izleri. 14. L'luslararası Istan- bul Tivatro Festivali kapsamında 5.SokakTîyat- rosu'nun sahneleyeceği 'Ashura'da, Anado- lu,Ortadoğu ve Balkanlar üzerinde 'homojen' toplum yaratma adına oradan oraya savmlan, zo- runlu olarak toprakJanndan kopanlan insanla- nn duıleri, dillen ve öyküsü anlatılıyor. Herkesln farklı ütopyası' var MustafaAvkvan'uı yönetriği ve tasarladığı oyu- nun ıkinci yönetmeni ve koreografı ise Ovül Aviaran. ~İ ç biiyük dinde pek çok karşıhğı olan ashu- ra: hicri yd takvûnine göre muharrem ayının onuncugünü; ötekiler' için vapmaktstediğimiz bir tariyectir* diyen Mustafa Avnkan "Ashura bizinı için tam bu oyunu o> nadığınuz gün ashn- da. Bemard Louvı nin çok önemli bulduğumuz bir lafi var; 'Ötekini şeytanlaştırarak tarih yaz- mak'. Sadece Anadolu topraklan üzerinde de- ğiL, dünya üzerinde de ne yazık ki ötekini şeylan- laşürarak yaalan tarihkre şehadet ediyoruz bu- günlerde. Din,dil ve ufacık bir toprakparçası vü- zünden birbiriniöJdüreninsanlan görüvoruz. Her- kesin çok biiyük bir ütopyasıvar; farkb dil ve din- lenleki insanlann kardeşçe ve dostça yaşaması. Bu ütopyayı herkes istiyor ama gerçekleştirmek ne vazık ki bir türtii mümkün olamıvor.". 'Ashura'nın ortak yapımcılan ıse İstanbul Kültür ve Sanat V'akfı, Züerher Theatre Spek- takel, Rotterdamse Schouvvburg, Ltrecht Stadtsc- houvvburg ve Natıonal Theatre OfNorthern Gre- ece. Ashura'nın provalan tıpkı konusu gibi Tarla- başı' nda bulunan \ e eskı bir Ermeni okulu olan ISlVf 2. kat'ta yapılıyor. Yaşanmışlıklarda dolu olan bir binada. Mustafa Avkıran'ın baba taraft Arabistan'dan, anne tarafı Yunanistan'dan. Öviil Avkıran'ınan- nesi Makendonya'dan, baba tarafı Yunanis- tan'dan... Mustafa ve Övül Avkıran'ın dedikle- n gibi "Ashura; benim hikâyemJ" Yaşanmışlık- lardan yola çıkarak tasarlanan bu oyunun ilgınç kısmı ise oyunculann da çeşitli zorunlu göçler- le bu topraklara yerleşmiş olmalan. "Yazım tarihi ile sözlü tarih bilgisinin karşı karşıya geldiği çatışöğu buiuştuğu bir iş oldu" diyen Avkıran. şu anda Anadolu'da 20'den, 25'ten fazla dil konuşulduğunu söylüyor. "Yoketmek, yok ettiğiniz dilleri tekrarvar etnıek. Onlan ön- ce illegaJ, ardmdan da legaJ hate getirmek. 80 yü- da insanlann diIJerini beyan etmeleri ve efmeme- leri üzerine büyük soru, sorun ve çözümler ya- şamış biri olarak canımızı yakan bu mesde ile U- gili ashnda uzun süredir üstüne gittiğinûz bir projeydi Ashura. Ovun, 1923'te oluşan Türkiye Cumhuriye'nin 2004 >ihna kadar süren 81 yü- lık yokuluğundaki bir problematiğıyle UgiJeni- yor. Lozan'la bu ülkeye göçen ve bu ülkeden göç ettirilen insanlann göçüyle ortaya çıkan Aşu- re'den ortaya çıkan zengüıKğin nasıi yoksulhığa dönüştüğünden ve tekrar nasu zenginleşmeye çahşugımız. Bu zaman içinde nelerin kayboldu- ğunu ve kaybediktiğiııin hikayesi." oyalı mendlller, tütün HarunAteş, Mustafa Avkıran, Övül Avkıran, Murat Bekin, Cem Çeünkaya. l tnut Can Yiğit, KıvançFmdıkfa,İhsan Kılavuz ve Sema'nın Ana- dolu'da konuşulmuş 12 dilden sürgiin ve göç şar- kılannı seslendirdıkJen oyun, yüzlerce yıldır oluşan sözlü tarüı ile gerçek bilgısinin müzık - tiyatro tanımı içuıde yeniden sorgulanması. Mü- zik düzeni thsan Kılavuz ve Sema'ya. sahne ve kostüm tasanmı ise Ali Cem Köroglu na aıt. Dramatik bir metın yenne anonim malzeme- lerkullanılmış o\oında; sıyah kıyafetler, kar be- yaz ov'alı mendiller, sandaJyeler, göç şarkılan ses- lendiren bir şarkıcı. tabakadaki tütün, sanlan bir sigara ve sandalye üstünde rahatsız olma ha- li.. Bannamamak... Her gittığın yerde kendi yurdunun, toprağını özleme hali... Hepsi de gö- çeılışkın... Kimı zaman eski bir ev. bmi zaman yıkılmış bir okul, kimi zaman ise demir panjurlarla ka- patılmış birpencere. Havada terk edılmişlik ko- kusu... Ashura'da yurtlanndan a_vnlmak zorun- da kalan insanlann kokusu saklı... Stüdyo Drama Onur Bayraktar'ın sahneye koyduğu 'Suret: Beden ve Kent' ile yann Taksim Sahnesi'nde İnsanı insan yapan değerlerAYÇA TEZER Insan, doğumundan ölümüne kadar süren yaşarnı boyunca nasıl değişir? Değişimler yaşamını nasıl etkiler? insanı insan yapan değerler nelerdir? 'Suret: Beden ve Kent' adlı oyun işte bu ve benzeri sorulann yanıtlannı anyor. '14. Uluslararası İstanbul Tiyatro Festivali' kapsamında Stüdyo Drama 'Suret: Beden ve Kent' adlı oyunu bugün saat 20.30'da Taksim Sahnesi'nde sergileyecek. Richard Sennet'ın 'Ten ve Taş' adlı kitabından oyunlaştınlan yapıtı Onur Bayraktar sahneye koydu. insanı ve insanı insan yapan değerlen geçmiş, gelecek ve şimdiki zaman üçgeninde ele alan kentsel bir serüveni anlatan oyunun ilk gösterimi 2003 sonunda Bulgaristan'da yapılmış. Kentln parçası olarak Insan - 'Suret: Beden ve Kent'i sahneleme düşüncesi nasıl ortava çıktı? ONTR BAYRAKTAR - Richard Sennet'ın 'Ten ve Taş' adlı bir kitabı çıkmıştı. Kitap, ağırlıklı olarak, çok eski çağlardan günümüz büyük kentlerine kadar insan bedeni ile kent arasında devinen ilişkiyı ele alıyordu. Konu ilgimi çekti ve AhmetCeraal'in başkanhğındakı araştırma birimimızle tartışmaya başladık. Daha sonra neden bu konu ve tartışılanlar bir tiyatro oyununa dönüşmesin diye düşündük ve oyuncu arkadaşlann da katılunıyla çalışmaya başladık. Öncelikle 'Ten ve Taş' başhğının bize neler çağnştırdığım sorguladık. Çağnşımlarda mümkün olduğu kadar kavramlan saptamaya çalıştık ve ortaya çıkan kavTamlan görsel ve içerik olarak ikiye ayırdık. Bütün bu tartışmalann sonunda elimızdeki ka\Tam malzemesuıe baktığımızda oyunun omurgasının ortaya çıktığuu gördük. Daha sonra oluşturduğumuz kurgunun metuı / nsanı hayvandan ayıran en açık özellik, bana kalırsa, barındırdığı her tür duygu devinimidir. Fakat içinde bulunduğumuz sistem, bu duygulan insandan alıp insanı daha rahaî denetlenebilen bir makineye dönüştürmek istiyor. çalışmalan başladı. Stüdyo Drama ortak çalışmasıyla oluşturulan metinler diyalog değil, düz metin. Ve oyun kurgusu içinde metnin görsel ı ve anlamı destekleyen bir yapısı var. - Yaşanı boyu insanı insan yapan değerleri irdehyorsunuz... BAYRAKTAR - insanı hayvandan ayıran en açık özellik, bana kalırsa, banndırdığı her tür duygu devinimidir. Fakat içinde bulunduğumuz sistem, bu duygulan ınsandan alıp insanı daha rahat denetlenebilen bir makineye dönüştürmek istiyor. Üretim-tüketim dengesinin altüst olduğu bir sistemde tüketimin üretime oranla artması, ashnda sadece maddesel bir tüketimin göstergesı değil. Ben tüketilmekte ve tükenmekte olan ınsandan söz ediyorum. Ve bir an gelip geriye baktığımızda, neler kaybettiğimizi gördüğümuzde elimizde yann için büyük bir hiçten ve hiçlikten başka bir şey kalmamış olacak. Uyumakta olduğumuz uykudan uyanmak gerek. O\oın artık kaybetmış ve sürüleşmiş insanlann suretlerini yansıtmaya çalışıyor. Penevsel bir oyun - Sahneye koyarken oyunun hangi özelliklerini öne çıkarduuz? BAYRAKTAR - Şu ana kadar çalıştığım oyunlardan farklı bir üslupla yaklaştım bu oyuna. Oyunda bildığimiz anlamda bir tiyatro metni ya da tiyatro kurgusu yok. Başta da dedığim gibi, çağnşımlann yarattığı kavTamlann görsele, metne \e müziğe dönüştüğü bir yapı var. Oyun, deneyler yaparak oluşturduğumuz bir görsellık ve kurgu banndınyor. Tam bir laboratuvar çalışması ashnda. Deneysel süreçten geçmiş fakat ilk olarak da seyırciyle ıletişimi amaçlamış bir yapı. Soyutlann arkasında kaybolan bir somutlar silsilesi seçmek yerine, somutlan soyutlaştırmayı \r e bu soyutlann seyircinin zihninde onlann kendi gerçeklerine dönüşmesinı amaçladık. - G«Iecek tasanlarınız? BAYRAKTAR - Yaz aylannda Bulgaristan'rda 'Plovdiv Drama Theatre'da bir oyun yöneteceğim. Bunun dışında önümüzdeki sezon için düşündüğümüz üç çalışma var. Fakat bunlar henüz tasan aşamasmda. Ekim ayında Stüdyo Drama Yayınlan başlayacak. Öncelikle Türkiye'deki genç oyun yazarlannın ve araştırmacıların kitaplan yayımlanacak. Daha sonra yabancı yapıtlara geçeceğiz. Kitaplann yanı sıra oyun eleştirilerinin ağırlıklı olacağı aylık bir tiyatro dergisi çıkaracağız. Aynca eylül ayında müzik, dans \e tiyatro disiplinlerinin bir araya geleceği on günlük bir festival düzenleyeceğiz. Ekim sonunda da kendi salonumuza kaMişacağız. Kral'ın elinden Kral'a ödül GURHA.NLÇKAN STOCKHOLM- Müzik dünyasının Nobel'i olarak bilinen 'Polar Müzik Ödülö', pazartesi günü Isveç Kralı Cari X\T Gustav tarafmdan kazananlara sunuldu. Bu yılın ödülünü, blues kralı B.B. King ile Macar besteci György Ligeti paylaştı ancak Ligeti, rahatsız olduğu için Stockholm'e gelemedi. Kişi başına 1 mılyon Is\eç Kronu (yaklaşık 100 bin Euro) tutarındaki ödül 1992'den beri verilmekte. Tören sırasında heyecanını gizleyemeyen B.B. King, sevincini şöyle dile getirdi: "Biraz hevecanlandım. Bu benim bir kralla ilk karşılaşmam. Bütün yüreğünle teşekkür ediyorum. Sizlere büyük teşekkür borçluyum." Led Zeppelinın gıtansti Jünmy Page, tören sırasında bir konuşma yaparak yanm yüzyıldan fazladır müzık dünyasının B.B. Kıng'i örnek aldığını söyledi ve onun, "Yaşadıkça yapılacak çok şe> r olduğunu kanjtladığuu" vıırguladı. Isveç'in efsanevi pop topluluğu ABBA'nın kurucusu Stikkan Andersson'un 1990 yılında Isveç Film Akademisi'ne bağışladığı parayla oluşturulan Polar Müzik Ödülünü, uluslararası bir seçici kurul tarafından 1992'de verilmeye başlanmıştı. GenellikJe iki sanatçıya verilen ödül ilk kez geçen yıl tek bir müzisyene, Keith Jarrett'e venlmişti. Bu ödülü daha önce alanlar arasında Miriam Makeba, Burt Bacharach, Bob Dylan, Stevie Wonder, Ray Charies, Ravı Shankar, Bnıce Springsteen, Elton John ve Quicy Jones gibi yıldızlar bulunmakta. Verda Erman AyatrinVde Kûltür Servisi - Kuru- luşunun 120. yılını kut- layan istanbul Lisesı'nın. her yıl geleneksel olarak düzenlediği '13. Kûltür EtkmBktenHaftası' bu- gün başlıyor. 4Haziran'adek devam edecek olan etkinliğin 27 Mayıs ak- şamı Aya tri- ni'de gerçek- leşecek 'Açıbş Gecesi'nde Ver- da Erman. unlü bestecilenn yapıtlan- nı seslendirecek. İstan- bul Lisesı bahçesınde > a- pılacak ögrenci partısın- de istanbul Lisesı ögren- ci topluluklannın yanı sı- ra Kurban topluluğu ve konuk topluluklar genç- len coşturacak. îstanbul Lisesı öğren- cıJerinm hazırladıklan re- sital ve konserlenn ver alacağı 'Oğrenci Müzik GecesT ıse 1 Hazıran ak- şamısaat 19.30'daİş Sa- nat 'ta gerçekleşecek. Haf- ta boyunca Hakan Alö- ner, Sav aş Dinçer, Yıkhz Kenter, Talat Haunan, Hıncal lluç. Fuat Güner, Banu Gü- ven.Setİ£nİleri,İz- zet Güna>. Prof. Dr Gül İrepoğhı gibi tanınmış ısımlerin konuk olacağı etkınlık kapsamında lasa film, dia göstenmı. tıyatrogös- tenleri v e atölye çalışma- lan da \apilacak. tstanbul Lisesı Kûltür Etkinlikle- ri Haftası 4 Haziran'da YıIdız Sarayı'nda v'apıla- cak 'Kapamş Gecesi'yle sona erecek Erol Evgin ve Murat Evgin'in ko- nuk olacağı geceye dans göstenleri ve sürpriz et- kmlıkler de renk katacak. tlardan Günümüze' müzik • Kültur Servisi - Cemal Reşit Rey Konser Salonu, 31 Mayıs akşamı Kafkas Kültur Derneği tarafından düzenlenen "Nartlardan Günümüze' adlı konsere ev sahıpliği yapacak. Saat 20.00'de başlayacak olan konserde, bugün dünyada çeşitli ülkelerde ve doğal olarak ülkemizde yaşamakta olan Kuzey Kafkasya halklanndan Çerkezlerin geleneksel müzik ve danslanndan örnekler sunulacak. Konserde, Kafkasya Nart efsaneleri döneminden sığındıklan yurtlannı da kaybetmemek için katıldıklan kurtuluş savaşına dek çeşitli dönemlen konu alan destan, ağıt, aşk ve özlem şarkılan seslendırilecek. (0 216 651 00 80'0 212 232 98 30) Alchera'da Eskîci Bandosu • Kültur Servisi - Zıplstanbul partılerinin mayıs ayının konuğu Eskicı Bandosu. Cevat Sedef (vokal, keyboard, tumba), Mehmet Celal Yahyabeyoğlu (kJavye), Ender Enön (gıtar), Ümit Onartan (saksofon), Kerem Sedef (davul), Özgür Özgüven ("bas) ve Dilek Sert Erdoğan'dan (vokal) oluşan topluluk 2001 yılında kuruldu. Topluluk geçen üç yıl içinde aralanna genç isımleri de kattı. Ehis Presley'den Frank Sınatra'ya. The VVTıo'dan Johnny Cash'a, Louis Armstrong'dan The Beatles'a kadar oldukça geniş bir yelpazeden blues, rock'n roll ve caza uzanan bir dağan olan topluluk 28 Mayıs Cuma günü saat 21,00'de Alchera'da sanatseverlerle buluşacak. Galata'da yeni bir 'Galeri' • Kültür Servisi - Galata Mev levihanesi yakınlannda bulunan Yörük Çıkmazı'ndaki 'Galeri', kapılannı yann, Hanefı Yeter'in 'Öteden Beri' sergısiyle açıyor. Y. Mimar Tuncer Çakmaklı tarafından kurulan TÇ Mimarlık'a aıt beş katlı tarihi yapının giriş katı ve mahzenınde açılacak olan Galeri'nin kavramı, "mimarlık ve tasanmın resim ve heykelle buluşması" olarak nıtelenebilir. Galeri, sergi ortamı olmanın ötesinde sanatsal söyleşiler ve dersler için de kullanılacak. BUCUN • İTÜ YABANCIDİLLER BtVASInda 20.00'de Yapı Kredi işbırliğıyle 'Miam Çağdaş Müzik Konseri'. (0 212 252 '35 00) • BABYLONda 21.30 da DJ Dolores & ApareJagem. (0 212 292 73 68) • NARDİS JAZZ CLUB'da 21 30da Cihan Terlan Jobim Project. (0 212 244 63 2V M AKBANK KÜLTÜR SANAT MERKEZİ'nde 15.00 - 18.00 arası 'gösterimli atölye çaüşması'. (0 212 252 35 00) • İFSAK'ta 19.30 da Adnan Polat'ın 'Anjnısatmalar' adlı "dijital projoksiyon gösterisi'. (0 212 292 42 01) • TARIK 2AFER TUVAY4 KÜLTÜR MERKEZlnde 19.00 da 'Müjdat Gezen'le Yüz Yüze' adlı söyleşı. Düzenleyen: Enver Erean. fO 212 293 12 ~0) CEVRE FILMLERI FESTIVALI • LEVENT KÜLTÜR MERKEZt SİNEMA TtrRSAK ta 16 30 da 'Malabar Prensesi' ve 19.00'da 'Bay V'. (0 212 325 43 31) • FRANSIZ KÜLTLK MERKEZİ nde 14.00'te 'Deniz Feneri' adlı fîlmin gösterimi. (0 2123348740) • LTALYAN KÜTLTÜR MERKEZİ nde 12 00de 'OrmanKanunu'. 14.00'te 'Güneş Süıeması' ve 16.30da 'Bufalonun.Anlamı' adlı filmlenn gösterimi. (0 212 249 98 48) İSTANBUL TİYATRO FESTİVALİ • AZİZ NESFN SAKVESİ'nde 20.30'da '.Aksak İstanbul Hikâyeleri' adlı oyun. • TAKSİM SAHNESİ'nde 20 30 da 'Mirror' adlı oyun. (0 216 556 98 00) :,